De Consensu Evangelistarum
Augustine
Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio III, Pars IV (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 43). Weirich, Franz, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1904.
LXXIII. Sequitur ergo Mattheus et dicit: [*]() Pharisaei autem audientes, quod silentium inposuisset Sadducaeis, conuenerunt in unum, [*]() et interrogauit eum unus ex eis legis doctor temtans eum: magister, quod est mandatum magnum in lege? [*]() ait illi Iesus: diliges dominum deum tuum ex toto corde tuo et in tota anima tua et in tota mente tua. [*]() hoc est maximum et primum mandatum. [*]() secundum autem simile est huic: diliges proximum tuum sicut te ipsum. [*]() in his duobus mandatis uniuersa lex pendet et prophetae. hoc et Marcus commemorat eundem ordinem seruans. nec moueat, quod Mattheus dicit temtantem fuisse illum, a quo dominus interrogatus est, Marcus autem hoc tacet et in fine ita concludit, quod ei dominus sapienter respondenti dixerit: non longe es a regno dei. fieri enim potest, ut, quamuis temtans accesserit, domini tamen responsione correctus sit. [*]( 1 cf. Marc. 12, 13—27; cf. Luc. 20. 20-40 10 Matth. 22, 34-40 14 cf. Deut. 6, 5 17 cf. Leu. 19, 18 20 cf. Marc. 12. 28—34 24 Marc. 12, 34 ) [*]( 4 praeparantibus insid. in qu. d. est r aeI quos] quo AelL quae] quam e l 5 hii BRT CPV Hg 8 tributa AEIL 9 prorsus] pro suo AetL 11 quod] quo AIEiL sadduch. R N*, saduc. AEL 13 legislator l 14 magnum om. CP diligis RT Cl Q ElL 15 ei BRTD pv, in cet. (ueron. colb. clar., opt. codd. Vulg., iv) in] ei p 16 in] ex p, om. e 18 diligis ClF Q EXL 22 marcus H2 x gtn, lucas cet. 23 ita] itaque OM, utique N, marcus r, marcus ita D a e, ita marcus l 24 es longe v potuit raeI )
Lucas autem non hoc ordine, sed longe alibi tale aliquid interponit. utrum autem hoc recordetur, an alius ille sit, cum quo similiter de duobus istis praeceptis dominus egerit, prorsus incertum est. hinc autem etiam recte uidetur alius esse, non solum propter ordinis multam differentiam, sed quia etiam ipse dicitur respondisse domino interroganti et in sua responsione commemorasse duo ista praecepta; et cum ei dixisset dominus: hoc fac, et uiues, ut illud faceret quod magnum esse in lege ipse responderat, secutus euangelista ait: ille autem uolens se iustificare dixit: et quis est mihi proximus? tunc dominus nan-auit de illo qui descendebat ab Hierusalem in Hierichum et incidit in latrones. unde quia et temtans praedictus est et duo praecepta ipse respondit et post admonitionem domini dicentis: hoc fac, et uiues, non bonus commendatur, cum dicitur de eo: ille autem uolens se iustificare, iste autem quem pari ordine Mattheus Marcusque commemorant tam bene commendatus est, ut ei diceret dominus: non longe es a regno dei, probabilius creditur hunc alium esse, non illum.
Sequitur Mattheus: [*]() congregatis autem Pharisaeis interrogauit eos Iesus [*]() dicens: quid uobis uidetur de Christo? cuius filius est? dicunt ei: Dauid. [*]() ait illis: quomodo ergo Dauid in spiritu uocat eum dominum [*]( 4 *Eccli. 19, 4 5 cf. Luc. 10, 25-37 13 *Lnc. 10, 29 18 ib. 28 24 Matth. 22, 41-46 ) [*]( 1 accipimus l 4 credidit B corde] add. est et edd. praeter g, v minurabitur B, minoratur Ol, inhonorabitur ^ 5 hanc E2 f 7 erigit GIP, egit V 8 etiam] et r 10 interrogati Bl 11 et om. HEKL 12 uiuei Bl ut] et R facere ClP HAelL 14 mihi] meus cL edd., v (nou) 16 in pr.] ad CF H hierichum ij, hiericum J31, hierico F, ierico H, hiericho (ier.) cet. 18 bonus] bene N1 24 farisaeis B )
Sequitur Mattheus ita narrationis ordinem tenens: tunc Iesus locutus est ad turbas et discipulos suos dicens: super cathedram Moysi sederunt scribae et Pharisaei; [*]() omnia. ergo quaecumque dixerint uobis seruate et facite; secundum opera uero eorum nolite facere. dicunt enim et non faciunt, et cetera usque ad illud ubi ait: [*]() non me uidebitis amodo, donec dicatis: benedictus qui uenit in nomine domini. similem sermonem habuisse dominum aduersus Pharisaeos et scribas legisque doctores Lucas quoque commemorat, sed in domo cuiusdam Pharisaei, qui eum uocauerat ad conuiuium. quod ut narraret, digressus erat a Mattheo circa illum locum, ubi ambo commemorauerant quod dictum est a domino de signo Ionae trium dierum et noctium et de regina Austri et de Nineuitis et de spiritu inmundo, qui redit et inuenit mundatam domum. post quem sermonem dicit Mattheus: adhuc eo loquente ad turbas ecce mater eius et fratres stabant foris quaerentes loqui ei. Lucas autem in eo sermone domini commemoratis etiam quibusdam quae Mattheus dixisse dominum praetermisit ab ordine, quem cum Mattheo tenuerat, ita digreditur: [*]() cum loqueretur, inquit, rogauit illum [*]( 4 Matth. 23. 1-3 10 ib. 39 11 cf. Luc. 11, 37-52 15 cf. Luc. 11, 29-36; cf. Matth. 12, 39—45 19 Matth. 12, 46 24 Lac. 11, 37-39 ) [*]( 1 ab illoa 12, ad alios Q, ab illo r sedamquam B 2 eos] istos r 4 texens pra 5 iesus om. tu r et] et ad N*M E3 yx pmv 8 serbate B, obseruate HAEXL uero opera Nl MlAEL edd. (uero om. p) eorum] ipsorum CPVF ψ 12 farisaeos B 14 farisaei R. principis D 15 a om. C1 PF1 mattheum CzP 17 niniuetis T AJPL, niniuitis Dt C2F N2 E1 edd. 18 rediit B2 21 loqui om. Bl, add. post ei B2 23 praetermisitJ ipsaetermisit Bl, ipsae intermisit B2 mattheum B 24 disgr. p cum BRTD, et cum cet., edd. illumj eum M )
Sane considerandum est, quomodo hic dictum sit: non me uidebitis amodo, donec dicatis: benedictus qui uenit in nomine domini, cum secundum eundem Mattheum iam hoc dixerint. et Lucas enim dicit hoc esse responsum a domino illis qui eum monuerant, ut iret inde, quoniam uellet eum Herodes occidere. ibi etiam aduersus ipsam Hierusalem ea prorsus uerba ab illo esse dicta commemorat, quae hic Mattheus. sic enim narratur secundum Lucam: [*]() in ipsa die [*]( 6 cf. Lnc. 11, 37-52 17 Matth. 23, 39 19 cf. Matth. 21, 9 24 *Lnc. 13, 31—35 ) [*]( 1 farisaeis Bl et ingressus recubuit om. HEaL ingressus] add. domum CPVF 4» edd. praeter em 2 farisaens et infra farisaei B coepit] quepit Bl, querit B* 3 et om. B 4 illud Bl 8 suscipimus Q commemoraret BRTD, commemorat Q 9 nomineet B 13 probabilins Q 14 ita regaret Bl 15 duo om. B p 16 unum ille g iste alterum r 17 hic om. B, hoc r me] tamen Bx 18 amo B 19 eundem om. M g matheum eundem Q 20 dixerit RTlD et om. X edd. praeter gm 2L eum] ut B monerant Bmouerant AEHJ. inde iret M xχ. r a elm uellit C\'P, uelit F 22 ea proraus ea B 23 dicta om. HEL y 24 lucan CP )
LXXVI. Sequitur Mattheus et dicit: [*]() et egressus Iesus de templo ibat. et accesserunt discipuli eius, ut ostenderent ei aedificationes templi. [*]() ipse autem respondens dixit illis: uidetis haec omnia? amen dico [*]( 4 Lnc. 13, 35 24 Matth. 24, 1 et 2 ) [*]( 1 ea die g, hodie R ElL 3 quo ait L, quodam B1, quodamodo B1 6 quod B 8 certio B, tertio (-cio) RT r, tertia die M HAELS ϒϰχωP g, tertio die a e l consumor Q 9 expellentur Q reiectis r 10 saperinatitutionibus ClP, super***stitionibus O, supersti«»tionibus X 12 fine B 16 aliquid aliud RTD raelm disgr. p 22 omnia; add. iam HEL 24 et pr. om. Bl 25 access.] add. ad eum g \' discipulis Bl 26 dificationes Bl 27 diiitj ait AEL T amen amen BRT )
Sequitur Mattheus dicens: [*]() sedente autem eo super montem oliueti accesserunt ad eum discipuli [*]( 2 cf. Marc. 12, 41—44; 13, 1 et 2 4 cf. Luc. 21, 1-4 6 cf Marc. 12, 35-37 7 cf. ib. 38-40 14 cf. Luc. 20, 45-47; 21, 1-4; o et 6 19 Matth. 24, 3-5. ) [*]( 1 relinqueretur B 2 distruatur CI P 4 gazofilacio (-tio R) BR Tl, -filacium (-tium P) T3 CPF M HAEL, -philacium (-tium DVN) D V ONQ pgr 5 solue lucas pra 6 iudaicis R 7 ea narr.] enarrsntur BRT H 8 farisaeis B, fariseis R T ypocrisi (-chr. H) RT CPV HAEL g, ypocrisin Bl, ypocritisin B2, hypocrisi cet. 8 quo locum B\', conloquium B1 9 proaecutus N2 E1 r p ael dic ea narrauit Bl, dicta enarr. B2 12 et uberrima om. AlElL uuerrima BJ, miserrima B3 13 aubiungit gr mattheum C1P mattheohereret (om. iterum co-) B iterum om. AlElL coherret C\\ coheret RTD r, cohaeret a e l 14 factura Bl, -rae B5 15 eiset B ypocrisi BzRT CP, ei Bl, hypocr. cet. 17 gazofilacium (-tium RP) BRT PF M AELS, -philac. OQ, -pbilat. D N H 18 factura B1, -rae B2 marcus] add. secreto discipulis dominum interrogantibus quod signum sui aduentus eeset (esse Cl) CPVFpg (ef. infra 252, 2) 19 eo] illo RT 20 olibeti B1 )
Quod ergo Mattheus ait: [*]() et praedicabitur hoc euangelium regni in uniuerso orbe in testimonium omnibus gentibus, et tunc ueniet consummatio, etiam Marcus eodem ordine ita commemorat: in omnes gentes primum oportet praedicari euangelium. non dixit: et tunc ueniet consummatio, sed hoc significat quod ait primum, id est et in omnes gentes primum oportet praedicari euangelium, quia illi de fine interrogauerant. cum ergo dicit [*]( 6 Matth. 25, 46 7 cf. Marc. 13, 4—37; cf. Luc. 21, 7—36 20 Matth. 24, 14 23 Marc. 13, 10 ) [*]( 3 nide ElL (clar.) 4 ueniunt B 5 seducant B 6 hii HT H 9 consideramus B C\'P 10 etiam aliqua y edd. praeter g 13 pntantur B 16 a om. CIPFt 17 serbant B 21 in pr. om. B1 22 etiam] et ral 23 commemoret AlLS in] et in E2 y m v (ef. infra 26 et 253,1) 24 praedicare ClPF* Nl euangelium] add. regni HA..EtL g 25 ait] dixit F p 26 et om. ElL ael praedicare C1P1F127 interrogauerunt B HElL g )
Item quod Mattheus ait: [*]() cum ergo uideritis abominationem desolationis, quae dicta est a Danihele propheta, stantem in loco sancto, qui legit intellegat, hoc Marcus ita dicit: cum autem uideritis abominationem desolationis stantem ubi non debet qui legit intellegat. in qua mutatione uerbi exposuit eandem sententiam; ideo quippe ubi non debet, quia in loco sancto non debet. Lucas autem non ait: cum uideritis abominationem desolationis stantem in loco sancto, aut: ubi non debet, sed ait: cum autem uideritis circumdari ab exercitu Hierusalem, tunc scitote, quia adpropinquauit desolatio eius. tunc ergo erit abominatio desolationis in loco sancto.
Quod autem ait Mattheus: [*]() tunc qui in Iudaea sunt fugiant in montes, [*]() et qui in tecto, non descendat tollere aliquid de domo sua, [*]() et qui in agro, non reuertatur tollere tunicam suam, totidem paene uerbis hoc etiam Marcus commemorat. Lucas autem: [*]() tunc qui in Iudaea sunt, inquit, fugiant in montes. hoc sicut illi duo, cetera uero aliter. sequitur enim et dicit: qui in medio eius, discedant, et qui in regionibus, non intrent in eam, [*]() quia dies ultionis hi sunt, ut impleantur omnia quae [*]( 4 Matth. 24, 15 7 Marc. 13, 14 13 Luc. 21, 20 17 *Matth. 24, 16-18 21 cf. Marc. 13, 14-16 *Luc. 21, 21 a 23 Luc. 21,21 b et 22 ) [*]( 1 in omnes gentes oportet BRTD, oportet (add. et Q) in omn. gent. cet., edd. praedicare CtPFI 5 danihel D, -ihelo F NQ, -ielo 0 HAelL, -iele E2 edd. 7 dicit ita X r aelm autemj ergo Q 11 cum) cum autem jta r a elm 14 adpropinquabit (appr. CzY edd.) D CPVF HAEL edd.\' praeter m 15 erit ergo D CPF ONMQ raelm 18 in montes BRTD (Fuld. Lchf. Rw. al.), ad m. cet., edd., v (in montibus uerc. ueron. colb. al.) discendat EL, descendant B V pg 20 seuertatur Bl 21 hoc om. CPF 22 sicut] add. et g 28 qui] et qui praelm v 24 discedat I 25 oltionis B1 hii BRT )
Quod uero ait Mattheus: IOorate autem, ut non fiat fuga uestra hieme uel sabbato, hinc Marcus partem dixit, partem tacuit: orate uero, inquit, ut hieme non fiant. Lucas hoc non dixit, sed tamen dixit aliquid solus, quo mihi uideatur hanc ipsam, quae ab istis obscure posita est, inlustrasse sententiam. ait enim: [*]() attendite autem uobis, ne forte grauentur corda uestra in crapula et ebrietate et curis huius uitae, et superueniat in uos repentina dies illa. [*]() tamquam laqueus enim superueniet in omnes qui sedent super faciem orbis terrae. uigilate itaque in omni tempore orantes, ut digni habeamini fugere ista omnia quae futura sunt. haec intellegitur fuga, quam Mattheus commemorat, quae non debet fieri hieme uel sabbato. ad hiemem autem pertinent curae huius uitae, quas Lucas aperte posuit, ad sabbatum uero crapula et ebrietas. curae quippe tristes sunt uelut hiems, crapula uero et ebrietas carnali laetitia luxuriaque cor submergit adque obruit, quod malum sabbati nomine propterea significatum est, quia haec erat iam, sicuti et nunc est, Iudaeorum pessima consuetudo illo die deliciis afluere, dum [*]( 6 Matth. 24, 20 8 Marc. 13, 18 11 *Luc. 21, 34-36 ) [*]( 1 qui] quia B 3 dixernnt BB TD F M x edd. praeter m 4 (retro om.) retollere T 6 fiat] deficiat B1 7 sabbato] sublato B 8 uero] autem T, om. r fiat C1, fiant hec X. r 9 Iucas] add. autem D1 HAEL tdd. praeter pg quo] quod CP pael 10 uidetur ,. alII ita enim ait HEL 7 gl attenditet B in nobis g 13 superuenit CP, -niet r 15 orbis om. Q, omnis v (πάσης) 16 in J51 M (cant.), om. cd., edd., v 17 fugire CP AlElL, effugere r uentura p 21 hebrietat Bl trestes C1, snites AtEIL, uitae tristes A2 g 22 carn. laet.] camaliauitia Bl summergit BT ON, subingat p 24 sicut ONMQ 25 aflnere BB CXP H, affl. cet., edd. (ef. Cypr. I 196, 16; 390, 17 H.) )
LXXVIII. Sequitur Mattheus: xet factum est, cum consummasset Iesus sermones hos omnes, dixit discipulis suis: [*]() scitis quia post biduum pascha fiet et filius hominis tradetur, ut crucifigatur. huic adtestantur alii duo Marcus et Lucas ab eodem ordine non recedentes. neque hoc tamquam a domino dictum insinuant; hoc enim intimare praetermiserunt. ex sua tamen persona et Marcus dicit: erat autem pascha et azyma post biduum, et Lucas: adpropinquabat autem dies festus azymorum qui dicitur pascha. sic ergo adpropinquabat, ut esset post biduum, sicut alii duo apertius consonant. Iohannes uero tribus quidem locis commemorauit eiusdem diei festi propinquitatem, cum alia quaedam duobus superioribus locis narraret, tertio autem loco apparet eius narratio circa ipsa uersari tempora, ubi hoc etiam illi tres intimant, id est inpendentis iam dominicae passionis. [*]( 13 Matth. 26, 1 et 2 19 Marc. 14, 1 20 Luc. 22, 1 23 cf. Ioh. 11, 55; 12, 1; 13, 1 ) [*]( 4 nunc om. e 5 suscipimus CP Q a om. Vg 8 huic] hi.c B, hinc g, hic rl 10 commemoratet B, -raxetpg postea raelm 14 iesus om. L 15 uiduum B (sic infra 257, 3 et 7) 16 traditur tn 20 uidum Bl (sic infra 22) 22 sic] hic Bl 23 iohannis C1 94 eius ElL 25 superioribus om. B* narret Bl AEL, narraret et BT 27 res B impendente i. d. p. die rael )
Sed hoc uideri potest parum diligenter intuentibus esse contrarium, quod Mattheus et Marcus posteaquam dixerunt pascha post biduum futurum, deinde commemorauerunt, quod erat Iesus in Bethania, ubi de unguento illo pretioso dicitur, Iohannes autem ante sex dies paschae dicit Iesum uenisse in Bethaniam de unguento eadem narraturus. quomodo ergo secundum illos duos post biduum futurum erat pascha, cum posteaquam id dixerunt inueniantur cum Iohanne in Bethania illud de unguento quod ipse narrantes, tunc autem ipse dicat post sex dies futurum pascha? sed qui ita mouentur non intellegunt Mattheum et Marcum illud quod in Bethania de unguento factum erat recapitulando posuisse non post illam de biduo praedicationem suam, sed ante iam factum, cum adhuc sex dies essent ad pascha. non enim quisquam eorum, cum dixisset post biduum futurum pascha. sic adiunxit de illo facto in Bethania, ut diceret \'post haec cum esset Bethaniae\', sed Mattheus quidem: cum autem esset, inquit, Iesus in Bethania, Marcus autem: cum esset Bethaniae. quod utique intellegitur et antequam illa dicerentur quae ante biduum paschae dicta sunt. sicut ergo ex Iohannis narratione colligitur, ante sex dies paschae uenit in Bethaniam, ibi factum est illud conuiuium, ubi de unguento pretioso fit commemoratio, inde uenit Hierosolymam sedens super asellum. deinde postea geruntur ea quae narrant post hunc aduentum eius Hierosolymis gesta. ex illo ergo die, quo uenit in Bethaniam adque illud de unguento factum est, usque ad diem, quo ista omnia gesta adque dicta sunt, intellegimus etiam euangelistis non commemorantibus consumtum fuisse quadriduum, ut [*]( 2 cf. Matth. 26, 6; cf. Marc. 14, 3 5 cf. Ioh. 12, 1 ) [*]( 1 uidere ClP 2 dixerant F1 8 idj hic HAelL, hoc E1 9 tunc] cum e I autem om. RT 11 quod] quando R uethania B, beth. quod R 13 praedictionem M HAEL y. -dic«tionem 0 antea p 17 bethaniae] bethania M x, in bethania D % raelm 20 pascha R7\' iohannea ClP 21 bethania B 22 ibi] et ibi E1 ? 25 hierosolymais BI bethania RT 28 consummatum B ) [*]( XXXXin Ang. Sect, III pars 4. ) [*]( 17 )
LXXVIIII. Sequitur Mattheus ab eo loco, ubi finem feceramus considerandae narrationis, et dicit: [*]() tunc congregati sunt principes sacerdotum et seniores populi in atrium principis sacerdotum, qui dicebatur Caifas, [*]() et consilium fecerunt, ut Iesum dolo tenerent et occiderent. dicebant autem: non in die festo, ne forte tumultus fieret in populo. [*]() cum autem esset Iesus in Bethania in domo Simonis leprosi, [*]() accessit ad eum mulier habens alabastrum unguenti pretiosi et effudit super caput ipsius recumbentis, et cetera usque ad illud ubi ait: dicetur et quod haec fecit in memoriam eius. nunc iam de muliere adque unguento pretioso quod in Bethania gestum est consideremus. Lucas enim quamuis simile factum commemoret nomenque conueniat eius, aput quem conuiuabatur dominus — nam et ipsum Simonem dicit —, tamen, quia non est contra naturam uel contra morem hominum, ut, si potest unus homo habere nomina duo, multo magis possint et unum nomen habere homines duo, potius credibile est alium fuisse illum Simonem, non leprosum, in cuius domo [*]( 1 cf. Ioh. 12, 1 6 Matth. 26, 8-7 15 ib. 13 17 cf. Luc. 7, 36—50 ) [*]( 1 quos rem bethaniam Bx 2 narret B mattheus marcusque BRT F E2 r p g, matthens et marcus quae (aeque C7) Clp, matthens et lucas M H, marcus et lucas ONQ AelL, matih. et Marcus cet. 3 illum Bt, illuc B1 ipsnd AlEIL 5 mattheus BlRTD r, ergo m. cet. eo] eodem RD 6 tunc-sacerdotum lin. uac. L 8 caifas BRT 0, caiph. cet. 11 cum autem] incipit Eug. Exc. quintum 13 supra B2B H dicetnr-eius lin. uac. L 18 ei r ae conaiuatur ElLS 19 nam om. Bl 20 est] esse Ml, esset M1 21 dno (om. Nl) habere nomina N* r, nom. h. duo g multi B2 magis om. Bl, s. I. add. B* possint m. magis N 22 hominis ClPF est] add. et JB1 )
Inter istos igitur tres, Mattheum, Marcum et Iohannem, quemadmodum hoc conueniat adtendamus, de quibus non est dubium, quod eandem rem narrent gestam in Bethania, ubi etiam discipuli, quod omnes tres commemorant, murmurauerunt aduersus mulierem tamquam de perditione pretiosissimi unguenti. quod ergo Mattheus et Marcus caput domini unguento illo perfusum dicunt, Iohannes autem pedes, regula illa ostenditur non esse contrarium, quam demonstrauimus, cum de quinque panibus pasceret turbas. ibi enim, quia non defuit qui et quinquagenos et centenos discubuisse commemoraret, cum alius quinquagenos dixerit, non potuit uideri contrarium, potuisset autem, si alius centenos tantum posuisset, sicut alius quinquagenos, et tamen debuit inueniri utrumque factum esse. quo exemplo informari nos oportuit, sicut illic admonui, etiam ubi singula euangelistae commemorant, utrumque factum intellegere. proinde et hic non solum caput, sed et pedes domini accipiamus perfudisse mulierem. nisi forte, quoniam Marcus fracto alabastro perfusum caput commemorat, tam quisque absurdus et calumniosus est, ut aliquid in uase fracto neget remanere potuisse, unde etiam pedes perfunderet. sed cum iste contenderit sic esse fractum, ut nihil ibi residui fieret, nitens aduersus ueritatem euangelii, quanto melius et [*]( 9 cf. supra c. 46, n. 98 cf. Marc. 6, 40; cf. Luc. 9, 14 18 cf. Marc. 14, 3 ) [*]( 1 iohannen ClP 3 narrarent Bl 4 commemorent EtL, -rarent T 5 aduersum ClV g 8 ostendit r contrium J31 10 commemoret H, -raret et BT 11 quinquag.] add. tantum rael uidere ClP 12 potuisse Tl, potuisses R1 alios B 13 inuenire Clp 14 infirmari Bl, informare CXP sicut] add. etiam r 15 admonuit CXP (om. etiaIn) ubi RTD r, ubi etiam HAEL T singula euangelistae BBTD, singuli euang. CPF ONMQ HAetL xtj> pg Eug., singula singuli eu. E2 7. singuli eu. singula V yiu r a elrn 18 alauastro B, alabastrum C1 commemora B 19 tam quisquam g m, quis tam p absurdus om. AlElL est om. Aet L 20 perfnderet C1, perfuderit P 21 contenderet Cl, -dat x esse] fuisse Eug. codd. Vat. Mediorn. 22 fierit Cl, fuerit P nitens—euangelii om. HAWL aduersum BlB )
Cetera facti huius nullam mihi uidentur habere quaestionemquod enim alii dicunt discipulos murmurasse de unguenti effusione pretiosi. fohannes autem ludam commemorat et ideo, quia fur erat, manifestum puto esse discipulorum nomine eundem ludam significatum locutione illa, quam de Philippo in quinque panibus insinuauimus, plurali numero pro singulari usurpato. potest etiam intellegi, quod et alii discipuli aut senserint hoc aut dixerint aut eis Iuda dicente persuasum sit adque omnium uoluntatem Mattheus et Marcus etiam uerbis expresserint, sed ludas propterea dixerit, quia fur erat, ceteri uero propter pauperum curam, Iohannem autem de solo illo id commemorare uoluisse, cuius ex hac occasione furandi consuetudinem credidit intimandam.
Sequitur Mattheus: [*]() tunc abiit unus de [*](10 cf. Matth. 26, 8 et 9; cf. Marc. 14, 4 et 5; cf. Ioh. 12, 4 et 5 13 cf. Ioh. 6. 7 14 cf. supra c. 46, n. 96 22 *Matth. 26, 14-16 ) [*]( 1 contendit CPVF-edd. praeter gr 2 effunderit CXP7, effuderit P1 p, efunderetur g calumniatur ClP, qui calumniatur Q 3 tam] tamen BT Q 7 a om. BT consilia cognoscimus B agnoscemus Ct 8 ad caput om. Eug. cod. Par., a caput C\'P 9 fracti BR 11 autem iudam] quem iudas JB1 et exp. C2N2 12 fur erat] fuerat CP AelL puto] erat Bl 13 signatum p filippo RT, supero BI, philipo B2 14 insinuamuB Bl Eug. cod. Verc. plurale et singulare ClP 15 et om. CP 16 dix.] sibi dixerint VI 18 iuda JRT dixerint R, dixit D 19 coram Bx iohannen ClP 20 id om. g commemoruse HAelL 21 intimandam] finit Eug. Exc. quintum 22 tuncindas spat. uac. L (om. de duo-) decim Bl de] ex Q )
Sequitur Mattheus: [*]() uespere autem facto discumbebat cum duodecim discipulis [*]() et edentibus illis dixit: amen dico uobis. quia unus uestrum me traditurus est. [*]() et contristati ualde, coeperunt singuli dicere: numquid ego sum, domine? et cetera usque ad illud ubi ait: [*]() respondens autem ludas, qui tradidit eum, dixit: numquid ego sum, rabbi? ait illi: tu dixisti. in his [*]( 16 *Matth. 26, 20-22 21 ib. 25 ) [*]( 1 nouerunt] induerunt Qx, transtulerunt s. Z. Q2, nouerint p 2 quem] in domum quam r 3 uobis om. B1 lanquaenam B, langnenam 0, lagoenani CP HA*E*L, -gon. El, -gyn. R, -gin. T, -gen. edd. 4 iubentis B MQ L nambignitate Bl 5 ciuitate B EL manet] add. in PlV 6 uel] add. in D r expresaione] expresso signo RTD 7 autem om. JRTD 9 aliquidquein HAelL 11 dignosc. M elm si om. Bl ClP, cum C1 dictum euangelicae elp, euangelistae dictum elm 12 acciperemus Q brebit. B 13 quod] cura r laguaenam B, lagunam O, -goen. CP RA2EL, -gyn. RT, -gen. edd. 14 quam] quod Bl a, cum B- anforam D ON 15 uterque] add. tamen yat edd. praeter g 16 LXXXI ante uespere num. cap. add. E uespere—duodecim spat. uac. L 17 discipulis] add. suis p v 19 coeperint CXP singuli om. RTD 22 sum om. AEL 7 )
Iam quoniam omnium quattuor narratio in eo uersatur loco, in quo necesse est eos usque in finem pariter ambulare nec multum digredi ab inuicem, sicubi forte alius aliud commemorat quod alius praetermittit, uidetur mihi expeditius nos demonstrare posse omnium euangelistarum conuenientiam, si ab hoc iam loco omnium omnia contexamus et in unam narrationem faciemque digeramus. sic ergo arbitror commodius faciliusque id quod suscepimus explicari, ut adgrediamur narrationem omnia commemorantes cum eorum adtestatione euangelistarum, qui ex his omnibus quisque quod potuit aut quod uoluit commemorauit, ut tamen ab omnibus haec omnia dicerentur, quae demonstrandum est in nullo sibi esse contraria.
Hinc igitur incipiamus secundum Mattheum: 2®cenantibus eis accepit Iesus panem et benedixit ac fregit deditque discipulis suis et ait: accipite et comedite, hoc est corpus meum. hoc et Marcus Lucasque commemorant. quod enim Lucas de calice bis commemorauit, prius, antequam panem daret, deinde, posteaquam panem dedit, illud quod superius dixit praeoccupauit, ut solet, illud uero quod [*](14 Matth. 26, 26 17 cf. Marc. 14, 17—22; cf. Luc. 22, 14-28 ) [*]( 2 eo] hoc M2 4 alind] aliquid m 5 expedius Bl 7 contextamus B 8 faciemque] seriemque r a e dirigamus RT 9 suscipimus Q adgrediamus ClP 10 eorum] eorundem w rael adtestatione (att. B) euangelistarum BRTD, euang. adtestatione (att.) eet., edd. 11 qui] quia w r, quid ael his om. BRTD 13 demonstranda sunt ral 14 igitur] ergo x p cenantibus-fregit spat. uac. L 15 eis] autem eis \'ł edd., v et] ac CP 16 dedit Tx et ait] dicens S 17 hoc B1RTD p g, haec cet. et del. B* LucasqucJ usque B1 18 enim] autem p his Bl commemorabit BRIT 20 quod om. Bl dixerat RTD )