Retractationum

Eodem tempore presbyterii mei contra Fortunatum quendam, Manicheorum presbyterum, disputaui, qui plurimum temporis apud Hipponem uixerat seduxeratque tam multos, ut per eos ibi eum delectaret habitare. quae disputatio nobis altercantibus excepta est a notariis, ueluti gesta conficerentur; nam et diem habent et consulem. hanc in librum memoriae mandandum conferre curaui. uersatur ibi quaestio, unde sit malum, me asserente exortum fuisse hominis malum ex libero uoluntatis arbitrio, illo autem naturam mali deo coaeternam suadere moliente. sed consequenti die tandem confessus est nihil se aduersus nos inuenire, quod diceret, nec sane catholicus factus, sed tamen ab Hippone discessit.

In hoc libro illud, quod dixi: animam dico esse factam a[*]( (2)) deo, ut cetera omnia, quae a deo facta sunt, et inter illa, quae deus omnipotens fecit, principalem locum datum esse animae, ita dixi, ut hoc generaliter de uniuersa creatura rationali accipi uellem, quamuis in scripturis sanctis animas dictas esse [*]( 15 c. Fort. 1, 13 (p. 90, 20) ) [*]( 1 XVI v, om. Q 2 (3) furtanatum Dl, fortanatu H 3 eode Dl presbiterii BODEGMNOPQV, prespiterii F 4 maniche*orum (u ras.) E, manichaeum M presbiterum DMQSV, prespiterum F 5 ipponem EFGHMNPQSV, hypponem R, ypponem BO seduieratque taml Beduxerat quaedam ClDl per CDlEMlR, propter cet. v illos BFG HOPSVv 6 delectare ClDl alternantibus 0 7 confiterentur Ol diem] S H 8 habet HNOPQWv consolem ClDlMl et cone. habent B hunc E2 a. I. mandandam GOPSVv 9 curaui BODEFGNQR, curauimus cet. v malum M2 s. I. in spatio uacuo, modo Ml 10 liuero El 11 natura 01 coaeterna (a m. 2) C, coaeterne D1 suadere ClDl, persuadere cet. v; cf. Retr. I, 16 (p. 85, 14); II. 48, 1. Oros. p. 40, 3. 120, 23 (ed. Zangem.) molientem C1D1, maliente El 12 tandem] zan idem El confissus C1, confusus D aduersum PR 13 dicent V, dicere ClDl factus CD1, factus est cet. v 14 ippone EFGHMNPQSV, yppone BO 15 quod om. C1D1 factam esse BFB 16 ut-deo om. E facta sunt expunxit W et om. CD1 17 locum] in 1. El datll* (s ras.) C 18 racionali 01 accepi Cl 19 dicta D1S1 )

item alio loco: ego dico, inquam, peccatum non esse, si non propria uoluntate peccatur. ubi peccatum illud intellegi uolui, quod non est etiam poena peccati; nam de tali poena dixi alibi in eadem disputatione, quod dicendum fuit.

itemque dixi: ut postea eadem ipsa caro, quae nos poenis torsit in peccato manentes, subiciatur nobis in resurrectione et nulla aduersitate nos quatiat, quominus legem et diuina praecepta seruemus. quod non est ita accipiendum, tamquam et in illo dei regno, ubi incorruptibile atque inmortale corpus habebimus, de scripturis diuinis lex et praecepta sumenda sunt, sed quia perfectissime ibi lex aeterna seruabitur et illa duo praecepta de diligendo deo et proximo non in lectione, sed in ipsa perfecta et sempiterna dilectione tenebimus.

Hoc opus sic incipit: V. KAL. SEPTEMBRIS ARCADIO AVGVSTO BIS ET BVFINO VV. CC. CONSS. [*]( 2 Retract. I, 10, 4 c. Fort. 2, 21 (p. 100, 9) 5 Id. 1, 15 (p. 91, 24 sqq.) Retract. 1,14, 3 sq. 6 c. Fort. 2, 22 (p. 10 6, 15) 13 Deut 6, 5. Matth. 21, 37 sqq. Marc. 12, 30 eq. Lac. 10, 27 ) [*]( 1 omnino BCD1EFNP1R, non omnino cet. v posset V non facile possit F7, f. non p. B repperiri (PEGHMBV, repperire CIDl, repperi F 2 iam eapra BFN dico V 8. Z. peccato Cl 3 peccatur BDtM, peccatur (e ras., n ex o corr.) C, peccetur cet. t> peccatum] pecco D1 4 pena Cl peccati poena 0 5 alibi om. B 6 itemq; ue M ut] et B poenis] fecit H, in poenis a 7 intorsit B peccato C, peccatis cet. v manentia R1 resurreccione D 8 nulla nos aduersitate B, nos n. adu. a nos] non GS1 praecepta diuina v 9 seruemus (u pr. ex b) C est ita CENQR, est i*ta D, ita est cet. v temquam C1. 10 regno dei G ubi om. F incorruptebile V et a inmortalitate Ql, mortale 0 abebimus C1 11 diuinis scripturis 0 summenda Cl sunt BC1D1, sint cet. v; cf. Aug. de nupt. I, 19, 21 12 perfectissimae D1, perfectissima a \'13 de om. ElRl in om. Ql leocione D 14 dileccione D, perfectione V tenebimur 0 15 hic corpus E incipit om. E V] quinta B, U Q2. VI R, dno II E. ki CFGHOPR, calendarum Q, kalendartt D1 septembrium D2NQ ar- chadio BFHNOQ agustoD1 augusto-conse om. H 16 bis] II. EQ1 II. B, scdo N, om. 0 rofino CD1, rufino bis 0 VV. CC] uc CD, cc B, qnto qnquies N, uicies Q2, om. R consulib; yv. cc O - ) [*](6* )