Retractationum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.

quinquagensima septima de centum quinquaginta tribus piscibus;

quinquagensima octaua de Iohanne baptista;

quinquagensima nona de decem uirginibus;

sexagensima: de die autem et hora nemo scit, neque angeli caelorum neque filius hominis, nisi pater solus;

sexagensima prima de eo, quod scriptum est in euangelio, turbas dominum in monte pauisse de panibus quinque. ubi quod dixi: duos pisces duas illas significare personas, regiam scilicet et sacerdotalem, ad quas etiam sacrosancta illa unctio pertinebat, dicendum potius fuit: maxime pertinebat, quoniam [*](2 Ex. 3, 22. 12, 35 3 Ps. 72, 28 4 De diu. quaest. 54, med. 6 Cant. 6, 7 9 Io. 2, 20 10 Io. 21, 11 11 Matth. 25, 1 12 Matth. 24, 36 15 Matth. 14, 15-21 16 De diu. quaest. 61, 2 ) [*]( 1 fecisse hominem v tertia] t. est OR 2 israelitae ab aegyptiis v egyptiis CD, egiptiis G acciperuut ClH1 quarta] q. est 0 3 mihi CD1, mihi autem cet. v adherere GHMSV est om. Q1 4 ubi] u. hoc N est expunxit D- omnis E2 id] in GO 5 magis om. N debui N, debut D1 spirito C1D1 6 de CDERV, est de cet. LX* (X ras.) R. reginae sunt 0 7 et octuginta C1, et octuaginta D1, et octoginta FHR, octoginta cet. v concupinae V et om. D1 aduliscentulae C1D1H1, adolescentulae BEPPQRS, adolescentularum (om. quarum) Na quorum D1 8 non e. numerus om. Dl 9 sex (se in ras.) C, sex*** H, et sex OP aedificata Ql 10 centum quinquagint(a) om. H 11 decim ClM 12 autem] a. illa BD2FGNOQ, a. illo a ora P hora nemo] homineo El sit D1 13 solus pater a 15 turbas-monte M in ras. monte D1, heremo EQ%S2 (mg.) quinque panibus v ubiq. (om. quod) H 16 personas—124, 1 item M2 in ras. 3 linearum 17 scilicit 01 sacrosancto 01 nuctio illa a 18 bis pertimebat QI dicendo ClDl maximae CIDl pertinebant BFGSX. )

124
unctos aliquando legimus et prophetas. item dixi: Lucas, qui tamquam ascendentem post abolitionem peccatorum sacerdotem Christum insinuauit, per Nathan ascendit ad Dauid, quia Nathan propheta missus erat, cuius correptione Dauid ipsius peccati abolitionem paenitendo inpetrauit. non sic accipiendum est, tamquam ipse fuerit Nathan propheta, qui filius Dauid, quia nec hic dictum est, quia ipse propheta missus erat, sed dictum: quia Nathan propheta missus erat, ut mysterium non in eodem homine, sed in eodem nomine intellegatur.

sexagensima secunda est ad id, quod scriptum est in euangelio, quod baptizabat Iesus plures quam Iohannes, quamuis ipse non baptizaret, sed discipuli eius. ubi quod dixi: latro ille, cui dictum est: amen dico tibi, hodie mecum eris in paradiso, qui nec ipsum baptismum acceperat, hoc quidem et alios ante nos rectores sanctae ecclesiae posuisse in suis litteris inuenimus, sed quibus documentis possit ostendi, [*]( 1 III Regn. 19, 16. Es. 61, 1. De diu. quaest. 61, 2 3 Luc. 3, 31. cf. Retract. II, 42, 2 4 II Regn. 12, 1 sqq. 11 Io. 4, 1 sq. 12 De diu. quaest. 62 13 Luc. 23, 43 15 Cyprian. ep. LXXIII, 22 (II, 796, 5 ed. Hart.). Ambros. de paenit. c. 11. Hilar. tract. in Ps. 66, 26. cf. Hilar. de trin. X, 34. tract. in Ps. 1, 9 ) [*]( 1 uuotus H1 legimus om. B dixi ClD, quod dix H, quod dixi eet. v locas C1D1 2 et 5 abolicionem Cl 3 natan El 4 natham M et 8 profeta H, prophetam Ql cuius—8 missus erat om. 0 correctionem R dauid-abolitionem om. R ipse D2Q 5 penitendo DMV penetrauit E 6 natham M 7 pr. quia] qui C1, quod D2 alt. quia] qui F ipse] nec ipse M sed-erat om. R 8 dictum] dictum est BC2GlSo quia] qui H nathan om. E, natham M, natan Q, ipse G erat] est BM2 s. I. misterium CDEWPQV, ministerium BFGNS1 9 homine. (m ras.) CD sed-nomine om. F1 10 pr. est om. v ad idj addit Ol, de eo v 11 baptizat R hiesus M iohannis CXE 12 non (n alt. m. 2) C, no Dl baptizat R latro om. 0 13 estj e. a dno a 14 paradyso BFGORS baptisma R acciperat Ml 15 aecclesiae D possuisse CD 16 documentis CDl, docomentis satis El, documentis satis cet. v posit 01, posset V ostendi* (t ras.) CD )

125
quod non fuerit ille latro baptizatus, ignoro. de qua re in posterioribus quibusdam opusculis nostris diligentius disputatum est, maxime in eo, quod ad Vincentium Victorem de animae origine scripsimus.

sexagensima tertia est de uerbo;

sexagensima quarta de muliere Samaritana;

sexagensima quinta de resurrectione Lazari;

sexagensima sexta de eo, quod scriptum est: an ignoratis, fratres — scientibus enim legem loquor — quia lex dominatur homini, in quantum tempus uiuit? usque ad eum locum, in quo scriptum est uiuificabit et mortalia corpora uestra per inhabitantem spiritum eius in uobis. ubi illud, quod ait apostolus: scimus autem, quia lex spiritalis est; ego autem carnalis sum, exponere uolens dixi: id est carni consentio nondum a spiritali gratia liberatus; quod non sic accipiendum est, quasi spiritalis homo iam sub gratia constitutus etiam de ipso non possit hoc dicere et cetera usque ad eum locum, ubi dictum est: miser ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius? quod postea didici, sicut sum iam ante confessus. rursus exponens, quod ait apostolus: corpus [*]( 3 Aug. de orig. anim. III, 9, 12 5 Io. 4, 9 6 Io. 11, 44 7 Rom. 7, 1 10 Rom. 8, 11 12 Rom. 7, 14 13 De diu. quaest. 66, 5 15 Roni. 6, 14 17 Rom. 7, 24 19 Retract. I, 22, 2 De diu. quaest. 66, 6. Rom. 8, 10 ) [*]( 1 quo ClDl baptizatus ille latro v 2 opus colis Dl nostris* C 3 maximeque DlQ uicentium Ml 4 scripsi OPV tertia Cr2 in ras. est om. Vv quaestionem LXIIII post LXV exhibet Ql I 6 resurreccione D de eo-est om. H 7 ignuratis 01 8 legem om. OPl loquar F qua H dominator C1D1E1 in om. Q, er. D2 9 eam Et 10 uiuificauit C1D1FGHQ1R uestra om. F. nra 0 11 nobis EGHMNO 13 dixi uolens M pr. dixi om. B 14 a CDX, om. cet. v 15 iam om. H sub] super M\' 16 ipso CDB, se ipso eet. v posset C1V hoc ClDl, om. B, haec cet. post dicere add. a: uenumdatus sum sub peccato: quod enim operor non intelligo: non enim quod nolo bonum hoc ago, sed quod odio malum, illud facio cetera] c. quae sequuntur a 17 homo om. B me] q; Ql liberauit ClDlEHMSl 18 dedici V sum iam CDER2, summa J21, iam sum cet. v 19 ante confessus om. H confessus (con ex qui corr.) E rursum B )

126
quidem mortuum est propter peccatum, mortuum, inquam, corpus dicit, quamdiu tale est, ut indigentia rerum temporalium molestet animum. sed isto melius mihi postea uisum est ideo . mortuum corpus dictum, quod habeat iam moriendi necessitatem, quam non habuit ante peccatum.