CAPUT XVIII. Quod fallacia daemonum, dum sua intercessione uiam spondet ad Deum, hoc adnitatur, ut homines a uia ueritatis auertat.
Falsi autem illi fallacesque mediatores daemones, qui, cum per spiritus inmunditiam miseri ac maligni multis effectibus r [*]( 19 1. Tim. 2, 5 ) [*]( 7 bonis, in marg. nobis, e 9 coartatus I; quoaptatus a inmortalis b1 es i! 10 excellentiam C 14 homo a 18 praed. sancta script. v 20 qua ..... humanitate om. (/1 22 c5petentur Z1 27 x qui ca spiritus immunditiam miseriae maligni, in marg, i al. lib.: q cd ipf immunditia miseri ac maligni, e miseri ac] miseriae s ) [*]( 28* )
436
clareant, per corporalium tamen locorum interualla et per aeriorum corporum leuitatem a prouectu animorum nos auocare adque auertere moliuntur, non uiam praebent ad Deum, sed. ne uia teneatur, inpediunt. Quando quidem et in ipsa uia corporali (quae falsissima est et plenissima erroris, qua non iter agit iustitia; quoniam non per corporalem altitudinem, sed per spiritalem, hoc est incorporalem, similitudinem ad Deum debemus ascendere) — in ipsa tamen uia corporali. quam daemonum amici per elementorum gradus ordinant inter aetherios deos et terrenos homines aeriis daemonibus mediis constitutis, hoc deos opinantur habere praecipuum, ut propter hoc interuallum locorum contrectatione non contaminentur humana. Ita daemones contaminari potius ab hominibus, quam homines mundari a daemonibus credunt, et deos ipsos contaminari potuisse, nisi loci altitudine munirentur. Quis tam infelix est, ut ista uia mundari se existimet, ubi homines contaminantes, daemones contaminati, di contaminabiles praedicantur, et non potius eligat uiam, ubi contaminantes magis daemones euitentur et ab incontaminabili Deo ad ineundam societatem incontaminatorum angelorum homines a contaminatione mundentur?
CAPUT XVIIII. Quod appellatio daemonum iam nec aput cultores eorum adsumatur in significationem alicuius boni.
Sed ne de uerbis etiam nos certare uideamur, quoniam nonnulli istorum, ut ita dixerim, daemonicolarum, in quibus [*]( ..T 1 clarent I; calleant, in marg. careant, e 2 a prouectp s; a profectu l; ac prouectum p 3 dominum a 4 et in] etiam s 5 corporalisque e 6 quoniam] quia l 7 spiritualem v -8 dominum s corporaU uia v 10 aeris s; eteris, et m. 2 in ras., e demoniis e 13 humana... potius om. 01; m. 2 extant in margine superiore ab sup. lin. C 15 tam s 17 incontaminabiles s 18 elegat l 19 incontamiuabili, in marg. et incoillutabili, e 23 nec iam p 24 in signum p 25 de om. I )
437
et Labeo est, eosdem perhibent ab aliis angelos dici, quos ipsi daemones nuncupant, iam mihi de bonis angelis aliquid uideo disserendum, quos isti esse non negant, sed eos bonos daemones uocare quam angelos malunt. Nos autem, sicut scriptura loquitur, secundum quam Christiani sumus, angelos quidem partim bonos, partim malos, numquam uero bonos daemones legimus; sed ubicumque illarum litterarum hoc nomen positum reperitur, siue daemones, siue daemonia dicantur, non nisi maligni significantur spiritus. Et hanc loquendi consuetudinem in tantum populi usquequaque secuti sunt, ut eorum etiam, qui pagani appellantur et deos multos ac daemones colendos esse contendunt, nullus fere sit tam litteratus et doctus, qui audeat in laude uel seruo suo dicere: \'Daemonem habes\'; sed quilibet hoc dicere uoluerit, non se aliter accipi, quam maledicere uoluisse, dubitare non possit. Quae igitur nos causa conpellit, ut post offensionem aurium tam multarum, ut iam paene sint omnium, quae hoc uerbum non nisi in malam partem audire consuerunt, quod diximus cogamur exponere, cum possimus angelorum nomine adhibito eandem offensionem, quae nomine daemonum fieri poterat, euitare?
CAPUT XX. De qualitate scientiae, quae daemones superbos facit.
Quamquam etiam ipsa origo huius nominis, si diuinos intueamur libros, aliquid adfert cognitione dignissimum. Daemones enim dicuntur (quoniam uocabulum Graecum est) ob scientiam nominati. Apostolus autem spiritu sancto locutus ait: Scientia [*]( 28 1. Cor. 8, 1 ) [*]( 1 Labeo] ab eo 8 quod s 8 reperitur] est a 13 tam doctus e 14 quilibet C1 elpsk2 Domb.; cuilibet C2 a b e (in marg.) α Ϝ ν hoc codd. praeter C, in quo haec; sic Domb. 15 uoluisset C dubitari I i 16 qua b nos] non C1 a ut om. a 17 utj et e qui s 18 consuenerunt v 26 liberos e afferent cogitatione s 27 ob scientiam Cpv; ab scientia a b e 1 s Domb. )
438
inflat, caritas uero aedificat; quod recte aliter non intellegitur, nisi scientiam tunc prodesse, cum caritas inest; sine hac autem inflare, id est in superbiam inanissimae quasi uentositatis extollere. Est ergo in daemonibus scientia sine caritate, et ideo tam inflati, hoc est tam superbi sunt, ut honores diuinos et religionis seruitutem, quam uero Deo deberi sciunt, sibi satis egerint exhiberi, et quantum possunt aput quos possunt adhuc agant. Contra superbiam porro daemonum, qua pro meritis possidebatur genus humanum, Dei humilitas, quae in Christo apparuit, quantam uirtutem habeat, animae hominum nesciunt inmunditia elationis inflatae, daemonibus similes, non scientia sed superbia.