Iam uero quod ipsam partem naturae dei dicunt ubique permixtam in caelis, in terris, sub terris, in omnibus corporibus, siccis et humidis, in omnibus carnibus, in . omnibus seminibus arborum, herbarum, hominum, animalium, non potentia diuinitatis sine ullo nexu incoinquinabiliter, incorruptibiliter omnibus rebus administrandis regendisque praesentem, quod nos de deo dicimus, sed ligatam, obpressam, pollutam, quam solui, liberari purgarique dicunt, non solum per discursum solis et lunae et uirtutes lucis, uerum etiam per electos suos: hoc genus nefandissimi erroris quam sacrilegas et incredibiles turpitudines eis suadeat, etiamsi non persuadeat, horribile est dicere. dicunt enim uirtutes lucis transfigurari in masculos pulchros et obponi feminis gentis tenebrarum, et easdem rursus uirtutes lucis transfigurari in feminas pulchras et obponi masculis gentis tenebrarum, ut per pulchritudinem suam inflamment spurcissimam libidinem principum tenebrarum et eo modo uitalis substantia, hoc est dei natura, quam dicunt in eorum corporibus ligatam teneri, ex eorum membris per illam concupiscentiam relaxatis soluta fugiat et suscepta uel purgata liberetur. hoc infelices legunt, hoc dicunt, hoc audiunt, hoc credunt, hoc in libro septimo Thesauri eorum — sic enim appellant scripturam quandam Manichaei, ubi istae blasphemiae conscriptae sunt — ita positum est: tunc beatus ille pater, qui lucidas naues habet diuersoria et habitacula secundum magnitudines, pro insita sibi clementia fert opem. qua exuitur et liberatur ab inpiis retinaculis et angustiis atque angoribus suae uitalis substantiae. itaque inuisibili suo nutu illas [*]( 1 dei om. G 2 snb terris (s. I. a m. 1) P, om. G eorporibus] temporibus b 3 et om. b carnis P5 4 seminibua] sensibus G _5 post incoinquinabiliter add. inuiolabiliter Ab 6 amministrandis P1 8 discursos A discursus b 12 lucis om. A 13 feminabus b 14 etnt u. 16 om. A 15 per (8. I. a m. 1) 8 18 in eorum om. G. 19 soluta] sola A 21 rednnt (c add. tn. 2) Pl septem A 22 enim om. d 23 ita positum est om. A 25 secundum scripsi: seu lib. 26 clementia] dementia G ei*uitur (s er.) S 27 atque] et A 28 uitali SPV ) [*]( 56* )
882
suas uirtutes. quae in clarissima hac naui habentur, transfigurat easque parere facit aduersis potestatibus, quae in singulis caelorum tractibus ordinatae sunt. quae quoniam ei utroque sexu masculorum ac feminarum consistunt, ideo praedictas uirtutes partim specie puerorum inuestium parere iubet generi aduerso feminarum, partim uirginum lucidarum forma generi contrario masculorum, sciens eas omnes hostiles potestates propter ingenitam sibi letalem et spurcissimam concupiscentiam facillime capi atque isdem speciebus pulcherrimis, quae adparent, mancipari hocque modo dissolui. sciatis autem hunc eundem nostrum beatum patrem hoc idem esse, quod etiam suae uirtutes, quas ob necessariam causam transformat in puerorum et uirginum intemeratam similitudinem. utitur autem his tamquam propriis armis atque per eas suam conplet uoluntatem. harum uero uirtutum diuinarum, quae ad instar coniugii contra inferna genera statuuntur quaeque alacritate ac facilitate id, quod cogitauerint, momento eodem efficiunt, plenae sunt lucidae naues. itaque cum ratio poposcerit, ut masculis adpareant eaedem sanctae uirtutes, illico etiam suam effigiem uirginum pulcherrimarum habitu demonstrant. rursus, cum ad feminas uentum fuerit. postponentes species uirginum puerorum inuestium speciem ostendunt. hoc autem uisu decoro illarum ardor et
[*]( 1 naui om. A 2 parere] pręesse b .6 speciem pSG inuestium forma V inuestium specie L 9 letalem 8 11 eisdem VP1 hisdem 8 in hisdem b 18 quod (m. 1 d add. et uirg. sup. o er.) P 15 in om. A intemerata b (in mg. al. intemperatft) 18 ad om. A YG 20 felicitate G facultate P1 21 effitiunt P efficiunt eodem b plene b 22 eadem P1 28 ilico SPV illic AG 24 habitum P1 25 posponentes P1 26 in puerorum G inuestium speciem om. V ostenduntur G 27 uiso SPGb decore PG ardore SPl ) 883
concupiscentia crescit atque hoc modo uinculum pessimarum cogitationum earum soluitur uiuaque anima, quae eorundem membris tenebatur, hac occasione laxata euadit et suo purissimo aeri miscetur, ubi penitus ablutae animae ascendunt ad lucidas naues, quae sibi ad uectationem atque ad suae patriae transfretation em sunt praeparatae. id uero, quod adhuc aduersi generis maculas portat, per aestus atque calores p articulatim descendit atque arboribus ceterisque plantationibus ac satis omnibus miscetur et coloribus diuersis inficitur. et quo pacto ex ista magna et clarissima naui figurae puerorum et uirginum adparent contrariis potestatibus, quae in caelis degunt quaeque igneam habent naturam, atque ex isto aspectu decoro uitae pars, quae in earundem membris habetur, laxata deducitur per calores in terram: eodem modo etiam illa altissima uirtus, quae in naui uitalium aquarum habitat, in similitudine puerorum ac uirginum sanctarum per suos angelos adparet his potestatibus, quarum natura frigida atque humida, quaeque in caelis ordinatae sunt. et quidem his, quae feminae sunt, in ipsis forma puerorum adparet, masculis uero uirginum. hac uero mutatione et diuersitate diuinarum personarum ac pulcherrimarum humidae frigidaeque stirpis principes masculi siue feminae soluuntur atque id, quod in ipsis est uitale, fugit;
[*]( 3. eorum de membria b lassata b, om. G 4 euadet SP1 AVG eu a nessit 1b 5 ablatae] absolute V 6 euectiong AV 8 masculas A portat Pl 10 ac] atque A miscitur P1 11 inficitur b: infigitur lib et quo] quo b 12 fugurae P et] ac L Vb contrariis apparent b 14 ignem P1 16 Eodem b 17 illa (8. I. a m. 1) S 18 aquaru P1 in OM. PYA, (s. Z. a m. 1) S similitudinem, PG similitudine (virg. er. m. 1) S 20 natura (in mg. al. naui) b frigida est b 21 et om. SPG quide P1 equidem b 22 forme (me add. m. 2) P. apparet P1 23 hęc G11 mutationem P1 24 personarum diui- narum PAVG 25 stipis P1 26 quod om. A uitale est b ) 884
quod uero resederit, laxatum deducitur in terram per frigora et cunctis terrae generibus admiscetur. quis hoc ferat? quis hoc credat, non dico, ita esse, sed uel dici potuisse ? ecce qui docentem timent anathemare Manichaeum et non timent credere haec facientem, haec patientem deum!