Noctes Atticae

Gellius, Aulus

Gellius, Aulus. The Attic Nights of Aulus Gellius. Rolfe, John C., editor. Cambridge, Mass.; London: Harvard University Press; William Heinemann, 1927 (printing).

AD philosophum Taurum Athenas visendi cognoscendique eius gratia venerat V. C., praeses Cretae provinciae, et cum eo simul eiusdem praesidis pater.

Taurus, sectatoribus commodum dimissis, sedebat pro cubiculi sui foribus et cum assistentibus nobis sermocinabatur.

Introivit provinciae praeses et cum eo pater;

assurrexit placide Taurus et post mutuam salutationem resedit.

Allata una sella est, quae in erat, atque dum aliae , apposita est. Invitavit Taurus patrem uti sederet.

Ad quae [*](Ad quae, Cramer; atque (adque, I), ω.) ille ait: Sedeat hic potius qui populi Romani magistratus est.

Absque praeiudicio, inquit Taurus, tu interea sede, dum [*](dum, Aldine ed.; cum, RV; dun cum, P; dum circumspicimus, Madvig.) inspicimus utrum conveniat, tene potius sedere, qui pater es, an filium, qui magistratus est.

Et cum pater assedisset appositumque esset aliud filio quoque eius sedile, verba super ea re Taurus facit cum summa, dii boni, honorum atque officiorum .

Eorum verborum sententia haec fuit: In publicis locis atque muneribus atque actionibus patrum iura,

cum filiorum qui in magistratu sunt potestatibus collata, interquiescere paululum et conivere; sed cum extra rempublicam in re atque vita sedeatur, ambuletur, in convivio quoque discumbatur, tum inter filium magistratum et patrem privatum publicos honores cessare, naturales et genuinos exoriri.

Hoc igitur, inquit, quod ad me venistis, quod colloquimur nunc, quod de officiis disceptamus, privata actio est. Itaque utere apud me his honoribus prius, quibus domi quoque vestrae te uti priorem decet.

Haec atque alia in eandem sententiam Taurus graviter simul et comiter disseruit.

Quid autem super patris atque filii officio apud Claudium legerimus, non esse ab re visum est ut adscriberemus.

Posuimus igitur verba ipsa Quadrigarii ex Annali eius sexto transscripta: Deinde facti consules Ti. [*](Ti added by Skutsch.) Sempronius Gracchus iterum, [*](iterumque, ω.) Q. Fabius Maximus, filius eius qui priore anno erat consul. Ei pater proconsul obviam in equo vehens venit neque descendere voluit, quod pater erat, et quod inter eos sciebant maxima concordia convenire, lictores non ausi sunt descendere iubere. Ubi iuxta venit, tum consul ait: Quid postea? ; lictor ille qui apparebat cito intellexit, Maximum proconsulem descendere iussit. Fabius imperio paret et filium collaudavit, cum imperium, quod populi esset, retineret.

Qua ratione verbis quibusdam vocabulisque veteres h litterae spiritum.

H LITTERAM, sive illam spiritum magis quam litteram dici oportet, inserebant veteres nostri plerisque vocibus firmandis roborandisque, ut sonus earum esset viridior vegetiorque; atque id videntur fecisse studio et exemplo linguae Atticae.

Satis notum est Atticos ἱχθὺν et ἵππον [*](ἵππον Skutsch (cf. Meyer, Gr. Gram.3 p. 108; ippon, VP; ippō, R; l pronomen, Hertz.) et multa itidem alia contra morem gentium Graeciae ceterarum inspirantis prime litterae dixisse.

Sic lachrumas, sic sepulcrum, sic ahenum, sic vehemens, sic incohare, sic helluari, sic halucinari, sic honera, sic honustum dixerunt.

In his enim verbis omnibus litterae seu spiritus istius nulla ratio visa est, nisi ut firmitas et vigor vocis quasi quibusdam nervis additis intenderetur.

Sed quoniam aheni quoque exemplo usi sumus, venit nobis in memoriam Fidum Optatum, multi nominis Romae grammaticum, ostendisse mihi librum Aeneidos secundum mirandae vetustatis, emptum in Sigillariis viginti aureis, ipsius Vergili fuisse

credebatur. In quo duo isti versus cum ita scripti forent:
  1. Vestibulum ante ipsum primoque in limine Pyrrus
  2. Exultat, telis et luce coruscus aena,
additam supra vidimus h litteram et ahena factum.