Nec ideo tamen contemnenda et abicienda sunt corpora defunctorum maximeque iustorum atque fidelium, quibus tamquam organis et uasis ad omnia bona opera sancte usus est spiritus. si enim paterna uestis et anulus ac si quid huius modi tanto carius est posteris, quanto erga parentes maior affectus, nullo modo ipsa spernenda sunt corpora, quae utique multo familiarius atque coniunctius quam quaelibet indumenta gestamus. haec enim non ad ornamentum uel adiutorium, quod adhibetur extrinsecus, sed ad ipsam naturam hominis pertinent. unde et antiquorum iustorum funera [*](7 Lucan. Phar. 7, 819 12 cf. I Cor. 15, 52 ) [*]( 1 suscepimus defendendam T domini β 2 uerumptamen V illorum o phylosophy 9 contemserant T condempserunt Kl 3 uniuersua 9 4 uel-curarunt om. TAFMYRlCh 5 curauerunt Bbd 5 licuit TAChMF licuitque quae Y poetis de hac Mbd plausabiliter IZ 7 teagitur K urnam] urciam V urnam in ras. Z 9 carnis om. F 10 elementorum aliorum E 11 quod ilapsa Y quod dilapsa B quo illa ipsa o 12 et—cantemnenda om. Y et om. ACh retentegranda Kl redintegrandaque Aex, 13 condemnenda Kl abitienda 9 14 atque] ac bd 15 tamquam om. F uasis et organis V sanctae NBlI sca MEFMVChfab, er. T 16 UBUR Ch spiritus] xps I ac] lac (s 17 quantum IZ 18 ipsa corpora sp. sunt β Bpernanda (s. 3 add. e) T 22 antiquorum patrum T officiosa] cum F ) [*]( 40* )
628
officiosa pietate curata sunt et exequiae celebratae et sepultura prouisa, ipsique, cum uiuerent, de sepeliendis uel etiam transferendis suis corporibus filiis mandauerunt. et Tobis sepeliendo mortuos deum promeruisse teste angelo commendatur. ipse quoque dominus die tertio resurrecturus religiosae mulieris bonum opus praedicat praedicandumque commendat. quod unguentum pretiosum super membra eius effuderit atque hoc ad eum sepeliendum fecerit. et laudabiliter commemorantur in euangelio qui corpus eius de cruce acceptum diligenter atque honorifice tegendum sepeliendumque curarunt. uerum istae auctoritates non hoc admonent, quod insit ullus cadaueribus sensus, sed ad dei prouidentiam, cui placent etiam talia pietatis officia, corpora quoque mortuorum pertinere significant propter fidem resurrectionis astruendam. ubi et illud salubriter discitur, quanta possit esse remuneratio pro elemosynis, quas uiuentibus et sentientibus exhibemus, si neque hoc apud deum perit, quod exanimis hominum membris officii diligentiaeque persoluitur. sunt quidem et alia, quae sancti patriarchae de corporibus suis uel condendis uel
[*]( 2 cf. Gen. 23; 25, 9. 10; 47, 30 3 cf. Tob. 2, 9; 12, 12 5 cf. Matth. 26, 7 sqq. 9 cf. Ioh. 19, 38 sqq. 18 cf. Gen. 47, 30; 50, 25 ) [*]( 1 cum pietate E et om. E exequae 11 sepultara Y 2 conuiuerent K dum uiuerent Dombart. p. 23, 27 etiam otn. V 3 tobias TBaYaEFVbd tobi.s M tobis m 5 tertia EY religiosum Ar religiose IK 6 opus bonum E 7 ungentum M praetiosum K praesiosum tp eius membra F 8 sepeliendum fecerit eum N sepeliendum eum TV fecerat TMACh commemorat K 9 euuangelio T euangelio quoque o 10 currar P 11 istae in mg. T hoc non Y ammonent NKMF 12 dei om. ACh etiam placent P 13 pietaiis om. V ad corpora E 14 fidem om. F1 adstruendam ChNI ZEYM\'cp asstruendam TK* adinstruendam Kl salubriter illud 8 15 dicitur 2Tj3 discutitur BTMYAF elemoaynis BNIM elemoainis TEVfiYFACh elimosinis <p elymosinis ZK 16 exibemus FV 17 hec F pereunt F qup F brfibris P 18 offitii T officio ME officia AFCh diligentiaque ME persoluuntur EF 19 corporibus suis post transferendis leg. in E uel om. E condiendis ChBTIZMYAF cond.endis R ) 629
transferendis prophetico spiritu dicta intellegi uoluerunt; non autem hic locus est, ut ea pertractemus, cum sufficiant ista quae diximus. sed si ea quae sustentandis uiuentibus sunt necessaria, sicut uictus et amictus, quamuis cum graui afflictione desint, non frangunt in bonis perferendi tolerandique uirtutem nec eradicant ex animo pietatem, sed exercitatam faciunt fecundiorem: quanto magis, cum desunt ea, quae curandis funeribus condendisque corporibus defunctorum adhiberi solent, non efficiunt miseros in occultis piorum sedibus iam quietos! ac per hoc, quando ista cadaueribus Christianorum in illa magnae urbis uel etiam aliorum oppidorum uastatione defuerunt, nec uiuorum culpa est, qui non potuerunt ista praebere, nec poena mortuorum, qui non possunt ista sentire\\ haec est mea de sepulturae causa atque ratione sententia. quam propterea ex alio libro meo in istum transtuli, quia facilius hoc a me recenseri potuit, quam\' id ipsum alio modo eloquendum fuit.
Quod si uerum est, profecto etiam prouisus sepeliendis corporibus apud memorias sanctorum locus bonae affectionis humanae est erga funera suorum, quoniam, si nonnulla religio est, ut sepeliantur, non potest nulla esse, [*](2 hoc loco T est om. TEAMBlCh ut] et T pertractem Y cum] intenditur cum EF ista] ea β 3 sed om. M si om. TAVxCh sustendandis (dan 8. l.) A, CWfi 4 amictusque E que quamuis F 5 perferendis N perfruendi Y tolerandisque N 6 exercitatem IKV excitatam MAEBxCh exercitata Y faecundiorem N 7 quae condiendis corporibus atque curandis funeribus N de curandis m 8 de condendisque K condiendisque BlZAtEMCh colendisque V solent om. TMABlCh 9 ocultis K priorum BM 11 illam N magna K aliorum om. T opidorum Afi 12 poterunt Y 13 praebere-ista om. MACh mortuorum poena bd potuerunt BTKYEFVB& possint tp 14 sepultura BMACh 16 recensiri Y ab alio B TM A 17 fui I 18 etiam] etiam loaton ACh prouisus itaque X qui hic incipit 19 memoriam ChTVXEMKFA$<o Eug bene ® 20 est humanae T u?] burpsoe hominft est E nonnula] nulla V 21 ut om. V sepelliantur Y ulla NZl esse om. Nl )
630
quando ubi sepeliantur adtenditur. sed cum talia uiuorum solacia requiruntur, quibus eorum pius in suos animus adpareat, non uideo quae sunt adiumenta mortuorum nisi ad hoc, ut, dum recolunt, ubi sint posita eorum quos diligunt corpora, eisdem sanctis illos tamquam patronis susceptos apud dominum adiuuandos orando commendent. quod quidem facere possent, etiamsi talibus locis eos humare non possent. sed non ob aliud uel \'memoriae\' uel (monumenta> dicuntur ea quae insignite fiunt sepulcra mortuorum, nisi quia eos, qui uiuentium oculis morte subtracti sunt, ne obliuione etiam cordibus subtrahantur, in memoriam reuocant et admonendo faciunt cogitari. nam et (memoriae) nomen id apertissime ostendit et (monumentum) eo quod moneat mentem, id est admoneat, nuncupatur. propter quod et Graeci μvημεῑοuocant, quod nos memoriam seu monumentum appellamus, quoniam lingua eorum memoria ipsa, qua meminimus, μvήμη dicitur. cum itaque recolit animus, ubi sepultum sit carissimi corpus, et occurrit locus nomine martyris uenerabilis, eidem martyri animam dilectam commendat recordantis et precantis affectus. qui cum defunctis a fidelibus carissimis exhibetur, eum prodesse non dubium est his, qui
[*](1 talia] alia Y 2 snos] suorum IZ an\'i?99 (in mg. m. 2 animus) T 3 sint ChNVXEKYAFfif Eug 4 ut om. j3 quos] que F diligentur P 5 susceptis pCA 6 deum p adiuuando et orando EFVfs 7 possint TMYB1 possit Kl 8 possunt K ob om. V ab Y uel alt. om. V 9 dicentur p insignitae BMCh inaigniter ©NX Ewj sepulcbra BNIZMKy 10 morte om. P 11 subtraantur FX memoria Yrp 12 ammonendo BKYy nomine BMF id om. F 13 ostenditur F et mentem BM 14 id est-nuncupatur osn. F ammona Chl noncupatur X grece o greci T lo MNEMION E mnemion KBNVfi MNEMIN (MI s. ras.) TF mnemio R mnimion Y orne X MNHMHN IZ MEKEMION ChA om. M anaeizant (i a. I.) f seu] uel V monimentum T 16 qua FX 17 mneme BN MNEME TYF MNMH IZ MENIMA ACh mneme (svper init. m tuUL a) V netne K mem.nion <p ne X, om. M 18 corpus carissimi P locus et nomen X 20 ac fidelibus KV 21 exibetur TMEV hiis Yr iis bd) 631
cum in corpore uiuerent, talia sibi post hanc uitam prodesse meruerunt. uerum et si aliqua necessitas uel humari corpora uel in talibus locis humari nulla data facultate permittat, non sunt praetermittendae supplicationes pro spiritibus mortuorum, quas faciendas pro omnibus in christiana et catholica societate defunctis etiam tacitis nominibus eorum sub generali commemoratione suscepit ecclesia, ut quibus ad ista desunt parentes aut filii aut quicumque cognati uel amici, ab una eis exhibeantur pia matre communi. si autem deessent istae supplicationes, quae fiunt recta fide ac pietate pro mortuis, puto, quod nihil prodesset spiritibus eorum, quamlibet locis sanctis exanima corpora ponerentur.