Liber qui appellatur Speculum

XV. DE LIВRO ABBACVC.

Contra me factum est iudicium, et contradictio potentior. propter hoc lacerata est lex et non peruenit usque ad finem [*]( 8 Mich. 6, 8 11 ib. 10-12 16 Mich. 7, 1—3 25 Ab. 1, 3-4 ) [*]( 2 pofruernnf P1, puertaif S 3 in alt.] om. P lmquiTarS M P\' 4 iudicabunτ BS 7 item] er RSa aliquanrum pofr B, pofr ahquanrum Sa 8 0] om. MORa 9 facere] om. P* 11 theffaun M 12 ira R plenae P nūquid no B 13 fiacelli CB 14 miquιτaτem MP1 loquebanr P1 15 fraudolenra S 16 Xll] n MCB collegiT MPC 17 burruf M, buτιruf P1 cSmenda MPC 18 precoTas R 21 pnncipef MPlCB poPrulanr R et ante iud. om. R 24 abacuc CB, ambacuc S )

iudicium: quia impius praeualet \'aduersus iustum, propterea egreditur iudicium peruersum. Et paulo post: Iustus autem in fide sua uiuet. et quomodo uinum potantem decipit, sic erit uir superbus, et non decorabitur. Et post aliquantum: Quid prodest sculptile, quia sculpsit illud fictor suus, conflatile et imaginem falsam, quia sperauit in figmento fictor eius, ut faceret simulacra muta? uae qui dicit ligno: expergiscere: surge, lapidi tacenti: numquid ipse docere poterit? ecce iste coopertus est auro et argento, et omnis spiritus non est in uisceribus eius. dominus autem in templo sancto suo: sileat a facie eius omnis terra.

XVI. DE LIBRO SOPHONIAE.

Disperdam, inquit, de loco hoc reliquias Bahal et nomina aedituorum cum sacerdotibus: et eos qui adorant super tecta militiam caeli et adorant et iurant in domino et iurant in Melchom: et qui auertuntur de post tergum domini et qui non quaesierunt dominum nec inuestigauerunt eum. silete a facie domini: quia iuxta est dies domini. Et post uersus XVI: Et erit in tempore illo, scrutabor Hierusalem lucernis et uisitabo super uiros defixos in faecibus suis, qui dicunt in cordibus suis: non faciet bene dominus et non faciet male. Et post uersus XVIII: Conuenite, congregamini, gens non amabilis, priusquam pariat iussio quasi puluerem transeuntem [*]( 2 Ab. 2, 4 et 5 5 ib. 18—20 14 Soph. 1,4—7 20 ib. 12 23\' Soph. 2, 1-8 ) [*]( 1 uerba: propterea e. i. peruersum om. MCR 2 pofr paulo (pauluf eorr. m. al.) P 8 decepiT M 4 erit uir] corr. in : engirur, postremo restitutum P 5 illud fculpfit a 7 mulTa MP1CRa 8 lapide MP\'C docen R 9 cooperaruf C 18 sopomse M 14 de] om. R 16 imhcia M 17 melcho S, melchon a depofrergum MPC ItS uerba: et qui non - - a facie domini om. 01 18 quifier̃ S eum] om. MC\'R 20 XVI n. R, aliquot u. a . m lucermf P\'v 21 fe∗∗cib; (h ras.) P 22 faciar MCS faciax MC (cf. cod. Am.) 23 XVm u. R, aliquot u. a ) [*]( 6* )

diem, antequam ueniat super uos ira furoris domini, antequam ueniat super uos dies furoris domini. quaerite dominum, omnes mansueti terrae, qui iudicium eius estis operati. quaerite iustum, quaerite mansuetum: si quomodo abscondamini in die furoris domini. Et post aliquantum: Et derelinquam in medio tui populum pauperem et egenum, et sperabunt in nomine domini reliquiae Israhel: non facient iniquitatem, nec loquentur mendacium, et non inuenietur in ore eorum lingua dolosa.

XVII. DE LIBRO ZACHARIAE.

Cum de uolumine loqueretur, quod uidit in spiritu: Et dixit ad me: haec est maledictio, quae egreditur super faciem omnis terrae: quia omnis fur, sicut ibi scriptum est, iudicabitur, et omnis iurans ex hoc similiter iudicabitur. educam illud, dicit dominus exercituum, et ueniet ad domum furis et ad domum iurantis in nomine meo mendaciter: et commorabitur in medio domus eius et consumet eum et ligna eius et lapides eius. Et post aliquantum: Et factum est uerbum domini\'-ad Zachariam dicens: haec ait dominus exercituum dicens: iudicium [uerum iudicate et misericordiam et miserationes facite unusquisque cum fratre suo: et uiduam et pupillum et aduenam et pauperem nolite calumniari, et malum uir fratri suo non cogitet in corde suo. Item post aliquantum: Loquimini ueritatem unusquisque cum proximo [*]( 5 Soph. 8, 12 et 13 12 Zach. 5, 8 et 4 [19 Zach. 7, 8-10 25 Zach. 8, 16 et 17 ) [*]( 1 uerba: antequam u. a. u. ira f. domini om. MPCRa, verba: antequam u. B. o. dies f. domini om. S 2 uema MC 3 qui] qma MCR 5 ahq MP, ahqua B 8 loconτur MPC, loquunrur Sa 12 loquιτur MCR, loqr P quod] quem MPSa, qua C 16 eT ducam S 17 uerba; foris et ad domum om. P1 18 lignam P1, lingu (sic) M, linguQ Ca, lingua M 20 verba: haec a. d. e. dicens om. R 24 uir] om. Pl fraTre S non] ne S verba: item p. a. L u. u. c. p. suo om. R )

suo: ueritatem et iudicium pacis iudicate in portis uestris: et unusquisque malum contra amicum suum ne cogitetis in cordibus uestris: et iuramentum mendax ne diligatis. omnia enim haec sunt quae odi, dicit dominus.

XVIII. DE LIBRO MALACHIAE.

Filius honorat patrem et seruus dominum suum: si ergo pater ego sum, ubi est honor meus? et si dominus ego sum, ubi est timor meus? dicit dominus exercituum. Et paulo post: Ego dedi uos contemptibiles et humiles omnibus populis, sicut non seruastis uias meas et accepistis faciem in lege. numquid non pater unus omnium (nostrum? numquid non deussnun creauit nos? quare ergo despicit unusquisque nostrum fratrem suum, uiolans pactum patrum nostrorum? transgressus est ludas, et abominatio facta est in Israhel et in Hierusalem : quia contaminauit ludas sanctificationem domini, quam dilexit, et habuit filiam dei alieni. disperdat dominus uirum, qui fecerit hoc, magistrum et discipulum de tabernaculis Iacob et offerentem munus domino exercituum. et hoc rursum fecistis: operiebatis lacrimis altare domini, fletu et mugitu, ita ut ultra non respiciam ad sacrificium, nec accipiam placabile quid de manu uestra. et dixistis: quam ob causam? quia dominus testificatus est inter te et uxorem pubertatis tuae, quam tu despexisti: et haec particeps tua et uxor foederis tui. nonne unus fecit, et residuum spiritus eius [*]( 7 Mal. 1, 6 10 Mal. 2, 9—17 ) [*]( 4 funT haec (hec M2) M\'PC, om. haec M1 hodi M, odn P1, odrr C1 8 sum pr.] om. S1 9 pauft MC 10 uobif P1 populuT MP1 12 noetrom] non S 18 dispicir MPC 14 nostrum] ur̄n B, non S, om. a paτrū 8. lin. add. S* 17 alienă R dilperdet an 20 er flau P 21 mugιτu] gemιτu P nec] non P1 22 uestra] rua MPC dixιιτιΡl 24 toa] ru S et ante uxor] om. a fedena CB. )

est? et quid unusquisque quaerit, nisi semen dei? custodite ergo spiritum uestrum: et uxorem adulescentiae tuae noli despicere. cum odio habueris, dimitte, dicit dominus deus Israhel: operiet autem iniquitas uestimentum eius, dicit dominus exercituum. custodite spiritum uestrum, et nolite despicere. laborare fecistis dominum in sermonibus uestris et dixistis: in quo eum fecimus laborare ? in eo cum diceretis: omnis qui facit malum bonus est in conspectu domini et tales ei placent: aut certe ubi est dies iudicii? Et post XV uersus: Et accedam ad uos, inquit, in iudicio et ero testis uelox maleficis et adulteris et periuris et qui calumniantur mercedem mercennarii, uiduas et pupillos et opprimunt peregrinum, nec timuerunt me, dicit dominus exercituum. ego enim dominus et non mutor: et uos filii Iacob non estis consumpti. a diebus enim patrum uestrorum recessistis a legitimis meis et non custodistis. reuertimini ad me, et reuertar ad uos, dicit dominus exercituum. Et post XV uersus: Inualuerunt super me uerba uestra, dicit dominus. et dixistis: quid locuti sumus? dixistis: uanus est qui seruit deo: et quod emolumentum, quia custodiuimus praecepta eius et quia ambulauimus tristes coram domino exercituum? ergo nunc beatos dicimus adrogantes: siquidem aedificati sunt facientes iniquitatem, et temptauerunt deum et salui facti sunt. tunc locuti sunt timentes deum unusquisque cum proximo suo: et adtendit dominus et audiuit, et scriptus est liber monumenti coram eo timentibus dominum et cogitantibus nomen eius. [*]( 10 Mal. 8, 5—7 18 ib. 13—18 et Mal. 4, 1—3 ) [*]( 1 esτ] om. C, ef Sa dei] dfii MPCB 2 ergo] om. C aduliscenτιęM, adholescenτιę C 3 dibpicere P uerba: cum odio usque ad nolite despicere om. B habuenrif MC dicιτ dimιττe S 7 eum] eni C fecim\' eu R dicermf MP\', n ex re m. pr. C 10 XV] aliquot a \'m ludicio inquιτ S 11 piuruf Pl 12 mercede C, mercedam P1 et humiliat uiduas a opnmanT M1, opnmunx M\'C, qm oppnmunT R 14 Cum dñs a 15 legιτιmif heredib; MC 17 XV] aliquos a 18 uestra] mea Sl 19 locuτιιumui conTra Te Pv deo] d*o (n del.) M, dfio CB 20 cufrodibimuf S quiambuluimuf MCS 21 domino[ do P 23 uerba: et salui - timentes deum om. 81 25 audiT C ) et erunt mihi, ait dominus exercituum, in die, qua ego facio, in peculium: et parcam eis, sicut parcit uir filio suo seruienti sibi. et conuertimini et uidebitis, quid sit inter iustum et impium et inter seruientem deo et non seruientem ei. Ecce enim dies ueniet succensa quasi caminus, et erunt omnes superbi et omnes facientes iniquitatem stipula: et inflammabit eos dies ueniens, dicit dominus exercituum, quae non relinquet eis radicem et germen. orietur uobis timentibus nomen meum sol iustitiae et sanitas in pennis eius: et egredimini et salietis sicut uituli de armento: et calcabitis impios, cum fuerint cinis sub planta pedum uestrorum in die, qua ego facio, dicit dominus exercituum.

XVIIII. DE LIBRO ESAIAE PROPHETAE.

Lauamini, mundi estote. auferte malum cogitationum uestrarum ab oculis meis: quiescite agere peruerse, discite benefacere: quaerite iudicium, subuenite oppresso, iudicate pupillo, defendite uiduam. et uenite et arguite me, dicit dominus. Et post VIII uersus: Argentum tuumuersum est in scoriam: uinum tuum mixtum aqua. principes tui socii furum: omnes diligunt munera, secuntur retributiones: pupillo non iudicant, et causa uiduae non ingreditur ad eos. Et paulo post: Domus Iacob, uenite, ambulemus in lumine domini. proiecisti enim populum, domum Iacob: quia repleti sunt ut olim, et [*]( 51 Es. 1, 16-18 19 ib. 22—23 28 Es. 2, 5-6 ) [*]( 1 erit a aitj dicιτ B 2 parta S feruienτιf P1 6 infiãmauιτ MPCa 7 derelinqueτPv, reliqua 5, relinque|τurB 8 eT oneTur PH) 9 pinnifMP egredienum PJBav 14 ssaise pphaae M, efaie ppherq P, isaię ph C de yfaia pphā B 15 froxe M 16 pero. agere a 19 VII S, aliquosa schoriāS 20 mixτũ esτ B (cod. Am.) 21 sequenτurS 22 ingredieτurS (cod. Am.), ingredienbat̆ B 24 populumTUU P2Rυ ut] om. S )

augures habuerunt ut Philistim, et pueris alienis adhaeserunt. Et post III uersus: Repleta est terra eius idolis: opus manuum suarum adorauerunt, quod fecerunt digiti eorum. Et post V uersus: Quia dies domini exercituum super omnem superbum et excelsum et super omnem adrogantem: et humiliabitur. Et paulo post: Populum meum exactores sui spoliauerunt, et mulieres dominatae sunt eius. popule meus, qui beatum te dicunt, ipsi te decipiunt, et uiam gressuum tuorum dissipant. Et post IIII uersus: Vos enim depasti estis uineam meam, rapina pauperis in domo uestra. quare adteritis populum meum et facies pauperum commolitis, dicit dominus exercituum? et dixit dominus: pro eo quod eleuatae sunt filiae Sion et ambulauerunt extento collo et nutibus oculorum ibant et plaudebant, ambulabant et in pedibus suis conposito gradu incedebant. Et paulo post: Vae qui coniungitis domum ad domum et agrum ad agrum copulatis usque ad extremum loci: numquid habitabitis soli uos in medio terrae? in auribus meis sunt haec domini exercituum. Et post III uersus: Vae qui consurgitis mane ad ebrietatem sectandam et potandum usque ad uesperam, ut uino aestuetis cithara et lyra et tympanum et tibia et uinum in conuiuiis uestris: et opus domini non respicitis, nec opera manuum eius [*]( 2 Es. 2, 8 4 ib. 12 6 Es. S, 12 9 ib. 14-16 15 Ea. 5, 8-9 19 ib. 11-12 ) [*]( 1 philisrτιιm Ra 8 quof S 4 V] paucos a 7 eius] eia av 9 im S: VIII P, VIII MCR, aliquos a 11 aτt̄ris M, aττrerιτ P* commolitis] confundinf P\' 14 et alt.] om. MPCB 15 greffu R 16 coniugιτιs PS ad agrum] agro P 17 extremum] Termmum MPSv, T\'minos R loci] sequitur lacuna trium litterarum, deinde: UT afferant pximo, tum lacuna trium litterarum, tum: simacnf & Teod donec deficiaT uel non JCIT locnf TranfrulerunT M, efr LXX UT auferaτιf proximo Hmachuf & TeodoT (OT in ras.) donec deficiaT *** (efr eras.) uel non sιτ locuf TTanfTulerunT P, UT auferaTif pnmo. (om. ut auf. prox. R) simacus (symachus R) & Teod. (Theodofio R) donec deficiaT uel non AT locuf TranfrulerunT CR (cf. Septuag. et 8. Hieronymi Comm. in Esai. I. II cap. V habιτaτιf S uos soli av 18 domini] dfie R, dicit dominus av 20 fecTanTS P1 uefperum P ęsτuaτιs Sx 21 lira CS, lu*ra P1 Tymphanum MP, Timphanum C Tyhia MG ) consideratis. Et post uersus XVII: Vae qui dicitis malum bonum et bonum malum: ponentes tenebras lucem et lucem tenebras: ponentes amarum in dulce et dulce in amarum. uae qui sapientes estis in oculis uestris et coram uobismet ipsis prudentes. uae qui potentes estis ad bibendum uinum et uiri fortes ad miscendam ebrietatem. qui iustificatis impium pro muneribus, et iustitiam iusti auferetis ab eo. Et aliquanto post: Vae qui condunt leges iniquas et scripserunt, ut opprimerent in iudicio pauperes et uim facerent causae humilium populi mei, ut essent uiduae praeda eorum, et pupillos diriperent. Et post paululum: Requiescet super eum spiritus domini, spiritus sapientiae et intellectus, spiritus consilii et fortitudinis, spiritus scientiae et pietatis, et replebit eum spiritus timoris domini. non secundum uisionem oculorum iudicabit, neque secundum auditum aurium arguet: sed iudicabit in iustitia pauperes et arguet in aequitate pro mansuetis terrae: et percutiet terram uirga oris sui et spiritu labiorum suorum interficiet impium. et erit iustitia cingulum lumborum eius et fides cinctorium renum eius. Et post uersus LX: Ecce deus saluator meus, fiducialiter agam et non timebo. quia fortitudo mea et laus mea . dominus deus, et factus est mihi in salutem. haurietis aquas in gaudio de fontibus saluatoris: et dicetis in illa die: confitemini domino et inuocate nomen eius, notas facite in populis adinuentiones eius, mementote quoniam excelsum est nomen eius. cantate domino, quoniam magnifice fecit, adnuntiate hoc in uniuersa terra. exulta et lauda, habitatio Sion: quia magnus in medio tui sanctus Israhel. Et post [*]( 1 Es. 5, 20—23 8 Ea. 10, 1-2 11 Es. 11, 2—5 20 Ea. 12, 2-6 ) [*]( 1 aliquot uerfua a 7 auferτιs P2Raυ 8 contendunT MCS1 et] fcnbenref iniusτιτιamin marg. add. P* 10 praeda] fide MP1 11 pauli M, pal P, paulolG S1 requiescir MPO 13 repleuix MPCa 15 et 16 iudicauir MPC 16 iustitia] iudicio a arguir P1 17 terram] ira M sui] emf S 19 eius om. S1 peruersum \' LX P1, pofr uerf pluf minuf LX 8, pofr aliquot uerf. a XL P1 28 dicιτιs MPl ) XL uersus: Et quiescere faciam superbiam infidelium et adrogantiam fortium humiliabo. Item post aliquantum: Dicit dominus deus Israhel: in die illa inclinabitur homo ad factorem suum, et oculi eius ad sanctum Israhel respicient: et non inclinabitur ad altaria, quae fecerunt manus eius: et quae operati sunt digiti eius non respiciet, lucos et delubra. Et post aliquantum: Vocabit, inquit, dominus deus exercituum in die illa ad fletum et ad planctum et ad caluitium et ad cingulum sacci. et ecce gaudium et laetitia occidere uitulos et iugulare arietes, comedere carnes et bibere uinum. comedamus et bibamus: cras enim moriemur. et reuelata sunt in auribus meis domini exercituum: si dimittetur haec iniquitas uobis, donec moriamini, dicit dominus - deus exercituum. Item post aliquantum: Aperite portas, et ingrediatur gens iusta custodiens ueritatem. uetus error abiit: seruabis pacem, pacem, quia in te sperauimus: sperantes in domino in saeculis aeternis, in domino deo forti in perpetuum. Et post VI uersus: In semita iudiciorum tuorum, domine, sustinuimus te: nomen tuum et memoriale tuum in desiderio animae. anima mea desiderauit te in nocte: sed et spiritu meo in praecordiis meis de mane uigilabo ad te. cum feceris iudicia tua in terra, iustitiam discent habitatores orbis. misereamur impio, et non discet facere iustitiam. in terra sanctorum inique gessit et non uidebit gloriam domini. Et post aliquantum: Defecit qui praeualebat, consummatus est inlusor, et succisi sunt omnes qui uigilabant super iniquitatem, qui peccare faciebant homines in uerbo. Et post X [*](1 Es. 13, 11 8 Es. 17, 6-8 7 Es. 22, 12-14 14 ES. 26, 2—4 18 ib. 8-10 25 Es. 29, 20 et 21 ) [*]( 1 XLVI ueff* pluf minuf S, aliquos u. a 2 item] ex S 5 eius] ei P1 6 eius] eortl Sl 7 et] lrem S uocauir MPC 9 facchi M, facci (i in ras.) P 10 uιτulus M, uιτulũR commedere MP1 11 commedamnf MP monenum MP1 12 sunt] est MPCRS, cf. Septuag. (uox in auribus meis cod. Am.) dimιττιt̓ M (cod. Am.) 13 miquιτas haec Sav 14 ahquairro pofr S 15 ingrediatur Ca 16 paci pace M sperantes] fperaxis JB, fperafrif Pxv 17 forte HPC 20 deflderabiT S 22 orbis] τerrę a 28 facere] om. S 24 iniqua av domini] dei a 27 X\' uerf pluf minuf S ) uersus: Vae, filii desertores, dicit dominus, ut faceretis consilium et non ex me, et ordiremini telam et non per spiritum meum, ut adderetur peccatum super peccatum. Et paulo post: Haec dicit dominus deus sanctus Israhel: si reuertamini et quiescatis, salui eritis: in silentio et in spe erit fortitudo uestra: et noluistis. Et post XX uersus: Contaminabis laminas sculptilium argenti tui et uestimentum conflatilis auri tui, et disperges ea sicut inmunditiam menstruatae. Et post aliquantum: Conuertimini, sicut in profundum recesseratis, filii Israhel. in die enim illa abiciet uir idola argenti sui et idola auri sui, quae fecerunt uobis manus uestrae in peccatum. Item post aliquantum: Et erit fides in temporibus tuis: diuitiae salutis sapientia et scientia: timor domini ipse thesaurus eius. Et paulo post: Quis poterit habitare de uobis cum igne deuorante? quis habitabit ex uobis cum ardoribus sempiternis? qui ambulat in iustitiis et loquitur ueritatem, qui proicit auaritiam ex calumnia et excutit manus suas ab omni munere, qui obturat aures suas, ne audiat sanguinem, et claudit oculos suos, ne uideat omne malum. iste in excelsis habitabit, munimenta saxorum sublimitas eius. panis ei datus est, et aquae eius fideles sunt. Et aliquanto post: Memento horum, Iacob et Israhel, quoniam seruus meus es tu: formaui te, seruus meus es tu, Israhel, non obliuisceris mei. deleui ut nubem [*](1 Es. 80, 1 4 ib. 15 7 ib. 22 9 Es. 81, 6-7 12 Es. 33, 6 15 ib. 14-16 22 Es. 44, 21-22 ) [*](1 faciraif Ml, facenTif P 2 per] om. P1 3 adderenTur B 4 p; pal C, pofr pautala B sanctos] om. P1 6 post] pluf minuf pofr S 7 conτāmrnabif lãminaf M lammina P1 uerba: et uestimentum conflatilis auri tui om. MPlCB 8 difpgif MPC mmundiria MC 9 aliquanxa B 14 ipfe efr Sv pautt MC 16 habiTauiT DiCa, habiTaT S 17 ex calummam MPO, et calumniam edd. 18 omne MP\' obduraT 81 19 audeaT M clauda MPlS, claudat a 20 uideant a omnS M habiTaT S1, habιτauιτ MPCS1 21 er P 22 aliquanTB R poft aliquantum a 24 non P (cod. Am.): ne MCBSav obliuscans Rav deliui M \'P ) iniquitates tuas et quasi nebulam peccata tua: reuertere ad me, quoniam redemi te. Item post aliquantum: Mementote istud et confundamini: redite, praeuaricatores, ad cor. recordamini prioris saeculi: quoniam ego deus, et non est ultra deus, nec est similis mei. Et aliquanto post: Quis ambulauit in tenebris, et non est lumen ei? speret in nomine domini et innitatur super deum suum. Item post aliquantum: Audite me, qui scitis iustum, populus, lex mea in corde eorum. nolite timere obprobria hominum, et blasphemias eorum ne timeatis. sicut enim uestimentum, sic comedet eos uermis: et sicut lanam, sic deuorabit eos tinea: salus autem mea in sempiternum erit et iustitia mea in generationes generationum. Et post aliquantum: Quaerite dominum, dum inueniri potest: inuocate eum, dum prope est. derelinquat impius uiam suam et uir iniquus cogitationes suas et reuertatur ad dominum, et miserebitur eius, et ad deum nostrum: quoniam multus est ad ignoscendum. Et post uersus XX: Haec dicit dominus: custodite iudicium et facite iustitiam: quia iuxta est salus mea ut ueniat, et iustitia mea ut reueletur. beatus uir, qui facit hoc, et filius hominis, qui adprehendit istud: custodiens sabbatum ne polluat illud, custodiens manus suas ne faciat omne malum. Et post non multum: Qui consolamini in diis subter omne lignum frondosum, immolantes paruulos in torrentibus, subter inminentes petras. in partibus torrentis pars tua. haec est sors tua: et ipsis obtulisti libamen, obtulisti sacrificium. numquid super [*](2 Es. 46, 8 et 9 5 Es. 50, iO 8 Es. 51, 7 et 8 13 Es. 55, 6 et 7 18 Es. 56, 1 et 2 23 Es. 57, 5 et 6 ) [*](2 redimi P1 aliqua R memτο C S fandamim MS (cod. Am.), fundimini P1, osundimini R 4 deus] dflf MPCRS 5 pofr aliquanrQ R, aliqua (om. post) C 6 et] om. R 8 popolof S 11 comedir (comm. MP) MPCa uerba: uermiB e. s. 1. s. d. eos om. M1 deuorabit] deuoraQ S, comedir (com. M\'P) M2PC, comedeT R Tmea (ift ras. m. 1) M 12 m genera-none SP* 14 muemre M 15 del lmquaT S suas] om. P1 17 quoniam] qm R (quia cod. Am.) 18 ue?f XX pluf minuf S, XX* u CRa 20 hoc] aUTem P1, haec P1 21 lllu C, lfrud 8 24 eminenTef Rv 26 obrulifrif (bis) S ) his non indignabor? Item post aliquantum: Me etenim de die in diem quaerunt et scire uias meas uolunt, quasi gens, quae iustitiam fecerit et quae iudicium dei sui non dereliquerit. rogant me iudicia iustitiae: adpropinquare deo uolunt. quare ieiunauimus, et non aspexisti? humiliauimus animam nostram, et nescisti? ecce in die ieiunii uestri inuenietur uoluntas uestra, et omnes debitores uestros repetitis. ecce ad lites et ad contentiones-ieiunatis et percutitis pugno impie. nolite ieiunare sicut usque ad hanc diem, ut audiatur in excelso clamor uester. numquid tale est ieiunium, quod elegi, per diem adfligere hominem animam suam? numquid contorquere quasi circulum caput suum et saccum et cinerem sternere? numquid istud uocabis ieiunium et diem acceptabilem domino? nonne hoc est magis ieiunium quod elegi? dissolue colligationes impietatis, solue fasciculos deprimentes. dimitte eos qui confracti sunt liberos: et omne onus disrumpe. frange esurienti panem tuum et egenos uagosque induc in domum tuam: cum uideris nudum, uesti eum, et carnem tuam ne despexeris. Et post IIII uersus: Si abstuleris de medio tui catenam et desieris digitum extendere et loqui quod non prodest: cum effuderis esurienti animam tuam et animam adflictam repleueris, orietur in tenebris lux tua, et tenebrae tuae erunt sicut meridies. et requiem tibi dabit dominus semper. Et post multa: Populus, qui ad iracundiam prouocat me ante faciem meam semper: qui immolant in hortis et sacrificant super lateres: qui habitant in sepulchris et in delubris idolorum dormiunt. Et post II uersus: Qui dicunt: recede a me, non adpropinques mihi, quia inmundus es. isti fumus [*](1 Ea. 58, 2-7 19 ib. 9-11 24 Es. 65, 8 et 4 27 ib. 5-7 ) [*]( 2 tUrba: et scire usque ad dereliquerit om. P 6 ammar nraf P1 ab 7 muenmir BSv 8 et ad] ad M, ex ad P1, er P*CBSav pcunenref P1 9 ad] in S 16 demirre MP dirompe Rav 17 efttnenTem MPC 18 uesti] opi R̄υ 19 difpexenf MPCS III R, quartus a 20 eit.] ofrendere MPC quod in ras. P* 28 dominns] dn̄s deus a 24 mulrS CR pnocanT CR 27 III P, IT B, fecundus a 28 non] ne R mihi] me MP1C, om. R ) erunt in furore meo, ignis ardens tota die. ecce scriptum est coram me: non tacebo, sed reddam et retribuam in sinu eorum iniquitates uestras et iniquitates patrum uestrorum simul, dicit dominus. qui sacrificauerunt super montes et super colles exprobrauerunt mihi, et remetiar opus eorum primum in sinus eorum. Et post X uersus: Et uos, inquit, qui dereliquistis dominum, qui obliti estis montem sanctum meum, qui ponitis fortunae mensam et libatis super eam: numerabo uos in gladio, et omnes in caede corruetis: pro eo quod uocaui et non respondistis, locutus sum et non adtendistis: et faciebatis malum in oculis meis et quae nolui elegistis. Et paulo post: Haec dicit dominus: caelum sedes mea et terra scabellum pedum meorum. quae ista domus, quam aedificabitis mihi ? et quis iste locus quietis meae? omnia haec manus mea fecit, et facta sunt uniuersa ista, dicit dominus. ad quem autem respiciam, nisi ad pauperculum et contritum spiritu et trementem sermones meos? Et post VII uersus: Ego eligam inlusiones eorum et quae timebant adducam eis: quia uocaui et non erat qui responderet, locutus sum et non audierunt: feceruntque malum in oculis meis et quae nolui elegerunt. audite legem domini, qui tremitis ad uerbum eius: dixerunt fratres uestri odientes uos et abicientes propter nomen meum: glorificetur dominus, et uidebimus in laetitia uestra. ipsi autem confundentur. [*]( 6 Es. 65, 11-12 12 Es. 66, 1 et 2 18 ib. 4 et 5 ) [*]( 2 Xinus a 4 qui] quIa J? 5 remmar (remic. M) MP1O 6 tmut M, fmu CRP2υ X] aliquos a 7 qui pr.] om. MCR montem] nomen MPCR 9 comuriT MPXC 10 uocatu uof Ca 11 facienf P1, fecifrif P* 12 CedIt C 18 fcabillum MP meorum] ruorS S1 quae efr BPav 14 quam] qua S 17 VllJ IIII P, feitus a 18 illufiones eorum eligam a 19 reQjondenr MP1 21 ebgef C legem] uerbu Sv rremaif P\'CSa (cod. Am.) 22 od.] hocbenTef M, obedienres R 24 autem] om. P1 confundent. EIPLICXT ESAIAS. INCIPIT DE LIBKO HIEREMIAE S)

XX. DE LIBRO HIEREMIAE.

Audite uerbum domini, domus Iacob et omnes cognationes domus Israhel. haec dicit dominus: quid inuenerunt patres uestri in me iniquitatis, quia elongauerunt a me et ambulauerunt post uanitatem et uani facti sunt ? Et post X uersus: Hereditatem meam posuistis in abominationem. sacerdotes non dixerunt: ubi est dominus? et tenentes legem nescierunt me, et pastores praeuaricati sunt in me, et prophetae prophetauerunt in Bahal et idola secuti sunt. Et paulo post: Numquid obliuiscitur uirgo ornamenti sui, sponsa fasciae pectoralis suae? populus uero meus oblitus est mei diebus innumeris. quid niteris bonam ostendere uiam tuam ad quaerendam dilectionem, quae insuper et malitias tuas docuisti uias tuas, et in alis tuis inuentus est sanguis animarum pauperum et innocentium? non in fossis inueni eos, sed in omnibus quae supra memoraui. et dixisti: absque peccato et innocens ego sum, et propterea auertatur furor tuus a me ! ecce ego iudicio contendam tecum, eo quod dixeris: non peccaui. quam uilis es facta nimis iterans uias tuas! et ab Aegypto confunderis, sicut confusa es ab Assur. nam et ab ista egredieris et manus tuae erunt super caput tuum, quoniam obtriuit dominus confidentiam tuam. Et paulo post: Conuertimini, filii, reuertentes, dicit dominus, quia ego uir uester. [*]( 8 Hier. 2, 4 et 5 7 ib. 7 et sx 11 ib. 82-37 28 Hier. 8, 14 ) [*]( 2 heremiae M, leremie CR 8 cogιτaτιnoneՐ P\' 6 X] aliquot a 7 poՐՐuιՐτι P1 8 dominus] 3f MPlCR et ten.] errenenTef P 9 pph∗eτae (ras. a) pferauerunT P 10 et ante idola om. MGR 11 oblιuιՐceτur CSav auτ ՐponՐa CRav, er fponfa P1 12 nero] om. S 14 docuιՐτιՐ P 15 in alis] malιՐ Pl est] om. MPlS 16 innocenτĕ M, mnocenru PCRav sed] eT P1 18 ego] om. MPS 19 eo] ego M 21 afar C 28 obtr.] οτrιuιτ R a ofiduciam R paulo post] p\' paf P 24 dic dnf. sτulτ\'|populuՐ ... pofr XXX uerf pluf minuf. Ad me conuerrere ... laudabunT || pag. 100 || er paulo p\'. Quia ego uir ur. Ite paulo p\' Si conuerrenf | ɪrl. conuerrere aiT diif. Cɪrcuɪτe maf ... S )

Item paulo post: Si conuerteris, Israhel, conuertere, ait dominus, ad me conuertere. si abstuleris offendicula tua a facie mea, non commoueberis. et iurabis: uiuit dominus! in ueritate et in iudicio et in iustitia: et benedicent eum gentes ipsumque laudabunt. Et paulo post: Stultus populus meus me non cognouit: filii insipientes sunt et uecordes: sapientes sunt, ut faciant mala, bene autem facere nescierunt. Et post XXX uersus: Circuite uias Hierusalem et aspicite et considerate et quaerite in plateis eius, an inueniatis uirum facientem iudicium et quaerentem fidem, et propitius ero eius. quod si etiam: uiuit dominus! dixerint, et hoc falso iurabunt domine, oculi tui respiciunt fidem. percussisti eos, et non doluerunt: adtriuisti eos, et rennuerunt accipere disciplinam: indurauerunt facies suas super petram, noluerunt reuerti. ego autem dixi: forsitan pauperes sunt et stulti, ignorantes uiam domini, iudicium dei sui. ibo igitur ad optimates et loquar eis: ipsi enim cognouerunt uiam domini, iudicium dei sui : et ecce magis hi simul confregerunt iugum, ruperunt uincula. Et post VI uersus: Filii tui dereliquerunt me et iurant his qui non sunt dii. saturaui eos, et moechati sunt et in domo meretricis luxuriabantur. equi amatores et admissarii facti sunt, unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat. numquid super his non uisitabo, dicit dominus, et in gente tali non ulciscetur manus mea? Et post XL uersus: Qui [*]( 1 Hier. 4, 1 et 2 5 ib. 22 8 Hier. 5,1—5 19 ib. 7—9 24 ib. 22-24 ) [*]( 1 conuertere] om. Rv ait] dicɪτ R 4 benedicebonr MP1 5 p\' pat P 6 fɪlɪ P necordif MP1 7 facienT M facerej om. P1 8 XXX] aliquot a lheruCale M et ante conaid. om. P1 9 an] UT S1 10 eius] ei av, eis cod. Am., cf. Septuag. 11 dizerunτ p1 falfom S 14 uerba: facies 8. 8. p. Doluerunt om. P1 er noluerunτ P2υ 16 verba: ibo igitur — — dei sui om. MPCR 16 et 17 et iudicium a (cod. Am.) 18 hn MPCR, hɪɾ S 19 VI] aliquos a derelinquerunT P1 20 hɪ∗ɾ P, hiis R quae MP\' mechan R 21 luxonabanTur MPC\', luxurɪaτɪ funr S1 eqai] er qui Rb emiɾɾaru P2υ 22 mmebaT M, hm∗mebaτ P, hɪnmebanτ C, hinmabaT S1 24 manus] amma P2Sυ XL uērf pluɾ minuɾ S, aliquot a )

posui arenam terminum mari, praeceptum sempiternum, quod non praeteribit: et commouebuntur et non poterunt, et intumescent fluctus eius et non transibunt illud. populo autem huic factum est cor incredulum et exasperans: recesserunt et abierunt, et non dixerunt in corde suo: metuamus dominum deum nostrum. Et post VII uersus: Inuenti sunt, inquit, in populo meo impii, insidiantes quasi aucupes, laqueos ponentes et pedicas ad capiendos uiros. sicut decipula plena auibus, sic domus eorum plenae dolo: ideo magnificati sunt et dilatati, incrassati sunt et inpinguati, et praeterierunt sermones meos pessime. causam pupilli non dixerunt et iudicium pauperum non iudicauerunt. numquid super his non uisitabo, dicit dominus, aut super gentem huiuscemodi non ulciscetur anima mea? stupor et mirabilia facta sunt in terra. prophetae prophetabant mendacium, et sacerdotes adplaudebant manibus suis, et populus meus dilexit talia: quid igitur fiet in [*]( 6 Hier. 5, 26—31 ) [*]( 1 hareni S 2 commonebunT PS ɪnτumeɾcenɾ S 5 habierunr MC non] om. P1 6 VII] paucos a 7 in] om. Pl 8 peducaf MPl 9 aic] flcuT P1 10 ɪnpɪnguaτɪ funT MP 11 ad uocem pupilli add: S ɪndɪcauerunτ caufam P* (cf, v) dixerunt] direxerunt PCB 12 non ɾup hifs B 13 aut] om. P1 ulcisc.] oblɪuɪɾcɪτur R anima] manuf MPlCB 14 mea] add. hic (tunc edd.) expomT quod (mn. quod MP1C) fupra dizerar: ibo ad opτɪmareɾ & loquar eif. forft- Tan ɪpɾɪ (add: n5 R) cognouenmT (cognouennT M) uɪam dSi: & ecce magif hi parrrer confregerunT lugum, ruperunT uncula. nunc defcnbrr qui funT (flnT Pl) opTimaTef, propheTae uɪdeliceτ & facerdoTef, quorum aln furura praedicunT, aln facienda ex lege decernunT (dɪɾcernŭ̄τ B). & ecce, ɪnquɪτ (mqmd MP), ilhf mendacɪum propheTannbuf (-TaTibuf M, profeTaTib; P1) facerdoTef mambuf adplauterunT. & UT (om. ut P1) ofrendaTur (ofrendaT P1) populuf non effe ftne culpa, qui a Tahbuf abduca-rur, ɾcripτum efr: er populuf meuf dilexiT TalIa: (add: populuf P7) quondam meuf fed (er MCR) pofrquam dilenT (add: Taha P\'R) meuf effe deɾɪuɪτ (desinit edd.) quid ɪgɪτur facienT (om. fac. P1), cum nouɪɾɾɪmum Tempuf ɪudɪcɪɪ adueneriT, flue capτɪuɪτaτɪɾ neceɾɾɪτaɾ, unde frupor & mirabilia facta funT, qUIa (quae MPC) nec m pnncipibus, nec m populo muen-ruf HT, qui . recta fennreT (tUrba: quia nec - - sentiret om. P1) MPCB, cf. S. Hieronymi in Hierem. Comm. I. II. cap. V 14 uerba: stupor e. m. f. sunt om. P1 15 pphaauerunT (prophaer. P) MPCB eT plaudebanT P\' ) [*](xn, Aug. 3, i. ) [*]( 7 ) nouissimo eius? Et post XXX uersus: Cui loquar? et quem contestabor, ut audiat? ecce incircumcisae aures eorum, et audire non possunt: ecce uerbum domini factum est illis in obprobrium, et non suscipiunt illud. Et paulo post: Audite uerbum domini, omnis Iuda, qui ingredimini per portas has, ut adoretis dominum. haec dicit dominus exercituum deus Israhel: bonas facite uias uestras et studia uestra, et habitabo uobiscum in loco isto. nolite confidere in uerbis mendacii, dicentes: templum domini, templum domini est. quoniam si benedixeritis uias uestras et studia uestra, si feceritis iudicium inter uirum et proximum eius, aduenae et pupillo et uiduae non feceritis calumniam, nec sanguinem innocentem effuderitis in loco hoc, et post deos alienos non ambulaueritis in malum uobismet ipsis: habitabo uobiscum in loco isto, in terra, quam dedi patribus uestris, a saeculo usque in saeculum. ecce uos confiditis uobis in sermonibus mendacii, qui non proderunt uobis, furari, occidere, adulterare, iurare mendaciter, libare Bahalim et ire post deos alienos, quos ignoratis. et uenistis et stetistis coram me in domo hac, in qua inuocatum est nomen meum, et dixistis: liberati sumus, eo quod fecerimus omnes abominationes istas. ergo spelunca latronum facta est domus ista, in qua inuocatum est nomen meum in oculis uestris? ego, ego sum, ego uidi, dicit dominus. ite ad locum meum in Silo, ubi habitauit nomen meum a principio, et uidete, quae fecerim ei propter malitiam populi mei Israhel et nunc, quia fecistis omnia opera haec, dicit dominus, et [*]( 1 Hier. 6, 10 4 Hier. 7, 2-19 ) [*]( 1 p ugrf XXX plof minuɾ 8, poft aliquot u. a 5 omf M, omnif (ɪɾ in ras.) P 6 dominum] dm̃ S 7 uerba: et habitabo - stadia ueatra om. B 8 isto] hoc C mendaria P1 9 uerba: templum domini ter P2aυ, 10 benedirezennf P2C2Rυ, benedirenfnf P1 11 uerba: aduenae - - calnmniam om. MPCB 13 non] m P* 15 & ufque P1υ 17 forare MPC 19 fraif M1 20 uerba: et dixistis - - nomen meum add. in marg. sign. hd et hh. m. pr. S liberaτɪ∗ P 21 omnes] om. P1 laTronem P\' 23 ego bis] temel MPCB 24 ubi τaulτ P 25 fecerunT P1 26 fecɪɾτɪ C opera] lerba S ) locutus sum ad uos mane consurgens et loquens et non audistis, et uocaui et non respondistis : faciam domui huic, in qua inuocatum est nomen meum et in qua uos habetis fiduciam, et loco, quem dedi patribus uestris, sicut feci Silo, et proiciam uos a facie mea, sicut proieci omnes fratres uestros uniuersum semen Ephraim. tu ergo noli orare pro populo hoc, nec adsumas pro eis laudem et orationem, et non obsistas mihi: quia non exaudiam te. nonne uides, quid isti faciant in ciuitatibus Iuda et in plateis Hierusalem ? filii colligunt ligna et patres succendunt ignem et mulieres conspergunt adipem, ut faciant placentas reginae caeli et libent diis alienis et me ad iracundiam prouocent. numquid me ad iracundiam prouocant? dicit dominus, nonne semet ipsos in confusione uultus sui? Et paulo post: Numquid qui cadit non resurget? et qui auersus est non reuertetur? quare ergo auersus est populus iste in Hierusalem auersione contentiosa? adprehenderunt mendacium et noluerunt reuerti. adtendi et auscultaui: nemo quod bonum est loquitur, nullus est qui agat paenitentiam super peccato suo dicens: quid feci? Et post VIIII uersus: Quomodo dicitis: sapientes nos sumus et lex domini nobiscum est? uere mendacium operatus est stilus mendax scribarum. confusi sunt sapientes, perterriti et capti sunt. uerbum enim domini proiecerunt, et sapientia nulla est in eis. Et paulo post: Quis dabit me in solitudine diuersorium uiatorum, et derelinquam populum meum et recedam ab eis? quia omnes adulteri sunt, coetus praeuaricatorum. et extenderunt linguam [*]( 14 Hier. 8, 4—6 20 ib. 8 et 9 24 Hier. 9, 2-9 ) [*]( 4 locum MPCa, m loco R quam MP1C1 5 ɪcɪ MP1 6 effraim MPCSa, effraym R or.] erjrare C 8 uɪdiɾ MCl qd MC 9 collegunt MPl 11 ut faciant] om. 8 placenxef Pl regina M, nt regna C 12 proaocent] prouocaɾɾenτ (nT a. lin. al. m.) S 14 cada S (cod. Am.) 15 ergo] aurem P reuarfaf C 16 contentione P1 17 adTendire & MC auɾculra∗∗ (m ras., re 8. lin. add. al. m.) C 18 poemrenna S 19 VIII P, paucos a 21 mendacium uere efr operaruf P fcnbarum mendax B 23 picerunr MP1C paufl p; * Mt p pat P 24 diuerforum PlCa 26 caeruf P1, cerus R, et coetus a praeuaricatorum] sequ.: & derehnquam populum meum MPC ) [*]( 7* ) suam quasi arcum mendacii et non ueritatis: confortati sunt in terra, quia de malo ad malum egressi sunt et me non cognouerunt, dicit dominus. unusquisque se a proximo suo custodiat et in omni fratre suo non habeat fiduciam: quia omnis frater supplantans supplantabit et omnis amicus fraudulenter incedet. et uir fratrem suum deridebit et ueritatem non loquentur. docuerunt enim linguam suam loqui mendacium: ut inique agerent, laborauerunt. habitatio tua in medio doli: in dolo rennuerunt scire me, dicit dominus. propterea haec dicit dominus exercituum: ecce ego conflabo et probabo eos. quid enim aliud faciam a facie filiae populi mei ? sagitta uulnerans lingua eorum, dolum locuta est in ore suo: pacem cum amico suo loquitur et occulte ponit insidias. numquid super his non uisitabo. dicit dominus, aut in gente tali non ulciscetur anima mea? Et paulo post: Haec dicit dominus: non glorietur sapiens in sapientia sua, et non glorietur fortis in fortitudine sua, et non glorietur diues in diuitiis suis: sed in hoc glorietur qui gloriatur, scire et nosse me, quia ego sum dominus, qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra. haec enim placent mihi, ait dominus. Et post XVI uersus: Haec dicit dominus: iuxta uias gentium nolite discere et a signis caeli nolite metuere quae timent gentes: quia leges populorum uanae sunt. quia lignum de saltu praecidit opus manus artificis in ascia: argento et auro decorauit illud: clauis et malleis conpegit, ut non dissoluatur. in similitudinem palmae fabricata sunt, et non loquentur: portata tollentur, quia incedere non ualent. nolite ergo timere ea, quia nec male possunt facere, nec bene. non est similis tui, [*](15 Hier. 9, 23 et 24 21 Hier. 10, 2-11) [*]( 1 auam] meam P1 qu∗aɾɪ (ras. 1) C 4 omne MP* fratrɪ CSa 5 fubplanranf MP ɾubplanτauɪτ MP1, fupplauTabiTur R fraudoleuTer S 6 mcediT CPRa 7 loqaeℱ B 8 doli] ydoli R 11 filii R fagiTa P1 18 glonerur forem P1 20 placet a 21 XVI] aliquot a dñɾ df MPCS 22 menmere S, muτuare P1 28 falTa C1 pcediT MP1C1 24 manuum P1 26 palmae] plafme (-ę Pa) MPCa ) domine: magnus es tu et magnum nomen tuum in fortitudine. quis non timebit te, o rex gentium? tuum est enim decus: et inter cunctos sapientes gentium et in uniuersis regnis eorum nullus est similis tui. pariter insipientes et fatui probabuntur. doctrina uanitatis eorum lignum est. argentum inuolutum de Tharsis affertur et aurum de Ophaz, opus manus aerarii. hyacinthus et purpura indumentum eorum, opus artificum uniuersa haec. dominus autem deus uerus est, ipse deus uiuens et rex sempiternus. ab indignatione eius commouebitur terra, et non sustinebunt gentes comminationem eius. sic ergo dicetis eis: dii, qui caelos et terram non fecerunt, pereant de terra et de his quae sub caelo sunt. Et aliquanto post: Haec dicit dominus: maledictus homo, qui confidit in homine et ponit carnem brachium suum, et a domino recedit cor eius. erit enim quasi myricae in deserto et non uidebit cum uenerit bonum, sed habitabit in siccitate in deserto in terra salsuginis et inhabitabili. benedictus uir, qui confidit in domino, et erit dominus fiducia eius. et erit quasi lignum, quod transplantatur super aquas, quod ad humorem mittit radices suas: et non timebit, cum uenerit aestus: et erit folium eius uiride, in tempore siccitatis non erit sollicitum, nec aliquando desinet facere fructum. Item aliquanto post: Haec dicit dominus: facite iudicium et iustitiam et liberate ui oppressum de manu calumniatoris, et aduenam et pupillum et uiduam nolite contristare neque opprimatis inique, et sanguinem innocentem ne [*]( 13 Hier. 17, 5-8 22 Hier. 22, 8 ) [*]( 8 et pr. om. P1SRυ 6 τarɾɪɾ MC, τharɾɾɪɾ S de ophaz] ropazion a opaz P1, Tophaz P*, ophir R ad uocem opus add.: artificɪɾ & P2aυ manuuin B hęram P1, earom R 7 hyacɪncτuɾ (hiac. PS) MCP1S, ɪacɪncτus R, hiacynthus a 8 unɪuerɾum P1 dominus] om. P1 10 non] om. MPCR 11 dicmf MP1CS 14 poneT MP1C1 m cams B recedet a 15 mymce P, min | ce (r 8. lin. add. m. 1) M, mimce C, mmce R 16 habiTaniT P1α 17 mhabirabile S confida M 18 Traɾplanτaτur P 19 fup quae P1 umorē 81 mιττ& Sa 20 aefraf MP1α, efraf S 21 deɾnɪτ P* 22 item] eT PSa 24 conTnfTan P1 25 oppremaTif M, oppmaref P1 ) effundatis in loco isto. Et paulo post: Vae pastoribus, qui dispergunt et dilacerant gregem pascuae meae, dicit dominus. ideo haec dicit dominus deus Israhel ad pastores, qui pascunt populum meum: uos dispersistis gregem meum et eiecistis eos et non uisitastis: ecce ego uisitabo super uos malitiam studiorum uestrorum, ait dominus. Item paulo post: Haec dicit dominus exercituum: nolite audire uerba prophetarum, qui prophetant uobis et decipiunt uos. uisionem cordis sui locuntur, non de ore domini. dicunt his qui blasphemant me: locutus est dominus: pax erit uobis, et omni qui ambulat in prauitate cordis sui dixerunt: non ueniet super uos malum. quis enim adfuit in consilio domini? Et post XI uersus: Non mittebam prophetas, et ipsi currebant: non loquebar ad eos, et ipsi prophetabant. si stetissent in consilio meo et nota fecissent uerba mea populo meo, auertissem utique eos a uia sua mala et a pessimis cogitationibus suis. Et post II uersus: Audiui quae dixerunt prophetae prophetantes in nomine meo mendacium atque dicentes: somniaui, somniaui. usquequo istud est in corde prophetarum uaticinantium mendacium et prophetantium seductiones cordis sui, qui uolunt facere, ut obliuiscatur populus meus nominis mei propter somnia cordis sui, quae narrat unusquisque ad proximum suum , sicut obliti sunt patres eorum nominis mei propter Bahal? propheta, qui habet somnium, narret somnium: et qui habet sermonem meum, narret sermonem meum uere. quid paleis ad triticum? dicit dominus. numquid non uerba mea sunt quasi ignis, ait dominus, et quasi malleus conterens [*]( 1 Hier. 23, 11 et 2 6 ib. 16—18 18 ib. 21 et 22 17 ib. 25-32 ) [*]( 1 effddanf MC1, effundɪτɪɾ P1 panft M 4 lecɪɾτɪɾ M, eiecifri P1 5 non] om. P1 uɪɾɾɪτaɾτɪɾ eof P 7 profeτarum P 8 decipienτ S 11 nof S, eos R 12 XI] aliquos a 13 pphaɪɾ C loquebar (ar in rat) P 16 IIII] paucos a 17 qui P1 20 nolet R 22 narranT S 24 aba M 26 paleaf M1, palleif quasi S mea] om. B 27 funT ɾɪc̃ ɪgnɪɾ (corr. m. 1) M ait] dicit an ) petram? propterea ecce ego ad prophetas, ait dominus, qui furantur uerba mea unusquisque a proximo suo. ecce ego ad prophetas, ait dominus, qui adsumunt linguas suas et aiunt: dicit dominus. ecce ego ad prophetas somniantes mendacium, ait dominus, qui narrauerunt ea et seduxerunt populum meum in mendacio suo et in miraculis suis, cum ego non misissem eos nec mandassem eis: qui nihil profuerunt populo huic, dicit dominus. Et paulo post: Et misit dominus ad uos omnes seruos suos prophetas consurgens diluculo mittensque, et non audistis, neque inclinastis aures uestras, ut audiretis, cum diceret: reuertimini unusquisque a uia sua mala et a pessimis cogitationibus uestris, et habitabitis in terra, quam dedit dominus uobis et patribus uestris, a saeculo et usque in saeculum. et nolite ire post deos alienos, ut seruiatis adoretisque eos, neque me ad iracundiam prouocetis in operibus manuum uestrarum, et non adfligam uos. et non audistis me, dicit dominus. Et aliquanto post: Maledictus qui facit opus domini fraudulenter. Item post aliquantum: Bonus est dominus sperantibus in eum, animae quaerenti illum. bonum est praestolari cum silentio salutare domini. bonum est uiro, cum portauerit iugum ab adulescentia sua. sedebit solitarius et tacebit: quia leuauit super se. ponet in puluere os suum, si forte sit spes. dabit percutienti se maxillam, saturabitur obprobriis: quia non repellit in sempiternum dominus. [*]( 8 Hier. 25, 4-7 17 Hier. 48, 10 18 Thren. 8, 25-82 ) [*]( 1 eece] om. Pl 2 pronmo fuo (utrumque o terminat. in ras.) P 4 et ecce.. ɾomniātes pphetas a ſomnɪanτ̃ C 6 mιſſιſſem MC 7 eof M1 9 ppheranf P1 12 quã in terra P* 14 seruiatis eis 0 16 audιſτι M, andiaif S1 ahco MC 17 dei JB fraudolenTer 8 18 p aliquanτο 8 dominus] df MCR 19 querenTe S prefmlan MO\', praefralan P1, preflTolare S 20 ſaluτare dñι cũ ſιlenτιο S 22 lenamt fe ſup fe Ea poniT PS 28 pcuTienTef 8 24 repellet Rυ )

XXI. DE LIBRO EZECHIELIS.

Cum autem pertransissent septem dies, factum est uerbum domini ad me dicens: fili hominis, speculatorem dedi te domui Israhel, et audies de ore meo uerbum, et adnuntiabis eis ex me. si dicente me ad impium: morte morieris, non adnuntiaueris ei, neque locutus fueris, ut auertatur a uia sua impia et uiuat, ipse impius in iniquitate sua morietur, sanguinem autem eius de manu tua requiram. si autem tu adnuntiaueris impio et ille non fuerit conuersus ab impietate sua et uia sua impia, ipse quidem in iniquitate sua morietur, tu autem animam tuam liberasti. sed et si conuersus iustus a iustitia fecerit iniquitatem, ponam offendiculum coram eo, ipse morietur, quia non adnuntiasti ei. in peccato suo morietur, et non erunt in memoria iustitiae eius, quas fecit: sanguinem uero eius de manu tua requiram. si autem adnuntiaueris iusto, ut non peccet iustus, et ille non peccauerit, uiuens uiuet, quia adnuntiasti, et animam tuam liberasti. Et post aliquantum: Et dixit dominus ad eum: transi per mediam ciuitatem in medio Hierusalem, et signa thau super frontem uirorum gementium et dolentium super cunctis abominationibus, quae fiunt in medio eius. et illis dixit audiente me: transite per mediam ciuitatem sequentes eum et percutite, non parcat oculus uester, neque misereamini: senem, adulescentulum, et uirginem, et paruulum, et mulieres interficite usque ad [*]( 3 Ez. 8, 16-21 19 Ez. 9, 4-6 ) [*]( I 2 INCIP DB LiBRO EZECHIELIS PROPH S HBZBCHEBLIS P, haezechιelis M 8 perτranſιſſeτ P1 dief feprS C 4 domini] om. P1 filu M 5 ex] de S 6 me dicenTe Sa moneref Mt monenf P1 non] fi non P* adnunτιaberιſ S 8 in] om. MP1 (cod. Am.) monaxur Pl 9 adnunτιabenſ S 10 a ma P7av 11 iniquitate] ιmpιaaτe MGR 12 si] om. MPlC a luftina ſua P\'av 18 et 14 monarur P1 17 pecceT** P et] om. MP1C uιuιτ MC 18 et ta aυ aliquanra R 19 eum] me P1 20 Tau Pa r (cod. Am.) 26 fronTem P 23 eum] om. MPCR 24 senem] om. Pl 25 muherS a ιnτ̃nιτιοnẽ Ma, inτe∗∗nιτιοnem P, ιnτernιcιοnem CPR )

internecionem. omnem autem super quem uideritis thau ne occidatis: et a sanctuario meo incipite. Et aliquanto post: Pro eo quod maerere fecistis cor iusti mendaciter, quem ego non contristaui, et confortastis manus impii, ut non reuerteretur a uia sua mala et uiueret. Item post aliquantum: Ecce haec fuit iniquitas Sodomae sororis tuae: superbia, saturitas panis, et abundantia, et otium ipsius et filiarum eius: et manum egeno et pauperi non porrigebant: et eleuatae sunt et fecerunt abominationes coram me. et abstuli eas, sicut uidisti. Et post paululum: Vir si fuerit iustus et fecerit iudicium et iustitiam, in montibus non comederit et oculos non leuauerit ad idola domus Israhel et uxorem proximi sui non uiolauerit et ad mulierem menstruatam non accesserit et hominem non contristauerit, pignus debitori reddiderit, per uim nihil rapuerit, panem suum esurienti dederit et nudum operuerit uestimento, ad usuram non commodauerit et amplius non acceperit, ab iniquitate auerterit manum suam, iudicium uerum fecerit inter uirum et uirum, in praeceptis meis ambulauerit et iudicia mea custodierit, ut faciat ueritatem, hic iustus est:. uita uiuet, ait dominus deus. quod si genuerit filium latronem et effundentem sanguinem et fecerit unum de istis, et haec quidem omnia non facientem, sed in montibus comedentem et uxorem proximi sui polluentem, egenum et pauperem contristantem, rapientem rapinas, pignus non reddentem et ad idola leuantem oculos suos, abominationem facientem, ad usuram dantem et amplius accipientem: [*]( 8 Ez. 18, 22 5 Ez. 16, 49 et 50 10 Es. 18, &-32 ) [*]( 1 autem] rom P1 rau Pa (cod. Am.) ne in ras. P 2 pofr aliqua R 8 fecifn S 4 conforrafn S1 .reuerτeτur P1R 5 item] om. MPCR ahqaa R ecce] et a 6 haec om. C 10 paulo poft R panlt MC, pJ P, paulolum S1 11 commedenr MP1R oculof fuof P2υ 12 lauaueriT M 14 per] pofr Pl 15 et] om. P 17 accιperιτ M 19 hic ιuſτũ ẽ M 20 uιueτ er n5 monerur R 21 et pr. om. Sa effudenrem P1 fecenT mdicium P1 22 haec] om. R 28 commedenTem MPl 25 suos] om. P* abominationeB a 26 numquid non (non peràuctwm) P ) numquid uiuet? non uiuet: cum uniuersa detestanda haec fecerit, morte morietur: sanguis eius in ipso erit. quod si genuerit filium, qui uidens omnia peccata patris sui, quae fecit, timuerit et non fecerit simile eis, super montes non comederit et oculos suos non leuauerit ad idola domus Israhel et uxorem proximi sui non uiolauerit et uirum non contristauerit, pignus non retinuerit et rapinam non rapuerit, panem suum esurienti dederit et nudum operuerit uestimento, a pauperis iniuria auerterit manum suam, usuram et superabundantiam non acceperit, iudicia mea fecerit et in praeceptis meis ambulauerit: hic non morietur in iniquitate patris sui, sed uita uiuet. pater eius, quia calumniatus est et uim fecit fratri, malum operatus est in medio populi sui: ecce mortuus est in iniquitate sua. et dicitis: quare non portauit filius iniquitatem patris? uidelicet quia filius iudicium et iustitiam operatus est et omnia praecepta mea custodiuit et fecit illa: uita uiuet. anima, quae peccauerit, ipsa morietur. filius non portabit iniquitatem patris, et pater non portabit iniquitatem filii. iustitia iusti super eum erit et impietas impii super eum erit. si autem impius egerit paenitentiam ab omnibus peccatis suis, quae m operatus est, et custodierit uniuersa praecepta mea et fecerit iudicium et iustitiam, uita uiuet et non morietur. omnium iniquitatum eius, quas operatus est, non recordabor: in iustitia sua, quam operatus est, uiuet. numquid uoluntatis meae est mors impii, dicit dominus deus, et non ut conuertatur a uiis suis et uiuat? si autem auerterit se iustus a iustitia sua et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes, quas operari [*]( 1 uiuet pr.] uιuenſ MPC uiuet alt.) mder P1 4 fecenr P commedenT MP 5 lauauenT M 6 sui] om. MPlB 7 raenuenT MPC1 8 pauperef M, pauper P1 ιnιurιã MPC 10 accipenr MP 11 in] om. MP\' nita] om. MP\'CR, vιτa S 12 quia] qui P1S faCIT P1, fecenT R malum] om. M1, eT malum Sav 18 est alt.] om. S in] om. P ιnιquιτaτem P1 14 dicif MSa, dicιτ P1, dmftif P1 portabit a patris] om. Pl 15 omma (om. et) Sav 16 uita] om. MPlCR 17 morιaτur P1 17 et 18 porrauir MP\'C 19 enT fap ea Rav 20 ιnpιuſ M poenιτenτιã MPC qm P1 22 et alt.] om. S (cod. ÂM.) 23 imqmTarem P1 24 quam] que M, que C 27 omnes] om. Pl operare MP) solet impius, numquid uiuet? omnes iustitiae eius, quas fecerat, non recordabuntur. in praeuaricatione, qua praeuaricatus est, et in peccato suo, quod peccauit, in ipsis morietur. et dixistis: non est aequa uia domini. audite, domus Israhel: numquid uia mea non est aequa et non magis uiae uestrae prauae sunt? cum enim auerterit se iustus a iustitia sua et fecerit iniquitatem, morietur in eis: in iniustitia, quam operatus est, morietur. et cum auerterit se impius ab impietate sua, quam operatus est, et fecerit iudicium et iustitiam, ipse animam suam uiuific.abit. considerauit enim et auertit se ab omnibus iniquitatibus suis, quas operatus est: uita uiuet et non morietur. et dicunt filii Israhel: non est aequa uia domini. numquid uiae meae non sunt aequae, domus Israhel, et non magis uiae uestrae prauae? idcirco unumquemque iuxta uias suas iudicabo, domus Israhel, ait dominus deus. conuertimini et agite paenitentiam ab omnibus iniquitatibus uestris, et non erit uobis in ruinam iniquitas. proicite a uobis omnes praeuaricationes uestras, in quibus praeuaricati estis, et facite uobis cor nonum et spiritum nonum : et quare moriemini, domus Israhel? quia nolo mortem morientis, dicit dominus deus: reuertimini, et uiuetis. Et aliquanto post: Ecce principes Israhel singuli in brachio suo fuerunt in te ad effundendum sanguinem. patrem et matrem contumeliis adfecerunt in te, aduenam calumniati sunt in medio tui, pupillum et uiduam contristauerunt apud te. sanctuaria mea spreuistis et sabbata mea polluistis. uiri detractores fuerunt in te ad [*]( 21 Ez. 22, 6-12 ) [*]( 2 feciT Sa pnancaTionS qui C ſua qua B 4 audιτe ergo Raυ 5 mea] dSi C1 eat] ora. a ∗equa S 6 enim] om. B a] om. P 7 in ante iniustitia om. MPC iniustitia] lufnTia P 10 uιuιfιcauιτ MPC conſiderauιτ (supra lin. er ras.) P auerrenr P1, auerτ& 8 10 et 16 omnibus] homunb; P* 14 idcircum M2P1 15 aft] diciT P 16 poenιτenτιã M 17ruina MP umquιτaτιſ P\' 20 morientill] peccaTonf C 21 uiuιτιſ P1, muae S, uiuιτe P1av pofr aliquanτa R 28 adfecerunt] er fecerunr P1 25 ſpreuιſτſ ... pollmfn P1υ derracTaToref P ) effundendum sanguinem, et super montes comederunt in te: scelus operati sunt in medio tui. uerecundiora patris discooperuerunt in te, inmunditiam menstruatae humiliauerunt in te. et unusquisque in uxorem proximi sui operatus est abominationem, et socer nurum suam polluit nefarie, frater sororem suam, filiam patris sui, oppressit in te. munera acceperunt apud te ad effundendum sanguinem, usuram et superabundantiam accepisti, et auare proximos tuos calumniabaris, mei quoque oblita es, ait dominus deus. Et post paululum: Et factum est uerbum domini ad me dicens: fili hominis, dic ei: tu es terra inmunda et non conpluta in die furoris. coniuratio prophetarum in medio eius. sicut leo rugiens capiensque praedam animam deuorauerunt, opes et pretium acceperunt, uiduas eius multiplicauerunt in medio illius. sacerdotes eius contempserunt legem meam et polluerunt sanctuaria mea: inter sanctum et profanum non habuere distantiam et inter pollutum et inmundum non intellexerunt. Et post II uersus: Principes eius in medio illius quasi lupi rapientes praedam ad effundendum sanguinem et ad perdendas animas et auare sectanda lucra. prophetae autem eius liniebant eos absque temperamento uidentes uana et diuinantes mendacium, dicentes: haec dicit dominus deus, cum dominus non sit locutus. populi terrae calumniabantur calumniam et rapiebant uiolenter, egenum et pauperem adfligebant et aduenam opprimebant calumnia absque iudicio. et quaesiui de his uirum, qui interponeret saepem et staret oppositus contra me pro terra, ne disperderem eam: et non [*]( 10 Ez. 22, 23-26 18 ib. 27—81 ) [*]( 1 commederunτ MPl 8 m mdndicia (corr. m. pr.) S 5 pollua (poll M) MP1C 6 opreſſιτ M, opraemT P1 9 mei] om. P1 mei quoque] meiq; Saυ panl MPC, paulο̆lũ 8 10 filii a 18 opuſ M, ιnopιſ S (cod. Am.) 14 acciperunτ MP 15 illituj emf P 16 profanum] pphtm R habuerant aυ 17 inter] m P1 inmundum P 19 ad pr.] eT ad R efundendam Pl perd.] precedendaf P1 20 a*uarae P fecTande P1 22 dιuιnanτef ei P1 28 sitj efr P\' 25 calumnia] calumnιabanτurque P* 26 hia] eιſ PSav 27 obpoſιτuſ M ) inueni. et effudi super eos indignationem meam, in igne irae meae consumpsi eos. uiam eorum in caput eorum reddidi, ait dominus deus. Item aliquanto post: Et factum est uerbum domini ad me dicens: fili hominis, loquere ad filios populi tui, et dices ad eos: terra cum induxero super eam gladium, et tulerit populus terrae uirum unum de nouissimis suis et constituerit eum super se speculatorem, et ille uiderit gladium uenientem super terram et cecinerit bucina et adnuntiauerit populo, audiens autem quisquis ille est sonitum bucinae non se obseruauerit, ueneritque gladius et tulerit eum: sanguis ipsius super caput eius erit. sonum bucinae audierit et non obseruauerit: sanguis eius in ipso erit. si autem custodierit, animam suam saluabit. quod si speculator uiderit gladium uenientem et non insonuerit bucina, et populus non se custodierit, ueneritque gladius et tulerit de eis animam: ille quidem in iniquitate sua captus est, sanguinem autem eius de manu speculatoris requiram. et tu, fili hominis, speculatorem dedi te domui Israhel: audiens ergo ex ore meo sermonem, adnuntiabis eis ex me. si me dicente ad impium: impie, morte monens: non fueris locutus, ut se custodiat impius a uia sua: ipse impius in iniquitate sua morietur, sanguinem autem eius de manu tua requiram. si autem adnuntiante te ad impium, ut a uiis suis conuertatur, non fuerit conuersus a uia sua, ipse in iniquitate sua morietur, porro animam tuam liberasti. tu ergo, fili hominis, dic ad domum Israhel: sic locuti estis dicentes: iniquitates nostrae et peccata [*]( 3 Ez. 88, 1-20 ) [*]( 1 in] eτ m Pav 2 reddi M, reddidi* P 8 ait] dicιτ P item] er PSa pofr aliqua R 4 filu P1 5 dicif M mduienf C, duxero S eamj eum P1 7 suis] om. MPlCR 8 gladimn] glonam P1 8 et 14 buccma et 10 et 11 buccine R 10 non] et non av obſeruaberιτ S 10 et 15 xulleriT M 11 ſonιτũ C\'av audiuiT P2Sav 12 non fe Sax obſeruauιτ P\'av, fe obferuabiT S (cod. Am.) 18 se cust. v 14 bucinae P1 16 ilia quidam Pl in] om. P* (cod. Am.) 18 domuf P\' 19 et ante adnuntiabis add. P* 21 in] om. M 2S et non a 24 in] om. P1 25 tu pr.) om. C 26 dicennf MP1 ) nostra super nos sunt et in ipsis nos tabescimus: quomodo ergo uiuere poterimus? dic ad eos: uiuo ego, dicit dominus deus, nolo mortem impii, sed ut reuertatur impius a uia sua et uiuat: conuertimini a uiis uestris pessimis: et quare moriemini, domus Israhel? tu itaque, fili hominis, dic ad filios populi tui: iustitia iusti non liberabit eum, in quacumque die peccauerit, et impietas impii non nocebit ei, in quacumque die conuersus fuerit ab impietate sua, et iustus non poterit uiuere in iustitia sua, in quacumque die peccauerit. etiamsi dixero iusto quod uita uiuat, et confisus in iustitia sua fecerit iniquitatem, omnes iustitiae eius obliuioni tradentur et in iniquitate sua, quam operatus est, in ipsa morietur. si autem dixero impio: morte morieris, et egerit paenitentiam a peccato suo feceritque iudicium et iustitiam, pignus restituerit ille impius, rapinam reddiderit, in mandatis uitae ambulauerit nec fecerit quicquam iniustum: uita uiuet, non morietur. omnia peccata eius, quae peccauit, non inputabuntur ei. iudicium et iustitiam fecit, uita uiuet. et dixerunt filii populi tui: non est aequi ponderis uia domini. et ipsorum uia iniusta est. cum enim recesserit iustus a iustitia sua feceritque iniquitates morietur in eis. et cum recesserit impius ab impietate sua feceritque iudicium et iustitiam, uiuet in eis. et dicitis: non est recta uia domini. unumquemque iuxta uias suas iudicabo de uobis, domus Israhel Et post XLVIIII uersus: Et tu, fili hominis, filii populi tui locuntur de te iuxta muros et in ostiis domorum et dicunt unus ad alterum, uir ad proximum suum, dicentes: uenite et audiamus, qui sit sermo egrediens a domino. et uenient ad te, quasi ingrediatur populus, [*]( 24 Ez. 33, 30—33 et Ez. 34, 1-10 ) [*]( 2 dominus deus] om. P1 3 sua] fua xmpia B, fua mala a 6 liberamt P1S 7 ei] eQ Sa 8 ιuſτũ M 10 uιueτ JB & fecenr S* 11 lufncia M in] om. P1 12 ſm P* 13 poeniTenni MS 15 rapinam] rapmamque C2 Sav redderer M1, reddenT M* P1O1 16 ιnιuſτuſ P1 non] & non CRav 20 ιnιquιτaτem B 28 recta] ęqua a 24 XL nouem S, aliquot a 25 flli] filu P τuι qui Sav 26 hofniT CB, hofnT P\' 27 dicens B audiemuf S\' 28 ueniunt a quafl ſι PSv ) et sedent coram te populus meus et audiunt sermones tuos et non faciunt eos: quia in canticum oris sui uertunt illos et auaritiam suam sequitur cor eorum. et es eis quasi carmen musicum, quod suaui dulcique sono canitur: et audient uerba tua et non facient ea. et cum uenerit quod praedictum est ecce enim uenit — tunc scient quod prophetes fuerit inter eos. Et factum est uerbum domini ad me dicens: fili hominis, propheta de pastoribus Israhel, propheta et dices pastoribus: haec dicit dominus deus: uae pastoribus Israhel, qui pascebant semet ipsos, nonne greges pascuntur a pastoribus? lac comedebatis et lanis operiebamini et quod crassum erat occidebatis, gregem autem meum non pascebatis. quod infirmum fuit non consolidastis, et quod aegrotum non sanastis, quod fractum est non alligastis, et quod abiectum est non reduxistis, quod perierat non quaesistis: sed cum austeritate imperabatis eis et cum potentia. et dispersae sunt oues meae, eo quod non esset pastor: et factae sunt in deuorationem omnium bestiarum agri et dispersae sunt. et errauerunt greges mei in cunctis montibus et in uniuerso colle excelso, et super omnem faciem terrae dispersi sunt greges mei. et non erat qui requireret: non erat, inquam, qui requireret. propterea, pastores, audite uerbum domini: uiuo ego, dicit dominus deus, quia pro eo quod facti sunt greges mei in rapinam et oues meae in deuorationem omnium bestiarum agri, eo quod non esset pastor, neque enim quaesierunt pastores gregem meum, sed pastores pascebant semet ipsos et greges meos non pascebant: propterea, [*]( 1 andiant MP\'CI 2 mcann cunt M cant. oris] canncS monf 8 u\'Ter0r B illos] eos P\' 3 carmen (men in ras.) P 4 muſicorum B quod ita ras. P fonu C\' audiunt av 5 faciunt av pdicaTtl MP1Sa 6 enim] om. P\' pphaa P1 10 commedebaTif MP 11 ent MC1 occidebatia] comedebanc (comm. M) MPCR 13 quod aZt.] qua P1 14 est] ftuT P1 quod pr.] om. P1 piecτum P1 17 effent P1, efT B facTa efr Pl omnium] hominum MC, ο̃mi JR 18 diɾpɾι R 18 et 20 gregif MP 19 colle* P 21 uerba: non er. inquam q. requireret om. MCR requireT P1 23 quod] quae P1 quod gregef mei dati ſũτ m rapma B gregif P deuoracione* M 24 ōm1 B quod] quae P1 26 pafcebanT pafroref Sav. semet ipsos - - pascebant om. P1 ) pastores, audite uerbum domini: haec dicit dominus deus: ecce ego ipse super pastores, requiram gregem meum de manibus eorum et cessare eos faciam, ut ultra non pascant gregem, nec pascant amplius pastores semet ipsos: et liberabo gregem meum de ore eorum et non erit eis ultra in escam. Et post XXXIIII uersus: Vos autem, greges mei, haec dicit dominus deus: ecce ego iudico inter pecus et pecus, arietem et meum. nonne satis uobis erat pascuam bonam depasci? insuper et reliquias pascuarum uestrarum conculcastis pedibus uestris, et cum purissimam aquam biberetis, reliquam pedibus uestris turbabatis. et oues meae his quae conculcata pedibus uestris fuerant pascebantur, et quae pedes uestri turbauerant haec bibebant. propterea haec dicit dominus deus ad eos: ecce ego ipse iudico inter pecus pingue et macilentum, pro eo quod lateribus et umeris inpingebatis et cornibus uestris uentilabatis omnia infirma pecora, donec dispergerentur foras. Et post aliquantum: Haec dicit dominus deus: sufficiat uobis, principes Israhel: iniquitatem et rapinas intermittite et iudicium et iustitiam facite et separate confinia uestra a populo meo, ait dominus deus. statera iusta et oephi iustum erit uobis et batus iustus.

Ista de libris posuimus, quos et Iudaei canonicos habent, in quibus eorum inuenimus quae huic operi conuenirent. sed non sunt omittendi et hi quos quidem ante saluatoris aduentum constat esse conscriptos, sed eos non receptos a Iudaeis recepit [*]( 6 Ez. 84, 17-21 17 Ez. 45, 9 et 10 ) [*]( 2 ipse] om. P1 fub P1 8 manu Sav 4 nec pafroref pafcanx amphuf P* 6 XXXIIII uer I pluf mmuf S, aliquantum a 8 hyrcuiu P aniaū & hyrcortl (hirc. av) Sav nonne] & ne MC, eT nec R pafcna bona P2Sav 9 oculcaτιs Ra 10 ūrif∗∗∗∗∗ M bibenrif MP1C1S1a 11 τurbaτιf P\'o quae] qm MC, que P1 12 pef P1 13 ure M, uf* Pl, uh* (ras. f) S τurbauerunτ MPCS 15 macelenxQ MPlC mpinguebaτιf P, mpmg*ebarif (ras. u) C 19 confirma Pl 20 ait] dicix Sa 21 ∗ephi (ras. 0) C, ephi Ra, oefi S beaxuf CRS iufτuf I EXPLICIT EZECHIHEL I S 23 aliqua Iuenim que R opere S 24 iuemrenτ R, conuenennT Sa 25 quidani P\' 26 eos] om. R a ludeof M\' recipiT MP )

tamen eiusdem saluatoris ecclesia. in his sunt duo qui Salomonis appellantur a pluribus propter quandam, sicut existimo, eloquii similitudinem. nam Salomonis non esse nihil dubitant quique doctiores. nec tamen eius qui Sapientiae dicitur quisnam sit auctor apparet. illum uero alterum quem uocamus Ecclesiasticum, quodlesusq uidam scripserit, qui cognominatur Sirach, constat inter eos qui eundem librum totum legerunt. de libro ergo Sapientiae ista huic operi congruere uisa sunt.