Liber de Divinis Scripturis sive Speculum quod fertur S. Augustini

CXLI. DE PEDIBVS LAVANDIS.

In genesi abraham: Paruit autem ei deus ad ilicem mambrae, sedenti illi ad ostium tabernaculi eius medio die. adleuatis autem oculis suis uidit, et ecce tres uiri stabant super eum. et ut uidit, adcurrit obuiam eis ab ostio tabernaculi sui et adorauit super terram et dixit: domine, si inueni gratiam ante te, ne praetereas puerum tuum: sumatur autem aqua et lauentur pedes uestri, et refrigerate sub arborem, et sumam panem et manducabitis, et postea transietis, propter quod declinastis ad puerum uestrum. et diae-

[*](tua non commouebuntur. In hieremia cap. : Tabernaculum tuum miserum factum est et omnes pelles eius. CXXXVI. DE PEDIBVS LAVANDIS. In genesi cap. XVIIII: Apparuit autem deus abreae in conuallem mambrae usque qui )[*](magnificus dominus deus noster. In hieremia cap. : Tabernaculum meum uastatum est usque disrupti sunt. CXXXV. DE PEDIBVS LAVANDIS. In genesi cap. XI: Apparuit autem dominus abrahae in conualle* mambrae, sedenti in ostio )

[*]( 2 Hier. 10, 20 6 Gen. 18, 1—5, )[*]( 1 dirrupentnr et infra dimptae M quoniam S: quia MVLC 3 periit MVLC: perdit 8 (499, 7) 7 In genesi Apparuit autem (otn. autem L) deus abrahae ad MVLC (cf. v) hilicem MV2, he-. lieem; V1, ylicem C 8 manbrq Y sendenti 8 illi om. M VLC hostium 8 : eius] sui MVLv 9 alleuatis MVC, eleuatis L autem om. V 10 occurrit MVLC obiam S osteo S, hostio V 18 autem om. MVLC 14 arborem S, arbore MY LCv transibitiB MVLCv 15 a puero tuo V et dixerant om. C )

runt: sic facito, ut dixisti. Item in euangelio secundum iohannem: Et caena facta, cum diabolus iam misisset se in cor iudae scarioth, ut eam traderet, sciens iesus quia omnia dedit pater in manus eius et quia a deo exiuit et ad deum uadit, surrexit a caena, et posuit uestimenta sua, et cum accepisset linteum, praecinxit se. deinde misit aquam in peluem et coepit lauare pedes discipulorum et extergere de linteo, quo erat praecinctus. uenit ad simonem petram. dicit ei ille: domine, tu mihi lanae pedes? respondit iesus et dixit ei: quod ego facio, tu nescis, cognosces postea. dicit ei petrus: non lauabis mihi pedes in aeternum. respondit iesus: si non lauauero tibi pedes, non habebis partem mecum. dicit ei simon petrus: domine, sed non tantum pedes, sed etiam manus et caput. dicit ei iesus: qui lotus est, non indiget nisi ut pedes lauet, sed est mundus: et uos mundi estis, sed non omnes. sciebat enim quis esset qui traderet eum. propterea dixit: mundi estis, sed non omnes. et postquam lauit pedes eorum, accepit uestimenta, et cum iterum

[*]( dixerunt: fac quod loquutus es. In iobannem cap. XI: Et caena facta cum diabolus misisset se in cor iudae usque beati )[*](tabernacnli sui usque qui dixerunt: fac ut loquutus es. Secundum iohannem cap. : Et caena facta quum diabolus se inmisisset in corde, ut traderet eum indas simonis scariothis usque neque apostolus maior eo qui misit illum. si haec scitis, beati )

[*]( 1 Ioh. 13, 2-17 )[*]( 1 facio (io expung. m. 2) Y euuang. S 2 caena ML, cens SVC (sic infra) iam om. MVLC 8 iudę symonis scarioth C traderet eam L, ihm traderet V sciens Sv: et sciens MVLC 4 manu MVLC uerba et quia a d. e. e. a. d. aadit om. MVLC 5 surgit in lac. suppl. V* (v) et posuit nestimeata sua MVLC: om. S 7 peloim VCv cępit S, cepit VC 8 de SM: om. VLC sjmonem MLC 10 cognosces S: scies uero MVL (om. C), scies autem v 12 simon si non L laaabero S, lanero M VLC 13 sed pr. om. MVLCv 14 etiam et MV1LC dixit ML, et dixit V 15 laaet pedes V 16 eam traderet MYLC 18 uestimenta] add. sua MVLCv )

recubujsset, dicit eis: scitis quid fecerim uobis? uos uocastis me magistrum et dominum, et bene dicitis: sum enim. si ergo ego laui pedes uestros dominus et magister, quanto magis et uos debetis alter alterius lauare pedes? exemplum enim dedi uobis, ut quemadmodum ego facio uobis, etiam uos faciatis. amen dico uobis, quia non est seruus maior domino suo neque apostolus maior eo qui misit illum. haec scientes, beati estis, si feceritis ea. Item ad timotheum I: Vidua eligatur non minus annorum sexaginta, quae fuerit unius uiri uxor, in operibus bonis habens testimonium, si filios nutriuit, si hospitio recepit, si sanctorum pedes lauit, si tribulationem patientibus subministrauit, si omne opus bonum subsecuta est. Item in genesi: Et produxit ad eos symeon, et adtulerunt aquam et lauauerunt pedes.

[*](eritis, si feceritis ea. Ad timotheum I cap. XVI: Vidua eligator non minus annorum sexaginta usque si omne opus bonum subeequuta est. In genesi cap. : Et produxit ad eos symeon et attulerunt aquam et lauauerunt pedes eorum. )[*](eritis, si feceritis ea. Ad timotheum I cap. VI: Vidua eligatur non minus sexaginta annorum usque si omne opus bonum subsequuta est. Item in genesi cap. XXXV: Eduxitque ad eos simeon et introductis domum adtulit aquam et lauerunt pedes suos. )

[*]( 9 I Tim. 5, 9 et 10 13 Qen. 43, 28 et 24 )[*]( 1 recumbuisset S uocaetis SV: uocatis ML Cv 2 magister et dne Cv sum etenim VLCv 8 quanto magis S: om. MV LCv 5 facio S: feci MVLCv etiam S: etiam et MVL, ita et Cv 6 amen amen MVLCv quia om. Cv 8 eritis MVL Cv 9 prima M, om. V 11 enutrinit L sanctoram om. M 13 bonum om. S (sed cf. 585, 6), in lac. suppl. V2 ad (s. lin. add. m. 1) S 14 eymeon MLC: simeon S uerba symeonpedes om. V, sed uacua est tota linea attulerunt ad eos C lauerunt MLC pedes] add. eorum ML, add. suos Cv )

CXLII. OMNIA IN GLORIAM VEL IN NOMINE DOMINI FACIENDA.

Apostolus ad corinthios I: Siue manducatis siue bibitis siue facitis aliquid, omnia in gloriam dei. Item ad colossenses: Omnia quaecumque facitis in uerbo uel in opere, omnia in nomine domini nostri iesu christi, gratias agentes deo patri per ipsum.

CXLIII. DE SANCTA VITA SAMVHELIS ET PAVLI APOSTOLI, QVOD NOS CAPTI SINT AVARITIA.

In regnorum I: Et cum epulatus fuisset samuhel cam omnibus uiris israhel usque ad satietatem, dixit ad omnem

[*]( CXXXVII. OMNIA IN GLORIA VEL IN NOMINE DOMINI ESSE FACIENDA. Ad corinthios cap. LII: Siue ergo manducatis siue bibitis uel aliud quod facitis, omnia in gloria dei facite. Ad colosenses cap. XV: Omne quodcumque facitis in uerbo aut in opere, omnia in nomine domini iesu christi. DE SANCTA VITA SAMVHELIS ET PAVLI APOSTOLI QVOD NON SVNT CAPTI AVAEITIA. In libro regnorum I cap. : )[*]( CXXXVI. OMNIA IN GRLOBIA VEL IN NOMINE DOMINI ESSE FACI- ENDA. Apostolus ad corinthios I cap. XI: Siue ergo manducatis siue bibitis uel aliud quid facitis, omnia in gloria dei facite. Ad colosenseB cap. V: Omne quodcumque facitis in uerbo aut in opere usque deo et patri per ipsum. CXXXVN. DE SANCTA VITA SAMVHELIS ET PAVLI APOSTOLI QVOD NON SINT CAPTI AVABITIA. In libro samuhelis I cap. )

[*]( 3 I Cor. 10, 81 5 CoL 3, 17 11 I Regn. 11, 15 12 I Regn. 12, 1-5 )[*]( 2 gloriam 8: gloria MVLC (296, 2) nominem 8 dei C esse facienda MLC 3 apostoluB ad corinthios I SM, in epistola ad corint. I L, ad ***corintios C, om. V 4 bibetis 8, bibatis C facitis aliquid 8: aliud quid facitis (faciatis C) MVLCv gloria L dei] add. facite MVLCv 5 colosenses SMLC, colos V quecumquae 8 6 nostri MVLC (608, 7): om. St christi] 8. l. add. facite V2 7 deo patri 608, 8: deo S, patri MVLC, deo et patri v, τω̩̃ ϑεω̩̃ πατϱί 9 samnelis VC 10 sint capti MVLC 11 in] add. libro MVLC aepulatus MLC eamuel VLC 12 omnem om. C)

uirum israhel: ecce audiui uocem uestram per omnia quaecumque dixistis mihi, et constitui regem super uos. et nunc ecce quia rex praecedit ante uos. et ego senui, oportet ut requiescam: filii autem mei uobiscum sunt. et quoniam conuersatus sum coram uos a iuuentate mea usque in hodiernum diem, ecce ego sum. respondete contra me coram domino et coram christo eius, si uitulum alicuius accepi, aut si asinum alicuius abstuli, aut si quemquam potentia nocui, aut si aliquem pressi, aut si ex alicuius manu accepi pro exoratione uel corrigiam calciamentorum: dicite aduersum me, et reddam uobis. responderunt ad samuhel dicentes: neminem nocuisti per potentiam, nec pressisti nos, nec accepisti quicquam de manu cuiusquam. et dixit samuhel ad populum: testis est dominus in uobis, et testis est christus eius in hodierna die, quia non inuenistis in manu mea nihil. et illi dixerunt: testis est Item in actibus apostolorum paulus apostolus ad episcopos uel discipulos suos: Argentum

[*](Et quum aepulatus fuisset samuhel cum omnibus uiris et illi dixerunt: testis est. In actibus apostolorum cap. : Aurum )[*](XXVIII: Dixit autem samuhel ad uniuersum israhel: ecce audiui nocem nestram iuxta omnia quae loquuti estis ad me et constitui super uos regem usque quia non inueneritis in manu mea quippiam et dixerunt: testis. In actus apostolorum cap. LV: )

[*]( 17 Act. 20, 33—35 )[*]( 1 istrahel S 4 sunt om. MV1LC sunt uobiscum F\' quoniam S: quia MVLC 5 coram (om. uos) C, coram nobis V2u iuuentate S, iuuent*ute (c ex a corr.) V, iuuentute MLC odiernum S 6 ego om. MVLC, 8. lin. add. paratus V respondete MV1, reepondite S, respondente C, respondere V\' contra me om. MVLC 8 potentiam M 9 si ante aliquem om. V obpressi ML, oppressi VCv ex om. MV1 accepi] munus aoeepi Cv 10 aduersns MVLC 11 samuel LC (sic infra) 12 per potentiam nocuisti V nec pr.) et S pręssisti S, obpressisti L, obpraesti M, oppressisti VCv 18 cuiusquam] alicuius Cv 14 est pr. om. C uerba in nobis e. t. e. christus om. V1, 8. lin. add. et xp̃s V2 15 non expunx. V 16 verba paulus a. a. e. u. d. suos om. MVLC 17 ępiscopos S argentum uel in lac. suppl. V2. )

et aurum aut uestimentum nullius uestrum concupiui. ipsi scitis quia ad ea quae mihi necessaria erant in omni usu meo et eorum qui mecum sunt manus istae praesto fuerunt omnibus uobis demonstraui quoniam sic laborantes oportet auxiliari infirmis et memores esse uerborum domini iesu, quia ipse dixit: beatius est magis dare quam accipere.

CXLIIII. QVOD DOMINVS FONS VITAE NVNCVPETVR.

In hieremia propheta: Domine, omnes qui te derelinquunt confundantur: discedentes a terra euertantur, qui dereliquerunt fontem uitae dominum. Item illic: Exhorruit caelum super haec uehementer, dicit dominus: quoniam haec

[*]( et argentum aut uestimentum nullus uestrum concupiui usque beatus dare quam accipere. CXXXVm. QVOD DOMINVS PONS VITAE NVNCVPETVR. In hieremiacap. : Domine, omnes qui te derelinquunt confundantur: descende a terrae reuertantur, quia dereliquerunt fonte uiae domini. Item cap. : Duo mala fecit populus meus : me dere- )[*]( Argentum aut aurum aut uestem nullius concupiui. ipsi scitis usque beatius est magis dare quam accipere. CXXXVIII. QVOD DOMINVS FONS VITAE NVNCVPETVR. In hieremia cap. : Domine, omnes qui te derelinquunt confundentur usque uiuentium dominum. Item in hieremia cap. : Obstupescite, caeli, super hoc, et portae eius, desolamini usque cisternas )

[*]( 9 Hier. 17, 13 11 Hier. 2, 12 et 18 )[*]( 2 verba quia ad ea q. mihi om. V1, quoniam manus ietae parauerunt quae suppl. m lac. V\' ad om. MLC 8 uerba mecum s. m. istae pra [ om. V1, in lac. suppl. mecum V I esto fuerunt (esto expung. m. 2) V 4 demonstrans quia MVLC (sed cf. 589, 1) 5 infirmis MVLC (589, 2), inflrmibus S esses S 6 beatus V1L 8 uite S noncupatur M 10 a terra euertantur (quert- C) SMLC: a te reuertantur V qui] quia V1, quoniam v, ὅτι derelinquernnt SM 11 uenam aquarom fontem aitae C (ef. v) domini MV1LC illic] in hieremia (iher- C) MLC, ubi supra V exorruit MVL 12 caesum S, *caelum M sup hoc Cv quoniam ** (ras. ue) S, quia MV2\'LC, qui F1)

duo mala fecit populus meus: me dereliquerunt, fontem aquae uiuae, et foderunt sibi lacus detritos, qui non poterunt aquam continere. Item in esaia propheta: Ecce enim rex iustus regnauit, et ego suscitaui regem cum iustitia et principem cum iudicio: imperabit, et erit homo, abscondens sermones suos, et abscondet se sicut ab aquae ictu: et apparebit in sion sicut fluuius praeclarus in terra sitienti. Item illic: Quoniam erupit in deserto aqua et riui in terra sitienti: et quae sine aqua est, erit in paludes: et in sitienti terra erit fons aquae. Item iohel propheta: Et fons de domo exiet et adaquauit agmen. Item secundum iohannem: In nouissimo autem die illo magno diei festi stabat iesus et

[*](linquerunt, fontem aquae uiue, et foderunt sibi cisternas. In esaia cap. : Et regnabit rex iustus, et sapiens eris usque sicut flnuius praeclarus in terra sitienti. Item cap. : Quia fluxerunt in deserto aquae et torrentes in solitudine. In iohel cap. : Et fons de domo domini egredietur et adaquabit torrentem spinarum. In iohanne cap. VII: Si quis sitis, ueniat et bibat. )[*](dissipatas, quae continere non ualent aquas. Item in esaia cap. : Ecce in iustitia regnabit rex et principes (cipes in ras.) in iudicio praeerunt usque sicut riui (in ras.〉 aquarum in siti. Item cap. : Effundam enim aquas super sitientem et fluenta super aridam usque quasi salices iuxta praeterfluentas aquas. In iohel cap. : Et fons de domo domini egredietur et inrigabit torrentem spinarum. Secundum iohannem cap. VII: In nouissimo autem die magno festiuitatis stabat iesus et clamabat )

[*]( 8 Es. 82, 1 et 2 8 Es. 35, 6 et 7 10 Ioel 8, 18 11 Ioh. 7, 37-89 22 Es. 44, 8 et 4 )[*]( 1 malae L derelinquerunt MV, dereliquaerunt L 2 uiuae SCv: uitae MVL, ζω̃ντος Alx. sibi iocos detr. quia C potuerunt MVLC 8 rex stus V1 4 regnabit L 5 iudicio] add. et V1 impesauit MVC, imperaui L abscondes 8 6 abscondit S se om. C hictu S 7 illic] in esaia (is- L, ys- VC) MVLC 8 quoniam S: qui M, quia VLC aquae S siciente V 9 paludes SMVLC, ξλη sitienti (om. in) terrę L 10 fonns S aquae] uiuae add. MVLC* ioel VC ∗∗exiet L 11 et om. C adaquauit agmen SMVLC 12 dię et diqi S )

clamabat dicens: si quis sitit, ueniat ad me et bibat. qui credit in me, sicut dixit scriptura, flumina de uentre eius fluent aquae uiuae. hoc autem dicebat de spiritu, quem accepturi erant credentes. Item in psalmo XXXV: Inebriabuntur ab uberibus domus tuae, et torrentem uoluntatis tuae potum dabis eis. quoniam aput te est fons uitae, et in lumine tuo uidebimus lumen.

a [*]() In psalmo XXXV: Inebriabuntor ab uberibus domus tuae. KXPLICIT.

μ[*]() dicens: si quis sitit usque hoc autem dixit de spiritu, quem accepturi erant credentes in eum. In psalmo XXXV: Inebriabuntur ab ubertate domus tuae usque et in lumine tuo uidebimus lumen. [*]( 4 Pa. 35, 9 et 10 ) [*]( 1 clamanit Y si quia Sv: qui MVLC bibat] add. et L 2 dicit Lv scribtura S uentrę S 8 uitae M i crtdentes] add. in eum MVLCv XXXI V, XXX C 5 ubertate Ov torrente VLCv uoluntatis SMV: noluptatis LCv 6 tuae om. V potum dabis eis S: potabis eos MVLCv est om. V1, ~ post uitae add. V2 7 lumg S EXPLICIT TESTIMONIORVM I add.\' manus saec. XI: liber beati augustini contra donatistas et ydola I 8, EXPLICIT M, EXPLICTT LIBER SPECVLVM L )