De Consensu Evangelistarum
Augustine
Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio III, Pars IV (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 43). Weirich, Franz, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1904.
Hinc ergo sequitur Mattheus adhuc temporum ordinem seruans adque ita narrationem contexit: [*]() et ascendens in nauiculam transfretauit et uenit in ciuitatem suam. [*]() et ecce offerebant ei paralyticum iacentem in lecto, et cetera usque ad illud quod ait: [*]() uidentes autem turbae timuerunt et glorificauerunt deum qui dedit potestatem talem hominibus. de hoc paralytico dixerunt etiam Marcus et Lucas. quod ergo Mattheus dicit dominum dixisse: confide, fili, dimittuntur tibi peccata tua, Lucas autem non dixit fili, sed homo, ad sententiam domini expressius insinuandam ualet, quia homini dimittebantur peccata, qui hoc ipso quod homo erat non posset dicere \'non peccaui\', simul etiam ut ille qui homini dimittebat intellegeretur deus. Marcus uero hoc dixit, quod et Mattheus, sed non dixit confide. potuit quidem et ita dici \'confide, homo, dimittuntur tibi peccata, fili ? , aut (confide, fili, dimittuntur tibi peccata, homo\', aut quolibet uerborum ordine congruenti. [*]( 8 Matth. 9, 1 et 2; cf. 3-7 11 ib. 8 14 cf. Marc. 2, 3-12; cf. Luc. 5, 18-26 16 Luc. 5, 20 20 cf. Marc. 2, 5 ) [*]( 2 marcus BR OM AEL y, marcus dixit (dicit g) cet., edd. 8 quidquam ONi HEtL em 4 aliquis eius B in montem BRT 7 hic CPF1 ergo] enim g ordinem om. A&L 8 serbans B 10 paraU. ticum R CPVF H r 11 illum B 12 glorificabant M 18 paralitico BT CPF 14 dixerant BR etiam om. M 15 confidi Cl remittuntur HABL T a 18 quod] quo CP g possit g 20 intellegitur B, intellegatur RTD uero] autem HAEL T a elm 21 et ita] etiam HAEL dici B 22 peccata] add. tua r 23 quodlibet 0 g ordine om. AlEL 24 congruente CPV )
Illud sane potest mouere quod de isto paralytico Mattheus ita narrat: et ascendens in nauiculam transfretauit et uenit in ciuitatem suam. [*]() et ecce offerebant ei paralyticum iacentem in lecto, Marcus autem non hoc in eius ciuitate factum dicit, quae utique Nazareth uocatur, sed Capharnaum, quod ita narrat: [*]() et iterum intrauit in Capharnaum post dies, [*]() et auditum est quod in domo esset et conuenerunt multi, ita ut non caperet neque ad ianuam, et loquebatur eis uerbum. [*]() et uenerunt ferentes ad eum paralyticum, qui a quattuor portabatur. [*]() et cum non possent offerre eum illi prae turba, nudauerunt tectum ubi erat et patefacientes summiserunt grabatum, in quo paralyticus iacebat. [*]() cum uidisset autem Iesus fidem illorum, et cetera, Lucas autem non commemorat, quo in loco factum sit, sed ita dicit: [*]() et factum est in una dierum et ipse sedebat docens, et erant Pharisaei sedentes et legis doctores, qui uenerant ex omni castello Galilaeae et Iudaeae et Hierusalem, et uirtus erat domini ad sanandos eos. [*]() et ecce uiri portantes in lecto hominem, qui erat paralyticus, et quaerebant eum inferre et ponere ante eum. [*]() et non inuenientes qua parte illum inferrent prae turba ascenderunt supra tectum et per tegulas [*]( 2 Matth. 9, 1 et 2 6 *Marc. 2, 1-5; cf. 6-12 16 *Lnc. 5, 17-20; cf. 21-26 ) [*]( 1 paralit RT CPF 0 2 transfetauit B 3 ei om. B (cf. 159, 10) 4 paralit. BN 5 in om. HAWL nazaret jR1 L 6 cafaro. CPF, chaph. H, praemitt. in D F N p l m ita om. M 7 in RTD F ONQ r a elm (frerc. cant.), om. cet., v (el<;) cafarn. CP 0 dies octo r 9 capiret C1, caperent CW N7 pg, caperet domna r 10 ferentes] portantea p paralit. R F 12 tuiba B tectum] eum tectum ElL 13 submiaerunt CPVF MQ edd., v grauatom BB H1, grabattum T C2F OQ H*A 14 paralit. B PF 16 quod BT1 17 una] illa L, uno g farisaei B 18 leges JEPL 19 et iudaeae om. e l 20 sanandum V AE* y r v paralit. RFN 24 super B g (cant. Sangerm. 15) per tigulas C, pticulas P, per tegulam V )
XXVI. Hinc ergo sequitur Mattheus dicens: [*]() et cum transiret inde Iesus, uidit hominem sedentem in telonio, Mattheum nomine, et ait illi: sequere me. et surgens secutus est eum. hoc Marcus ita narrat eundem etiam ipse ordinem tenens post illius paralytici sanitatem: [*]() et egressus est, inquit, ad mare omnisque turba ueniebat ad eum et docebat eos. ue t cum praeteriret, uidit Leuin Alphei sedentem ad telonium et ait illi: sequere me. et surgens secutus est eum. nihil hic repugnat; ipse est enim Mattheus qui et Leui. Lucas etiam hoc post eundem paralyticum sanatum ita subiungit: [*]() et post haec exiit et uidit publicanum nomine Leui sedentem ad telonium et ait illi: sequere me. [*]() et relictis omnibus surgens secutus est eum. hinc autem probabilius uidetur, quod haec [*]( 6 Matth. 9, 9 11 Marc. 2, 13 et 14 17 Luc. 5, 27 et 28 ) [*]( 1 posteaquam (ea s. I.) B, postea ]\\ (oZ. 58 quam (man. saec. XII incipit) E* uenerit p et BRTD 0, om. cet., edd. 2 caf. CF ON adduxisse B, adiuxisse L, adinncxisse M de] ad M sanatum M2 paralit. BFM1, -ticum M2 5 subiungitur r 6 hic B 7 transisset HALS (A in ras.) ieBus om. p 8 telonio B Ol mv, teloneo RT CPF OzNM el, theloneo DVQ HAesLS Y r, teloneo a, theoloneo y p, theolonio g ille ClPl 13 praeterirent V leui V H2E5S2 ϒχψ edd. alfei B F H, alfaci CP ad] in Q telonium B 01 m v, teloneum J21 CPF OsNMQ e l, theloneum B2 V HAEILS y r, tholoneum J), teloneum a, theolonium g, theoloneuin y p 15 nil rm repugnabat (ah exp. A) AL enim om. e qui et leui om. E* 16 lucas -ita om. L paralit. R V iita (eras. s) N 17 hoc r poplicanum C 18 telonium B 01 mv, teloneum BlT CPVF 02NM HlAL e l, teloneum a, theloneum R2D Q ES r, thelonium H2, theoloneum p, theolonium g ille CP1 20 hinc] hoc p, bic g praetermissam mattheus recordando comm. B )
Sequitur itaque Mattheus et dicit: [*]() et factum est discumbente eo in domo, ecce multi publicani et peccatores uenientes discumbebant cum Iesu et discipulis eius, et cetera usque ad illud ubi ait: [*]() sed uinum nouum in utres nouos mittunt et ambo conseruantur. hic Mattheus non expressit, in cuius domo discumbebat Iesus cum publicanis et peccatoribus. unde posset uideri non hoc ex ordine subiunxisse, sed quod alio tempore factum est recordatus interposuisse, nisi Marcus et Lucas, qui hoc omnino similiter narrant, manifestarent in domo Leui, hoc est Matthei, discubuisse Iesum et dicta illa omnia quae sequuntur. ita enim Marcus hoc idem dicit eundem ordinem seruans: [*]() et factum est, cum accumberet in domo illius, multi publicani et peccatores simul discumbebant cum Iesu. cum ergo dicit in domo illius, exprimit utique illum, de quo superius loquebatur, id est Leui. sic et Lucas cum dixisset: [*]() ait illi: sequere me, et relictis omnibus surgens secutus est eum, continuo subiecit: [*]() et fecit ei Leui conuiuium magnum in [*]( 3 cf. Luc. 6, 13 6 Matth. 9, 10; cf. 10-17 9 Matth. 9, 17 14 cf. Marc. 2, 15—22; cf. Luc. 5, 27-39 18 Marc. 2, 15 22 Luc. 5, 28 et 29 ) [*]( 1 recordanda RT 2 habitatum B montem RTD (PP1 Q creden. dam BRTD 0N1M, credo est eet., edd. 4 pluribus p Z 6 itaque om. B 8 et] set B cum iesum B 9 discipuli B ClP (Dbl. Lehf. Mw. Ldf.) 11 conserbantur B hoc r 12 possit 02 g 13 ex om. BRT 14 recondatus B, recordatum C2 15 hoc pro om. r omnino] add. de conuiuio r similiter om. M 16 dicta illa omnia] dictamionia B, d. omnia illa Q 18 seruans et] serbasset B 19 multi om. PVpg 20 cum iesum B 21 lenis sic B 24 ei om. p ei lcui conuiuium magnum BRTD, ei conuiuium magnum leui cet., edd., v (XE-JEI so/r(v αύτω̩̄ fieYaXiqv Cccntabr., ôoX. μεγ. Xso. αῡτω̩̃ al., sed λεοις Vatic., λεοεις Alexandr. Ephr.) ) [*]( 11* )
Iam ipsa uerba uideamus, uel quae domino dicta uel quae ab illo responsa omnes isti tres euangelistae posuerunt. Mattheus: [*]() et uidentes, inquit, Pharisaei dicebant discipulis eius:quarecumpublicanis et peccatoribus manducat magister uester? totidem paene uerbis hoc ait et Marcus: [*]() quare cum publicanis et peccatoribus manducat et bibit magister uester? praetermissum est ergo a Mattheo quod iste addidit bibit. sed quid ad rem, cum plena sit sententia insinuans pariter conuiuantes? Lucas autem aliquanto differentius hoc uidetur commemorasse. [*]() et murmurabant, inquit, Pharisaei et scribae eorum dicentes ad discipulos eius: quare cum publicanis et peccatoribus manducatis et bibitis? non utique magistrum eorum nolens illic intellegi, sed simul omnibus, et ipsi et discipulis eius, hoc obiectum insinuans, non tamen ei dictum, sed illis, quod et de ipso et de illis acciperetur. nam utique et ipse Lucas ita dicit dominum respondisse: [*]() non ueni uocare iustos, sed peccatores in paenitentiam. quod non eis respondisset, nisi quod dixerant manducatis et bibitis ad ipsum maxime pertineret. propterea etiam Mattheus et Marcus de illo discipulis eius hoc obiectum esse narrarunt, quia, cum et de discipulis [*]( 6 Matth. 9, 11 9 Marc. 2, 16 14 Luc. 5, 30 21 ib. 32 ) [*]( 1 multa turba RT 2 illis] ipsis Es 4 dom.] a domino el dicta] add. sunt p 5 illo] ipso V responsa] add. snnt g euangelietae om. p 6 farisaei B CP 7 et om. B 11 a om. TlL bibit BRTD CPVF ON HAL p g, et bibit cet. 12 pariter-differentius om. M conuiuentes HlL, conbibentes H2 13 autem] enim E* y aliquantum RTD hec r 15 discipulus B 16 manducabitis L 17 nolens] uolens VF2 ONM E*1 d pgrl 18 et pr.] etiam r 19 tamen) tantum l illis] discipulis p ipso] seipso CP g, •«ipso A 21 uocari CXP 23 dixerat BRl p 24 illo] add. et p 25 cum et] . et R, et cum V r a elm de Onl. B pr )
Item quod dicit Mattheus: [*]() tunc accesserunt ad eum discipuli Iohannis dicentes: quare nos et Pharisaei ieiunamus frequenter? Marcus similiter intulit dicens: [*]() et erant discipuli Iohannis et Pharisaei ieiunantes, et ueniunt et dicunt illi: cur discipuli Iohannis et Pharisaeorum ieiunant? nisi [*]( 4 Matth. 9, 12 et 18 6 et 10 Os. 6, 6 8 cf. Marc. 2, 17; cf. Luc. 5, 31 11 Luc. 5, 32 19 Matth. 9, 14 21 Marc. 2, 18 ) [*]( 1 quem] add. e (s. I. et) M, add. et r sect. im.] secnmdomitabantur B 5 balentibus B 6 autem om. HL et non] xat ou Matth. 9, 13; cod. Alex. 08. 6, 6 7 nocari CPP 10 uolo] magis nolo r quam] et non p (ἤ Os. 6, 6) 11 non] add. enim I nocari Clp 13 ne] nec B HA 14 arbitrentur B CP N* 15 simultitudo B de aegr.-nocando om. » intimit ClPF1 qui N1 quod deus nenit uocare p 16 tàmquam] aquam B egrotus Bl, -tos B*, aegrotos l 17 iniquita B, -tatem ClP aegritudinem CPP1 22 et erant—ieiunantes om. » et pr. om. M et pharisaei-iohannis om. B 23 illi] ei V 24 ieiunant BRTD CPVF ONM EвL p g, add. tui autem discipuli non ieiunant cet. )
Item illud de sponsi filiis, quia non ieiunabunt, quamdiu cum eis est sponsus, similiter interposuerunt Mattheus et [*]( 14 Luc. 5, 33 19 Matth. 9, 14 25 cf. Matth. 9, 15; cf. Marc. 2, 19; cf. Luc. 5, 34 ) [*]( 1 putare ClP quod] quo B 2 dixerunt B pgae dixer.—iohannis hoc om. L 4 ap. marc. dixisse RTD 7 ei om. RTD HA ait] aut B 10 hec r mouet D VF OM p aelm, mouent r cur] cum B 11 tui] cui B 13 eis] ei B N1 14 uocationem B ClP 16 obsecrationis Clp, obseruationes g 17 farisaeorum B 21 ieianas Bl omnis ClPF ut] prout B r 22 obicerunt B, eiecerunt if 23 a alt. om. AL 25 quia non ieiunabunt om. RT ieiunabant ClP 26 eis] illis p inposuerunt T1, posuerunt r )
XXVIII. Sequitur deinde Mattheus adhuc temporum ordinem seruans: [*]() haec illo loquente ad eos ecce princeps unus accessit et adorabat eum dicens: filia mea modo defuncta est, sed ueni, inpone manum tuam super eam, et uiuet, et cetera usque ad illud ubi ait: [*]() et surrexit puella. [*]() et exiit fama haec in uniuersam terram illam. dicunt hoc et alii duo, Marcus et Lucas, sed ab isto ordine iam recedunt. alibi enim hoc recordantur adque inserunt, id est eo loco, ubi redit transfretando a regione Gerasenorum post expulsa adque in porcos dimissa demonia. nam hoc Marcus ita coniungit post illud aput Gerasenos factum: [*]() et cum transcendisset, inquit. Iesus in naui rursus trans fretum, conuenit turba multa ad illum, et erat circa mare. [*]() et uenit quidam de archisynagogis, nomine Iahirus, et uidens eum procidit ad pedes eius, et cetera. ac per hoc intellegendum est hoc quidem de archisynagogi filia factum esse, cum transcendisset Iesus in naui rursus trans fretum, sed quanto post, non apparet. nisi enim fuisset interuallum, non esset quando fieret quod modo narrauit Mattheus in conuiuio domus [*]( 5 Matth. 9, 18; cf. 18-26 7 Matth. 9, 25 b et 26 15 Marc. 5, 21 et 22; cf. 21-43 23 cf. Matth. 9, 10-17 ) [*]( 1 quia P 2 recetatur C1, recitatur P 3 alia] aliqua HAL, aliae Ml, ab alio F2 M3 p r al aliae BRTD, alia ONl, alii cet., edd. 4 sequetur C1 inde 01 matth.] add. et dicit V 5 serbans B 6 adoranat B 7 inpone. L tuam BRD M p elm, om. cet. (om. uerc. ueron.) 9 in] per V 12 reddit CIIP, recedit 1ł a] de V 13 gerassenorum B 2PQ HAL, gerasinorum Cx adque (atq.) BBTDt et cet., edd. dimissa BRT, demissa D, permissa eet., edd. (cf. Luc. 8, 32) 14 gerass. N2L, geross. A 15 nane CiP, nanim r 17 illum] eum Y p 18 iahirus B, iairus cett., edd. eum om. AL 19 et cetera om. BRT 20 cum] quam B 21 fetum B quantum Qy quanto tempore p 23 quod] quo B AL g )
In hac ergo narratione, quam nunc considerandam suscepimus, de illa quidem quae fluxum sanguinis patiebatur omnes isti tres euangelistae sine ulla quaestione concordant. neque enim interest ad rei ueritatem, quod ab alio aliquid tacitum ab alio dicitur, nec quod Marcus dicit: quis tetigit uestimenta mea? et Lucas: quis me tetigit? alter enim dixit usitate, alter proprie, eandem tamen uterque sententiam. nam usitatius dicimus \'conscindis me quam \'conscindis uestimenta mea\', cum tamen in aperto sit, quid uelimus intellegi.
At uero cum Mattheus archisynagogum non morituram uel morientem uel in extremo uitae positam filiam suam narrat domino nuntiasse, sed omnino defunctam, illi autem duo morti iam proximam, nondum tamen mortuam, usque adeo, ut dicant uenisse postea qui mortuam nuntiarent et ob hoc iam non debere uexari magistrum, tamquam sic ueniret, ut manum inponendo mori non sineret, non ut qui posset mortuam suscitare, considerandum est, ne repugnare uideatur, et intellegendum breuitatis causa Mattheum hoc potius dicere uoluisse [*]( 2 Luc. 8, 41 4 cf. Matth. 9, 10-17 10 Marc. 5, 30 11 Lnc. 8, 45 15 cf. Matth. 9, 18; cf. Marc. 5, 23; cf. Luc. 8, 42 ) [*]( 1 rediturus C 2 erat om. EsL p1v (ueron. brix. Ambr.) 6 nunc] nunc non B suscipimus Q 7 qui C1 8 ulla om. Q 9 alio] illo g tacetur et dicatur r tacitum ab alio dicitur om. (sed est spatium uac. unius lineae) 0 10 nec] ne ij1, nam 0, nIL (S in ras.) F marcus] mattheus 0, matheus F7 uestimenta-tetigit om. Bl 11 mea om. F* r 12 eadem B CPV sententia CPV 14 bellimus B 15 ant BI, ad RTl 16 in om. B CP 17 mortui ClP 19 quij qui a Bl, qui ea B2 19 nuntiaret Tl ae non debere iam V p 20 deuere B, deberet 0 uexare HL pae1 21 mori om. MQ siniret CP possit CXP 22 intellegendum] add. est el 23 cau- I\'am ClPl )
Quae cum ita sint, per huiusmodi euangelistarum locutiones uanas, sed non contrarias rem plane utilissimam discimus et [*]( 18 Luc. 8, 60 21 Marc. 9, 23 ) [*]( 1 demn H 3 uolumtatera Bx uolontatem O 4 talia] alia B P ONlM AlL uolumtas B, nolont. C\' disperauerat ClP 5 ea ClP reniuescere BRT ClPF ON HAL, reuiuiscere cet., edd. 6 inuenire CP 7 quid pr.] qui Cl Jll, qug M2 antem] uero V w, om. y adque cogit. om. B 8 ad dominum ClP 9 mori : uel (-entem salaam faceret oni.) B mortuam] inmortuam Ml, ut mortuain M2 10 diceret Q 11 patrem om. A1 et om. B, s. l. add. N est] esse M uoluiase om. Ml, uoluiaset B 13 de B HAL a, om. cet. 14 ut iam] utinam C\'P, nti iam 6\'2 uexaretur V D iX. edd. praeter m 16 nuntiatibus B\', subnuntiantibus CPV tjI p 17 consenserit om. AlL, diffideret in mg. a 18 ei om. V χω p, et P 19 et om. B 21 adiube B 23 locutionis CXP (loquu. P) 24 re JB1 )
Quod autem nonnulli codices habent secundum Mattheum: non enim mortua est mulier, sed dormit, cum eam Marcus et Lucas duodecim annorum puellam fuisse testentur. intellegas Hebraeo more locutum esse Mattheum. nam et aliis scripturarum locis hoc inuenitur non eas tantum quae uirum passae fuerant, sed omnino feminas etiam intactas adque integras mulieres appellari, sicut de ipsa Eua scriptum est: formauit eam in mulierem, et illud in libro Numerorum ubi iubentur custodiri mulieres, quae nescierunt cubile masculi, id est uirgines, ne interficiantur, qua locutione etiam Paulus ipsum Christum ait factum ex muliere. hoc enim melius intellegimus, quam ut illam duodecim annorum iam nuptam uel uirum expertam fuisse credamus.
XXVIIII. Sequitur Mattheus et dicit: [*]() et transeunte inde Iesu secuti sunt eum duo caeci clamantes et dicentes: miserere nostri, fili Dauid, et cetera usque ad illud ubi ait: [*]() Pharisaei autem dicebant: in [*]( 9 *Matth. 9, 24 10 cf. Marc. 5, 42; cf. Luc. 8, 42 15 Gen. 2, 22 16 cf. Num. 31, 18 18 cf. Gal. 4, 4 21 Matth. 9, 27; cf. 27-34 24 ib. 34 ) [*]( 1 deuere B 2 uolumtatem B, uolont. 01 mentire ClP 8 quod N* E* x 4 ne] neque A tL I auc. uoc. apie.] cum aucupe suo cum apicibus Nl 7 sit] sic B 9 mulier om. Al ea Clp, eadem Q 10 fuisset ClP H testantur AL e 11 et] 8. I. add. in N* 12 uerum ClP (sic infra), uiros E* i 13 fuerint Q » T 14 ipsa om. BRTD eba Bt 16 iunentur Bl custodire 6MP H tfL 18 ait] dixit BRTD 21 sequitur] add. ergo H ga 22 sunt om. L caeci] add. et CP 23 miserire Cl nostris Bl 24 farisaei B )
Sane deinceps non apparet ordo rerum gestarum. nam post haec duo facta de caecis et muto demonio ita sequitur: [*]() et circuibat Iesus ciuitates omnes et castella docens in synagogis eorum et praedicans euangelium regni et curans omnem languorem et omnem infirmitatem. [*]() uidens autem turbas misertus est eis, quia erant uexati et iacentes sicut ones non habentes pastorem. [*]() tunc dicit discipulis suis: messis quidem multa, operarii autem pauci; [*]() rogate ergo dominum messis, ut eiciat operarios in messem suam. et conuocatis duodecim discipulis suis dedit illis potestatem spirituum inmundorum, et cetera usque ad illud ubi ait: [*]() amen dico [*]( 2 cf. Marc. 10, 46-52; cf. Luc. 18, 35—43 4 cf. Matth. 20, 29-84 14 Matth. 9, 35-38 et 10, 1; cf. 9, 35—10, 42 24 ib. 42 ) [*]( 1 eicet B, eiecit T, iecit M 2 muto BRTD, de muto cet., edd. demonioso V 4 et. ill. facti non r 7 quadam B 9 inuenirimus C1, inueniremus NI HAL pg in eis om. Hl 10 possint B oc- curat B nobis om. CP p g 12 testarum Bl 13 facta duo E) muto] de muto M demonioso V 14 circumibat VF ONМ1 Q AE* Y p ael m omnes et] multas et p, et omnia g 15 regnum euangelii Migne 16 omnes Bl languorem et omnem om. B 18 eius MI, eorum M2 quia] qui B Hl rae 19 pastores B dixit r 20 operari B M 21 rogae B1 mesis B eiciat] mittat yjcu pr aelv (εϰβάλη) 22 suam om. F1 23 suis om. g spiritum B 2t illud] aliud MQ E* 7 pm )