Contra Epistulam Parmeniani

Uae caecis ducentibus et caecis sequentibus! itane non timent ista dicentes, ne forte per tantam latitudinem orbis terrarum, qua fides Christi nomenque diffusum est, antequam se isti separarent, in aliqua parte terrarum ab Africanis regionibus remotissima iam hoc iusti aliqui fecerint, et adhuc isti in immunditiae quam illi fugerant contagione uiuebant? quis enim eis cauet, quis eos securos facit, si huiusmodi a malis separatio facienda est, antequam ab istis fieret, numquam factam fuisse tam longe, ut Afri omnino nescirent, sicut extremis illarum partium terris pars Donati prorsus ignota est? fortasse dicunt obesse sibi non potuisse quod ignorabant. sic ergo et illis terris obesse non potest quod gestum in Africa ignorant, etiamsi uera isti dicerent quae de Afrorum criminibus mentiuntur. si autem dicunt latere se non potuisse, si fieret, modo dicant per omnes orbis terrae partes quot schismata facta sint. nimium est quod interrogo: in ipsa Africa dicant Donatistae Carthaginienses uel quicumque sunt in uicinitate Carthaginis quot partes per Numidiam et Mauretaniam factae sint de ipsa [*]( 1 defensionem Fv praecisionis suae Ma, cf. p. 33, 17 5 oportuisse] potuisse p 6 sacramenta multa M 7 obs. iub.] obseruabantur I obseruari MEFGSv uidebantur EFGHv 13 terrarum-regioDibus om. M 14 aliqui om. a fecerant DM fecerunt H 16 eis] eos EGHI 17 an (hanc v) antequam Ma factura (g;,cl) F 18 afri eam M africa (-am GHI) a nesciret Fv in extremis Ma 20 dicent 7 24 quod DmlMa sc(h)isma factum sit Ma 25 dicuntilf 26 cart(carth-Em2G)aginenses DMEGH cartaginienses F uicinitate] ciuitate a cartaginis DMPFHI 27 quod DmlM mauretaneam P mauritaniam Ma sunt M ) [*]( LI. August. o. Don. I. ) [*]( 9 )

parte Donati. quarum omnium causas utique nosse deberent, ne forte iusti aliqui in regionibus suis malorum societatem congregationemque uitauerint et exierint inde, ne immundum tangerent, ne cum facinerosis introirent, ne forte isti iam ante aliquot annos in aliquo angulo Numidiae uel Mauretaniae separantibus se frumentis palea remanserint, et nesciunt. sed unde securi sunt, nisi quia certum habent bonos esse non potuisse qui se ab unitate communionis Donati, quae per totam Africam diffunditur, segregarunt, quia, si malos aliquos in sua uicinitate patiebantur, quos ostendere ceteris non ualebant, eos tolerare potius debuerunt quam diuidere se a tot innocentibus, quibus persuadere non poterant aliena peccata, etiamsi ea ipsi optime nossent? cur ergo haec innocentia non tribuitur orbi terrarum in tanta multitudine ac latitudine gentium quacumque Christi hereditas patet, ut certa atque secura sit eos, qui se bonos dicunt et se ab omnis terrae unitate seiungunt, eo ipso demonstrare quales sint? sibi enim iusti uidentur et spernunt ceteros et ideo non cantant canticum nouum, quia de superbia ueteris hominis extolluntur. ab ea quippe communione separantur cui dictum est: cantate domino canticum nouum, cantate domino omnis terra. qui si uere iusti essent, etiam humiles essent; si autem humiles essent, etiamsi uere malos in suae uicinitatis congregatione paterentur, quos ab unitate Christi expellere non ualerent, caritate Christi tolerare deligerent. quomodo autem possunt de his ipsis, quos in sua uicinitate malos arguunt, iustum habere iudicium, cum temeraria caecitate tam longe a se positos ignotissimos criminantur? utrum enim uel ciues suos uel uicinos quos arguunt malos esse nouerint, incertum est orbi terrarum; quia uero ab eis, [*]( 3 cf. Esai. 52, 11 4 cf. Ps. 25, 4 20 Ps. 95, 1 ) [*]( 2 suis] illis Ma malorum] add. suorum Ma 4 facinorosis Ma. 5 aliquot] aliquod Dml mauritaniae MPa 6 remanserunt DMP 12 persuaderi MFHj 13 ergo om. M 14 ac latitudine om. Ma 22 etiam] et FBi, om. G 25 diligerent MPa iis v ipsis his P 27 positos] positissimoB M ) quorum longe positorum uitam nosse non possunt, temeraria. caecitate separantur, certum est orbi terrarum, et quia cum laude patientiae mali noti tolerantur, ne ignoti boni damnentur, certum est orbi terrarum. quapropter securus iudicat orbis terrarum bonos non esse, qui se diuidunt ab orbe terrarum in quacumque parte terrarum.

Postremo si prophetae posteros monuerunt, ut se ante tempus ultimae uentilationis a paleis corporaliter separarent et tali separatione cauerent tangere immundum et cum facinerosis non introirent, cur hoc non fecit Paulus apostolus? an palea non erant qui non ex ueritate, sed ex inuidia Christum annuntiabant? an immundi non erant qui non caste euangelium praedicabant, quos in illius temporis ecclesia fuisse testatur et cuius excellentissimam caritatem omnia tolerantem etiam posteriores imitati sunt? an immunditia non est auaritia, quam Cyprianus corde non tetigit et tamen inter auaros collegas pacatissime uixit? obsurduerat uidelicet aduersus uerba psalmorum, ut sederet in conuenticulo uanitatis et cum facinerosis introiret, odio non haberet curiam malignorum et cum impiis sederet. an non erat conuenticulum uanitatis in eis, qui esurientibus in ecclesia fratribus largissimo argento nitere cupiebant? an non erant facinerosi, qui fundos insidiosis fraudibus rapiebant? an nequissimi et impii non erant, qui usuris multiplicantibus faenus augebant? ille uero lauabat cum innocentibus manus suas et circumdabat altare domini. ideo quippe tolerabat nocentes, ne desereret innocentes cum quibus manus lauabat, quia diligebat speciem domus domini, quae species in uasis honorabilibus [*]( 9 cf. Esai. 52, 11. Ps. 25, 4 11-12 cf. Phil. 1, 15. 17 14 cf. I Cor. 13, 7 18 cf. Ps. 25, 4-5 20 aqq.] cf. Cypr. de lapsis c. 6 24 cf. Pa. 25, 6 26 cf. Ps. 25, 8 ) [*]( 1 uitam longe positorum p nosce M 2 separentur v 3 noti] non MF, om. p 9 facinorosis MPa 10 apostolus paulus y 15 est om. F 17 obsorduerat P 18 facinorosis MPa 19 non om. D 20 uanitatum F 22 facinorosi MPa 23 an] an non erant P et impii om. v 24 fenus PEI foenus DM fenus cet. manus (om. I) suas cum innocentibus p 27 species] add. est F ) [*]( 9x )

erat. in magna autem domo non solum aurea uasa sunt et argentea, sed et lignea et fictilia. et illa quidem sunt in honore, illa autem in contumelia. et mundabat semet ipsum ab huiusmodi, ut esset etiam ipse uas in honore sanctificatum, utile domino, ad omne opus bonum paratum, nec propter uasa quae erant in contumelia se a domo magna separaret, sed eos in unitate illius domus arguens tolerabat a quibus se non imitando mundabat.

Sed nouit ponere Parmenianus uerba prophetae dicentis: non sedi in conuenticulo uanitatis et cum facinerosis non introibo. odio habui curiam nequissimorum. lauabo cum innocentibus manus meas et circumdabo altare domini, ut audiam uocem laudis et enarrem omnia mirabilia tua. domine, dilexi speciem domus tuae et locum tabernaculi claritatis tuae. ne simul perdideris cum peccatoribus animam meam et cum uiris sanguinum uitam \'meam, in quorum manibus delicta sunt, dextera eorum impleta est muneribus. nouit haec ponere Parmenianus et non curat aduertere, quemadmodum his uerbis sine ullo diuisionis nefariae sacrilegio seruiatur. species enim domus et locus tabernaculi claritatis dei in uasis est ut dixi non omnibus, quae tamen in una domo magna sunt, sed in his quae sunt in honore sanctificata, utilia domino, ad omne opus bonum semper parata. in his quisquis dilexerit speciem [*](1 II Tim. 2, 20 5 II Tim. 2, 21 10 epist. Parm. Ps. 25, 4-10 21. 25 cf. Ps. 25, 8 24 cf. II Tim. 2, 21 ) [*]( 1 erat] fuit EI, om. F uasa sunt aurea (aurea sunt GH) (5 3 honorem DFHv autem] uero f contumeliam Dm2FHv, cf. infra et De bapt. IIII 13, 19. Cresc. IIII 26, 33 4 ipse om. Gv 5 honorem PFHv 6 contumeliam Dm2FHv 7 magna domo f separabat MPa, cf. e. gr. p. 128, 8. 171, 21 10 in] cum a concilio a facinorosis MPa 11 iniquiasimorum FH malignorum EI 13 uoces Fv laudis] add. tuae M 14 domine om. FH 19 repleta GH hoc Ma 23 non] add. in GHv 24 iis v bjnorem Dm2Hv domino utilia GHv 25 parata semper M )

domus dei et locum tabernaculi claritatis eius, tolerat ea quae sunt in contumelia nec propter haec relinquit domum, ne fiat ipse non uas in contumelia, quod tamen in domo toleratur, sed stercus quod de domo proicitur, et propter ipsam temporalem cum malis in una domo congregationem orat dicens: ne simul perdideris cum peccatoribus animam meam et cum uiris sanguinum uitam meam, in quorum manibus delicta sunt, dextera eorum impleta est muneribus, hoc utique orans, ne simul pereat cum his cum quibus eum simul uiuere caritas iubet, cuius sacrificium praemisit dicens: domine, dilexi speciem domus tuae et locum tabernaculi claritatis tuae. quia enim dilexi speciem domus tuae, et propter ipsam dilectionem tolero uasa quae sunt in contumelia, quia caritas omnia tolerat, ne simul cum eis perdideris animam meam. nonne apparet in his uerbis uox illorum, qui per Ezechielem prophetati sunt gemere et maerere ob iniquitates populi quae fiebant in medio eorum et, quia erant uasa in honore, proprium signum accipere meruerunt, ut, cum illi omnes inciperent uastari atque deleri, non deus perderet cum peccatoribus animas eorum? isti autem infelices, qui se ab omnium malorum congregatione tamquam triticum a paleis purgatos esse praesumunt, per istam uanitatem praeiudicauerunt sibi, ut in populis quibus praesunt iniquissimas et flagitiosissimas turbas non audeant corripere ut corrigantur, ne per hoc cogantur confiteri quod mali sunt et dicatur eis: \'certe tritico purgato loquimini: cur ei per has [*](6 Ps. 25, 9-10 11 Ps. 25. 8 14 cf. I Cor. 13, 7 16 cf. Ezech. 9, 4 sqq. 18 cf. Rom. 9, 21. II Tim. 2, 21 ) [*]( 1 tolerabat M 2 contumeliam Dm2Hv relinquid Dtnl 8 contumeliam Hv 5 congregationis Dm1 8 repleta a 9 orat Gr iis v 10 iubet] omnia tolerans hortatur Gf cnius-lin. 14 omnia tolerat om. G cuius-lin. 15 animam meam om. EHI 14 contumeliam Dm2v 16 iezechielum DmlP iezechielem Dm2M 18 honorem Dm2EGHv 19 deus non v 20 autem] add. sunt Ma 21 omni f congregationes Dm1 22 purgatum EGI istam] add. enim Ma 23 praeiudicarunt v 25 quod] quia a 26 ei om. Ma ) uoces tantam paleam commixtam esse fatemini?\' et ideo, quia iusti non sunt, non emendant et arguunt in misericordia, sed oleo adulationis impinguant capita eorum quibus ipsi esse capita uolunt, quoniam sub uno capite quod in caelo est in unitate corporis quod per totam terram est esse nolunt, ut merito plebibus eorum dicatur: qui uos felices dicunt, in errorem uos mittunt et conturbant semitas pedum uestrorum.