Retractationum

Librum de beata uita non post libros de Academicis, sed inter illos ut scriberem contigit.. ex occasione quippe ortus est diei natalis mei et tridui disputatione conpletus, sicut satis ipse indicat. in quo libro constitit inter nos, qui simul quaerebamus, non esse beatam uitam nisi perfectam cognitionem dei.

Displicet autem illic, quod Mallio Theodoro, ad quem librum ipsum scripsi, quamuis docto et Christiano uiro, plus tribui

quam deberem, et quod fortunam etiam illic saepe nominaui,

et quod tempore uitae huius in solo animo sapientis dixi habitare beatam uitam, quomodolibet se habeat corpus eius, cum perfectam cognitionem dei, hoc est, qua homini maior esse non possit, in futura uita speret apostolus, quae sola beata uita dicenda est, ubi et corpus incorruptibile atque [*]( 7 De b. uit. 1, 6 12 De b. uit. 1, 5; cf. De ord. I, 11, 31 13 De b. uit. 1, 2. 5. 14 De b. uit. 2, 14 17 I Cor. 13, 12 ) [*](1 incepit F roma*niane Q, romania G 4 titulus deest Q libri duo B2 s. l. 5 post] p. multos G achademicis BC1DEFGQRSW 6 contegit D\' occassione Cl, ocasione H 7 est om. EPQ1 diei om. EHMWOPQWV, dies BvGxa nalis R1 tridua R com- pletus (tu add. s. I.) H sicutJ sum Ql 8 ipse satis a constat R2 9 perfectam om. W, profectam D 11 displicit ClDl autem] tamen a quod manlio theodoro D2 in ras. mallio* (0 ras.) theodoro M, O mali othe odero Cl, malli theodoro E, manlio theodoro D2-HQVν, de forma nominis Mallii cf. Seeck ad Symm. p. CXLVIII n. 744., Aug. de ciu. d. XVIII, 54 (361, 18 ed. Hoffm.) 12 scribsi P uiro om. Fl, uero Cl plus] popts Ql 13 quam (a m. 2) Q, om. H deuerem 01, deuerim Dl etiam om. El illic etiam Q sepae M, sepe D 14 sapientes ClDx 15 habitare om. P ***beatam (bea ras.) C uitam beatam v 16 profectam Dl perfecta cognitione R qu*a (i ras.) M, quae N homini om. W maioris se (om. esse) C1 17 posset 01Dl futura] fura C1 18 incorruptebile V adque C1, et B )

Hic liber sic incipit: Si ad philosophiae portum.

[*]( (1) ) Per idem tempus, inter illos quidem, qui de Academicis scripti sunt, duos etiam libros de ordine scripsi, in quibus quaestio magna uersatur, utrum omnia bona et mala diuinae prouidentiae ordo contineat. sed cum rem uiderem ad intellegendum difficilem satis aegre ad eorum perceptionem, cum quibus agebam, disputando posse perduci, de ordine studendi loqui malui, cum a corporalibus ad incorporalia potest profici.

[*]( (2) ) Verum et his libris displicet mihi saepe interpositum fortunae uocabulum; et quod non addebam:

corporis, quando sensus corporis nominaui;

et quod multum tribui liberalibus disciplinis, [*]( 1 I Cor. 15, 44 sqq. 16 De ord. II, 9, 27 17 De ord. I, 1, 2 cf. Retract. I, 1, 4 18 De ord. I, 5, 15. 8, 24. II, 14, 39 sq. ) [*]( 1 immortale C2EGPS2 suo] sancto ElFQl subditur C1, sudetar Dl 2 nostro in m codice (co in ras.) C, cudice V reperi BE\' 3 et om. a a.fratribus (f ras.) D 4 discriptus HM, disscriptus C1, desscribtus D apud aliquem adhuc E aliquae Bx inuene»ram H 5 ex quo] ut V 6 si om. EMPQlV, si. (c ras.) D ad] a W philosofiae V, filosofiae H, phylosophyae E, fere semper portili W 7 numerum et titulum om. Q 8 ordine rerum R liberi C duo] in D2 9 *er Q, P R quidem om. MSV achademicis BClDEF GQRSW 10 (s)cripti sunt 02 in ras. ∗∗∗∗duos (duos ras.) C1 libros∗∗(is ras.) E 11 magna quaestio v et] uel B 13 »**difficilem (dif ras.) C perceptionem] perfectionem GSlWa (in mg.) 15 mallui DlM cum] quo B2D2HPQVν a] de H proficisci (sci add. m. 2) D 16 his CDlH, in his cet. v libris (li in ras.) C displicit 01 mihi displicet E furtunae D 17 non om. OR audebam V corporis] hominis Oa 18 multum om. BlEORa ) [*]( 2* )

et quod Musas quasi aliquas deas quamuis iocando commemoraui; et quod admirationem uitium nuncupaui;

et quod philosophos non uera pietate praeditos dixi uiitutis luce fulsisse;

et quod duos mundos, unum sensibilem, alterum intellegibilem, non ex Platonis uel ex Platonicorum persona, sed ex mea sic commendaui, tamquam hoc etiam dominus significare uoluerit, quia non ait: regnum meum non est de mundo, sed: regnum meum non est de hoc mundo, cum possit et aliqua locutione dictum inueniri et, si alius a domino Christo significatus est mundus, ille congruentius possit intellegi, in quo erit caelum nouum et terra noua, quando conplebitur quod oramus dicentes: adueniat regnum tuum. nec Plato quidem in hoc errauit, quia esse mundum intellegibilem dixit, si non uocabulum, quod ecclesiasticae consuetudini in re illa inusitatum est, sed ipsam rem uelimus [*]( 2 De ord. I, 3, 6. 8, 24. II, 14, 41 3 De ord. I, 3, 8 4 De ord. I, 11, 31 5 De ord. I, 11, 32 6 Plato Resp. p. 507. Tim. p. 27 sq. Diels Doxogr. p. 305 b, 3. p. 331 \\ 1. cf. Aug. de Acad. III, 17. 37 9 Io. 18, 36 12 Ea. 65, 17. 66, 22. II Petro 3, 13. Apoc. 21, 1 13 Matth. 6, 10 ) [*]( 1 quidam-non sunt D2 in ras. etiam] autem a sciunt C, qui sciunt cet. v er. C, eas cet. v 2 quam uisio cando Dl 3 quod animirationem BEFlHMPW, quodatp miserationem (am del. m. 2) C, q. ammirationem (ammi m. 2 in ras.) D noncupaui C1 4 piaetate D 5 fulisse H mundus C1 unu (u m. 2 in ras.) CD alter. C, alteru (rtl m. 2 in ras.) D 6 p\'a∗∗tonis C ex om. Q 7 cummendaui Cl 8 significari R quia—ait D2 add. meum del. m. 1 H 9 mundO 01 regnum meum add. V s. l. hoc del. 01 10 et D2 in ras., ex R aliqua] alia a (lo)cutione Dz in ras., loquutione O HQI, locutione. (m ras) C, \'i\' aliquo figurato m loqndi add. Q2 s. l. inuenire C1 11 xpo dno E 12 posset V esset W 13 cōnplen bitur C sic saepe oramus (mus in ras.) M 14 Hec F 15 intellegibilem (gibi in ras.) M aecclesiasticae D sic saepe 16 consuetudine C pr. ille H1 inusitatum1 non usitatum BEOPo sedj s. si R rem ipsam B uellimus Dl, uellemus C1 )

[*]( (3) ) Nec illud mihi placet, quod cum dixissem: summa opera danda est optimis moribus, mox addidi: deus enim noster aliter nos exaudire non poterit; bene autem uiuentes facillime exaudiet. sic enim dictum est, tamquam deus non exaudiat peccatores; quod quidem dixit in euangelio, sed ille, qui nondum cognouerat Christum, a quo iam fuerat inluminatus in corpore.