De Patientia

Verum tamen cum pro libidinibus uel etiam sceleribus, cum denique pro ista temporali uita ac salute multa homines horrenda mirabiliter sufferunt, satis nos admonent, quanta sufferenda sint pro uita bona, ut etiam postea possit esse aeterna et sine ullo temporis termino, sine utilitatis ullius [*](1 prodantur AWb tamen om. B omnibus] hominibus L 2 immo-patientia in mg. y nec pr. ex et L 3 que SK nec F ulla F duricia LF patientia] sapientia KB 4 autem] enim Y hic aut B alibi imitandum et mirandum PFODBWy imitandum] mirandum K 5 iudicaberis S 6 quanto supplicio VN subdit] odit SNAV instrumentfl L 7 sapientiae] patientiae K patientia. K patientiae N 8 bona N 9 uideris quemquam Bbd uideris quempiam A 12 tunc a] tua NY ista om. KB 13 teneatur B in] ex L om. SNAV multum huius SNAV uius K errant Y 14 participes sunt BV 16 hii KOJVr om. Y inpatientie V 17 hi om. V inpatientie V 19 ista] illa V 20 mirabiliter] miranda 0 eatis-termino sequuntur post secura 668, 1 in cod. D ammonent KNLSFV 21 sunt KRS postea om. KR esse possit PFBWf 22 illius P)

detrimento uera felicitate secura. dominus ait: in uestra p atientia possidebitis animas uestras; non ait: uillas uestras, laudes uestras, luxurias uestras, sed: animas uestras. si ergo tanta suffert anima, ut possideat, unde pereat. quanta debet sufferre, ne pereat! deinde, ut illud dicam, quod, culpabile non est, si tanta suffert pro salute carnis suae inter manus secantium siue urentium medicorum, quanta debet sufferre pro salute sua inter furores quorumlibet inimicorum! cum medici, ne corpus moriatur, per poenas corpori consulant, inimici autem poenas et mortem corpori comminando, ut anima et corpus in gehenna occidatur, inpellant.

Quamquam et ipsi corpori tunc prouidentius consulatur, si temporalis salus eius pro iustitia contemnatur et poena uel mors eius patientissime pro iustitia sufferatur. de corporis quippe redemptione, quae in fine futura est, loquitur apostolus, ubi ait: et ipsi in nobismet ipsis ingemescimus adoptionem expectantes redemptionem corporis nostri. deinde subiunxit: spe enim salui facti sumus; spes autem, quae uidetur, non est spes. quod enim uidet quis, quid et sperat? si autem [*]( 1 Luc. 21, 19 16 Rom. 8, 23-25 ) [*]( 1 detrimento om. D secura felicitate D ait] aut Ll patientia uestra NV 2 post patientia duodecim litt. er. in L non-animas uestras om. D 3 laudes uestras om. W 4 suffert (t in ras.) L pareat Ki 5 aufferre (rre in ras.) L ne - 8 sufferre om. L 8 salute sua] sua KBNY sua anima RSAFPDOWf inter furores] iDfusores V furores carnalium B 9 medici ne] medicint N medici M K medicine Y corporis NY insulant F1 10 inimicorum NV autem om. NV corporis KJRSNAV cominando K 11 corpus et anima P animll K animus A occidatur in gehenna Y 12 Quamquam] cum B ipso K ipsa S1 consolatur S 13 eius salus 1) contempnatur LFY condempnatur N pena KLl penat V 15 futora] uentura S 16 ipse S met ipsis om. PBY ingemiscimus KRAFPBDOVWrbd 17 adoptionem filiorum Lbd redemptionem om. FODWr redemptionis A 18 subiungit F 20 quis nidet B quidquid D et om. RPNOFBDVWAfb, eras. in K )

quod non uidemus speramus, per patientiam expectamus.

Cum ergo torquent aliqua mala, sed non extorquent opera mala, non solum anima per patientiam possidetur, uerum etiam, cum per patientiam corpus ipsum ad tempus affligitur uel amittitur, in aeternam stabilitatem salutemque resumitur, et ei per dolorem et mortem inuiolabilis sanitas et felix inmortalitas comparatur. unde dominus Iesus ad patientiam exhortans martyres suos etiam ipsius corporis integritatem futuram sine cuiusquam, non dicam, membri, sed capilli amissione promisit. amen dico uobis, inquit, capillus capitis uestri non peribit, ut quoniam nemo umquam, sicut apostolus dicit, carnem suam odio habuit, magis homo fidelis per patientiam quam per inpatientiam pro stratu suae carnis inuigilet et futurae incorruptionis inaestimabili lucro quantalibet eius praesentia damna conpenset.

Quamuis autem patientia uirtus sit animi, partim tamen ea utitur animus in se ipso, partim uero in corpore suo. in se ipso utitur patientia, quando inlaeso et intacto corpore aliquid, quod non expediat uel non deceat, facere aut dicere quibuslibet aduersitatibus aut foeditatibus rerum seu uerborum stimulis incitatur et patienter mala omnia tolerat, ne ipse mali aliquid opere uel ore committat. [*]( 11 Luc. 21, 18 12 Eph. 5, 29 ) [*]( 3 ergo] enim PB mala om. B sed-mala in mg. info N non om. Y 4 per patientiam anima B possidetnr] expectat B 5 cum om. S per om. V ip*eum L 6 adfligitur S efficitur L amittit B ammittitur SV 7 uiolabilis SN 8 unde et SA V 9 exortans KPN suos martyres D 10 membris N sed et Br 11 capillus inquit L 13 umquam] inquam W ait 0 habuit odio W hodio N habet KR 14 inpatientiam] impietatem A 15 statu KBSFBVDOAWfbd uigilet PBWr corruptionis V inestimabili KV 16 dampna Vj 19 se om. SNAV inleso KNVS illeso BiVr tacto 8 20 aliquit L 21 feditatibus KNOVW feditatibus JBy ueruorum Lt 22 tollerat Nl nec K 23 ipsi KW mali om. NV )

Per hanc patientiam sustinemus, etiam cum corpore sani sumus, quod inter huius saeculi scandala beatitudo nostra differtur. unde dictum est, quod paulo ante commemoraui: ei quod non uidemus speramus, per patientiam expectamus. hac patientia sanctus Dauid conuiciantis obprobria tolerauit et, cum facile posset ulcisci, non solum non fecit, uerum etiam alium pro se dolentem commotumque conpescuit et potestatem regiam magis adhibuit prohibendo quam exercendo uindictam. neque tunc eius corpus aliquo morbo affligebatur aut uulnere, sed humilitatis tempus agnoscebatur ac ferebatur uoluntas dei, propter quam patientissimo animo amaritudo contumeliae bibebatur. hanc patientiam dominus docuit, quando commotis zizaniorum permixtione semis et uolentibus ea colligere dixit respondisse patrem familias: sinite utraque crescere usque ad messem. oportet enim patienter ferri, quod festinanter non oportet auferri. huius et ipse patientiae praebuit et demonstrauit exemplum, quando ante passionem corporis sui diabolum ludam, priusquam ostenderet traditorem, pertulit furem et ante experimentum uinculorum et crucis et mortis labiis eius dolosis [*](4 Rom. 8, 25 5 cf. II Reg. 16, 5 sqq. 15 Matth. 13. 30 18 cf. Ioh. 12, 5; 13, 29 20 cf. Matth. 26, 49 ) [*]( 1 sustinemus om. V cum] dum (post corpoie s. 1. m. 2 N, fft. 1 in V) NVbd corporis (s s. I.) L 2 uiua S 3 inde SA V ante om. NV commemorat apls (t in ras., apis add. m. 2) L 4 uidimus K patientia V 5 hanc S conuitiantes S conuiciantes A obpropria K 6 contolerauit PB tolerantis N possit S alt. non om. N 7 etiam] et KRSPFNBODVAWfbd -pro se] posse P 8 magis] magis ac magis KRPFODBWy 9 exserendo S exerendo NA affligebatur aliquo morbo D 10 aut] aa 0 aut unlnere OM. NV agnuscebatur K 11 uerebatur S propter] pro K pacientisaime N 12 bibatur KR uiuebatur P aebibebatur N exhibebatur V uincebatur B patiam S 13 permistione V 14 ea s. 1. L dicitur V dici: (T S. I. in ras.) N 16 ferre B oportet] potest r auferre B 18 quando] quod SAV sui corporis PB diabolum] om. ODW discipulum bd Iudam] ju4s9 K om. SNVA prius KR 19 ostenderit F traditorem om. 0 20 dolosie] doloris K)

non negauit osculum pacis. haec omnia et si qua alia sunt, quae commemorare longum est, ad eum patientiae modum pertinent, quo animus non sua peccata, sed quaecumque extrinsecus mala patienter sustinet in se ipso suo prorsus corpore inlaeso.

Alius est autem patientiae modus, quo idem ipse animus quaecumque molesta et grauia in sui corporis passionibus perfert non sicut stulti uel maligni homines propter adipiscenda uana uel scelera perpetranda, sed, sicut a domino definitum est, propter iustitiam. utroque modo sancti martyres certauerunt — nam et inpiorum obprobriis saturati sunt, ubi animus corpore intacto quasdam ueluti plagas suas integer sustinet, et in corporibus uincti sunt, inclusi sunt, fame ac siti affecti sunt, torti sunt, secti sunt, dilaniati sunt, incensi sunt, trucidati sunt — et pietate inmobili subdiderunt deo mentem, cum paterentur in carne quidquid exquirenti crudelitati uenit in mentem.

Maius sane patientiae certamen est, quando non uisibilis inimicus persequendo atque saeuiendo urget in nefas, qui palam et aperte a non consentiente uincatur, sed ipse diabolus, qui etiam per filios infidelitatis tamquam per sua uasa filios [*]( 9 cf. Matth. 5, 10 ) [*]( 2 eam F 8 anima SANV quecumque K intrinsecus V 4 in] ui V 5 inleso KSNY illeso B 7 grauia (i s. 1.) L suis SN 8 praefert L profert F adipiscenda§ F adhipiscenda B 9 post sed sicut usque ad p. 683, 17 omnia exciderunt in B 10 difinitum K iastitia K modo om. S 11 crrtauerunt V obpropriis K oppropriis N 12 quosdam T suas om. V 14 siti. L afflicti OW secti—dil. sunt om. LF exsecti SNY exsec»ti A 15 sunt post trucidati om. 0 pietatem SN inmobile KSN immobilos A obdiderunt A 16 deo mentem] do mi, N quicquid LSNVW 17 crudeli crudelitati L crudelitate KPj1 crudelitatfi N mente LK 18 Maius sane] maxime V sane] enim 0 non uisibilis] inuisibilis 0 19 adque K seuiendo KSN urguet S 20 consentiente] conscie W uincitur FBDOWf uindicatur K diabulus K )

lucis insequitur, per se ipsum occulte occultus oppugnat, saeuiendo instans, ut contra deum fiat aliquid uel dicatur.

Talem illum Iob sanctus expertus est, utraque temptatione uexatus, sed in utraque stabilis patientiae robore et armis pietatis inuictus. nam prius inlaeso corpore cuncta quae habebat amisit, ut animus ante suae carnis cruciatum subtractis rebus, quas magni pendere homines solent, frangeretur et aduersus deum loqueretur aliquid his amissis, propter quae illud colere putabatur, percussus etiam omnium subita orbitate filiorum, ut quos singillatim susceperat, simul perderet, tamquam eorum numerositas non unde felicitas ornaretur extiterit, sed unde calamitas augeretur. ubi autem ista perpessus in deo suo mansit inmobilis, eius adfixus est uoluntati, quem non posset amittere nisi propria uoluntate; et pro his quae perdidit eum qui abstulit tenuit, in quo inueniret quod numquam periret. neque enim ille abstulerat, qui nocendi habuit uoluntatem, sed ille, qui dederat potestatem.

Aggressus est inimicus et corpus nec ea, quae homini extrinsecus inerant, sed ipsum iam hominem in qua potuit parte percussit. a capite usque ad pedes ardebant dolores, scatebant uermes, sanies defluebat: manebat in putri corpore animus integer horrendosque cruciatus carnis contabescentis inuiolata pietate et incorrupta patientia perferebat. aderat uxor [*]( 1 lucus S _occulte om. SAFPBNDOVWfbd inpugnat lib. praet. L 2 et V dum W 3 expertus est sanctus iob W 4 stabilis L: stabili KSAFPBNDOVWrbd 5 inleso KSN cunctaquae N 6 que K carnis suae B 7 pndere S assolent KSPFANBODVWf 8 et om. K 9 illtl KPNBWf putabatur] uidebatur K percossus est bd 10 susciperat S 11 *perdere SN ornetur W ordinaretur L oriretur FDOy 12 exstiterit PWbd 13 afi»xus L 14 quae K possit KFDOy ammittere S 15 his] eis 0 iis bd 16 quod nuinquam] quodcumque B ille om. V uoluntatem abstulerat 0 18 Eggressus S adgressus NV 19 hominem iam ipsum W 21 sauies an sames incertum in K diffluebat KSPLBODy, (i ex e) N pntrido DWTL2 potenti K animus corpore 0 22 horrendusque K1 horrendo usque SN 23 et] ad L )

nec ferebat opem aliquam uiro, sed in deum blasphemiam suggerebat. non enim eam diabolus, cum etiam filios abstulisset, tamquam nocendi inperitus reliquerat, qui quantum esset necessaria temptatori iam in Eua didicerat. sed modo alterum Adam, quem per mulierem caperet, non inuenerat. cautior fuit iste in doloribus quam ille in nemoribus: ille uictus est in deliciis, iste uicit in poenis; consensit ille oblectamentis, non cessit iste tormentis. aderant et amici, non ut in malis consolarentur, sed ut mala suspicarentur. neque enim eum, qui tanta patiebatur, innocentem esse credebant nec tacebat eorum lingua, quod illius conscientia non habebat, ut inter inmanes cruciatus corporis etiam falsis animus caederetur obprobriis. at ille sustinens in carne dolores suos, in corde errores alienos coniugis corripiebat insipientiam, amicos docebat sapientiam, seruabat ubique patientiam.

Hunc intueantur, qui sibi ingerunt mortem, quando quaeruntur ad uitam et sibi auferendo praesentem abnegant et futuram. qui si ad Christum negandum uel aliquid contra iustitiam faciendum, sicut ueri martyres, cogerentur, omnia potius patienter ferre quam sibi inpatienter mortem inferre debuerunt. quod si fugiendorum malorum causa recte fieri posset, Iob sanctus se ipse perimeret, ut tanta mala in rebus suis, in filiis suis, in membris suis diabolicae crudelitatis effugeret. non autem fecit. absit enim, ut in se committeret ipse [*]( 3 cf. Gen. 3, 1 sqq. ) [*]( 1 aliquam opem B aliqua K deo L blasphemia K 2 diabaluB K etiam om. D filios (o ex u) L 3 nocendum SN peritus SN quae Abd quae quia W 4 temptari K eua N 5 per quem S capere S 6 fnit] fit KPB 7 diliciis K yconsentitL 8 cessit] consensitX1 et om. KP 9 in om. KNAFODBVW mala] malum FODWfbd 10 credebant] cernebant FBy 11 non habebat conscientia D 13 cedere V obpropriis K obprobrii S at] ad LK 14 insipientium S 15 dicebat S snpientift fin. V 18 quia VL2 19 uertl L 21 debuerant FPBDOWabd fugiendorum] fatiendtl K 22 potuiseet D ipsfl V 23 crudulitatiB F 24 enim J autem V ) [*]( XXXXI Aug. Sect V pars III. ) [*]( 43 )

uir sapiens, quod nec mulier suggessit insipiens. quia et si suggessisset, merito et hic illud audisset, quod audiuit suggerendo blasphemiam: locuta es tamquam una ex insipientibus mulieribus. si bona percepimus de manu domini, mala non sustineamus? et ipsam quippe patientiam perdidisset, siue blasphemando, sicut illa uoluerat. siue se interficiendo, quod nec illa ausa fuerat dicere, moreretur atque esset inter illos de quibus dictum est: uae his qui perdiderunt patientiam. et augeret potius quam euaderet poenas, qui post sui corporis [mortem siue ad blasphemorum siue ad homicidarum uel etiam plus quam parricidarum supplicia raperetur. si enim parricida eo sceleratior est quam quilibet homicida, quia non tantum hominem, uerum etiam propinquum necat, inque ipsis parricidis, quanto propinquiorem quisque peremerit, tanto iudicatur inmanior: sine dubio peior est, qui se occidit, quia nemo est homini se ipso propinquior. quid ergo miseri faciunt, qui cum et hic sibimet ingestas et postea non solum inpietatis aduersus deum, sed etiam ipsius quam in se exercuerunt crudelitatis luant debitas poenas, insuper quaerunt et martyrum glorias? cum etiamsi pro uero Christi testimonio persecutionem paterentur et se interficerent, ne aliquid a persecutoribus [*]( 3 Iob. 2, 10 8 Eccli. 2, 14 ) [*]( 2 et om. W hic in ras. N hi V1 3 loquuta 0 est LI},\' tamquam] quasi KPFBDr unft N1 4 mulieribus om. W suscepimus KFPBDOWybd 5 nonj quare non P sustineamus LPB sustinemus KSANV sustinebimus FDOWybd ipse Fbd 6 perdidisse SN siue] si L sine W ipsa 0 7 ausaj causa N moriretur SP 8 ue LSFBNVW iis AFPbd 9 sapientiam N 10 nisi qui ir blasphematorum KP phemorum W 11 homicid«aroiii L uel-parricidarum om. L post etiam sequitur p. 683, 16 Bona in K plus quam om. A 12 eos W om. S 14 etiam sibi (sibi tM rD.) Y inqutj S propinquorem Ll propinquior est Y 15 perimerit Pl, peruenerit ir indicatur W 16 propinquior ae ipso W 18 iniectas D aduersQ PFAOBTFy 20 querantur W et on. I* 22 quid W aliqua S aj de S ) paterentur, recte illis diceretur: uae his qui perdiderunt patientiam! quomodo enim iustum praemium patientiae redditur, si et inpatiens passio coronatur? aut quomodo innocens iudicabitur, cui dictum est: diliges proximum tuum tamquam te ipsum, si homicidium committit in se ipso, quod committere prohibetur in proximo?