Institutio Oratoria

Quintilian

Quintilian. Institutio Oratoria, Volume 1-4. Butler, Harold Edgeworth, editor. Cambridge, Mass; London: Harvard University Press, William Heinemann Ltd., 1920-1922.

elusit Cassius Severus obiiciente quodam, quod ei domo sua Proculeius interdixisset, respondendo, numquid ergo illuc accedo? sic eluditur et ridiculum ridiculo: ut divus Augustus, cum ei Galli torquem aureum centum pondo dedissent, et Dolabella per iocum, temptans tamen

v4-6 p.482

ioci sui eventum, dixisset,

imperator , torque me dona,

malo , inquit, te civica donare:

mendacium quoque mendacio, ut Galba, dicente quodam, victoriato se uno in Sicilia quinque pedes longam murenam emisse: nihil , inquit, mirum; nam ibi tam longae nascuntur, ut iis piscatores pro restibus cingantur.

contraria est neganti confessionis simulatio, sed ipsa quoque multum habet urbanitatis. sic Afer, cum ageret contra libertum Claudii Caesaris, et ex diverso quidam condicionis eiusdem, cuius erat litigator, exclamasset,

praeterea tu semper in libertos Caesaris dicis,

nec mehercule, inquit, quicquam proficio.

cui vicinum est non negare quod obiicitur, cum et id palam falsum est et inde materia bene respondendi datur: ut Catulus dicenti Philippo,

quid latras?

furem video,

inquit.

in se dicere non fere est nisi scurrarum et in oratore utique minime probabile, quod fieri totidem modis quot in alios potest. ideoque hoc, quamvis frequens sit, transeo.

illud vero, etiamsi ridiculum est, indignum tamen est homine liberali, [*]( liberali, early edd.: tolerabili, MSS. ) quod aut turpiter aut potenter dicitur; quod fecisse

v4-6 p.484

quendam scio, qui humiliori libere adversus se loquenti, colaphum , inquit, tibi ducam et formulam scribam, [*](scribani, Badius: screws ibes, G.) quod caput durum habeas. hic enim dubium est, utrum ridere audientes an indignari debuerint.

superest genus decipiendi opinionem aut dicta aliter intellegendi, quae sunt in omni hac materia vel venustissima. inopinatum et a lacessente poni solet, quale est, quod refert Cicero, quid huic abest nisi res et virus? aut illud Afri, homo in agendis causis optime vestitus; et in occurrendo, ut Cicero, audita falsa Vatinii morte, cum obvium libertum eius interrogasset,

rectene omnia?

dicenti,

recte ,

mortuus est?

inquit. plurimus autem circa simulationem et dissimulationem [*](et dissimulationem, added by Reyiats.) risus est, quae sunt vicina et prope eadem; sed simulatio est certam opinionem animi sui imitantis, dissimulatio aliena se parum intelligere fingentis. simulavit Afer, cum in causa subinde dicentibus Celsinam de re cognovisse, quae erat potens femina: quis est, inquit, iste? Celsinam enim videri sibi virum finxit.

dissimulavit Cicero, cum Sex. Annalis testis reum laesisset, et instaret identidem accusator ei, dic , M. Tulli,

v4-6 p.486

numquid [*]( Tulli numquid, cod. Parisinus 7723: Tullius inquid, AG. ) potes de Sex. Annali ? versus enim dicere coepit de libro Ennii annali sexto:

quis potis ingentis causas evolvere belli?

cui sine dubio frequentissimam dat occasionem ambiguitas: ut Cascellio, qui consultatori dicenti,

navem lividere volo,

perdes ,

inquit. sed averti intellectus et aliter solet, cum ab asperioribus ad leniora deflectitur: ut qui interrogatus, quid sentiret de eo, qui in adulterio deprehensus esset, tardum fuisse respondit.

ei confine est, quod dicitur per suspicionem: quale illud apud Ciceronem querenti, quod uxor sua ex fico sese suspendisset, rogo , des mihi surculum ex illa arbore, ut inseram; intelligitur enim quod non dicitur.

et hercule omnis salse dicendi ratio in eo est, ut aliter quam est rectum verumque dicatur: quod fit totum fingendis aut nostris aut alienis persuasionibus aut dicendo quod fieri non potest.