Noctes Atticae

Itaque non diu post Aristotele vita defuncto, ad Theophrastum omnes concesserunt.

Quid veteres Latini dixerint quas Graeci προσῳδίας appellant; item quod vocabulum arbarismi non usurpaverint neque Romani antiquiores neque Attici.

QUAS Graeci προσῳδίας dicunt, eas veteres docti tum notas vocum, tum moderamenta, tum accentiunculas,

tum voculationes appellabant; quod nunc autem barbare queen loqui dicimus, id vitium sermonis non barbarum esse, sed rusticum, et cum eo vitio loquentes justice loqui dictitabant.

P. Nigidius in Commentariis Grammaticis: Rusticus fit sermo, inquit, si adspires perperam.

Itaque id vocabulum, quod dicitur vulgo barbarismus, qui ante divi Augusti aetatem pure atque integre locuti sunt an dixerint, nondum equidem inveni.

Diversum de natura leonum dixisse Homerum in carminibus et Herodotum in historiis.

LEAENAS inter omnem vitam semel parere eoque uno partu numquam edere plures quam unum,

Verba ex eo libro haec sunt: Ἡ δὲ δὴ λέαινα, ἐὸν ἰσχυρὸν [*](ἰσχυρότατον,, Hdt.) καὶ θρασύτατον, ἅπαξ ἐν τῷ βίῳ τίκτει ἕν· τίκτουσα γὰρ συνεκβάλλει τῷ τέκνῳ τὰς μήτρας.

Homerus autem leones, sic enim feminas quoque virili genere appellat, quod grammatici ἐπίκοινον vocant, pluris gignere atque educare catulos dicit. Versus, quibus hoc aperte demonstrat, hi sunt:

1. Εἱστήκει, ὥς τίς τε λέων περὶ οἷσι τέκεσσιν,
2. Ὧι ῥά τε νήπιʼ ἄγοντι συναντήσωνται ἐν ὕλῃ
3. Ἄνδρες ἐπακτῆρες.

1. Πυκνὰ μάλα στενάχων· ὥς τε λὶς ἠυγένειος,
2. Ὧι ῥά θʼ ὑπὸ σκύμνους ἐλαφηβόλος ἁρπάσῃ ἀνήρ
3. Ὕλης ἐκ πυκινῆς.

Ea nos dissensio atque diversitas cum agitaret inclutissimi poetarum et historicorum nobilissimi, placuit libros Aristotelis philosophi inspici quos De Animalibus exquisitissime composuit. In quibus quod super ista re scriptum invenerimus, cum ipsius Aristotelis verbis in his commentariis scribemus. [*](Aristotle’s words in Hist. Anim. vi. 31, p. 579, are added in ς; omitted by ω.)

Quod Afranius poeta prudenter et lepide Sapientiam filiam esse Usus et Memoriae dixit.

EXIMIE hoc atque verissime Afranius poeta de gignenda conparandaque Sapientia opinatus est, quod eam filiam esse Usus et Memoriae dixit.

Eo namque argumento demonstrat, qui sapiens rerum esse humanarum velit, non libris solis neque disciplinis rhetoricis dialecticisque opus esse, sed oportere eum versari quoque exercerique in rebus comminus noscendis periclitandisque eaque omnia acta et eventa firmiter meminisse et proinde sapere atque consulere ex his quae pericula ipsa rerum docuerint, non quae libri tantum aut magistri per quasdam inanitates verborum et imaginum tamquam in mimo aut in somnio deliraverint.[*](delectaverint, ω; corrected by Ott; delineaverint, Kronenberg (cf. Cic. N. D i. 75).)

Versus Afrani sunt in togata, cui Sellae nomen est:

1. Usús me genuit, máter peperit Mémoria,
2. Sophiám vocant me Grái, vos Sapiéntiam.

Item versus est in eandem ferme sententiam Pacuvii, quem Macedo philosophus, vir bonus, familiaris meus, scribi debere censebat pro foribus omnium templorum:

1. Ego odi [*](ergo or odi ego, Bothe.) homines ígnava opera et phílosopha Senténtia.

Nihil enim fieri posse indignius neque intolerantius dicebat quam quod homines ignavi ac desides, operti barba et pallio, mores et emolumenta philosophiae

Quid Tullius Tiro in commentariis scripserit de Suculis et Hyadibus, quae sunt stellarum vocabula.