Itinerarium

De Nazareth uenimus in Tabor monte, qui mons exurgit in medio campestri, terra uiua, tenens circuitum milia sex, ascensum milia tria, susum contra unum miliarium planus; in quo sunt tres basilicas, ubi dictum est a discipulo: Faciamus hic tria tabernacula; in circuitu diuersae ciuitates, quae in Regum leguntur. De Tabor uenimus ad mare Tiberiadis in ciuitatem, quae uocata est in tempore Samaria, modo uero dicitur Neapolis, in qua est puteus, ubi Dominus a Samaritana aquam petiit, ubi facta est basilica sancti Iohannis; et ipse puteus est ante cancellos altaris et siclus ibi est, de quo dicitur, quia [*]( 12 Matth. 17, 4 Marc. 9, 4 Luc. 9, 33 ) [*]( 1 gracia G aebręis G hebreis B hebreorum Br ut om. GBr 2 aebraeas G hebreas R 3 a om. GR concessam fuisse G 4 eam dicunt G fuisse om. Br 5 illi GR ille Br fortasse illic omni B omnem GBr caritate sunt G pleni R prouintia BBr 6 similem paradisum G frugibus B fruges J r 7 egyptum G uinum G ponis R melli G melle R melliumque sed et milium Br 8 naturam R alto G talia B groaco G 9 nazaret G thabor montem R monte tabor Br monis R exinit G exiit Br 10 campestrem G terram uiuam G in circuitu G fortasse scribendum: in circuitu-in ascensu 11 milia tria susum om. G susu R sursum Br post contra intercidisse suspicor orientem 12 basilice R ubi petrus dixit ad dominum G ecclesiae, ubi dictum a discipulo est Br 13 trea G tapernacula G in circuitum R diuersas R in lo regum leguntur, sed lo erasum est G leguntnr in regnorum R in regum leguntur Br 14 thabor R tyberiades G tiberades R tyberiadis Br ciuitate G 15 hic Samariam (Sebasten) et Sicemam (Neapolim) confundi et p. 162, 16-163, 2 potius pertinere ad p. 164, 9 animaduertit Tuch p. 18 modo] nunc G 16 aqua G 17 iuhannes R 18 cancellus R situlus R situla Br )

Deinde uenimus in ciuitate Tiberiade, iu qua sunt termas ex se lauantes salsas, nam aqua maris ipsius dulcis est. Qui maris circat milia sexaginta. Item uenimus in Capharnaum in domo beati Petri, quae est modo basilica. Exinde transeuntes per castra uel uicos aut ciuitates uenimus ad duos fontes, hoc est Ior et Dan, quae in unum iunctae sunt, et uocatur Iordanis, paruus omnino, qui ingreditur in mare, pertransit aquam maris totum pelagum et exit in alio litore maris. Reuertentes post nos uenimus ad locum, ubi Iordanis de mare egreditur. Transiuimus Iordanem in ipso loco. Venimus in ciuitatem, quae uocatur Gadera, quae ipsa est Gabaon. In ista parte < Iordanis a> ciuitate ad milia tria sunt aquas calidas, quae appellantur termas Heliae, ubi leprosi mundantur, qui e xenodochio habent de publicum delicias. Hora uespertina inundantur termae. Ante ipsum clibanum aquae est solius grandis, qui dum impletus fuerit, clauduntur omnia ostia, et per posticum mittuntur intus cum luminaria et incensum et sedent in illo solio tota nocte, et dum soporati fuerint, uidet ille, qui curandus est, [*]( 2 saluantur B 3 dein R ciuitatem tiberiada R sunt om. R termas sex lauantes salsas G termis ex se leuantes salsis R termae salsae Br 4 quod mare R quae mare Br 5 sex a centa G ac tt R VIII Br locus corruptus est; fortasse scribendum: quem marem circantes milia VI vel VII uenimus etc. in om. G cafamaum R 6 et inde G inde Br 9 paruo G pertracide G pertrahit R pertransit Br aquae G, om. Br 10 totum pelago G totum palagus R totum maris pelagum Br exiit GR in] usque Br littore R 11 in locum G 12 Iordane G 13 gabao R galaad coni. Gildemeister in om. GR Iordanis a addidi 14 ciuitm G ciuitate R ciuitatis Br 14 miliario tertio Br trea G aquas calidas G una 1. 1 superscripta aquae caUdae RBr termes R 15 exenodocio G exite docium R ibi et synodocliium Br habit G habens Br 16 puplicum G pu- blico Br ora G mundantur codd. inundantur scripst terme RBr termae ante] et meante G 17 aqua B om. Br grande est solium Br aolio G 18 per porticum G per ostium Br 19 et sedent om. R in illum solium G 20 dum om. R suborati R uidet] uadet R nident de illo G cnrandus] mundus R mundatus Br ) [*]( 11* )

Et dum descendimus per Galilaeam iuxta Iordanem, tranneuntes multas ciuitates, quae leguntur, uenimus in ciuitate metropoli Galilaeae, quae uocatur Scitopolis, in monte posita, ubi sanctus Iohannes multas uirtutes operatur. Exinde ascendimus per alia loca Samariae et Iudaeae in ciuitatem Sabastae, in qua requiescit Heliseus propheta. Descendentes per campestria, ciuitates uel uicos Samaritanorum; et per plateas, unde transiuimus siue nos siue Iudaei, cum paleas uestigia nostra incendentes; tanta illis est execratio utrisque. Christianis quidem responsum faciunt, ea sane ratione, ut quod habis emere non tangas, antequam pretium des; quod si tetigeris et non conparaueris, mox scandalum. Nam foris uico una condoma habent posita, qui faciunt responsum. Ipsos nummos in aqua iactas, nam de manu non accipiunt. Et denuntiant tibi, quando ingrederis: non sputes, et si sputaueris, scandalum [*]( 1 aiiqua uisione G ea R recitaret G R recitauerit Br recitarit Gildemeister abstenentur G 2 terme Glt et intra septem dies om. R mundantur R non mundantnr ipsae ternlae per VII dies Br 4 que G discendit G descendit R semper 5 Iordane G et ipso Iordanis G 6 galilaea G galileam RBr iordane G iordanem R iordanen Br 7 ciuitatem R 8 metropoli] eropoli G scitopoli G 9 iohannis G om. Br descendimus con. Tuch 10 aliqua G ciuitate sabastea Br 11 profeta R campestria corr. e 2. m. R; fortasse castra 12 ciuitatis G uiasamaritanorum ega corr. 2. m. G 13 paleis R 14 exsegratio G utrasque G 15 et sane G racione G habis G uis Br 16 precio G 17 paraneris G comparaueris 13r uulL G 18 habent condoma una posita Br r que G ipsius RBr nummos G nnmmum R 19 in qua G in aquam R manu eius R manu tua Br 20 egrederis G ingrediaris Br non sputis G ne spues R te si spueris R si autem expueris Br )

Deinde uenimus in loco, ubi Dominus de quinque panibus quinque milia populos saciauit, extensa campania, oliueta et palmeta. Ex hoc uenimus in loco, ubi baptizatus est Dominus noster. In ipso loco transierunt filii Israhel; ibi et filii prophetarum perdiderunt securem et ex ipso loco adsumptus est Helias. In ipso loco est mons Hermon modicus, qui legitur in psalmo. A pede montis ipsius de fluuio ascendit nubes hora prima et exeunte sole uenit super Hierusolimam super basilicam, quae est in Sion, et super basilicam ad monumentum Domini et super basilicam sanctae Mariae et sanctae Sofiae, quae fuit praetorium, ubi auditus est Dominus. Super his locis descendit ros sicut pluuia et colligent eum medici et in ipso cocuntur omnes confectiones per xenodocia, nam multi languores sanantur in ipsis locis, ubi cadit ipse ros. Ipse est enim ros, qui cantatur in psalmo: sicut ros ab Hermon qui descendit in monte Sion. In illa parte Iordanis est fons, ubi baptizabat sanctus Iohannes, ad Iordane milia duo. In ipsa ualle Helias inuentus est, quando ei portabat coruus panem et carnes. In circuitu uallis illius multitudo heremitarum.

Ibi in proximo est ciuitas quae uocatur Liuiada, ubi [*]( 9 Psalm. 41, 7 17 Psalm. 82, 3 ) [*]( 1 pnrificasse in G 2 uicum R 3 locum R panis G panibus RBr. 4 hominum RBr 5 palmita G et ex hoc G in locum R ad locum Br babtizatuB G 7 secĮlIę G 10 et om. R sol G ierusolimam G hierosolimam R 11 basilica hic et in seq. lineis corr. 2. m. G super basilicam bis scriptum est R 12 et sancte suffie G et ad sanctam sofiam R et om. Br ad sancta sofia Br 13 preturius corr. 2. m. in pretorius G dominus om. G 14 collegent G colligunt Br 15 in om. R coguntur R quocuntur Br exenodotia G xenodocia R aynodochia Br 16 multos G cadet G 17 ipse est enim ros om. R cantantur iJ 18 quod G montem R om. Br monte corr. 2. m. G in montem In om. G illam l. m ead. manu expuncta G 19 baptizat R in iordane R usqae iordane Br dua G 20 portabit G deferebat Br e 21 carnis corr. 2. m. G 22 Ibi proxima R ibi prope Br ibi om. G salmiada G salamiada RBr liuiada Gildemeister )

Tenui autem theophaniam in Iordane, ubi talia fiunt mirabilia in illa nocte in loco, ubi baptizatus est Dominus. Est obeliscus factus clausus cancellis, et in loco, ubi aqua rediit in alueo suo, posita est crux lignea intus in aquam et gradi [*]( 1 senes G quam iordanem transirent om. G 2 in quo loco om. G et se G leuant corr. 2. m. in lauent R leuantes Br 3 et om. G et ibi fons R et ibi est dulcissimus aquae fons Br aquam abens dulcissimam G 4 castico G catarciurn Br langoris G 6 sodomam et gomurram R sulphor G sulfur R 7 collegitnr G quo mare Br agusto G madio septemp G 8 iacent] lacen R ad uespere G labant G lauantur Br in illis term\'s R in ipsas termas Br 9 aliquoties R 10 generalicia G generalitate Br paramicia R permitia Br 11 nec lignea nec paleae Br 12 natare homo R quidquid G iactum R proiectum Br profundo G 13 demergitur Br de iordane uenimus G de iordane ubi, uoce ubi expuncta R loco G lacum BBr moysi 2. m. I. s addita G 14 transiuit B edit Br inter syllabus mul et tum rasura trium litterarum G a Br sechor R 15 uidemus G 16 abesalon R absalon Br 17 tbephanie G theofaniam R theophania Br talis G fiebant R miracula B 18 babtizatus G 19 obolis eius G. oboliscus R tumulus Br locum R 20 aqua G gradus Rom. Br)

In illa ripa Iordanis est spelunca, in qua sunt cellulae cum [*]( h 1 discRndent G aqua G 2 uigiliis Br teophaniae corr. 2. m. G grandis G 3 matntina G matutini R uigiliae Br conpleto corr. ead, m. ex conpletu G completo matutino si R completis matutinis Br 4 albiscente G tenent ea diaconi G tenente diacono R diaconi tenentes sacerdotem Br 5 discendit G fiuuio G ora G 6 aquas G . i rugitos G 7 baptianium G alexandrine G 8 de illo B ibi om. G collacos G colaphos MBr 9 aput balsamo G balsamo RBr opobalsamo tcripsi 10 babtizari G baptizare RBr 11 choscola G illos colaphos R tollebant G aqua benedicta G 12 inde G aqua sparsionis G aquam sparsionem R 13 ad om. G nauicantum G completo GBr babtismo G discendent G fluuium RBr 14 sindonis G sindone R multa CUDi alia su species G multi cum aliis speciebus R et alias multas speties Br 15 quod G ad sepultura seruarent G completo GBr 16 iordanisj iohannis R tiberiade R tyberiades G tyberiadis Br 17usqueow. R defec G defecit R plus minus om. G 18 CCCXX G 19 cellola sunt G sunt cellole R cum septem om. G cum septem uirgines quae om. R cum septem puellis que Br )