Retractationum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.

et alibi: prorsus, inquam, nemo nos fallat: quidquid recte uituperatur, in melioris conparatione respuitur. hoc de substantiis atque naturis dictum est; inde enim disputabatur, non de bonis actibus atque peccatis.

itemque alibi: sed nec sic quidem, inquam, ab homine homo diligendus est, ut diliguntur carnales fratres uel filii uel coniuges uel quique cognati aut adfines aut ciues; nam et ista dilectio temporalis est. non enim ullas tales necessitudines haberemus, quae nascendo et moriendo contingunt, si natura nostra in praeceptis et imagine dei manens in istam corruptionem non relegaretur. hunc sensum prorsus inprobo, quem iam et superius inprobaui in primo libro de Genesi contra Manicheos. ad hoc enim ducit, ut credantur illi coniuges primi non [*]( 1 Aug. de ciu. dei XXII, 8 3 De uer. rel. 41, 77 5 Bom. 13, 1 6 De uer. rel. 41, 78 10 Id. 46, 88 17 Retract. I, 9, 3 ) [*]( 1 cognuscere Cl nec om. V cognuscimus C\'V, cognoscime 81 3 illud] aliud F dix H sicut—dixit om. H omnes C1D1 4 a DJ s. l. a deo ordo Bl non] nec B apostolus dixit hoc NQ, dixit a. hoc E 5 eadem om. H sentia 01 6 sunt autem 01 ordinatae C2M1Ov 7 nemo inquam Rl nemo... (s ras.) M uos BFa meliuris El 8 rospicitur E de om. El 9 actibus BCDlFa, (mg.), actionibus cet. v peccati H 10 ne 02Q1 si R quidam Q1 inquam om. F ab om. Bl 11 homo om. 0 fili C1, filios Dl 12 quicumque a afines CXD alt. aut] uel V 13 nullae ClDl necessitudines* (n ras.) M 14 contin I tingunt F, contingununt 0 si add. M2 15 i*magine (n ras.) M, in imagine R ista DlQ1 corruptione Ql 16 religaretur BC2FGP2QRVα, relegatur H prorsus] om. S1, rsu in ras. M quam El et om. Fl 17 superius] superiis Dl, in superiorib; (in et b; m. 2 s. I.) C libro primo BF contra M2 mg. manichaeos M, manicheus Dl 18 adhuc FlH ducet CDl, ducitur BlG conieges ClD1 )

generaturi posteros homines, nisi peccassent, tamquam necesse fuerit, ut morituri gignerentur, si de concubitu maris et feminae gignerentur. nondum enim uideram fieri potuisse, ut non morituri de non morituris nascerentur, si peccato illo magno non mutaretur in deterius humana natura ac per hoc, si et in parentibus et in filiis felicitas fecunditasque mansisset, usque ad certum sanctorum numerum, quem praedestinauit deus, nascerentur homines non parentibus successuri morientibus, sed cum uiuentibus regnaturi. essent ergo etiam istae cognationes atque adfinitates, si nullus delinqueret nullusque moreretur.

Item alio loco: ad unum deum tendentes, inquam, et ei uni [*]( (9)) religantes animas nostras, unde religio dicta creditur, omni superstitione careamus. in his uerbis meis ratio, quae reddita est, unde sit dicta religio, plus mihi placuit. nam non me fugit aliam nominis huius originem exposuisse latini sermonis auctores, quod inde sit appellata religio, quod religitur: quod [*](7 Rom. 8, 28 sqq. I Cor. 2, 7. Eph. 1, 5. 11 12 De uer. rel. 55, 111 16 Cic. de nat. deor. II, 28, 72 ) [*]( 1 posteras ClDl 2 gignerentur eras. C si de] sine CDl, si*de (c ras.) B concubito CZ)1 fiminae Dx 3 uiderant Fl 4 morituris (ris s. l. m. 2) H peccatum Dl 5 in] ut J3 *ac (h ras.) CD 6 si] si et parentibus H alt. in om. Q filiis om. D feconditas quae (om. felicitas) Dl, fecunditas felicitasque OPVv, fecunditas quę felicitas E, foecunditasq; felicitatis N mansissed Dl 7 ad om. N numertl (rtt m. 2 in ras.) C, numero Dl qug S, quam Dl praedistinauit ClDlGHM 8 nasceprentur F, ut nascerentur 0 succensuri Dl 9 ergo om. B etiam G2 in mg. 10 cognitiones H *. adfinitate Cl, adfinitatem D1, affinitiones Ol delinquerit V 11 moretur C1, moritur D, moriretur 82V 12 alio] in a. HOP et M? m ras., et i Ql unii Ql 13 relegantes C1М1, religates Dl (15) relegio C1D1 omne Cl 14 caremus Dl redita Dl 15 plus] alia plus P non me] nomine 01 16 alia D1 huius om. NQl latini. (s ras.) M sennones ClDHl 17 relegio C1D1 relegitur B2D1EFHM, religetur OlPV, religatur 02a )

uerbum compositum est a legendo, id est eligendo, ut ita latinum uideatur religo sicut eligo.