Retractationum

et quod philosophos non uera pietate praeditos dixi uiitutis luce fulsisse;

et quod duos mundos, unum sensibilem, alterum intellegibilem, non ex Platonis uel ex Platonicorum persona, sed ex mea sic commendaui, tamquam hoc etiam dominus significare uoluerit, quia non ait: regnum meum non est de mundo, sed: regnum meum non est de hoc mundo, cum possit et aliqua locutione dictum inueniri et, si alius a domino Christo significatus est mundus, ille congruentius possit intellegi, in quo erit caelum nouum et terra noua, quando conplebitur quod oramus dicentes: adueniat regnum tuum. nec Plato quidem in hoc errauit, quia esse mundum intellegibilem dixit, si non uocabulum, quod ecclesiasticae consuetudini in re illa inusitatum est, sed ipsam rem uelimus [*]( 2 De ord. I, 3, 6. 8, 24. II, 14, 41 3 De ord. I, 3, 8 4 De ord. I, 11, 31 5 De ord. I, 11, 32 6 Plato Resp. p. 507. Tim. p. 27 sq. Diels Doxogr. p. 305 b, 3. p. 331 \\ 1. cf. Aug. de Acad. III, 17. 37 9 Io. 18, 36 12 Ea. 65, 17. 66, 22. II Petro 3, 13. Apoc. 21, 1 13 Matth. 6, 10 ) [*]( 1 quidam-non sunt D2 in ras. etiam] autem a sciunt C, qui sciunt cet. v er. C, eas cet. v 2 quam uisio cando Dl 3 quod animirationem BEFlHMPW, quodatp miserationem (am del. m. 2) C, q. ammirationem (ammi m. 2 in ras.) D noncupaui C1 4 piaetate D 5 fulisse H mundus C1 unu (u m. 2 in ras.) CD alter. C, alteru (rtl m. 2 in ras.) D 6 p\'a∗∗tonis C ex om. Q 7 cummendaui Cl 8 significari R quia—ait D2 add. meum del. m. 1 H 9 mundO 01 regnum meum add. V s. l. hoc del. 01 10 et D2 in ras., ex R aliqua] alia a (lo)cutione Dz in ras., loquutione O HQI, locutione. (m ras) C, \'i\' aliquo figurato m loqndi add. Q2 s. l. inuenire C1 11 xpo dno E 12 posset V esset W 13 cōnplen bitur C sic saepe oramus (mus in ras.) M 14 Hec F 15 intellegibilem (gibi in ras.) M aecclesiasticae D sic saepe 16 consuetudine C pr. ille H1 inusitatum1 non usitatum BEOPo sedj s. si R rem ipsam B uellimus Dl, uellemus C1 )

[*]( (3) ) Nec illud mihi placet, quod cum dixissem: summa opera danda est optimis moribus, mox addidi: deus enim noster aliter nos exaudire non poterit; bene autem uiuentes facillime exaudiet. sic enim dictum est, tamquam deus non exaudiat peccatores; quod quidem dixit in euangelio, sed ille, qui nondum cognouerat Christum, a quo iam fuerat inluminatus in corpore.

nec illud placet, quod Pythagorae philosopho tantum laudis dedi, ut, qui hanc audit uel legit, possit putare [*]( 2 Act. 17, 24 9 De ord. II, 20, 52 12 Io. 9, 30 sq. 15 De ord. II, 20, 53 sq. ) [*]( 1 attendere mss. praet. C\'lHSl V ille om. MXR, illuin H noncupauit C\'D 2 incommotabilem D1 3 ut dicat add. V s. l. 4 dum F fecesse D1 faceret] face-*ret uelant M uel-quid faceret om. R 5 pr. face- \' rit V quid ex quod corr. B facere» (t euanuit) H, facerit F si om. P1, qui H aput CXF eum] dili H faciendi ratio El 7 intelh gibilem (lem m. 2 s. I.) D mundu (dū in ras.) F 8 uteretur J51 iam (i in ras.) C essemus eccl. literis satis B literis BGH 9 dixisse (e m. 2 in ras.) D 10 est] esse H2R, sunt E1 optimis om. 0 addedi V noster aliter nos] naturaliter nos W, aliter nos Bl 11 autem om. W 12 exandiet (di add. in mg. m. 2) C alt. exaudiet HOt 13 quidam BD2H2OP2Q2Vν in euangelio dixit B 14 nonduni] non R nouerat Ra xpm (ni m. 2 in ras.) H fuerat iam v iDuluminatus C, illuminatus EFQRS2W 15 placet] mihi placet F m, pl. mihi a pytagore CGIIOTV, phytagorę BEN, pitagore D2F, putagorae Dl 16 tantu (u in ras. tn. 2) C, tanto Dl, tantam 01 dedi laudis B hanc om. Oa audit hanc N legit et audit B, legit uel audit a posset V potare V )

Hoc opus sic incipit: Dc ordine rerum, Zenobi.

Inter haec scripsi etiam duo uolumina secundum studium [*]( (1)) meum et amorem ratione indagandae ueritatis de his rebus, quas maxime scire cupiebam, me interrogans mihique respondens, tamquam duo essemus ratio et ego, cum solus essem. unde hoc opus Soliloquia nominaui; sed inperfectum remansit, ita tamen, ut in primo libro quaereretur et utcumque appareret, qualis esse debeat, qui uult percipere sapientiam, quae utique non sensu corporis, sed mente percipitur, et quadam ratiocinatione in libri fine colligitur ea, quae uere sunt, esse inmortalia; in secundo autem de inmortalitate animae diu res agitur et non peragitur.

In his sane libris non approbo, quod in oratione dixi: deus, [*]( (2)) qui nisi mundos uerum scire noluisti. responderi enim potest [*](2 Aug. de ciu. dei VI, 5. VII, 35 17 Solil. I, 1, 2 ) [*]( 1 credisse CVD1 nullus Cl (error)es in pytagorica D2 in ras. a pytagoric (a m. 2) C, pytagorica FGRW, phytagorica EN, phythagorica B, pytagorice H 2 itemque V, iidemque v idemque capitales D2 in ras. 3 de ordine] ordinem EHOPQ2Vν zenoui CD\\ cenobi B1, zenobii H2, zenouii R, coenobii E 5 soliloquiorum D-FGVWv, de soliloquiis BS, de soliloquio B, de soliloquiorum E, om. Q 6 scribsi HP 7 et amorem meum E rationem C1D1GN2S1, rationemque S2W, rationis l 8 quae BHP maximae C intergans 01 mihique que D, mihiq;»# Q 9 et ego-nomi (naui) add. C2 in mg. 10 *hoc G, et hoc 0 11 ut primo in El utcumque (ut add. s. l.) V adpareret H 13 utiquae D sensu Nl quaedam P1, ex quadam a 14 »*ratiocinatione (in ras.) M, rationatione Bl fine libri FORa collegitur V uera W immortalia esse Sv, immortalia GW 15 res ne diu B 17 san.e (a ras.) M, sa (ne m. 2) H adprobo HPSlV, approbabo Ml dixi om. Hl deus om. H 18 nisi in ras. Ml mundus CID1M1 uerum om. a uoluisti§ 0, uoluisti FIHa respondere ClDl, respondi W )

illud, quod ibi positum est: detis, cuius regnum est totus mundus, quem sensus ignorat, si deus intellegendus est, addenda fuerant uerba, ut diceretur: quem mortalis corporis sensus ignorat. si autem mundus dictus est, quem sensus ignorat, ille recte intellegitur, qui futurus est caelo nouo et terra noua; sed etiam hic addenda erant illa, ut diceretur: mortalis corporis sensus. sed illo more adhuc loquebar, quo sensus proprie corporis appellatur, nec adsidue repetendum est, quod et superius inde iam dixi, sed hoc recolendum, ubicumque ista locutio in meis litteris inuenitur

[*]( (3) ) Et ubi dixi de patre et filio: qui gignit et quem gignit. unum est, dicendum fuit: unum sunt, sicut aperte ipsa ueritas loquitur dicens: ego et pater unum sumus.