Locutiones in Heptateuchum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio III, Pars I-II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 28.1). Zycha, Joseph, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1894.

Et sumet Aaron nomina filiorum Israhel super rationale iudicii super pectus introeunti in sanctum. consequens erat, ut diceret: introiens in sanctum, hoc est" sumet Aaron introiens", quod aliqui latini soloecismum uitantes interpretati sunt. sed quia et graecus introeunti habet et latini aliqui consonant, locutionem potius notandam credidi quam corrigendam.

Et pones super rationale iudicii fimbrias catenata. et hic latini nonnulli soloecismum cauentes fimbrias catenatas interpretati sunt; graecus autem [*]( 1 Ex. 26, 29 3 Ib. 27, 6 5 Ib. 27, 21 14 Ib. 27, 21 16 Ib. 2a, 23 28 Ib. 28, 24 ) [*]( 2 serras LS 4 qualis addidi: om. CNLSbd; cf. Loc. Num. XIIII 5 testamentvm (v supra 0 additum) N 6 accendenda (pr. n a. I. \'II. 1) C id est om. N 9 sic om. C est CNLbd 10 celi C archae N coperculum CNL 14 •legitimum (E eras.) S 15 ante eo cxp. est m. 1 eo modo sempiternum in progenies oestras C 16 sumit C 18 in sanctum] sanctuaritl b sanctum d consequens-sanctum om. LS 20 solicismum CN solycismum L soloecysmum (e s. l.) S 22 notandum CLS corrigendum S 24 catenate N catenatas (s 8. I.) S hic] hinc NLS nonnullis N solycismum CLS1 solicismum N )

563
habet: \'tCIU; y.pio3?o6; ta aXoatStDta. hanc solemus dicere absolutam locutionem, cum generi masculino uel feminino neutrum infertur, quemadmodum si dicamus: iustititiae terrenae non sunt stabilia.

Et Aaron cum coeperit fungi sacerdotio, audietur uox eius intranti in sanctum in conspectu domini et exeunti. uocem eius ex tintinabulis dixit, qui magis sonus est eius. intranti et exeunti pro "iutrantis et exeuntis" posuit datiuum pro genetiuo.

Et duos renes et adipem quae super eos, subauditur "est", quod nonnulli interpretes addiderunt.

Et separabis illud separatione.

Et cum accendet Aaron lucernas, sero incendet super illud.sero dixit pro "uespere" et ideo notanda locutio est; o<J>e quippe graecus habet. sero autem proprie non solet dici, nisi cum tempus transierit, quo fieri debuit, quod sero dicitur factum.

Si acceperis conputationem filiorum Israhel in uisitatione eorum et dabunt singuli redemtionem animae suae domino et non erit in eis ruina in uisitatione eorum et hoc est quod dabunt tibi. pendet ista locutio, quia interposita est coniunctio copulatiua: quae si non interponeretur, non penderet. tribus autem locis est posita, quorum undelibet detracta [*]( 5 Ex. 28, 35 (31) 10 Ib. 29, 13 12 Ib. 29, 26 13 Ib. 30, 8 18 Ib. 30, 12. 13 ) [*]( 1 tus croaus alysidotan CN toycros . ustoli . sidoton LS too xpossut? otoYjpov b <&03;3u>t<x d; edit. Oraecae aliter coniungunt 3 iustitiae terrenae] iustiaerrenae C iustiae (ti s. I. er.) terna (re s. I. er; a ex e) 8 iusti ętemc b 5 ceperit C sacerdocifl C 6 conspectum N 7 tintinnabulis bd 9 genitiuo CNS2 10 q: C 12 separauit SL separabit b 14 uesperę L 15 obse CNLS o £ ht b graecus habet om. N; sed spatium uacuum 16 propriae N solet] let C quod N 18 acceperit LS 19 uisitationem N 22 tibi om. cod. Graeci pendit C coniuncio C 24 undelibet (unde 8. I. w. 1) C ) [*]( 36* )

564
plenam facit esse sententiam. rursum ubi dictum est: si acceperis conputationem filiorum Israhel in uisitatione eorum, et dabunt singuli redemtionem animae suae domino; si enim non dixisset: et dabunt, sed tantummodo dixisset: dabunt, finiretur sententia nec penderet . ita enim diceretur: si acceperis conputationem foliorum Israhel in uisitatione eorum, dabunt singuli redemtionem animae suae domino. si autem hic ponitur haec coniunctio, deorsum tollenda est, ut ita dicatur: si acceperis conputationem filiorum Israhel in uisitatione eorum et dabunt singuli redemtionem animae suae domino et non erit in eis ruina in uisitatione eorum, hoc est quod dabunt. aut certe in medio, ubi dictum est: et non erit in eis ruina, si detrahas coniunctionem, non pendebit sententia; erit enim sensus: si acceperis conputationem filiorum Israhel in uisitatione eorum et dabunt singuli redemtionem animae suae domino, non erit in eis ruina. cum uero ubique posita est eadem coniunctio, pendere facit locutionem; ideo eam notandam putauimus.

Consurrexit populus in Aaron et dixerunt ei . usitata locutio est, quia ex multis populus constat. deinde notandum totum pro parte positum. apostolus enim, sicut reuera erat, quosdam eorum dixit hoc fecisse, non totum populum, ubi ait: neque idolis seruiamus sicut quidam illorum. [*]( 22 Ex. 32, 1 26 I Cor. 10, 7. ) [*]( 1 esse om. b esse sententiam] essentiam LSl rursus LSbd 2 conputacionem (nem B. l. m. 1) C 3 ipsorum CNLSb redemcione C 5 flneretur C 6 ita enim diceretur 8. I. S computatione N 7 filiorum-uisitatione om. N 8 redemcione C 9 coniuncio C 11 ipsorum CNLSb 12 redemcione C 14 ęQf\\UJl ubi 8 est OM. S 15 coniuncionem C 16 cflputacionem C 17 ipsorum NLSb 19 ubique] utique LSlb coniuncio C 20 fecit NLS 22 dizerunt] cod. Graed tempore differunt\' )

565

Surge et fac nobis deos, qui nos praecedant. sedenti loquebantur? an potius locutio est notanda, propter quod dicitur saepe: exsurge, domine, aut: surge, deus, iudica terram.

Et nunc sine me et iratus ira, quomodo "morte morietur"; amat ita loqui scriptura.

Cui sunt aurea, demite: non dixit quid aurea. unde latini interpretes dixerunt: qui habet aurum, demat.

Quis ad dominum? ueniat ad me.

Fecerunt sibi deos aureos: de uno uitulo. pluralem ergo numerum pro singulari posuit. inde est et illud: hi di tui Israhel, qui eduxerunt te de terra Aegypti. non sane locutiones istae reperiuntur, ubi pluralis pro singulari ponitur, nisi in eo rerum genere, in quo etiam de pluribus fieri uel intellegi potest. non enim quia unus ille uitulus erat, ideo non et plures fieri poterant aut ideo non multis idolis similis fuerat. hac locutione dictum est latrones insultasse domino, cum hoc unum fecisse scriptura testetur, sed non solus fuerat latro. quin etiam cum ista locutio fit per nomina propria, qualiter eam in scripturis factam nondum conperimus, plures illic intelleguntur, sicut Phaedras et Medeas quidam dixerunt, cum fuerit una Phaedra et una Medea; sed Phaedras et Medeas appellauerunt omnes similes Phaedrae et Medeae. ita non sine causa nec utcumque [*]( 1 Ex. 32, 1 8 Ps. 43, 27 Ps. 81, 8 5 Ex. 32, 10 7 lb. 82, 24 9 Ib. 32, 26 10 Ib. 32, 31 12 Ib. 32, 4 18 ct Matth 27, 44 19 cf. Luc. 23, 39 ) [*](3 sepe dicitur (dicaur N) NLSbd 4 terra 0 5 si ne d 6 ita»« (q: er.) C 7 ttyt cod. Alex. /pusM cod. Graeci. demitte X SI dimitte L 10 deosJ dS C 11 et om. LSb 12 illut C dii LSbd ..te (de er. uidetur) S 13 repperiuntur CN 14 genere genere L 16 fin. ideo] ideo et N 19 testatur LSb quin etiam] quinto iam X 21 cUperimus C illic] sic b 22 fedras CNLS phcdras b mędeas C una] unus N fedra CNLS phedra b 28 mędea. C fedras CLS fedra N et Medeas] semper N mędeas C med*eas (r eras.) S 24 fedrae CNLS phedrę b med.eac (r er.) S utcumque] uicumque N )

566
ac passim sicut ab inperitis uitiose fit, sed certo modo certisque regulis istae locutiones interponuntur.

Uade, ascende hinc tu et populus tuus, quos eduxisti de terra Aegypti, non "quem" eduxisti: quod ita usitatum est, ut rarius aliter dicatur.

Et dixit dominus: deponite stolas gloriarum uestrarum et cultum, et ostendam quae facturus sum tibi. a plurali ad singularem numerum locutionem terminauit, quia multi erant et populus erat, sicut eis dixerat: uos populus dura ceruice; non dixit "tu populus", sed: uos populus, cum uos numeri sit pluralis, populus autem numeri singularis.

Si inueni gratiam in conspectu tuo, simul ambulet dominus meus nobiscum: tamquam de alio dicat. adsiduae sunt hae locutiones, sed cum dicitur ad deum, putatur patri dici de filio. cum autem talia dicerentur ad Pharaonem et ad Ioseph et ad alios multis locis, genus locutionis intellegebatur.

Ne quando ponas testamentum his, qui sedent super terram: ac si diceret "sedes habent", quod est „habitantB.

Et deos fusiles ne feceris tibi. locutio est a parte totum significans; non enim quia fusiles tantummodo nominauit, fieri sculptiles, ductiles fictilesque permisit uel ullum genus simulacrorum aut qualiumcumque facticiorum deorum.

Omne adaperiens uuluam <mihi) [*]( 3 Ex. 33, 1 6 Ib. 33, 5 13 Ib. 84, 9 19 Ib. 34,16 22 Ib. 84. 17 27 Ib. 34, 19 ) [*]( 2 iste L 4 aegypto C, (0 corr. ex i m. prima) N non? (0 ex u) N 7 q: C 9 erat om. b eis om. LSb 10 et populus N dure L dure 82 ceruicis 82b 15 hae 0111. CN eloquutiones C elocutiones N 19 ponat NLSb iis d 20 sedet b 21 abitant N 22 deos (os a. I. m. 1) C feceris (ce 8. I. m. 1) C tibi] ibi b 23 fusilis (pr. s ex g) C 25 qualicumque LS qlScftque b factitiorum d 27 mihi addidi e u. sequ. masculinå. C masculinum N )

567
masculina. id est: omne adaperiens uuluam mihi erit ex his, quae sunt masculina.

Primitiuum subiugalis redimes oue . et hoc a parte totum est; neque enim si subiugale non sit iumentum quodlibet, cuius caro tamquam inmunda respuitur, ideo non est redimendum aut alio quam oue redimendum.