Noctes Atticae

Hic ego ad nostros iuvenes convertor et quin, [*](quin, Markland; quid, ω.) inquam, vos opici dicitis mihi quare quod ἅμαξαν Graeci vocant nos septentriones vocamus?

Non enimn satis est quod septem stellas videmus, sed quid hoc totum quod septentriones dicimus significet scire, inquam, id prolixius volo.

Tum quispiam ex his, qui se ad litteras memoriasque veteres dediderat: Vulgus, inquit, grammaticorum septentriones a solo numero stellarum dictum putat.

Triones enim per sese nihil significare aiunt, sed vocabuli esse supplementum; sicut in eo, quod quinquatrus dicamus, quod quinque ab Idibus dierum numerus sit, atrus nihil.

Sed ego quidem cum L. Aelio et M. Varrone sentio, qui triones rustico cetera [*](caetero, MSS.; probably a gloss. (sc. e tero), Damnst ω.) vocabulo boves appellatos scribunt, quasi quosdam terriones, hoc est arandae

Itaque hoc sidus, quod a figura posituraque ipsa, quia simile plaustri videtur, antiqui Graecorum ἕμαξαν dixerunt, nostri quoque veteres a bubus iunctis septentriones , id est septem stellas, [*](stellas, Skutsch; stellis, MSS.) ex quibus quasi iuncti triones figurantur.

Praeter hanc, inquit, opinionem id quoque Varro addit, dubitare sese an propterea magis hae septem stellae triones appellatae sint, quia ita sunt sitae ut ternae stellae proximae quaeque inter sese faciant trigona, id est triquetras figuras.

Ex his duabus rationibus quas ille dixit, quod posterius est subtilius elegantiusque est [*](est, Lion; esse, ω.) visum. Intuentibus enim nobis in illud, ita propemodum res erat, ut forma esse [*](esse, Carrio; esset ut, ω.) triquetra viderentur.

De vento Iapyge deque aliorum ventorum vocabulis regionibusque accepta ex Favorini sermonibus.

APUD mensam Favorini in convivio legi solitum erat aut vetus carmen melici poetae aut historia partim Graecae linguae, alias Latinae.

ergo ibi tunc in carmine Latino Iapyx ventus quaesitumque est quis hic ventus et quibus ex locis spiraret et quae infrequentis vocabuli ratio esset; atque etiam petebamus, ut super ceterorum nominibus regionibusque docere nos ipse vellet,

Favorinus ita fabulatus est: Satis, inquit, notum est, limites regionesque esse caeli quattuor: exortum, occasum, meridiem, septentriones.

Exortus et occasus mobilia et varia sunt, meridies septentrionesque statu perpetuo stant et manent.

Oritur enim sol non indidem semper, sed aut aequinoctialis oriens dicitur, cum in circulo currit qui appellatur ἰσημερινός, aut solstitialis, quae sunt θεριναὶ τροπαί, aut brumalis, quae sunt χειμεριναὶ τροπαί.

Item cadit sol non in eundem semper locum. Fit enim similiter occasus eius aut aequinoctialis aut solstitialis aut brumalis.

Qui ventus igitur ab oriente verno, id est aequinoctiali, venit, nominatur eurus, ficto vocabulo, ut isti ἐτυμολογικοὶ aiunt, ὁ ἀπὸ τῆς ἠοῦς ῥέων.

Is alio quoque a Graecis nomine ἀφηλιώτης, Romanis nauticis subsolanus cognominatur.

Sed qui ab aestiva et solstitiali orientis meta venit, Latine aquilo, βορέας Graece dicitur, eumque propterea quidam dicunt ab Homero αἰθρηγενέτην appellatum; boream autem putant dictum ἀπὸ τῆς βοῆς, quoniam sit violenti flatus et sonori.

Tertius ventus, qui ab oriente hiberno spirat—volturnum Romani vocant—,eum plerique Graeci mixto , quod inter notum et eurum sit, εὐρόνοτον appellant.

aquilo,volturnus,eurus, quorum medius eurus est.