Confessiones

Quid ergo uocaretur, quo etiam sensu tardioribus atcumque insinuaretur, nisi usitato aliquo uocabulo? quid autem in omnibus mundi partibus reperiri potest propinquius informitati omnimodae quam terra et abyssus? minus enim speciosa sunt pro suo gradu infimo quam cetera superiora perlucida et luculenta omnia.

cur ergo non accipiam informitatem materiae, quam sine specie feceras, unde speciosum mundum faceres, ita conmode hominibus intimatarn, ut appellaretur terra inuisibilis et inconposita, ut, cum in ea quaerit cogitatio, quid sensus attingat, et dicit sibi: "non est intellegibilis forma sicut uita, sicut iustitia, quia materies est corporum, neque sensibilis, quoniam quid uideatur et quid sentiatur in inuisibili et inconposita non est", dum sibi haec dicit humana cogitatio, conetur eam uel nosse ignorando uel ignorare noscendo?

Ego uero, domine, si totum confitear tibi ore meo et calamo meo, quidquid de ista materia docuisti me, cuius antea nomen audiens et non intellegens narrantibus mihi eis, qui non intellegerent, eam cum speciebus innumeris et uariis cogitabam et ideo non eam cogitabam; foedas et horribiles [*]( U 2 materiam informem V 3 distingueris W 5 infjrmitas P nulla H i specia G 6 quo] quod CGMm 7 uisitato W 8 propinquus H infirmitati PQl V, informati CM 11 luculenta] lucentia C cur] cu H e e 13 faceris W commoda V intimata G 14 terra deleta scriptura. tn. 1 add. m. posterior S incomposita W ut] et BCMPQb, oni. HO W; ab ut incipit cap. V in edd. 15 et dicit sibi add. m. post. S dicet BPXQX 16 forma] informitas Q* s. I. materies om. M, materia V e corporum add. m. post. S 17 pr. quid] quod Mmo alt. quid M, quod mo sentiat C 18 in om. SVW dicunt M 19 ignota renoscendo M in 22 nomen antea nom Q 23 telligens (in add. m. 2) H 24 eamque CM specie V 25 pr. cogitabam] haec c. F eam om. F )

Et unde utcumque erat, ut species caperet istas nisibiles et conpositas, et unde utcumque erat, nisi esset abs te, a quo sunt omnia, in quantumcumque sunt? sed tanto a te longius, quanto dissimilius: neque enim locis. itaque tu, domine, qui non es alias aliud et alias aliter, sed id ipsum et id ipsum, sanctus, sanctus, sanctus, dominus deus omnipotens, in principio, quod est de te, in sapientia tua, quae nata est de substantia tua, fecisti aliquid et de nihilo. fecisti enim caelum et terram non de te: nam esset aequale unigenito tuo ac per hoc et tibi, et nullo modo iustum esset, ut aequale tibi esset, quod de te non esset. et aliud praeter te non erat, unde faceres ea, deus, una trinitas et trina unitas: et ideo de nihilo fecisti caelum et terram, magnum quiddam et paruum quiddam, quoniam omnipotens et bonus es ad facienda omnia bona, magnum caelum et paruam terram. tu eras et aliud nihil, unde fecisti caelum et terram, duo quaedam, unum prope te, alterum prope nihil, unum, quo superior tu esses, alterum, quo inferius nihil esset.

Sed illud caelum caeli tibi, domine; terra autem, quam dedisti filiis hominum cernendam atque tangendam, non erat talis, qualem nunc cernimus et tangimus. inuisibilis enim erat et inconposita et abyssus erat, super quam non erat lux, aut tenebrae erant super abyssum, id est magis quam in abysso. ista quippe abyssus aquarum iam uisibilium [*]( 6] Es. 6, 3. 19] Ps. 113,16. 23} Gen. 1, 2. ) [*]( 1 unde] inde (corr.) cumque S1 ut species-utcumque erat S: orn. BCFGHMOPQVWedd. 2 erat V abs] ut abs W 3 alt. a om. G 4 itaque] istaque BQ, ista quae Pb 5 pr. alias] a. et W, alibi BPQb id om. b et id ipsum ter repetitum BCFHOPQVW edd. 6 dominus om. MW omnipotens om. F 9 eaquale F 10 ac] hac HlW iustum-quod Dna. G 11 pr. te] et F 12 una] uni W trina] trinid tas M de nihilo bis scriptum exh. C 13 quidam (4 add. nt. 2) H parū V 15 tu-et terram add. F* in mg. 17 te om. V 18 alterumesset om. G quod V 19 illud (d in ras.) H terram BFHMPQVWb in autem om. Q1 23 aut] sed GMb, et C 24 abysao (in add. m. 2) G et habyssus W uisibilium iam M )

Ideoque spiritus, doctor famuli tui, cum te conmemorat fecisse in principio caelum et terram, tacet de temporibus, silet de diebus. nimirum enim caelum caeli, quod in principio fecisti, creatura est aliqua intellectualis, quamquam nequaquam tibi, trinitati, coaeterna, particeps tamen aeternitatis tuae, ualde mutabilitatem suam prae dulcedine felicissimae contemplationis tuae cohibet et sine ullo lapsu ex quo facta est inhaerendo tibi excedit omnem uolubilem uicissitudinem temporum. ista uero informitas, terra inuisibilis et inconposita, nec ipsa in diebus numerata est. ubi enim nulla species, nullus ordo, nec uenit quicquam et praeterit, et ubi hoc non fit, non sunt utique dies nec uicissitudo spatiorum temporalium.

0 ueritas, lumen cordis mei, non tenebrae meae loquantur mihi. defluxi ad ista et obscuratus sum, sed hinc, etiam hinc adamaui te. erraui et recordatus sum tui. audiui uocem tuam post me, ut redirem, et uix audiui propter tumultus inpacatorum. et nunc ecce redeo aestuans et anhelans ad fontem tuum. nemo me prohibeat: hunc bibam et hunc uiuam. non ego uita mea sim: male nixi ex me, mors mihi fui: in te reuiuesco. tu me alloquere, tu mihi sermocinare. credidi libris tuis, et uerba eorum arcana ualde. [*]( 16] Ezech. 8, 12. ) [*]( 1 doctor spiritus H cum om. V cummouerat F 2 in princ. e fecisses V 3 silet] siljt (licet add. m. 3 s. l.) W, sic et M 5 coaeterna-aeternitatis add. m. post. G quoaeterna F 6 felicitatis Ql n e bile 7 coibet V ullo W 8 excidit W uolumjne G 9 terrae BCHM OPQWsb 10 inconpositae CFHMb ubi] tibi H 11 uenit] incipit M pr. et S: nec BCFGHMOPQVWedd. hoc ubi M 12 itaque F uicissituo F 14 0 lumen ueritas lumen CFHo loquatur W i 15 defluxu (corr. m. 2) P ista V, esca W1 etiam] e. et V 16 audi M 17 impaccatorum W, inpactorum V, peccatorum F 18 redeo] dire- *♦* deleo F anelans F 19 prohibeat 0 pr. hunc] huc V, nunc. F bibam] uiuam V alt. hunc] hunc G, hinc Hm, tunc BCFPQVbo non] nam non BOsPQb 20 sim del. Oa; si BPQ, sed (si b) tamen Mb ex] et STT me mors] memor W in om. F, et in BPQ b reuiuisco BCGH*MW 22 archana BHMOQVW )

iam dixisti mihi, domine, uoce forti in aurem interiorem.

quia tu aeternus es, solus habens inmortalitatem, quoniam ex nulla specie motuue mutaris nec temporibus uariatur uoluntas tua, quia non est immortalis uoluntas, quae alia et alia est. hoc in conspectu tuo claret mihi et magis magisque clarescat, oro te, atque in ea manifestatione persistam sobrius sub alis tuis. item dixisti mihi, domine, uoce forti in aurem interiorem, quod omnes naturas atque substantias, quae non sunt quod tu es et tamen sunt, tu fecisti\': hoc solum a te non est, quod non est; motusque uoluntatis a te, qui es, ad id quod minus est, quia talis motus delictum atque peccatum est, et quod nullius peccatum aut tibi nocet aut perturbat ordinem imperii tui uel in primo uel in imo. hoc in conspectu tuo claret mihi et magis magisque clarescat, oro te, atque in ea manifestatione persistam sobrius sub alis tuis.

Item dixisti mihi uoce forti in aurem interiorem, quod nec illa creatura tibi coaeterna est, cuius uoluptas tu solus es teque perseuerantissima castitate hauriens mutabilitatem suam nusquam et numquam exerit et te sibi semper praesente, ad quem toto affectu se tenet, non habens futurum quod expectet nec in praeteritum traiciens quod meminerit, nulla uice uariatur nec in tempora ulla distenditur. o beata, si qua ista est, [*]( 2] I Tim. 6, 16. ) [*]( 1 domine om. VW aure interiore CH 2 es] et H 3 mutari W, maturis G 4 immortalilaw C, mortalis H 5 hoc] h. est W clarescat] et cl. W 6 munifestatione M persistat W 7 mihi om. B in aurem add. F* 8. I. aure interiore CM 9 hoc S: et hoc cet. et edd. quod n. est om. W 10 a te] at F, recedit a te Q* in mg. 11 delectum W, delictum (u ex a corr.) V 18 imo (om. in) G 16 aure interiore CM 1 uotaptM 17 cuius] curis G uoluntas JBHPQVbm, uoluntas F teque] eque W 18 perseuerantia M auriens CVW mutabilitate sua Q numquam et nusquam bm 19 exierit BPQ, ex se erit V praesentem CMW, p d praesente B ad quem] atque BFPQW, a quem (4 et em m. 3 in ras.) 0 20 tenere V quod expo futurum CGMm spectet BV 21 traiciens suppleuit S* 22 o beata si qua suppleuit 81 ista om. V )

Vnde intellegat anima, cuius peregrinatio longinqua facta est, si iam sitit tibi, si iam factae sunt ei lacrimae suae panis, dum dicitur ei per singulos dies: ubi est deus tuus? si iam petit a te unam et hanc requirit, u t inhabitet in domo tua per omnes dies uitae suae? et quae uita eius nisi tu? et qui dies tui nisi aeternitas tua, sicut anni tui, qui non deficiunt, quia idem ipse es? hinc ergo intellegat anima, quae potest, quam longe super omnia tempora sis aeternus, quando tua domus, quae peregrinata non est, quamuis non sit tibi coaeterna, tamen indesinenter et indeficienter tibi cohaerendo nullam patitur uicissitudinem temporum. hoc in conspectu tuo claret mihi et magis magisque clarescat, oro te, atque in hac manifestatione persistam sobrius sub alis tuis.

Ecce nescio quid informe in istis mutationibus rerum extremarum atque infirmarum, et quis dicet mihi, nisi quisquis per inania cordis sui cum suis phantasmatis uagatur et uoluitur, [*]( 3] Ps. 113, 16. 9] Ps. 41, 3. 4 et 11. 11] Ps. 26,4. 13] Ps. 101, 28. ) [*]( 1 beatitadine P1 inhabitatorS F te atque in suppleuit S* 0 2 quid M appellando O1, appellautum F estimem V 3 caelum caeli mppl. S* 4 egredienti G 5 concordissimo M* una W pacis scorum suppl. S* 6 ciuium om. FQl 7 ista om. Q1 8 intelle(gat) suppl. S* cuius] cyuis W, quantum 1 peregrinatio** M, peregrinatione l 9 tibi add. P* facta C 10 panes M\' dum-tuus om. Q 1 11 petiit B 12 domu V 13 qui] quae B tui] tu VW 14 deficient FH 16 scis F peregrina VW 17 deflcienter F O 18 coerendo W uicissitudine W 19 et om. W 20 ora F hanc V, hanc G manifestationem V 22 qd M forme P 23 infimarum MP* quid dicit F 24 cordis] corporis F phantasmatibus G*Medd., fantasmatibus BCFPQ inuoluitur F )

Quibus consideratis, deus meus, quantum donas, quantum me ad pulsandum excitas quantumque pulsanti aperis, duo reperio, quae fecisti carentia temporibus, cum tibi neutrum coaeternum sit: unum, quod ita formatum est, ut sine ullo defectu contemplationis, sine ullo interuallo mutationis, quamuis mutabile, tamen non mutatum aeternitate atque inconmutabilitate perfruatur; alterum, quod ita informe erat, ut ex qua forma in quam formam uel motionis uel stationis mutaretur, quo tempori subderetur, non haberet. sed hoc ut informe esset, non reliquisti, quoniam fecisti ante omnem diem in principio caelum et terram, haec duo quae dicebam. terra autem inuisibilis erat et inconposita et tenebrae super abyssum. quibus uerbis insinuatur informitas, ut gradatim excipiantur, qui omnimodam speciei priuationem nec tamen ad nihil peruentionem cogitare non possent, unde fieret alterum caelum et terra uisibilis atque conposita et aqua speciosa et quidquid deinceps in constitutione huius mundi non sine diebus factum conmemoratur, quia talia sunt, ut in eis agantur [*]( 15] Gen. 1, 1. ) [*]( 1 dicit FW, decet M demmuta S, diminuta CHIMWedd. 2 spea ciei (om. si) V in speciem om. G 3 mutabitur F exibere YW 6 quibus om. H quantum donas dš meus BCFOHMOPQVW edd. 7 pulsantium V 9 sit] sibi sit M unum] in unum S 10 contemplatione G defectu interuallo Q 11 aeternitate S: tua ae. B CFG HM 0*PQVedd., tu ae. 01W 13 quam formam] qua forma V 14 quo] cui CM temporis W subrideretur V ut om. F 16 dicebamus H 17 erat (om. et) G 18 exipiantur V 19 ad priuationem W 20 nihilum CGHM possent scripsi: posset S, possunt cet. et edd. d alterutrum G, alium H 21 terra F, altera terra V spesiosa F1, tuti spatiosa V 22 constitutionem CH, constionem (tnti a m. 2) M 23 conmemoratur (con e corr. post ras.) S, cu comemoratur V , )

Hoc interim sentio, deus meus, cum audio loquentem scripturam tuam: in principio fecit deus caelum et terram: terra autem erat inuisibilis et inconposita et tenebrae erant super abyssum, neque conmemorantem, quoto die feceris haec, sic interim sentio propter illud caelum caeli, caelum intellectuale, ubi est intellectus nosse simul, non ex parte, non in aenigmate, non per speculum, sed ex toto, in manifestatione, facie ad faciem; non modo hoc, modo illud, sed, quod dictum est, nosse simul sine ulla uicissitudine temporum, et propter inuisibilem atque inconpositam terram sine ulla uicissitudine temporum, quae solet habere modo hoc et modo illud, quia ubi nulla species, nusquam est hoc et illud: propter duo haec, primitus formatum et penitus informe, illud caelum, sed caelum caeli, hoc uero terram, sed terram inuisibilem et inconpositam, propter duo haec interim sentio sine commemoratione dierum dicere scripturam tuam: in principio fecit deus caelum et terram. statim quippe subiecit, quam terram dixerit. et quod secundo die commemoratur factum firmamentum et uocatum, caelum insinuat, de quo caelo prius sine diebus sermo locutus sit.

Mira profunditas eloquiorum tuorum, quorum ecce ante nos superficies blandiens paruulis: sed mira profunditas, deus [*]( 4] Gen. 1, 1. 8] I Cor. 13, 12. 21] Gen. 1, 7 sq.. ) [*]( 1 teporum 0 temporum-conmutationes bis scripta exh. V 6 quoto die] quod hodie GHVWb, quo die CFM 7 feceres F hoc Ml sim 0 interim] enim H illum HiSY 8 est om. G simili H 9 in om. GlV 10 manifestationem V 11 uicissitudine (uiciss ex corr. post ras.) S 13 ulla] illa F 14 et modo suppl. S\' ubi om. V, illi(?) P1 et] aut BFPQb 15 illuc W (pri)mitus for(matum) suppl. S* . nO for.matum ( n0 add. m. post.) G 16 terram sed suppl. S* 18 sine comme add. S\' 19 caelum et add. 8\' quicpe F, q; Q1 20 terra W (se)cundo die com add. S\' commemorat G 21 caelum om. W quo de F caelo suppl. S* 23 quorum om. V 24 superficiens V paruulus W )

Num dicetis falsa esse, quae mihi ueritas uoce forti in aurem interiorem dicit de uera aeternitate creatoris, quod nequaquam eius substantia per tempora uarietur nec eius uoluntas extra eius substantiam sit? unde non eum modo uelle hoc modo uelle illud, sed semel et simul et semper uelle omnia quae uult, non iterum et iterum neque nunc ista nunc illa nec uelle postea quod nolebat aut nolle quod nolebat prius, quia talis uoluntas mutabilis est et omne mutabile aeternum . non est; deus autem noster aeternus est. item, quod mihi dicit in aurem interiorem, expectatio rerum uenturarum fit contuitus, cum uenerint, idemque contuitus fit memoria, cum praeterierint: omnis porro intentio, quae ita uariatur, mutabilis est, et omne mutabile aeternum non est: deus autem noster aeternus est. haec colligo atque coniungo et inuenio deum meum, deum aeternum non aliqua noua uoluntate condidisse creaturam nec scientiam eius transitorium aliquid pati. [*]( 2] cf. Ps. 188, 22. 3] cf. Ps. 149, 6. ) [*]( 1 pr. honor F horror-eam om. Q1 alt. horor CIG 1M, honor F i e 2 odio V 2 (et 3) hostis W eius om. M 3 eas MP 4 tibi ecce tibi F alia F 5 genesseos P 6 spiritus-intellegi om. M 7 ita V quid V 8 ego] ergo Fl M arbitro om. W1; arbitror BSV, arbitre F, arbitrior M 9 nostrorum BCGPlbm 10 nunc BV forti (i ex e corr.) 0 11 aure interiori CM de-creatoris bis scripta exh. Bx 12 uoluptas G 13 substantia W 15 ista] ista neq. M 16 nolabat G prius nolebat bm 17 mutabile] mutabilia F 18 dicit mihi dicit G, mihi dicitur H 19 aure CHM interiori CM spectatio C 20 uenerit MV itemque W 21 praeterieri*t (n ras.) S, praeterierit M 23 collego W dnrn (n semieras.) P 24 noua om. V tali noua H condedisae W 25 transitoria M, transitoriij; F ) [*]( XXXIII. Aur. Augnstini conff. (Aug. 1, 1). ) [*]( 21 )

Quid ergo dicetis, contradictores? an falsa sunt ista? "non" inquiunt. quid illud? num falsum est omnem naturam formatam materiamue formabilem non esse nisi ab illo, qui summe bonus est, quia summe est? "neque hoc negamus" inquiunt. quid igitur? an illud negatis, sublimem quandam esse creaturam tam casto amore cohaerentem deo uero et uece aeterno, ut, quamuis ei coaeterna non sit, in nullam tamen temporum uarietatem et uicissitudinem ab illo se resoluat et defluat, sed in eius solius aeracissima contemplatione requiescat, quoniam tu, deus, diligenti te, quantum praecipis, ostendis ei te et sufficis ei, et ideo non declinat a te nec a se? haec est domus dei non terrena neque ulla caelesti mole corporea, sed spiritalis et particeps aeternitatis tuae, quia sine labe in aeternum. statuisti enim eam in saeculum et in saeculum saeculi; praeceptum posuisti et non praeteribit. nec tamen tibi coaeterna, quoniam non sine initio: facta est enim.

Nam etsi non inuenimus tempus ante illam — prior quippe omnium creata est sapientia — nec utique illa sapientia tibi, deus noster, patri suo, plane coaeterna et coaequalis et per quam creata sunt omnia et in quo principio fecisti caelum et terram, sed profecto sapientia, quae creata est, intellectualis natura scilicet, quae contemplatione luminis lumen est — dicitur enim et ipsa, quamuis creata, sapientia; sed quantum [*]( 10] cf. Io. 14, 21. 14] Ps. 148, 6. 17] Eccli. 1, 4. ) [*]( 1 contra doctores W sunt om. F 2 num] numquid BFPQb U Batiram H 3 materiam uel W formabile non (n pr. ex m corr.) S ū summe ū bonus (ii add. m. 2) M 4 a quis H, qui* G us summe M 5 quin igitur W sublimen FGW 6 uere] uero M 7 ut] et ut B, **ut P nulla V 8 uarietate et uicissitudine V alt. et] ac BGMbm et defluat om. V 11 a se S: ad se BCFGHMOPQVWedd. 13 laue S ltat in aeternum (Itat add. m. 2) G, in ae. stat F 14 enim del. M\' ea 0 iD et saeculum (in add. m. 1) S, et in saeculum om. G 15 tibi] tibi deo BF PQ edd. 17 quippe] q; Q1 18 creatura M illa tibi (sapientia onl.) GP, tibi illa sap. Q 19 plano M, plene H1 coaequalis SV: aequalu cet. et edd. 21 sapienti§ V 23 enim om. B ipsa] de i. V sapientia om. W )

Vnde ita est abs te, deo nostro, ut aliud sit plane quam tu et non id ipsum, et non solum ante illam, sed nec in illa inuenimus tempus, quia est idonea faciem tuam semper uidere nec uspiam deflectitur ab ea; quo fit, ut nulla mutatione uarietur. inest ei tamen ipsa mutabilitas, unde tenebresceret et frigesceret, nisi amore grandi tibi cohaerens tamquam semper meridies luceret et ferueret ex te. o domus luminosa et speciosa, dilexi decorem tuum et locum habitationis gloriae domini mei, fabricatoris et possessoris tui! tibi [*]( 5] II Cor. 5, 21. 8] Gal. 4, 26. II Cor. 5,1. 9] Ps. 148, 4. 17] cf. Matth. 18, 10. 22] Ps. 25, 8. ) [*]( 2 creat] erat H, at W 3 alt. iustiti(am) suppl. S* 4 tua ait e suppl. S2 5 nos simus W, nos scimus F 6 prior om(nium) suppl. S* omnibus M* s. Z. 7 (ra)tionalis et suppl. S\' 8 susum 01Wl (su)rsum est et li(bera) suppl. S* 10 hoc] ** et hoc M et om. BFMPQb ante illam tempus G 11 quae] quia CG 12 omnibus M* s. Z. illa H est om. G 13 sumpsit] sunt sub H exordio H 14 quia] quoniam HOVW 15 quam tu] quantn V 16 id] idem M alt. et S: etsi GHMOVW, quoniam etsi BCFPQ edd. illam] illum BPQ illa] illam GW 18 ne quispiam V, ne cuiuspiam C quod VW 19 inest] e id est H tenebrisceret F, tenebresceretur H, tenebrescere V 20 frigeresceret W, refrigerescere V 23 gloriae] gloriae domus S tui] tu W suspiret (su add. m. 2) W ) [*]( 21* )

Quid dicitis mihi quos alloquebar contradictores, qui tamen et Moysen pium famulum dei et libros eius oracula sancti spiritus creditis ? estne ista domus dei, non quidem deo coaeterna, sed tamen secundum modum suum aeterna in caelis, ubi uices temporum frustra quaeritis, quia non inuenitis? supergreditur enim omnem distentionem et omne spatium aetatis uolubile, cui semper inhaerere deo bonum est. "est" inquiunt. quid igitur ex his, quae clamauit cor meum ad deum meum, cum audiret interius uocem laudis eius, quid tandem falsum esse contenditis? an quia erat informis materies, ubi propter nullam formam nullus ordo erat? ubi autem nullus ordo erat, nulla esse uicissitudo temporum poterat; et tamen hoc paene nihil in quantum non omnino nihil erat, ab illo utique erat, a quo est quidquid est, quod utcumque aliquid est. "hoc quoque" aiunt "non negamus".

Cum his enim uolo coram te aliquid conloqui, deus meus, qui haec omnia, quae intus in mente mea non tacet ueritas tua, uera esse concedunt. nam qui haec negant, latrent quantum uolunt et obstrepant sibi: persuadere conabor, ut quiescant et uiam praebeant ad se uerbo tuo. quod si noluerint [*]( 2] Ps. 118, 176. 3] cf. Luc. 15, 4 sq. 7] II Cor. 5, 1. 10] Ps. 72, 28. ) [*]( 2 errauit V perdita] quae periit H 3 humeris BCFGHMOPQ VWedd. mei structoris om. S structores W1, actoris G* 5 pium om. M dei] eius 0 liberos V ocula W 6 deo om. V 7 sed tamen —p. 333,18 latitudine caritatis suppleuit m. saec. XI uel XII S 8 quaeretis S inuenietis BCFHMPQVedd. supergraditur M 9 omne] omnem S 11 iis mo dnfii C 12 cum] ut BPQb audiret] audieret W, audirem S eius laudis F 13 contendites S qui M informes PlQl 14 formam om. M ubi autem-erat om. SW erat ė\'¥ ordo V 15 esse] es W, erat (êe add. m. 2) G 16 in quantum-nihil om. H 21 concedunt] contendunt F\'M, condunt G1, contradicunt G* ii g 22 persuadeo (om. conabor) G 23 praeueant S uerbg tuo (om. se) H )