Noctes Atticae

Gellius, Aulus

Gellius, Aulus. The Attic Nights of Aulus Gellius. Rolfe, John C., editor. Cambridge, Mass.; London: Harvard University Press; William Heinemann, 1927 (printing).

Item hoc quoque in eodem libro reprehendit et correcturum fuisse Vergilium putat, nisi mors occupasset.

Nam cum Thesea, inquit, inter eos nominasset, qui ad inferos adissent ac redissent, dixissetque:

  1. quid Thesea, magnum
  2. Quid memorem Alciden? et mi genus ab Iove summo est,
postea tamen infert:
  1. sedet aeternumque sedebit
  2. Infelix Theseus.

Qui autem, inquit, fieri potest, ut aeternum aput inferos sedeat, quem supra cum is nominat qui descenderint illuc atque inde rursum evaserint, praesertim cum ita sit fabula de Theseo, atque si

Hercules eum evellerit e petra et in lucem ad superos ?

Item in his versibus errasse Vergilium dicit:

  1. Eruet ille Argos Agamemnoniasque Mycenas
  2. Ipsumque Aeaciden, genus armipotentis Achilli,
  3. Ultus avos Troiae, templa intemerata [*](et temerata, Virg.) Minervae.

Confudit, inquit, et personas diversas et tempora. Nam neque eodem tempore neque per eosdem homines cum Achaeis et cum Pyrro bellatum est. Pyrrus enim,

quem dicit Aeaciden, de Epiro in Italiam transgressus cum Romanis depugnavit adversus Manium Curium, in eo bello ducem.

Argivum autem bellum, id est Achaicum, multis post annis a L. Mummio imperatore gestum est.

Potest igitur, inquit, medius eximi versus, qui de Pyrro inportune inmissus est, quem Vergilius procul dubio exempturus, inquit, fuit.

Quam ob causam et quali modo Democritus philosophus luminibus oculorum sese privaverit; et super ea re versus Laberii pure admodum et venuste facti.

DEMOCRITUM philosophum in monumentis historiae Graecae scriptum est, virum praeter alios

venerandum auctoritateque antiqua praeditum, luminibus oculorum sua sponte se privasse, quia existimaret cogitationes commentationesque animi sui in contemplandis naturae rationibus vegetiores et exactiores fore, si eas videndi inlecebris et oculorum impedimentis liberasset.

Id factum eius modumque ipsum quo caecitatem facile sollertia subtilissima conscivit, Laberius poeta in mimo quem scripsit Restionem, versibus quidem satis munde atque graphice factis descripsit, sed causam voluntariae caecitatis finxit aliam vertitque in eam rem quam tum agebat, non inconcinniter.

Est enim persona, quae hoc aput Laberium dicit, divitis avari et parci, sumptum plurimum asotiamque adulescentis vivide plorantis. [*](vivide plorantis, Bothe; viri deplorantis, ω.) Versus Laberiani sunt:

  1. Demócritus Abderítes physicus phílosophus
  2. Clipeúm constituit cóntra exortum Hyperíonis,
  3. Oculós effodere ut pósset splendore aéreo.
  4. Ita rádiis solis áciem effodit lúminis,
  5. Malís bene esse né videret cívibus.
  6. Sic égo fulgentis spléndorem pecúniae
  7. Volo élucificare éxitum aetatí meae,
  8. Ne in ré bona esse vídeam nequam fílium.

Historia de Artemisia; deque eo certamine quod aput Mausoli sepulcrum a scriptoribus inclutis decertatum est.

ARTEMISIA Mausolum virum amasse fertur supra omnis amorum fabulas ultraque affectionis humanae

fidem.

Mausolus autem fuit, ut M. Tullius ait, rex terrae Cariae, ut quidam Graecarum historiarum scriptores, provinciae [*](provinciae, Lipsius; pr. Gr(a)ece, ω; pr. Cariae, Thysius.) praefectus σατράπην Graeci vocant.

Is Mausolus, ubi fato perfunctus inter lamenta et manus uxoris funere magnifico sepultus est, Artemisia, luctu atque desiderio mariti flagrans uxor, ossa cineremque eius mixta odoribus contusaque in faciem pulveris aquae indidit ebibitque multaque alia violenti amoris indicia fecisse dicitur.

Molita quoque est ingenti impetu operis conservandae mariti memoriae sepulcrum illud memoratissimum dignatumque numerari inter septem omnium terrarum spectacula.

Id monumentum Artemisia cum dis manibus sacrum [*](sacrum, Mommsen; sacris, ω.) Mausoli dicaret, agona, id est certamen laudibus eius dicundis, facit ponitque praemia pecuniae aliarumque rerum bonarum amplissima.

Ad eas laudes decertandas venisse dicuntur viri nobiles ingenio atque lingua praestabili, Theopompus, Theodectes, Naucrates; sunt etiam qui Isocratem ipsum cum his certavisse memoriae mandaverint. Sed eo certamine vicisse Theopompum iudicatum est. Is fuit Isocrates discipulus.