Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

Non est omittenda in picturae mentione celebris circa Lepidum fabula, siquidem in triumviratu quodam loco deductus a magistratibus in nemorosum hospitium minaciter cum

iis[*](iif (hiif B2) poftero Bv. spontero V. spont ho R.) postero die expostulavit somnum ademptum[*](ad- eptum B1V.) sibi volucrum concentu[*](contentu B1V. cantu B2.); at illi draconem in longissima membrana depictum circumdedere luco[*](luco BdTS. loco rv.), eoque terrore[*](terrorem B1.) aves tune siluisse narratur[*](narratur BVG(S). -antur RdThv(Brot.).) et postea posse[*](potuisse D cum U 773. cognitum est ita posse v.) compesci.

[*](cfr. supra § 98.) Ceris[*](caeris Vv.a.C. cererif B.) pingere ac[*](hac V.) picturam inurere[*](pictura minuere BV.) quis[*](qui d(?)Brot.) primus excogitaverit, non constat. quidam Aristidis inventum putant, postea consummatum a Praxitele; sed aliquanto vetustiores encaustae[*](encauftae B1U. -te VR. -ticae v. incauftae B2. -teae d.) picturae exstitere, ut Polygnoti et Nicanoris, Mnesilai[*](mnesilai ego. mnenf im B. ae (e Rd) mane- silai rd. ac mnasi- D. et maresi- v.a.B. et arcesi- h(?)Lugd. et archesi- B.) Pariorum[*](periorum B.). Elasippus[*](elasippus S cum Schneidewino. eiaf- B. lass- (-ipus V) r. lys- v.) quoque Aeginae picturae suae inscripsit ἐνέκαεν,[*](enecaen B(S). enaecen d. enean R. -eten v. aeneten V1. -nean V2. ἐνέκαυσενG. en- causen B.) quod profecto[*](prefto R.) non fecisset nisi encaustica[*](incauftica B2G (errore).) inventa.[*](cfr. Horat. sat. II 7, 95.) Pamphilus quoque, Apellis praeceptor, non pinxisse solum encausta[*](en- causta dH. -to hman.Dal. (cfr. § 149). -tica v. incausta ll.), sed etiam docuisse traditur Pausian[*](pafian B.) Sicyonium, primum in hoc genere nobilem. Bryetis[*](bryetif BS. brie- rv.) filius hic fuit eiusdemque[*](eiufdem qui B.) primo discipulus . pinxit et ipse[*](ipfi B.) penicillo[*](pinicillo V. -llof B.) parietes Thespiis[*](thespiis B(S). -pif BD. thepis r. thebis dv(Brot.).), cum reficerentur quondam a Polygnoto[*](pylignoto R.) picti, multumque comparatione superatus existimabatur, quoniam non suo genere certasset.[*](cfr. Pausan. II 27, 3.) idem et lacunaria[*](lacuna- riam B1.) primus pingere instituit nec camaras[*](amaras R. cameras dhv.a.S.) ante eum taliter adornari mos fuit; parvas pingebat tabellas maximeque pueros. hoc aemuli interpretabantur

facere eum, quoniam tarda picturae ratio esset illa[*](illi V.). quam ob rem daturus[*](daturus ll.v(S). arti dat- G.) ei[*](ei ego. &BG. om. rv.) celeritatis famam absolvit uno die tabellam[*](tabulam V.an recte?), quae vocata est hemeresios[*](hemerifiof BV.), puero picto. amavit in iuventa Glyceram[*](gly- ceram Bv. clice- r.) municipem[*](municerem B.) suam, inventricem coronarum , certandoque imitatione eius ad numerosissimam florum varietatem perduxit artem illam. postremo pinxit[*](pinxit & BS. pinxit rv. an et pinxit?) et ipsam sedentem cum corona[*](cerona R.), quae e nobilissimis tabula est, appellata[*](appellata est dhv.a.D.) stephanoplocos[*](stephanoplocos v. -pio cof. B. -neplocos rH.), ab aliis stephanopolis[*](stephanopolis dhv. -potis (staph- V) ll.), quoniam Glycera[*](clicera R.) venditando[*](uendo B1.) coronas sustentaverat paupertatem. huius tabulae exemplar[*](exemplar Bv. -la r.), quod apographon[*](apografon V. -grapo B1. -crapho B2.) vocant, L. Lucullus [*](lucilius lucullus Vh.)[*](lac. ego indicavi. ex- ciderunt fere fecerat id. cfr. § 148.) duobus talentis emit .... Dionysius[*](dionysius (-nisius R. dyo- V) 11. -siis (P)H. a dionysio v.) Athenis. Pausias[*](panfiaf B.) autem fecitet grandes[*](grandif BS.) tabulas, sicut spectatam[*](fceptatam B.) in Pompei porticu[*](porticibus dh(?)v.a.S, ut § 132.) boum[*](bouum V. bo R.) immolationem. eam primus invenit[*](inuenit in B.an -nit ibi?) picturam, quam postea imitati sunt multi[*](multif B1 -ti fed B2.), aequavit nemo. ante[*](aut R.) omnia, cum longitudinem[*](longitudinem Bhv. -ne r.) bovis[*](bouif Bhv. -ues r.) ostendi vellet, adversum eum pinxit, non traversum, et abunde intellegitur amplitude. dein[*](Nein B. eum BV.), cum omnes, quae[*](que BV. qui d.) volunt[*](uolent R.) eminentia videri, candicanti [*](candicantia dhv.a.S.) faciant[*](facient VR.) colore[*](colore BS. -rem rv.), quae[*](quae BVS. que rv.) condunt[*](condunt 11.S. -dant dhH. -diant v.), nigro, hic totum bovem atri coloris fecit umbraeque[*](umbrae quae B. ipfa BTS. -so rv.) corpus ex ipsa dedit, magna 20 prorsus arte in aequo[*](equo dhv.a.B.) extantia[*](extantia B2v. -anita B1. -atica R1. -at ita rd.) ostendente[*](oftendente BS (-dens v). extond- r.) et in confracto solida omnia. Sicyone[*](fycyone B. sicyonem V.) et[*](et del.B2.) hic vitam egit, diuque illa fuit

patria picturae. tabulas inde e[*](e om.B.) publico omnes[*](omnif BS (ter deinceps).) propter aes alienum civitatis addictas Scauri aedilitas Romam transtulit.

[*](Quintil. inst. or. XII 10, 6. 12. Vitruv. VII praef. 14.) Post eum eminuit longe ante omnes Euphranor Isthmius[*](isthismius V. is thyfm- R.) olympiade CIIII[*](CIIII S. cilli BV. CLI d. centesima quarta (R?)v.), idem qui inter fictores[*](fictoref Bv. fect- r. cfr. XXXIV 76.) dictus est nobis.[*](34,50) fecit et colossos et marmorea[*](marmora hv.a.S, ut XXXVI 15.) et[*](& ll.S. ac hv.) typos[*](typof BdTU. thipos R. pos V. scyphos hv. (an colossos e marmore et ectypos?).) scalpsit[*](sculpsit dTv.a.G.), docilis ac laboriosus[*](laboriosis R.) ante omnes et[*](et om.R.) in quocumque genere excellens ac sibi aequalis. hic primus videtur expressisse[*](& ex- pressisse VRhv.a.G.) dignitates[*](dignitatef B2dv. -tif B1S. -natis r.) heroum[*](eroum B. eorum h.) et usurpasse[*](ut usurpasset V.) symmetrian, sed fuit in universitate[*](uniuerfitatem B1. -satate V.) corporum exilior et[*](& BS. e r. om.dhv.) capitibus articulisque grandior.[*](Pausan. I 3, 3. Val. Max. VIII 11 ext. 5.—Plutarch. de glor. Athen. 2.—Lucian. de domo 30.) volumina quoque composuit de symmetria[*](fymetria BV.) et coloribus. opera eius sunt equestre[*](equaeftre B2. aequa eftra e B1V.) proelium, XII dei, Theseus[*](thefaeuf B.), in quod[*](quod BU coll. § 62. XXXVI 46. quo rv(J).) dixit eundem apud Parrhasium rosa pastum[*](paftum Bv. passum r.) esse, suum vero carne[*](carnef B.). nobilis[*](nobilif B2VRhv(S). -lef B1 (d?)G.) eius[*](eius est hv.a.G.) tabula[*](tabula ll. v (S). -lae G.) Ephesi est[*](ephesi est d2in ras. S. ephaefi (-fiae B1) eft B. ephesius & (e V1) r. -esi hv.), Ulixes simulata [*](fimulata Bv. -lat r.) insania[*](uesania hv.a.S.) bovem cum equo[*](aequo BV.) iungens et palliati[*](pal- liati BG. palati r. palamedes hv.) cogitantes [*](cogitantef (-tif B2) ll.G. om.hv. an uocitantes? cfr. Lucian.), dux gladium[*](glandium Vd. fasce gladium v.a.G.) condens[*](an educens?).

[*]((cfr. Th. lap. 53). Eustath. ad Dionys. Perieg. 526.—cfr. supra § 27.) Eodem tempore fuere[*](fuit v.a.J.) Cydias[*](cydias D. cydi (cidi VR) & cydias (cid- VR) ll. et cydias v (lac. ante indicata J). et cydias cythnius U cum Berykio II 8.), cuius tabulam Argonautas

HS CXXXXIIII[*](CXLIIII Vdhv.a.S. CLIV R.) Hortensius orator mercatus est eique aedem fecit[*](dist. S.) in Tusculano suo, Euphranoris[*](euphranoris v. -nonif B. -phenoris r.) autem discipulus Antidotus [*](fuit Antidotus v.a.S.). huius est clipeo[*](clypeo B.) dimicans Athenis et luctator[*](lucator B1V.) tubicenque [*](tubicemq. B. iab- V. tibicenque dhv.a.S.) inter pauca laudatus. ipse diligentior[*](diligentior dv. deli- B. diligentia r.) quam numerosior [*](numerio- fior B.) et in coloribus severus[*](feueruf ll.v(S). -rior dTh(?)Brot.) maxime inclaruit[*](inclarui id B1.) discipulo Nicia[*](nicia dv. nincta B. nia V1R. uia h. ni V2.) Atheniense[*](atheniense RhS. -sae V. -fef B1. -fif B2. -si dv. cfr. § 58.), qui diligentissime mulieres pinxit.[*](cfr. Pausan. III 19, 4. (Martial. ep. XIV 173).) lumen et umbras custodiit[*](custo- diuit dv.a.S. -dit VRh.) atque[*](adque B1.) ut eminerent[*](iminerent Vh.) e tabulis picturae[*](picturae ll. v. an figurae? cfr. § 4. XXXIII 157.) maxime curavit. operum[*](operu ego. -ra ll.v. (dist. ego). cfr. § 132 Ephesi vero est.) eius Nemea advecta ex Asia Romam a[*](a om.R. ma B1.) Silano, quam in curia diximus positam[*](posita V.), item Liber[*](27) pater in aede Concordiae, Hyacinthus, quem Caesar Augustus delectatus eo secum deportavit Alexandrea[*](alexandreae B1. -ria B2Rdhv.a.S.) capta, et ob id Tiberius Caesar in templo eius dicavit hanc tabulam et Danaen[*](danaen BFU coll. § 28. -nae//VS(J). -nen R. diana d(?) G. -nae (del. et) v.),[*](anth. Pal. IX 792. Plutarch. non p. suav. viv. sec. Epic. 11, 2.—anth. Planud. IV 147.) Ephesi vero est megabyzi[*](megabyzi B. -agyfi B. -alysi Vdv. -sis R.cfr. § 93.), sacerdotis Ephesiae Dianae, sepulchrum, Athenis necyomantea[*](necromantia (nechr- V) VRdhv.a.S.) Homeri. hanc vendere Attalo regi noluit[*](non luit B.) talentis LX[*](IX B.) potiusque patriae suae donavit abundans opibus. fecit et grandes picturas[*](pictoras V1. -res R.), in quibus sunt Calypso et Io et Andromeda[*](androm& B.); Alexander quoque in Pompei porticibus praecellens et Calypso sedens huic[*](dist. Madvig adv. crit. III 212.)eidem[*](eidem S cum- Schultzio. fidem ll. quidem v.) adscribuntur.[*](Pausan. I 29, 15. Demetr. Phal. de eloc. 76.) quadripedum[*](quadripedum Madvig. -dē RF. -def Bv. deVnon constant.) prosperrime[*](prosperime V. -erarime B.) canes

expressit. hic[*](hic eonitias R.) est Nicias, de quo dicebat Praxiteles interrogatus , quae[*](que B. quam V.) maxime opera sua probaret in marmoribus[*](armoribuf B.): quibus Nicias manum admovisset; tantum circumlitioni [*](circumlitioni dv. -ne B. -licione V. -lycinione R.) eius tribuebat. non satis discernitur, alium[*](alium R(?)G. -ut B1. -ud B2Vdh. -us Tv.) eodem nomine an hunc[*](an hunc BG. ad (at v) hunc Vhv. adhuc RdT.) eundem quidam faciant[*](faciant d(?)G. -iunt ll. v.) olympiade CXII.

[*]((cfr. Pausan. I 26, 3 extr.).) Niciae conparatur[*](comparatur dv. conparantur B. -rabatur r.) et aliquando[*](aliquanto Rdhv.a.S.) praefertur Athenion[*](atheniona amronitef B.) Maronites, Glaucionis Corinthii discipulus, austerior colore et in austeritate[*](et austerior v.a.S.) iucundior, ut in ipsa pictura eruditio eluceat. pinxit in templo Eleusine[*](eleuffine BV.) phylarchum[*](phylarchum dhLugd. -cum BR. philartum V. -rchum v.) et Athenis frequentiam[*](frequentia B.), quam vocavere syngenicon[*](fyngenicon B (P)H. lyng- dT. ling- r. polygynaecon v.), item Achillem virginis habitu occultatum Ulixe deprendente[*](deprendente (-ti B) BS. -rehendente rv.) et in una tabula[*](tabulam B1.) VI signa[*](VI signa H cum Gron.(S). ut signa ll. del. v. insigni Brot. cum Durando. locum nondum sanatum puto.), quaque maxime inclaruit, agasonem cum equo. quod nisi in iuventa[*](nisi inuenta R.) obiiset[*](obisset V.), nemo[*](nequo R. nemo ei dhv.a.S.) compararetur.

[*](cfr. infra § 146.—cfr. Cic. de or. I 11, 45. Acad II 6, 16.) Est nomen et Heraclidi Macedoni. initio naves pinxit captoque Perseo rege Athenas commigravit. ubi eodem tempore erat Metrodorus, pictor idemque philosophus[*](philofophuf Bv. -phos (phyl- V1) r.), in utraque[*](utramque B1.) scientia[*](fcientia Bdhv. -tiae r.) magnae auctoritatis. itaque cum L. Paulus devicto Perseo petiisset[*](petisset VRdhv.a.S.) ab Atheniensibus, ut ii[*](ut ii B1S. uti B2VU. ut Rdhv.) sibi quam probatissimum philosophum mitterent[*](miterent V. met- R.) ad erudiendos liberos, item[*](idem R. itemque v.a.S.) pictorem ad triumphum excolendum[*](excolendum Bv. excoge- Vdh. exquoge- R.), Athenienses

Metrodorum elegerunt, professi eundem in utroque desiderio [*](unumque desiderium R.) praestantissimum, quod ita Paulus quoque iudicavit.

[*](cfr. supra § 26. VII 126.—Cic. Verr. IV 60, 135. Ov. trist. II 525 sq. anthol. Planud. IV 83. 135–140. 143. 128.)Timomachus[*](timomacus V. -ochracuf B.) Byzantius Caesaris dictatoris aetate Aiacem[*](aiacem dThv. ata- V. macem B.om.R.) et[*](& BdTH. ei V.om.R. ei pinxit et hv.) Mediam[*](mediam BU. -ia r. -deam dThv.) pinxit[*](pinxit om.hv.a.H.), ab[*](ab ecinue naeris V.) eo in Veneris Genetricis[*](genitricif B2.) aede positas, LXXX talentis venundatas[*](uenumdatas R(?)dhH.). talentum Atticum $X$ VI[*](X. VIH(S). $X$ VI. M. BBrot. XVI rv.) taxat[*](taxat M.G. taxatum VRd. -tur v. om.B.) M. Varro. Timomachi aeque laudantur Orestes, Iphigenia[*](ephigenia B2.) in Tauris et[*](et om.R(?)G. pertinent fortasse post Orestes (v. 6).) Lecythion[*](lecythion Bdv. laec- V. lethition R.), agilitatis[*](agili- tatis dhv. aeg- BV. eg- R.) exercitator[*](exercitatur V. -ato B.), cognatio nobilium [*](nobilum VR.), palliati[*](palliati Bv. cfr. § 129. palpa- r.), quos dicturos[*](dicturof Bv. -rus r.) pinxit, alterum stantem[*](inftantem B1.), alterum sedentem. praecipue tamen ars ei[*](ei V2dv. et r.) favisse in Gorgone visa est.

[*](cfr. supra § 111. Polemo ap. Athen. XIII 21 p. 567b. —cfr. Plin. XXXVI 32.—cfr. Pausan. X 29, 1. Propert. V 3, 21.) Pausiae filius et discipulus Aristolaus e severissimis[*](e seue- rissimis dhv. e saeuer- V. e uer- R. effe ueriffimilif B (partim in ras.).) pictoribus fuit, cuius sunt[*](sunt om.B.) Epaminondas[*](epimanondaf B.), Pericles, Media[*](medea dhv.a.U. 13 bouom B1.), Virtus, Theseus, imago Atticae plebis, boum immolatio.— Sunt quibus et Nicophanes[*](nicophanef BS. mechopa- Rdhv. inech- V.cfr. § 111.), eiusdem Pausiae discipulus, placeat diligentia, quam intellegant soli artifices, alias durus in coloribus et sile[*](et sile ll.(P)H. sed et v.) multus. nam[*](nam —17 placet parenthetice dicta putaverunt S J. de partic. nam et de Socrate pictore cfr. XXXVI 32.) Socrates iure omnibus placet; tales[*](talesque v.a.S. sculapio V. scol- R.) sunt eius cum Aesculapio filiae[*](filiae hv. -iae & ll.) Hygia, Aegle[*](hygia aegle v. thygiaegle B. hygiagle r.),

Panacea[*](panacea iaso B. panaca iafuf (lacus d) Bd. penaca lacus (locus R) r. pane calasus v.), Iaso et piger, qui[*](quia B1V.) appellatur Ocnos, spartum torquens, quod asellus adrodit[*](arrodit v.a.Brot. arodi V. rodi d. rodit T.).

[*](cfr. supra § 114.) Hactenus[*](haectenuf B. act- V1.) indicatis proceribus in utroque genere non silebuntur et primis proximi: Aristoclides[*](oriftoclidef B.), qui[*](an qui delendum? cfr. § 139.) pinxit aedem[*](eadem R.) Apollinis Delphis. Antiphilus[*](anthiphiluf B. antipilus Vd.) puero ignem conflante[*](comflante B. conflantem V.) laudatur [*](laudatus H Brot.) ac pulchra[*](pubchra B1. pulchre hv.a.G.) alias domo[*](domos Vd. (ac pulchra aliaf domo corrupta videntur; an e pictura atra foculo?).) splendescente ipsiusque pueri ore, item lanificio, in quo[*](in quo ferant B.) properant omnium mulierum pensa, Ptolemaeo[*](ptolomaeo R. -meo V.) venante[*](uerante B1. uelante B2.), sed nobilissimo[*](nobi- liffimo BH. et nobil- v. non (n??? R) uil- r.) Satyro cum pelle[*](pello B1. panterina VR.) pantherina, quem aposcopeuonta[*](aposcopeuonta VdhB (H). -omte R. -oponta G. apocoptonta v. pofcoleuonta B.) appellant, Aristophon Ancaeo[*](ancaeo G. -aeum D (claudicante structure). ancaiu B1. angaiu B2. ancalū r. -chalo v.) vulnerato[*](uulnerato v. -tū VRdD. muineratumo B.) ab apro[*](atro B.) cum socia doloris Astypal aea[*](astypalaea D cum Brunnio (hist. artif. Gr. II 53). -pale ll.v.) numerosaque[*](numerofaque (quae B) BRv(G). -ros atque Vd. -rosa aeque B.) tabula, in qua[*](quo B.) sunt Priamus[*](primamus V. primuf B.), Helena[*](helena Bdv. om. r.), Credulitas, Ulixes, Deiphobus[*](deiphobi V.), Dolus[*](Dolon C.).[*](Herod. VIII 8. Pausan. X 19, 1.) Androbius pinxit Scyllum[*](fcyllum BVS. -llam Rv. -llin B e Paus. X 19, 1.) ancoras praecidentem[*](precidentem B.) Persicae[*](persice classi V.) classis, Artemon Danaen[*](danen Rv.a. Bas.) mirantibus eam praedonibus, reginam Stratonicen, Herculem et Deianiram[*](delianiram V.), nobilissimas[*](nobilissimis R.) autem, quae sunt in Octaviae operibus, Herculem ab Oeta[*](ab oeta Rv. auoeta Vdh. a boeotia B.) monte Doridos exusta[*](exuta dh(?)C.) mortalitate consensu deorum in caelum euntem, Laomedontis

[*](et p. 281, 1 idomedonif B.) circa Herculem et Neptunum historiam[*](historiam ll. v. an iniuriam?); Alcimachus[*](alchimacus (alclum- R) diosippum VR.) Dioxippum, qui pancratio Olympiae[*](olympiae Bdv(S). -phiae V. -pia R(?)hH.) citra pulveris[*](pulueris v. pueris ll.) iactum[*](lactum V. tactum H Brot.), quod vocant ἀκονιτί, vicit; Coenus stemmata[*](tem- mata B. teminata V.).[*](cfr. Suid. s. v. ʼἀπελλῆς.) Ctesilochus [*](ctefilochuf Bdv. etaesilocus V. ethes- R.), Apellis discipulus, petulanti pictura[*](picturae B2VR.) innotuit, love Liberum parturiente depicto mitrato et muliebriter[*](mulieriter B.) ingemescente [*](in- gemiscente Rdhv.a.S.) inter obstetricia[*](obstetricia RdG. -rices Thv (add. et). -ricaea (-stretr- V1) V. optr&iola B2. -oda B1.) dearum, Cleon Cadmo[*](cleon cadmo (clad- B. admeto G) ll. H. clamorem hv.a.G.), Ctesidemus [*](ctestidemus VR.) Oechaliae[*](oechalle V. clech- R. laodimia R.) expugnatione, Laodamia, Ctesicles[*](ctesicles S e coni. J. etefidef B. clesides rv.) reginae[*](regina V.) Stratonices iniuria[*](iniuriam R.). nullo enim honore exceptus ab ea pinxit volutantem[*](uolutantem dG(S). -untatem B. -untantem r. -uptantem hBrot. -atem v.) cum piscatore[*](pifator B. -ture V.), quem reginam[*](reginas VR.) amare sermo erat, eamque tabulam in portu Ephesi proposuit, ipse velis raptus. regina tolli vetuit, utriusque similitudine [*](similitudinē irae B.) mire expressa. Cratinus comoedos[*](comoedos C cum B(D). -moedus (-medus V) ll.v(S). cfr. § 147.) Athenis in[*](im B.om.hv.a.B.) pompeo[*](dist. G.)[*](pompeo G(H). -pio B. -peio ll.Dal.(S). -peium hv.) pinxit; Eutychides[*](eutychides B(D). -dis R (?)H (dist. sublata). euthycidef B. eith- V. euclides h. euchi- v.) bigam[*](biccam VR.): regit[*](regis hv.a.G (add. cum). quam regit vet.Dal.) Victoria.[*](cfr. Athen. XI 48 p. 474d.) Eudorus scaena[*](caena V. cena R.) spectatur—idera et ex aere signa fecit—, Hippys[*](hippys S cum Keilio. hyppis d. hyppuf B. hypis r. iphis v. hippias H.) Neptuno et Victoria. Habron amicam[*](amicitiam v.a.J.) et Concordiam pinxit et deorum simulacra, Leontiscus[*](leontifcum B.) Aratum victorem cum tropaeo[*](propaeo B. tropheo (-aeo Bas.) rv.a.Brot.), psaltriam[*](pfaltria B.), Leon Sappho[*](fappo B.), Nearchus[*](nearchuf BS. cfr. § 147. nicarcus R. nicaearcus V. -chus v. nice- dG.) Venerem inter

Gratias et Cupidines, Herculem tristem insaniae paenitentia ,[*](lac. ego indicavi et dist. ime VR. inte B.indras. in arte v(G). hic arte C. iste D. an prosperrime (prioribus litteris absorptis)? cfr. § 133.)[*](paenitentia S. pen- (-tiae VR) ll. poen- dv(D).) Nealces Venerem, ingeniosus et sollers[*](follerf Bv. soppers r. indras. opere h.), .... ime siquidem, cum[*](in (pro cum) B.) proelium navale Persarum et Aegyptiorum pinxisset[*](uncos posui cum U 775.), quod in Nilo [cuius[*](nilo cuius v. cuius nilo ll.) est aqua[*](aquam BVh.) maris[*](mari R(?)v.a. S.) similis] factum volebat intellegi, argumento declaravit quod arte non poterat: asellum enim bibentem in litore pinxit et[*](et om.B.) crocodilum[*](corcodillū B.) insidiantem ei[*](& (pro ei) B.); Oenias syngenicon[*](syngenicon dhv. -cū R. fingecnicon B1. -genicon B2. -cum V.), Philiscus officinam pictoris ignem conflante puero, Phalerion Scyllam[*](pale- rion cillam VR.), Simonides Agatharchum[*](agatharchum dhBas. -cum V. -rgū R. -tarcum B. -chum v.) et Mnemosynen[*](mnemosinen Vv.a.Bas. nemo- B.), Simus iuvenem requiescentem, officinam fullonis quinquatrus[*](quinquatruuf BD.) celebrantem, idemque[*](itemque R.) Nemesim[*](nemesin dv.a.S.) egregiam,[*]((cfr. Aelian. var. hist. II 44. Plutarch. de audiend. poet. 3). Quintil. inst. or. XII 10, 6.—cfr. Plin. XXXVI 33.) Theorus[*](theodorus Thv.a.S.) se inungentem[*](se inungentem SJ. emung- Bv. et inung- RThH. et mung- Vd. erumpentem D cum Benndorfio.), idem[*](item VRh.) ab Oreste matrem[*](matrif B.) et Aegisthum interfici, bellumque Iliacum [*](illam cum B.) pluribus tabulis, quod est Romae in Philippi porticibus , et Cassandram[*](casandram V. -rū R.), quae est in Concordiae delubro, Leontium Epicuri cogitantem, Demetrium regem, Theon[*](teon VR.) Orestis insaniam, Thamyram citharoedum, Tauriscus discobolum , Clytaemestram[*](clytemeftram B. -taemnestram R (?) dv.a.D. (post Oreste v. 12 transponi voluit U 776).), Paniscon[*](panifcon BS. -cum rv.), Polynicen regnum repetentem [*](repetentem Bhv. repen- rVen. peten- d.) et Capanea.

Non omittetur[*](omittemur V.) inter hos insigne exemplum. namque Erigonus[*](origonuf Bdh.), tritor colorum Nealcae pictoris, in tantum ipse

profecit[*](proficit VR.), ut celebrem etiam discipulum reliquerit Pasiam[*](pasiam dhv. -ftam B. -sian rS.), fratrem Aeginetae[*](aegi- netae dv. -na& e B. -geniten V. eg- R.) fictoris[*](fictoris dhv. -res VR. pictoref B. -ris D.). illud vero perquam rarum[*](rarum Bv. paruam r.) ac memoria dignum est[*](eft BS. et r. etiam d(?)v.), suprema opera artificum inperfectasque [*](inperfectasque v. inter- ll.) tabulas[*](ta- bulis siat R.), sicut Irim Aristidis, Tyndaridas[*](tyndariadaf nichomachi B.) Nicomachi, Mediam[*](media B. -deam dv.a.J.) Timomachi et quam diximus Venerem Apellis[*](pellif B.), in[*](92) maiore admiratione esse[*](feffa (pro esse) B.) quam perfecta[*](perficta B.), quippe in iis[*](iis dhv. if BD. his r.) liniamenta reliqua ipsaeque cogitationes artificum spectantur , atque in lenocinio commendationis dolor est manus, cum id ageret, exstinctae[*](agerent extinctae desiderantur v.a.S.).

[*](cfr. Pausan. I 1,3.—Plin. supra § 108. 135. XXXIV 140.) Sunt etiamnum[*](&iānum B2Vv(S). -annum B1. -amnunc Rd(?)Brot. -am Dal.) non ignobiles quidem, in transcursu tamen dicendi Aristocydes[*](ariftocydef BS. -oquides RF. -o quidem V. -onides hv.), Anaxander, Aristobulus Syrus[*](syrus v. surus ll.D.), Arcesilas[*](arcefillaf B. -ilaus hH Brot.), Tisicratis[*](tisicratis dv. tisigr- VR. tuf figr- B.) filius, Coroebus[*](coroebus S cum Keilio. corbiof Bd. -ius Rh. cordius V. corybas (Lugd. corib- v) v.a.S.), Nicomachi[*](nicomachif B. nichomachi V.) discipulus, Charmantides[*](charmantides Scum Keilio. -nidef B. carma- rv.) Euphranoris[*](euphranorif Bv. eufr- h. eutr- d. eitr- R. ettr- V.), Dionysodorus[*](dionysodorus S cum Keilio. -siodorus (-nisi- V) ll.v.) Colophonius, Dica eogenes[*](dicaeogenes S cum Keilio. dicaog- ll. diog- hv.), qui cum Demetrio rege vixit, Euthymides[*](euthymides d(?)S cum Keilio. (-medes hv). eutym- B. eutim- V. eitim- R.), Heraclides Macedo, Milon[*](midon h. mydon v.a.S.) Soleus[*](soleus G. folaeuuf B. (an folenfif?). solus rv.), Pyromachi[*](pirhomachi VR. philo- v.a.G. cfr. XXXIV 51.) statuarii[*](ftatyari B.) discipuli[*](disci- pulus R(?)dhv.a.J.), Mnasitheus[*](mnasiteos VR. mnesitheus H Brot.) Sicyonius[*](sicyonius (sicio-R) mnasitimus (-idemus v) RdG. om.B. sici- onius mnasitius sicionius mnasitimus V.), Mnasitimus, Aristonidae[*](ariftonide BV. -dis v.a.H.)

filius et discipulus, Nessus, Habronis[*](hadronif B.) filius, Polemon Alexandrinus, Theodorus Samius[*](samius hv. sannus V. -nnos Rd. -nos B.) et Stadios[*](tadiof BdJ. -ius R(B)G. -ieus H. statius V. tadius v.), Nicosthenis discipuli, Xenon, Neoclis discipulus, Sicyonius.

Pinxere et mulieres[*](mulier aeftimare B.): Timarete, Miconis[*](miconis ll. H. nic- G. myc-v.) filia[*](filiam B.), Dianam, quae[*](quae (que R) ll.S. om.hv. tabula quae hv.a.S.) in tabula Ephesi[*](ephaefi B.) est antiquissimae[*](antiquiffimae BG(S). -mis (praem. in dhv) rdhv(Brot.).) picturae; Irene, Cratini[*](cratini hv. -nif B2. gratinis r. cfr. § 140.) pictoris filia et discipula, puellam, quae[*](quae Rv. qua r.) est[*](eft BVv. aet R.) Eleusine [*](dist. Fröhner anal. crit. p. 15. cfr. § 132. (fortasse et delendum. an vero Calypso senex intellegitur opposita puellae?).), Calypso, senem[*](finem B.) et praestigiatorem[*](praestreglatorem Vd.) Theodorum[*](theodorum theodorum B.), Alcisthenen [*](alchiftenen B. alcistenen r. -nem d. -sthene v.a.S.) saltatorem; Aristarete[*](ariftareti B.), Nearchi filia et discipula, Aesculapium. laia[*](iaia BS. lala rv. Laia Schneidewin. Maia Fröhner 1. 1. p. 18.) Cyzicena, perpetua[*](perpetua Bhv. -tuo r.) virgo, M.[*](M. BC(D). marci dhLugd. -cia r. martia M. v. uarrone Rin ras.) Varronis iuventa[*](inuenta Bochette (Fröhner 1. 1. p. 18). ceftro BhB. cesiro rv.) Romae et penicillo pinxit et cestro in ebore[*](e hore B. aebore V.) imagines mulierum maxime et Neapoli anum[*](neapoli anum H cum Petito. -itanum ll.v.) in grandi tabula, suam quoque imaginem ad speculum.[*](cfr. Cic. ad Att. IV 16, 12. Plin. supra § 113.) nec ullius velocior in pictura manus fuit, artis vero tantum, ut multum manipretiis [*](manipretiif (-raet- BV) S. manvp- B2. manipretii R. -tio G. imrmanitate pretii hv. cfr. XXXIV 37.) antecederet celeberrimos eadem[*](eadem BVv(D). om.R(?)S.) aetate[*](state V1. aest- V2.) imaginum pictores Sopolim[*](fopolim BRTS. -lin dhH. -lym V. so- pylon v. 1 dionisidium R.) et Dionysium, quorum tabulae pinacothecas [*](pinachotechas V. -apothecaf (bine a- B2) B.) inplent. pinxit et quaedam[*](ei quadam V.) Olympias, de qua hoc solum memoratur, discipulum eius fuisse Autobulum[*](autobulum dG. autobolum VR. auteb- B. antob- hv.).

Encausto[*](incaufto B2.) pingendi duo fuere[*](fuere BS. fuisse rv.) antiquitus genera[*](genera constat v.a.S.), cera et in ebore cestro[*](castro R. ides Vd.), id est vericulo[*](uericulo (Salm. p. 163bD)S.cfr. XXXIII 107. uir- 11. v. classis R.), donec classes pingi coepere. hoc tertium accessit resolutis igni ceris penicillo utendi, quae pictura navibus[*](in nauibus hv.a.S.) nec sole nec sale ventisve[*](uentisue CFW Müller p. 16. -ifque Bdv. uestis- que r.) corrumpitur.

Pingunt et vestes[*](ueftif B1S.) in Aegypto, inter pauca mirabili [*](mirabile B1.) genere, candida vela, postquam attrivere[*](atriuere BV.), inlinentes non[*](r& B.) coloribus, sed colorem sorbentibus medicamentis. hoc cum fecere, non apparet in velis[*](uelif & in B.), sed in cortinam pigmenti[*](pigmenti B2G. -tif B1. -gemici R. -gemut V. pingi in hv.) ferventis[*](feruentes aquas hv.a.G.) mersa post momentum extrahuntur picta. mirumque , cum sit unus in cortina colos, ex illo[*](ilio B.) alius atque alius fit[*](fit Vd.) in veste accipientis medicamenti[*](medicamini VRd. -nis hv.a.G.) qualitate mutatus , nec postea ablui potest. ita cortina, non dubie confusura[*](confufara B.) colores, si pictos acciperet, digerit[*](digerit BdTv. -ret r. uno BdVerc. uino r v.a.H.) ex uno pingitque , dum coquit[*](coquit Rdhv. -ui B1V. -uitur B2D.), et adustae eae[*](eae B1S. hę B2. om. rv.) vestes firmiores[*](firmioref ulibuf BS. -oribus r. -ores dhv.) usibus fiunt quam si non urerentur.[*](Isid. XIX 15.—cfr. Athenag. legat. pro Chr. 17 p. 18 (Schwartz).)—

De pictura satis[*](distinxi cum O Jahnio. cfr. Fröhner mus. Rhen. 47 p. 294.)[*](satis om.R.) superque. contexuisse his[*](his om.R.) et plasticen[*](plastice V.) conveniat eiusdem operae[*](operae BV2 (genet. qualit.). cfr. § 183. -re rv (ad seqq. relatum). fortasse operis scribendum est, ut § 74. XV 131. XXVII 1. XXXVI 13, aut post conueniat (v. 17) exciderunt quae constat, ut fuerit quae constat opere (cfr. XI 224. X 94. XIV 55. IX 151. XXXIII 95 al.).) terrae.

Fingere ex[*](et (pro ex) Vh.) argilla similitudines[*](similitudinis VR.) Butades[*](butades (-aref B) BS. cfr. § 152. debu- r. dibu- dhv.) Sicyonius

figulus primus invenit Corinthi filiae opera, quae capta amore iuvenis, abeunte illo peregre, umbram ex[*](et (pro ex) V.) facie[*](fac B1. -ciem V.) eius ad lucernam in pariete lineis circumscripsit, quibus pater eius inpressa[*](expressa R.) argilla typum[*](tyrum B. et circum V.) fecit et cum ceteris fictilibus induratum igni proposuit, eumque servatum in Nymphaeo, donec Mummius Corinthum everterit[*](euerteret dhv.a.S.), tradunt. [*]((cfr. Pausan. IX 41, 1. X 38, 5. III 12, 10).—extr.: Isid. XX 4, 3.) sunt qui in Samo primos omnium plasticen invenisse Rhoecum et Theodorum tradant[*](tradant Bv. -dunt rG (errore).) multo[*](mulio BV.) ante Bacchiadas[*](bachiadaf BVT. batti- v.a.H.) Corintho pulsos, Damaratum vero ex eadem urbe profugum , qui in Etruria Tarquinium regem populi Romani genuit, comitatos fictores Euchira, Diopum[*](euchira diopum BS. heucira opu r. euchira et B. -rapum et v.a.Bas.), Eugrammum[*](eugramum BV.); ab iis[*](is V1. his V2.) Italiae traditam plasticen. Butadis[*](butidis R. dibutadis v.a.S.) inventum est rubricam addere aut ex rubra[*](rubra ll.Brot. -rica dv.) creta[*](cretam Vhv.a.Brot.) fingere, primusque personas tegularum extremis imbricibus inposuit, quae[*](q, B1. eq, B2.) inter initia prostypa[*](prostipa V. protypa v.a.Brot.) vocavit; postea idem ectypa[*](ecrypa B.) fecit. hinc et fastigia[*](fastidia V1R.) templorum orta[*](arta B.). propter hunc plastae[*](plafte BVv.a. B.) appellati[*](appella R. -ata v.a.B.).

Hominis autem imaginem gypso e facie[*](effacie V.) ipsa primus omnium expressit ceraque in eam formam gypsi infusa emendare instituit Lysistratus Sicyonius, frater Lysippi [*](lyssippi V. iusi- B.), de quo diximus. hic et similitudines[*](similitudines S. -nif B. -nem rv. an similitudini (sc. imagines)? cfr. pulcherrimas (v. 22).) reddere instituit;[*](34,61) ante eum quam pulcherrimas facere studebant[*](studebant (spond- T) dhTG. -bat B. -batur v(D). spudebatur r.). idem et de signis effigies[*](effigief BS. -em rv.) exprimere invenit, crevitque res in tantum, ut nulla signa statuaeve sine argilla[*](argila B.) fierent.

quo[*](quo—2 aeris post traditam plasticen (§ 152 med.) transposuit U.) apparet antiquiorem hancfuisse scientiam quam fundendi aeris.

[*](cfr. supra § 61.—Vitruv. III 3, 5.—(cfr. Vitruv. II 8, 9).) Plastae[*](plaftae Bv. -trae r.) laudatissimi fuere Damophilus[*](damophiluf B2G (diamo- B1. dimo- v). -pilus r.) et Gorgasus [*](gorgasus (cor- d) dv. -auf B. -anus (cor- V) r.), iidem[*](idem BRD. iidemque hv.a.S.) pictores, qui Cereris[*](ceteris V. cereris—5 utroque om.R.) aedem[*](edem B.) Romae ad circum maximum utroque genere artis suae excoluerant[*](excolerant R. -luerunt hv.a.S.), versibus inscriptis Graece, quibus significarent[*](significarunt Rhv.a.S.) ab[*](ab ll.S. a dhv.) dextra[*](extra V1R. -tera V2.) opera[*](opera om.BS.) Damophili[*](dimophili hv.a.G.) esse, ab laeva[*](ab laeua H cum Gron. ab imia B. aplane V. aplone R. a parte laeua hv.) Gorgasi. ante hanc aedem Tuscanica omnia in aedibus fuisse[*](uiffe B1. liffe B2.) auctor[*](auctores uarro V.) est Varro, et[*](et om.Rdv.a.S.) ex hac, cum reficeretur, crustas parietum excisas tabulis marginatis inclusas esse, item signa ex fastigiis dispersa[*](dispersa om.R.). [*](cfr. Plin. XXXIV 87.—XXXVI 41.) fecit et Chalcosthenes[*](calchoftenef BV.) cruda opera Athenis[*](thenif B.), qui locus ab officina eius Ceramicos appellatur. M. Varro tradit sibi cognitum Romae Possim[*](poffim ll.S, posim G. possum h. -unium v.) nomine, a quo facta[*](fac VdT. -tas v.a.H.) poma et[*](poma et ll. H. romae v.) uvas nemo posset[*](nemo posset ego. item pifcef (B. -cis rS. poscis d) ll.dv. ut non posses (-ssis Gron.) H U cum Gron. alitem nescisse Traube. addiderunt quos cod. Poll. v (Brot.). ita ut non sit G (S). non possis JD.) aspectu discernere a veris[*](ueris ll. G (S). ueris uix posses (cod. Poll.) v (Brot.).). idem magnificat Arcesilaum[*](archesilan V. -au B2v.a.G. asch- R.), L[*](L. om.R.). Luculli familiarem, cuius proplasmata [*](proplasmata G. propriafm- B. plaurosamta r. plastica h. proplasticen v.) pluris venire solita artificibus ipsis quam aliorum opera;[*](cfr. Plin. XXXIV 69. XXXVI 39.—XXXIII 156. XXXVI 40.) ab hoc factam Venerem Genetricem in foro Caesaris et, priusquam absolveretur[*](solueretur V.), festinatione[*](feftinate B.) dedicandi

positam; eidem a Lucullo HS[*](HIS B.) |X???|[*](|X???| D. IXI B. LX rdhv. LX S.) signum Felicitatis locatum , cui mors utriusque[*](utriufque Bv. -isque r.) inviderit; Octavio equiti Romano[*](romani B.) cratera facere volenti exemplar e gypso factum talento[*](talento Bdv. -tū r.). laudat et[*](e (pro et) V.) Pasitelen[*](pasitelem Vdv.a.S.), qui plasticen matrem caelaturae et statuariae scalpturaeque[*](fcalpturaeque B1G(J). fcvlpt- B2dv(Brot.). scalt- r.) dixit[*](di$X$macr; B. edixit d. esse dixit v.a.Brot.) et, cum esset in omnibus iis[*](iif B1R. hiif B2. hii V. his dhv.) summus, nihil umquam fecit ante quam[*](antiquam B.) finxit.[*](cfr. Plin. XXXIII 111. Liv. X 23, 12.(Cic. de divin. I 10, 16).—cfr. Martial. ep. XIV 177.—Liv. XXXIV 4, 4.) praeterea elaboratam[*](elauoratam V1. & labo- B.an elaboratam iam?) hanc artem Italiae et maxime Etruriae[*](etru- ria V2. -ria et dT. -riae et SU. truriat V1.); Vulcam[*](uulcam B1U. -ani B2. uulgam r. uolcanium S cum J1. turianum h. -mque v. del. Brot.) Veis[*](ueif BJ. ulis r. ueiis S.a fregellis (frigil- h) hcod.Poll. v.) accitum, cui locaret[*](cui locaret VRdhv. cull- B1. coll- B2.) Tarquinius Priscus lovis effigiem in[*](in hv. om. ll.dD. at cfr. XXXVII 11. XXXV 64. 94. 9. 12. XXXVI 196. 27. 28. 36. 58. 98. XXXIV 53. 84. 27. (33. 54). XVI 10. XII 94. VII 126. II 16 cum XXXIV 14. 27. XXXVII 178. XXIX 4. 71. XV 127.) Capitolio[*](capitolio Bhv. -li r. -lii d.) dicandam; fictilem eum[*](eam hv.a.G.) fuisse et ideo[*](deo B.) miniari[*](miniari G. -nari B. mi- rari rv.) solitum[*](solere hv.a.G.); fictiles in fastigio templi eius quadrigas [*](quadrigiae V. -gie R. -gae hv.a.G.), de quibus saepe[*](saepe ll.v. supra coni. J.) diximus; ab hoc eodem factum Herculem, [*](28,6) qui hodieque[*](hodie quae B.) materiae nomen in urbe retinet. hae[*](hae dTv. haec ll.) enim tum effigies deorum erant lautissimae[*](laudatissimae R(?)hv.a.U(J).), nec paenitet[*](paenitet S. pen- B. poen- r(?)v. cfr. § 141.) nos illorum, qui tales eos[*](eof BV1RdThS. deos V2H(U). del. v.) coluere; aurum enim et argentum ne diis quidem conficiebant. durant etiam nunc[*](etiamnum B1S.) plerisque in locis talia simulacra; fastigia quidem[*](quaedam B.) templorum etiam in urbe crebra et municipiis, mira

caelatura et arte suique[*](fuique BS. aeuique rv.) firmitate, sanctiora[*](fanctiora auro (-or muro B) ll.B (H). certiora auro v(G).) auro, certe innocentiora[*](innocentiora dv. -ior ll.).

In sacris quidem etiam[*](&iam Bv. iam r.) inter has opes hodie non murrinis crystallinisve[*](crystallinisue dhv. cryfft- (gr-B1) B. crisitali- R. cypsit- V.), sed fictilibus prolibatur simpulis[*](simpulis v(D). fin pulf B1. -Ifa B2. simpuis rJ. -puuiis hG.), inenarrabili[*](inerrabili V. -le B.)[*](sqq. dist. v.a.H. cfr. XXXVI 1.) Terrae[*](ter sae V.) benignitate, si quis[*](quis VRdhv. qui BS.) singula aestimet, etiam[*](et iam S.) ut[*](ut om.B.) omittantur in frugum[*](ftagum R.),[*](Isid. XX 4, 3. XIX 10, 14.) vini, pomorum[*](pymorum B1.), herbarum et[*](et om.Rhv.a.S.) fruticum, medicamentorum, metallorum generibus beneficia [*](ueneficia B.) eius, quae[*](quae R(?)H. quaeque Bdhv(S). que quae V. quaequae D. an quaeque alia? cfr. XX 2.) adhuc[*](ad hoc B.) diximus. neque[*](neque ego. uel quae Bv. uel rH.) adsiduitate[*](ad- siduitatif B. (de sententia cfr. XII 81).) satiant figlinarum opera, * doliis[*](doluis V1.) ad vina excogitatis, ad aquas tubulis[*](tubulif BVB. tab- RdThv. (tegulisque add.v.a.H).), ad balineas mammatis[*](mam- matis ll.v(H). hamatis B.), ad tecta *imbricibus[*](imbricibus hue transposui e coni. S. post opera (v. 9) habent ll. v (librarii primo ab opera ad tecta aberrantis errore mox cognito, sed non correcto. del. H.)* coctilibus laterculis fundamentisque[*](fundamentisque (-quae V) ll.v(S). frontatisque B. ad funda- menta D ex Isid. (salter ad parietes fundamentaque).) aut quae[*](aut quae ll.v(S). ob quae H. quae aut D.) rota fiunt, propter quae[*](rota fiunt propter quae B(v)S. om. rH. post funt transposuerunt doliis -aquas v.a.H, doliis—mammatis J. plura mutavit trans- ponendo addendoque D. cfr. etiam U 780.)[*](VII BV.) Numa rex septimum collegium figulorum instituit.[*](Isid. XX 4, 3. (6). 5.—Martial. ep. XIV 97. 101. 146. 107.) quin et defunctos sese multi fictilibus soliis[*](soliis om.V.) condi maluere[*](sicuti maluerunt V.), sicut M. Varro[*](marcvs B2. -co B1.), Pythagorio[*](pythagorio BS. -reo hBrot. -rico v. pitagodio r.) modo in myrti[*](in- mitti R.) et oleae atque populi nigrae foliis[*](fodis VR.). maior pars hominum

terrenis utitur vasis. Samia[*](samiae V.) etiam nunc[*](etiamnunc (&iann- B) S. -num rv.) in esculentis[*](sicu- lentis R. scul- V.) laudantur . retinent[*](retinet v.a.S(J).) hanc nobilitatem et Arretium[*](aretium B2.) in Italia et calicum[*](caldaicum V2. -dei R.) tantum Surrentum[*](furrentum V.), Hasta[*](hafta BdD. -tam r. Asta v. cfr. III 49.), Pollentia[*](polientia B.), in Hispania Saguntum, in[*](sagunt in V. -gunt tum en (tamen B2) B.) Asia Pergamum. habent et Trallis[*](trallis v(S). trailif B. tralis r. (cfr. § 172). tralles dhH. -eis C.) ibi[*](ibi ll.S. om.dhv. sibi Fröhner mus. Rhen. 47 p. 294.) opera sua et in Italia Mutina[*](mutina BC. utina r (v ante in italia).), quoniam et sic gentes[*](fig gentef B1. inge- B2.) nobilitantur et haec quoque per maria, terras[*](terrasque et citroque v.a.S.) ultro citro portantur, insignibus rotae officinis. Erythris[*](erythrif BThv. -theris r.) in templo hodieque ostenduntur amphorae[*](amphorae Bv. ap- piore r.) duae propter tenuitatem consecratae discipuli magistrique certamine, uter tenuiorem humum[*](dumu B1. dom- B2.) duceret. Cois ea laus[*](ea laus ego. illa laus D cum U 782. laus ll. v. leuitas Fröhner anal. crit. p. 19.) maxima, Hadrianis[*](adrianis V1dhH. adiutoris V2R.) firmitas , nonnullis circa hoc severitatis[*](quoque seueritatis d(?) Brot.) quoque exemplis. [*](Fenestella: cfr. Peter fragm. hist. Rom. p. 277.— Diog. Laert. V 1, 16.) Q[*](Q. hv. quintum B. quan- r.). Coponium[*](copionū B. -nium V.) invenimus ambitus damnatum, quia vini amphoram dedisset dono ei, cui suffragi[*](cui fufragi B. cuius fragi Vdh. cuius suffragii v.a.H.) latio erat. atque ut e luxu[*](e luxu S e coni. J. luxu v. fluxu cod. Poll. fruxu B1d. -xo VR. frucu B2.) quoque aliqua[*](aliquo B.) contingat auctoritas figlinis: tripatinium [*](tripatinium BS. -num v. tispatiniū r.), inquit Fenestella, appellabatur summa cenarum[*](cenarum S. coen- d(?)v. gen- VR. generū B. -ra h.cfr. § 165 extr.) lautitia; una erat murenarum, altera luporum, tertia mixti[*](mixa d. myxonis v.a.S.) piscis, inclinatis iam scilicet moribus, ut tamen eos praeferre Graeciae[*](gratiae VR.) etiam philosophis possimus, siquidem in Aristotelis heredum auctione

septuaginta[*](LX v.a.H.) patinas venisse traditur.[*](cfr. Suet. Vitell. 13.) nos[*](nam nos hv.a.S.) cum unam[*](unam dhv. una (a in ras.) B. un r.) Aesopi[*](esophi VRd.) tragoediarum histrionis[*](stronis VR.) in natura avium diceremus HS C???[*](c??? VS. [c] B. |c???| D. c' d. centum Rv(G). DC (h)B.)[*](10,141) stetisse, non dubito indignatos legentes. at, Hercules, Vitellius in principatu suo |X???|[*](|X???| BJ. X??? RdH. x VTh. cc v.) Hs condidit[*](condidit dhv. condit ll.) patinam, cui faciendae fornax in campis exaedificata erat, quoniam eo pervenit luxuria, ut etiam fictilia pluris constent quam murrina[*](murina R. unina V.).[*](cfr. Suet. Aug. 56.) propter hanc Mucianus[*](macianus R.) altero consulatu suo in conquestione[*](conquestione ll.v(S). -quisitione G.) exprobravit patinarum paludes Vitelli memoriae [*](memoriae BhG. -ria v. memacriae (-aer- V1) V. -rie R.), non illa[*](illae B.) foediore, cuius veneno Asprenati[*](asprenati hv. -pernati BR. -tis V2. -pere nati d. -tis V1.) reo[*](eo V.) Cassius[*](gaffiuf B.) Severus accusator obiciebat interisse convivas cxxx.[*](Martial. ep. XIV 113. III 81. Suet. Vitell. 3 extr.—cfr. Colum. I 6, 12.) nobilitantur his quoque oppida[*](iis oppida quoque hv.a.S.), ut Regium[*](regium Vv(D). -gum B. rhegium R(?)dhC.) et[*](ex VR.) Cumae[*](cum e B. cuma V.). Samia testa Matris deum sacerdotes, qui Galli vocantur, virilitatem amputare[*](amputant hv.a.H.) nec aliter citra perniciem, M.[*](si M. v.a.H.) Caelio credamus, qui linguam sic[*](sic—15 graui VRdhv. fic B2. om.B1.) amputandam obiecit gravi probro[*](probro d2 in ras.hv. -bra B. -ba r.), tamquam et ipse iam tune eidem Vitellio malediceret. quid[*](quid? non (= nonne) J.) non excogitat[*](excogitat uita BS(D). -tauit a r. -tauit uita J. -tauit ars hv.) vita fractis etiam testis utendo, sic ut firmius durent, tunsis[*](tunfif BS. tusis dv. uis V1. ur his V2. oris B.om.h.) calce addita, quae vocant Signina[*](figni ina B.)! quo[*](quo B2dv. quo e T. qua B1. quae Vh. q. R.) genere[*](genere BdTv. cen- V1R. cin- V2. certe h.cfr. 162.) etiam pavimenta[*](palmenta B.) excogitavit.

[*](Vitruv. II 6, 1. Seneca nat. qu. III 20, 3. Isid. XVI 1, 8.) Verum et ipsius terrae sunt alia commenta[*](segmenta v.a.H.).

quis enim satis miretur pessumam eius partem ideoque[*](ideoque BG. medioque rv.) pulverem[*](puluere Vd.) appellatam[*](appel- latum v.a.S.) in[*](in ll. v. an e? (colligitur add. Isid.).) Puteolanis collibus opponi maris fluctibus[*](flucti- bus om.R.), mersumque protinus fieri lapidem[*](lapidem Bdv. -itiā r.) unum inexpugnabilem [*](expugnabilem B.) undis et fortiorem cotidie[*](quo cotidie V.), utique si Cumano misceatur caemento[*](cemento V2v.a.G. cim- V1R.)?[*](Suet. Nero 45.) eadem est terrae natura et in Cyzicena regione, sed ibi non pulvis, verum ipsa terra qua libeat[*](qualibet dhv.a.S.) magnitudine excisa et demersa in mare lapidea extrahitur. hoc idem circa Cassandream[*](caffandream (casa- R) ll.v(S). -driam d(?)C.) produnt fieri, et in fonte Cnidio[*](cnidio VRdG(S). cned- B. gnid- v(Lugd.).) dulci intra octo menses terram lapidescere [*](lacere B.). ab Oropo quidem Aulida usque quidquid attingitur[*](quitquid attigitur (anti- B1) B.) mari terrae mutatur[*](mutur B1.) in saxa. non multum a pulvere Pateolano distat[*](diftate B1. -ante B2.) e Nilo[*](niho Vd.) harena tenuissima sui parte, non ad sustinenda[*](fufti- nendam B1.) maria fluctusque frangendos[*](fluctibusque frangendo VR.), sed ad debellanda [*](ebellanda V1. debellando B1. -dv??? B2.) corpora palaestrae[*](palaestrae dv. palef- BVVen. plas- R.) studiis. inde[*](an ideo?) certe Patrobio, Neronis principis liberto, advehebatur. quin et Cratero et Leonnato ac Meleagro[*](melae (e eras.)agro B1. mel agro B2.), Alexandri Magni ducibus, solitum[*](solitum ego. fabiumi B. sablum rS. -bulum dhv.) hoc[*](hoc sc. commercium.) portari[*](portari hv. -are ll. -auere Müller emend. V 19 (puncto post commerciis posito).) cum reliquis militaribus[*](relitaribuf (om. quis mili) B1. relat- B2.) commerciis[*](commercif B1D.) reperio, plura de hac parte non dicturus, non, Hercules, magis quam de terrae usu in ceromatis, quibus exercendo iuventus[*](inuentuf B1.) nostra corporis[*](corpora dhv.a.S.) vires perdit animorum.[*](Isid. XV 9, 5. cfr. XIX 10, 1. Pallad. I 34, 4.—extr.: cfr. Plin. II 181.)

quid? non[*](non BG(J). non et RdThv (Brot.). inVlacuna.) in Africa Hispaniaque e[*](e BS. om. r. ex v.) terra parietes, quos appellant

formaceos[*](formaceof BdG. forna- rv.), quoniam in forma[*](in forma ll. G. fornacium modo hv.) circumdatis II utrimque[*](duabuf utrimque BS. utrimque (-rumque V) dua- bus rv. cfr. Isid.) tabulis inferciuntur verius quam struuntur[*](striuntur R. instruuntur h(?)v.a.J ex Isid.), aevis durant, incorrupti imbribus, ventis, ignibus omnique caemento firmiores? spectat etiam nunc speculas Hannibalis Hispania terrenasque turres[*](turref Bdhv. terras r.) iugis montium inpositas. hinc et caespitum natura castrorum vallis[*](ualis V1. aliif B.) accommodata contraque[*](contraque BS. -tra rv.) fluminum impetus aggeribus[*](aggeribuf Bdv. ac generibus (genibus R) r.). inlini quidem crates parietum Into et lateribus crudis exstrui[*](extrui B1D.) quis ignorat?

[*](Vitruv. II 3, 1. 2. 3.) Lateres[*](lateris VR.) non sunt ex[*](ex BS. ea r. e dhv.) sabuloso[*](saboloso R. sob- V.) neque harenoso multoque minus calculoso[*](calculo VR.) ducendi solo[*](folof B1.), sed e cretoso et albicante ant ex rubrica vel etiam[*](etiam BS. cfr. Vitruv. si iam rv.) e sabulo[*](ex v.a.S. sa- bulo ll.v(J). -loso G. sablo S.), masculo[*](e masculo v.a.S.) certe. finguntur[*](fintur B.) optime vere, nam[*](non (pro nam) B.) solstitio rimosi fiunt. aedificiis non nisi bimos[*](nifi bimof BG. sibi mos r. ido- neos hv.) probant, quia[*](quia ego. quin ll.v.) et intritam ipsam eorum, priusquam fingantur, macerari oportet.[*](Vitruv. II 3, 4.) genera eorum fiunt[*](fiunt ego e Vitruv. qui BJ. que r. quae S. om.dv(D).) tria: Lydion[*](lydion ll. H. lidron h. -doron v. didoron B.), quo nos[*](nos ego coll. Vitruv. (nostri). uolgo Müller emend. V 20. om. ll.v.) utimur, longum sesquipedem [*](fefquipedem BdS. -de in r. -de hv.), latum pedem[*](pede Rhv.a.S.), alterum tetradoron, tertium pentadoron [*](tertium penta- doron om.B.). Graeci[*](graeci dhv. greci B. graecia V. ttia R.) enim antiqui δῶρον palmum[*](psalmum V1R.) vocabant et ideo δῶρα munera[*](dora mūcera R. doromum caera V.), quia manu darentur[*](odorentur R.); ergo a quattuor et quinque palmis, prout sunt, nominantur. eadem est et latitudo[*](latitudine B.). minore privatis[*](in priuatis hv.a. S.) operibus, maiore[*](maiore Bhv. a ma- r.) in publicis

utuntur in Graecia. Pitanae in Asia et in[*](et in hv. aut in ll. an sicut in?) ulteriore Hispania civitatibus Maxilua[*](maxilua ll.H. cfr. Vitruv. -lia d. massilia hv. massia B.) et Callet[*](callet D cum U 783 coll. III 12. -ent B. canlent r. -to d. calento hv.) fiunt lateres, qui[*](que (quę R) siccat VR.) siccati non merguntur in aqua. sunt enim e terra pumicosa, cum subigi potest, utilissima.[*](Vitruv. II 8, 9. 10.) Graeci, praeterquam ubi e silice fieri[*](est licefieri (lique- V) Vd.) poterat structura[*](ftructura Bv. -tu r.), latericios parietes praetulere . sunt enin aeterni, si ad perpendiculum fiant[*](frant B.). ideo et[*](ideo et BhS. de eo et rH. ideo et ad (in G) v.)[*](dist. H.) publica opera et regias domos[*](damos R.) sic[*](fic BdTS. ie R.del.V2hH. adduntur. sic v.) struxere[*](ftrucfere B1. -cxere V. extrux- Thv.a.G.): murum Athenis, qui ad montem[*](montem Bdv. monente V. -ent R.) Hymettum[*](hymettum C. -metum BVv. heym- R.) spectat, Patris aedes Iovis et Herculis, quamvis lapideas columnas et epistylia[*](epyftylia B. aepistilia V.) circumdarent, domum Trallibus[*](trailibuf B. tral- V.cfr. § 161.) regiam Attali, item Sardibus Croesi[*](coefy B.), quam gerusian[*](gerusian C. -sia VRv. -fta B.) fecere, Halicarnasi[*](alicarnafi B.) Mausoli[*](mausoli G. -luf BR. -lea v. masolus V. -liis d.), quae[*](quae Rdhv. que B. qui V. (an iisque sc. lateribus?).) etiam nunc[*](etiannunc B1.) durant.[*](Vitruv. II 8, 9. 16. 17.) Lacedaemone quidem latericiis parietibus excisum opus tectorium[*](tecto- rum B.) propter excellentiam picturae ligneis formis inclusum Romam deportavere in aedilitate ad comitium exornandum[*](exorandum Vd.) Murena[*](munera R. muraena dh(?) Lugd.) et Varro. cum opus per se mirum esset, tralatum[*](translatum B2Rdv.a.S.) tamen magis mirabantur[*](mirabuntur B.). in Italia quoque latericius murus Arreti[*](arreti J. -tii H. arrecti B. acreti rv. aretii B. -ti S.) et Mevaniae[*](& meuaniae Bv. eume- d. eum euagine (aeuaginae V) r.) est. Romae non fiunt talia aedificia, quia sesquipedalis paries non plus quam unam[*](ualan (pro unam) B.) contignationem

tolerat[*](et p. 295, 1 condignationem tvlerat B2.), cautumque est, ne[*](ne Bhv. nec r.) communis crassior fiat, nec intergerivorum[*](intergerriuor V. -erinorum v.a.H.) ratio patitur.

[*](Isid. XVI 1, 9. Diosc. V 123.) Haec sint dicta de lateribus. in terrae autem reliquis[*](reliquif Bv. regionis r. om.h.) generibus vel maxime mira natura est sulpuris[*](sulphuris Rd(?) v.a.J (ut semper).), quo[*](quod V1R.) plurima domantur. nascitur in insulis Aeoliis inter Siciliam et Italiam, quas ardere diximus, sed[*](3,92 sq.) nobilissimum in Melo[*](milo VR.) insula. in Italia quoque invenitur in Neapolitano[*](neopoli- tano B. expo- V.) Campanoque[*](campoque B.) agro collibus, qui vocantur Leucogaei[*](leucogaei R(?)B. -geli V. -gely dT. -gei h. -oceli B.). ibi e[*](ibi e B(R?)H cum Gron. bie Th. biae Vd. (lybiae B). quod est (vel e) v.) cuniculis effossum[*](efossum V. efuss- R.) perficitur igni. genera IIII:[*](Isid. XVI 1, 9. Diosc. V 123.)[*](Isid. XVI 1, 9. 10.) vivum, quod Graeci apyron vocant, nascitur solidum[*](solidum D cum U 784. solidum hoc est glaeba (BS. gleba rH. -bosum v) ll.v.)[*](dist. ego.) solum[*](folum B1VRS. -lo B2. del.D cum U. quo solum dT(?)H. eo solo v.)—cetera[*](cetera V2S cum Gron. ex omnibus generibus (om.B) medici utuntur. alterum genus cetera BV1R (errore praecepta ex v.13 sqq.). ex omnibus—utun- tur cetera dThv.) enim liquore constant et conficiuntur oleo incocta—; vivum effoditur tralucetque[*](translucetque B2Rdv.a.S.) et viret[*](ui//r& B.). solo ex omnibus generibus medici utuntur[*](solo—utuntur U.S. om.dThv. (generibus om. S cumBa).). alterum genus appellant glaebam[*](gleba V.), fullonum tantum officinis familiare. tertio quoque generi[*](generi Bhv. -re r.) unus tantum est usus ad lanas suffiendas [*](suffiendas G. cfr. Isid. -iciendas ll.v), quoniam candorem[*](candorem hD cum U 785. -rem tantum ll.v.) mollitiamque[*](mollitiāq. BS. -iam R (praem. et) d. -iemque hv. inVlitt. evan.) confert. egula vocatur hoc genus, quartum[*](quartum ll.D. -to hv.) caute[*](caute (cate V) II. D. autem hv. (aptum Isid.). anκαυτήρ?) ad ellychnia[*](hellychnia B. hely- V.) maxime conficienda; cetero tantum[*](tantum ll. -ta hv ex Isid. an tamen (vel uis tantum)?) vis[*](uis om.V.) est ut morbos comitiales

deprehendat nidore inpositum igni. lusit et Anaxilaus[*](anasilaus R.) eo, addens[*](addenf BS. candens rv.) in calicem[*](calicem BS. -ce rv.) vini[*](uini B2Isid.Brot. uici B1. uino r. nouo v.) prunaque[*](prunaque dv. -na quae B. -naeque V. -neque R.) subdita circumferens, exardescentis[*](exardefcentif Bdv. -tes r.)repercussu[*](repercussu v ex Isid.(J). se pc- Rd. superc- V. perc- BS.) pallorem dirum velut defunctorum effundente in[*](effundente in ego. cfr. XXXIV 12. -tem BS. -te rv. offundente h (?)G.) conviviis[*](conuiuif BJD.).[*](Diosc. V 123. Pl. iun. 58, 16.Seren. 456.) natura eius excalfacit, concoquit, sed et discutit collectiones corporum, ob hoc talibus[*](talibus ll. v. albis Fröhner anal. crit. p. 19. cfr. XXXIII 110.) emplastris malagmatisque miscetur. renibus quoque et lumbis in dolore cum adipe mire prodest inpositum, aufert et lichenas faciei[*](faciei BS. e (ae F. a v) facie (-iae F) RFdhv. om.V (hic deficiens usque ad § 194 bitumini).) cum terebinthi[*](terebinti F. -benti B.) resina[*](resine R. ne sine F.) et lepras[*](lebhraf B1.); harpax[*](harpax BB (S cum J ad praecedd. re- ferens). arpax r. harpacticon (om. ita) v.) ita vocatur[*](uocatur Bv. -antur r.) a celeritate praebendi[*](praebendi BS. cfr. XXVIII 3 extr. praeuelli r. uellendi hB. auell- v. prendendi J.), avelli[*](uelli h. a R.) enim subiade debet.[*](Diosc. V 123. eupor. II 31.—Homerus χ 481. Iuvenal. II 157. Ovid. fast. IV 739.—cfr. Plin. XXXI 59.—Seneca nat. qu. II 21, 2.) prodest et suspiriosis[*](suspiriosus R.) linctu[*](linctu S cum J. unctu B. linctum dhv. -tus R2F. lictus R1. cfr. XXXVI 133. XXXIII 92. XXXI 104. 105. XXIX 120.), purulenta quoque extussientibus[*](extussia eā tibus RF.) et contra scorpionum ictus. vitiligines[*](utiligines R. uellig- B1. uel lentig- B2.) vivum nitro mixtum atque ex aceto tritum[*](uium B1. cum B2) et inlitum tollit, item lendes, et in[*](et in BS. in rv. et h. ) palpebris aceto sandaracato admixtum [*](admixtum BS. (amm- dh). -tom F. -to Rv. cfr. XXIX 137.). habet et[*](et om.B.) in religionibus locum ad expiandas[*](expianda, B.) suffitu domos[*](modo B.). sentitur vis eius et in aquis ferventibus, neque alia res facilius accenditur, quo apparet ignium

vim magnam ei[*](ei B2S. & r. etiam dh. -am ei v.) inesse. fulmina, fulgura[*](et fulgura v.a.J.) quoque sulpuris odorem habent, ac lux ipsa eorum sulpurea[*](fulfurea B2. sulpura RF. -phurea d(?)v.a.S.) est.

[*](Isid. XVI 2, 1. Diosc. I 99. 100. Vitruv. VIII 3, 8.) Et bituminis vicina natura est. aliubi[*](aliubi S. -be B1. alibi rv.) limus[*](limis R.), aliubi[*](aliubi S. -be B1. alibi B2dv. om. r.) terra[*](terrae R.) est[*](est om.hv.a.S.), limus[*](libuf B1.) e[*](e (G. a Rhv) iudaeae Rhv. e (a F) iudea Fd. eiufde ae (del.B2) B.) Iudaeae lacu[*](lacu Bhv. flacu F. flatu Rd.), ut diximus, emergens,[*](5,72) terra in Syria circa Sidonem oppidum maritimum. spissantur haec utraque et in densitatem coeunt. est vero[*](est uero et Bergk I 23.) liquidum bitumen, sicut Zacynthium et quod a[*](ab B1.) Babylone invehitur; ibi quidem et[*](et om.B.) candidum gignitur. liquidum est et Apolloniaticum, quae omnia[*](umū (pro omnia) R.) Graeci pissasphalton[*](piffafphalton (fpi- B1) Bdhv. -palton r.) appellant ex argument picis[*](pifcif B1.) ac[*](ac ll.S. et dhv.) bituminis.[*](Diosc. I 99 (101). Solin. 5, 22. Verg. georg. III 451. Colum. VI 32, 2.) gignitur et[*](& BFhv(S). et in (im T) RdT. etiam H.) pingue oleique[*](oleique BS. dieique r. (liquorisque oleacei v).) liquoris in Sicilia Agragantino[*](agragan- tino RFv(D). agragent- B1S. agrigent- B2. cfr. § 62.) fonte, inficiens[*](in- f//icienf B2. infpic- B1.) rivum. incolae id harundinum paniculis colligunt, citissime sic[*](fi B1.) adhaerescens, utunturque eo ad lucernarum lumina olei vice, item ad scabiem iumentorum[*](ad fcabiē (-em ad d) B2dhv(D). fcabie (-iae F. -iem S) ad rS. (an item in scabie boum ac iumentorum?).). sunt qui et naphtham[*](naphtham G. -then v. nap- tham B2. napham B1. -pha r. cfr. II 235. XXIV 158.), de qua in secundo diximus volumine, bituminis[*](2,235) generibus adscribant, verum eius ardens natura et ignium cognata[*](cognatio R.) procul ab omni usu abest.[*](Diosc. I 99. 101.)[*](Diosc. eupor. I 235. 53. 71. cfr. Scribon. 54. Marc. 12, 2.) bituminis probatio ut quam maxime splendeat sitque ponderosum[*](ponderosum ac v.a.J.), graveolens[*](graueolens ego e Diosc. graue leue (lene h) ll.dhv. graueolens, leue Kül- bius. grauedinosum, leue Müller emend. V 21.), atrum[*](atrum ego e Diosc. autem ll. v.) modice, quoniam adulteratur pice. vis

quae sulpuri[*](sulpuri FJ. -rei B. -phuri RS. -ris hv.): sistit, discutit, contrahit, glutinat. serpentes accensum nidore fugat. ad suffusiones oculorum et albugines [*](albugine R.) Babylonium[*](babylonis R. babill- F.) efficax traditur, item[*](idem B.) ad lepras[*](lebhraf B1.), lichenas pruritusque[*](pluritufque B1.) corporum. inlinitur et podagris. omnia autem eius genera incommodos oculorum pilos replicant, dentium doloribus medentur[*](medetur hS.) simul[*](simul cum hv.a.S.) nitro intrito[*](intrito. lenit ego coll. Diosc. eupor. I 71 et XXX 77. 81. inlituf B. -to J. -tum S. -tum lenit D (cum sqq. iungens coll. XXX 121). inlini F. illini R. illitum dh. -ta v.).[*](Diosc. I 101. eupor. II 31. 39. cfr. Marc. 16, 67.) lenit tussim veterem et anhelitus cum vino potum[*](potum ll.J (cum lac. signo). potum emendat v.); dysintericis etiam datur eodem modo sistitque alvum[*](ali- tum R.). cum aceto vero potum discutit concretum sanguinem ac[*](ac BS. & dhv. om.r.) detrahit. mitigat lumborum dolores, item articulorum, cum farina hordeacia inpositum emplastrum[*](inplaftrum B1.) peculiare[*](peculare B.) facit suo[*](fuo BhS. sui rv.) nomine[*](nominis v.a.S.). sanguinem sistit, volnera colligit[*](colligat v.a.S.), glutinat nervos. utuntur[*](utantur R.) etiam ad quartanas bituminis drachma[*](dracma B.) et hedyosmi[*](hedyoymi Fd. hedro- R.) pari[*](patori RF.) pondere cum murrae obolo subacti.[*](Diosc. I 101.—extr.: Vitruv. VIII 3, 8. I 5, 8.) comitiales morbos ustum[*](uftum Bdv. usum r.) deprendit. volvarum strangulationes olfactu[*](olfactum hv.a.S.) discutit cum vino[*](uinū R.) et castoreo, procidentes[*](procidentes RTH. -te Fd. -cedentef B. -cidenti (-tia v) sedi (-dis v) hv.) suffitu reprimit, purgationes feminarum in vino potum elicit[*](elicit Bv. eiec- r.), in reliquo usu aeramentis inlinitur firmatque[*](firmat- que dhv. -quae F. -maq. R. fit atq. B.) ea contra ignes[*](ignis RFS.). diximus[*](34,15) et tingui solitum[*](solitas v.a.S.) aes[*](aef BS. ex rv.) eo[*](eof B1.) statuasque[*](statuas et v.a.S.) inlini. calcis quoque usum praebuit ita feruminatis[*](feminatif B1. ferrumin- Rdv.a.S.) Babylonis[*](babylonii R.) muris. placet in[*](in Bdhv(S). et RG. et in FD.)

ferrariis fabrorum officinis tinguendo ferro clavorum[*](clauorum BS. -umque Fdhv(D). duorumque R. (dist. sustulit J).) capitibus et multis aliis usibus.

[*](Isid. XVI 2, 2.) Nec minor est aut[*](aut om.R.) adeo[*](ab eo dTv.a.S.) dissimilis aluminis[*](aluminis RFdhv(D). -ni BS.) opera, quod intellegitur salsugo terrae. plura et eius genera. in Cypro candidum et nigrius[*](nigricis T. -rum dhv.a.S.), exigua coloris[*](coloribufque B. (an colors uisusque?).) differentia, cum sit usus magna[*](magna G. -ni ll.v.), quoniam inficiendis[*](inficiendif Bdv. -do h. -entes r.) claro colore lanis candidum liquidumque utilissimum est contraque fuscis aut obscuris nigrum. et aurum[*](auro R.) nigro purgatur.[*](Isid. XVI 2, 2. Diosc. V 122.—Galen. Kara κατὰ τόπ.. VI 3.) fit autem omne ex aqua limoque, hoc est terrae exudantis[*](exundantis F. -tur R.) natura. conrivatum hieme aestivis solibus maturatur. quod fuit ex eo praecox[*](praecoctu B2.), candidius[*](candidiuf BG. -dus r. -dum dhv.) fit[*](fuit B.). gignitur autem in Hispania, Aegypto[*](aegyto B (item infra).), Armenia, Macedonia, Ponto, Africa, insulis Sardinia , Melo, Lipara, Strongyle[*](ftrongylae B. -gule R.). laudatissimum in Aegypto, proximum in Melo. huius quoque duae species, liquidum spissumque. liquidi probatio ut sit limpidum lacteumque, sine offensis fricandi[*](fricandi ll. v(S). -ntium hC.), cum[*](dū R.) quodam igniculo caloris[*](caloris v e Diosc. col- ll.). hoc phorimon[*](phorimon v e Galeniκατὰ τόπουξVI 3 p. 495. porthmon Rd. -tmon B. pontinon h. posthonon F. (phormion Dal. errore).) vocant. an sit[*](fint B1.) adulteratum, deprehenditur suco Punici[*](pumici B.) mali; sincerum enim mixtura[*](mixtura BFd. -ram fugit h. -ra ea nigrescit R(?)v. lac. ego indicavi; excidit fere inficitur.) .... alterum genus est pallidi et scabri et quod[*](et quod RFdhv. id quod B.) inficiatur[*](inficitur hv.a.H.)et[*](& ego. a BS. om. rv. cfr. § 2.) galla[*](gallif B1.), ideoque hoc vocant paraphoron.[*](Diosc. V 122. Seren. 81. Marc. 18, 21. Pl. iun. 100, 14–16. 5.) liquidi[*](liquidi BJ. uis liq- rv(D).) aluminis vis[*](uis J. om. ll.v(D).) adstringere, indurare, rodere. melle[*](melli B. (an melli admixtum? cfr. § 177).) admixto sanat oris[*](fenatorif B.) ulcera, papulas

pruritusque. haec curatio fit in balneis II mellis partibus[*](duabus ll. v.), tertia aluminis. virus alarum sudorisque[*](fudorifque BD. -resque rv.) sedat[*](edat B.). sumitur pilulis[*](pipulif B1.) contra lienis vitia pellendumque per urinam sanguinem . emendat et scabiem[*](scabiam R.) nitro ac melanthio[*](mellantio R. -amtio F.) admixtis.

[*](Diosc.V 122.)[*](cfr. Plin. XXXIV 2.—Marc. 9, 20. 12, 4. 49. Diosc. eupor. I 82.) Concreti[*](concreti Bv. -te r.) aluminis unum genus σχιστὸν[*](chiston F2Rd. hi- B1.) appellant Graeci, in capillamenta quaedam canescentia dehiscens, unde quidam trichitim[*](trichitim BS. -tin v. -chlithim F2. -chlitem F1. tryclitim d. triclinon R.) potius appellavere. hoc fit e lapide, ex quo et aes[*](ęf B2S. hef B1. om. rG. id v.)—chalcitim[*](calcitim R.) vocant[*](uocant ut ego. -amuf BS. -atus F. -atur Rdh. -ant ut sit v. cfr. XXXIV 117.)—, ut sudor quidam eius lapidis in spumam coagulatus[*](coagulatuf BdG. -taes F. -ti est (del. v) hv.. coēgula ē R.). hoc genus aluminis minus siccat[*](minuf ficcat BS. om.F(?). minus RdTh(?)H. siccat v.) minusque sistit[*](minufque firtit BFv(S).sistit Rd Th(?)H.) umorem inutilem corporum[*](corporum BS. -ris rBrot. -ribus Tv.), et[*](et ll.S. sed v. an at?) auribus [*](& BS. uel rv.) magnopere prodest infusum; vel[*](dist. ego. an uel delendumn?) inlitum[*](inlifam RF.) et oris ulauribus dentibusque et si[*](et si ego. & if B1. & hif B2. et r. si hv.) saliva cum eo contineatur. et oculorum medicamentis inseritur[*](insenut??? R.) apte verendisque[*](uescendisque R.) utriusque sexus[*](fexuuf B1D.). coquitur in catinis[*](catinif BS. pat- rv. (an recte? cfr. XXXII 101 XXXIV 109. 113. 167. 170. 176. XXVIII 132. XXIX 49. XXX 47. XIX 129 al.).), donec liquari[*](liquari Bv. -re r.) desinat[*](defina??? B.). inertioris[*](inertiorif Bdv(S). -res F. interioris R(?)hLugd.) est alterum generis, quod strongylen[*](strongylen dB. -gulen B. -ncylen F. -ncilen R. stringilin v.) vocant. duae[*](& BS. om. rv.) et eius species, fungosum[*](fungofum Bdv. fing- r.) atque omni umore[*](omā or& dui R.) dilui facile, quod in totum damnatur. melius pumicosum et foraminum fistulis spongeae[*](spongete R. -ge se F2. sponte se F1.) simile rotundumque natura,

candido propius, cum quadam pinguitudine, sine harenis, friabile, nec inficiens nigritia. hoc coquitur[*](quoq.tur B1.) per se carbonibus puris, done cinis[*](cinnif B1.) fiat[*](flat B.).—Optimum ex omnibus[*](ex omnibuf quod B2v. quod ex omn- r.) quod[*](uoca//// B1.) Melinum vocant ab insula[*](insula Melo v.a.S.), ut diximus. nulli vis[*](184) maior neque adstringendi[*](abftringendi B. adstringendis F.) neque denigrandi neque indurandi , nullum spissius. oculorum scabritias[*](scabritia RF.) extenuat, combustum utilius[*](utilius om.R.) epiphoris[*](ephiporif B1. epi- B2.) inhibendis, sic et ad pruritus corporis. sanguinem quoque sistit intus[*](intus LL.S. in hv.)potum[*](potum S cum J. totum BFhv. tutum Rd.), foris inlitum [*](in- litū B2S (ill- hv). -tuf in B1Rd. inclitus 7nF.). evulsis[*](euulfif B2S. uulfif B1dTv. ulpis r.) pilis ex aceto inlinitur renascentesque[*](renascentem hv.a.S.) mollit in[*](in om.hv.a.S.) languinem[*](lanuoinem F1. lanuci- F2. lanaci- R.).[*](Diosc. V 122. Marc. 34, 25.) summa[*](summam dTv.a.Brot. (ad praecedd. relatum).) omnium generum vis in adstringendo , unde nomen Graecis. ob id oculorum vitiis aptissima sunt, sanguinis fluctiones [*](inhibet hG.)inhibent cum adipe. putrescentia[*](dist.ego.) ulcerum compescit cum adipe—sic et infantium ulcera[*](sic et infantium ulcera ante putrescentia ponunthv.a.S.) et hydropicorum eruptiones siccat—et aurium[*](aurium Bdhv. audium R. urinam F.) vitia cum suco Punici mali et unguium scabritias cicatricumque duritias et pterygia[*](ptery- gia dhv. -rigia B. peterigia r.) ac perniones[*](pniciones R. perlionef B1.), phagedaenas [*](phragedenaf B.) ulcerum ex aceto aut cum galla[*](auc tum gallia B1.) pari pondere cremata, lepras[*](lephaf B1.) cum suco olerum[*](olerum Bv. oleor- Fd. oculor- R.), cum salis vero II partibus [*](duabus 11.v.) vitia, quae serpunt, lendes[*](lindenf B1. -der RF.) et alia capillorum[*](capillorum animalia om.B.) animalia aquae[*](aquae J e coni. S. cfr. Diosc. aque B2. atq. B1. quae F. que Rdh.del. v.) permixtum[*](permixtum aquae d(?)v.a.J.).[*](Diosc. V 122. Theod. Prisc. I 19 (59).—Marc. 14, 18.) sic et ambustis prodest et furfuribus[*](furribuf B1.)

corporum cum sero[*](sero ll. B(H). sero et C. del. v.) picis[*](pifcif B2. pice hv.a.H.). infunditur[*](infungitur B1.) et dysintericis uvamque [*](uuamque ego. quamque B1. -qua B2. uuam quoque rv.) in ore comprimit[*](inprimit R.) ac tonsillas[*](tonfillif B.). ad[*](ut (pro ad) R.) omnia, quae in ceteris generibus diximus, efficacius intellegatur[*](intelligitur hv.a.S.) ex Melo[*](melo Bdv. mero r.) advectum, nam ad reliquos[*](reliquof Bdv. -uas r.) usus vitae[*](uitae Bdv. -ta r.) in coriis lanisque perficiendis quanti sit momenti, significatum est.

[*](183)

[*](Diosc. V 171. (cfr. Marc. 8, 5). Isid. XVI 1, 7. Th. lap. 62. 63.) Ab his per se[*](per fe BS. pense r. paene d. paene omnia hBrot. per se omnia v.) ad medicinam[*](medicinam BS. -nas (medec- F1) rv.) pertinentia terrae genera tractabimus. Samiae II sunt, quae[*](duae ll. v. duo U 787. cfr. § 195.) collyrium[*](collyrium ll.(B)H. cfr. Diosc. syropi- con v.) et quae aster appellantur. prioris[*](priorib. B.) laus ut recens sit ac levissima[*](leuissima D cum U 787. leniss- ll.Brot. leuis B. lenis hv.) linguaeque[*](linguae quae B1.) glutinosa, altera glaebosior[*](glaebosior S. gleb- BRdB. glob- Fhv.); candida utraque[*](dist. U.). uritur[*](uritur BS. -tur ac rv(D).), lavatur[*](labatur F. -but R.). sunt qui praeferant priorem. prosunt sanguinem expuentibus[*](emplaftrifquę (-que B1) B2.); emplastrisque, quae[*](quae om.B.) siccandi causa componuntur, oculorum quoque medicamentis[*](medicaminis F.om.R (hic deficiens usque ad § 196 nascitur et).) miscentur[*](miscentur dh(?)v. -etur BF.).

Eretria[*](eretria dv. fret- B. fretma F.) totidem differentias[*](differentia F.) habet, namque est alba[*](eft alba BFdS. et alba h. et alba est v.) et cinerea, quae[*](cineraque F.) praefertur[*](praefertur Bdv. -runtur Fh.) in medicina. probatur mollitia et quod[*](& quod Bhv. quod et d. quod F.), si aere perducatur[*](perducatur BFdTH. praed- v. (aera) -antur B. cfr. § 199.), violacium reddit[*](reddit dv. -didit B. -di F.) colorem. vis et ratio eius in medendo dicta est inter[*](38) pigmenta.[*](Diosc. V 170.)— Lavatur omnis terra—in hoc enim loco dicemus—perfusa aqua siccataque solibus[*](salibus F.), iterum

ex[*](sidat Fh.) aqua trita ac reposita, donec considat et digeri possit in pastillos. coquitur in calicibus crebro concussis[*](concuffif BdTBrot. -ssit F. -ssu hv.).

[*](Diosc. V 173. 174. 176. 180.—cfr. Marc. 7, 18.) Est[*](& (pro est) B.) in medicaminibus et Chia terra candicans. effectus eius idem[*](eius idem ego. eiusdem ll.H. eius v.) qui Samiae[*](samiae—8 eius idem qui om.B.); usus ad mulierum maxime cutem. idem et Selinusiae[*](selinusiae dB. -sa h. silinuste F.). lactei coloris haec[*](haec FD. hac h. est haec dv.) et aqua dilui celerrima[*](celerrima v. ceterr- F. teterr- d. ceterum h.); eadem lacte diluta[*](diluta et v.a.S.) tectoriorum albaria[*](aluaria d.) interpolantur. pnigitis[*](pnigitis B(H) e Diosc. ponitis F1. pnitis F2dT. phini- cis h. -nitis v. pignitis Bas. (errore).) Eretriae[*](eretriae dv (fer- h). -ia F.) simillima[*](similima F. est dhv. es F.) est, grandioribus tantum glaebis[*](glebis et hv.a.S.) glutinosaque[*](glutinosaque dTS. -sae qui F. -sa cui hv.). effectus eius[*](eius FdTS. om.hv.) idem qui[*](qui dThv. quae F.) Cimoliae , infirmior tantum[*](tantum B1FThJ. tam B2d(?) v(D).). bitumini[*](bitumini Bdv. -ne Fh.) simillima est ampelitis[*](ampelitis B e Diosc. appell- BVdhv.). experimentum eius, si cerae[*](fincerę B1. -ra h. si in cera v.a.B.) modo accepto oleo liquescat et si nigricans[*](nigri canis V.) colos maneat tostae. usus ad molliendum[*](molliendum dhv. moli- BV.) discutiendumque, et ad[*](& ad BdTS. ad Vhv.) haec medicamentis additur, praecipue in calliblepharis[*](calliblepharis dhv. -parif B. -brepharis V.) et inficiendis capillis.

[*](Diosc.V 175. Marc. 5, 6. 10, 75. Celsus I 3 (p. 20, 22). Pl. iun. 79, 21. 20, 16.) Cretae plura genera. ex iis Cimoliae duo[*](duae h.cfr. § 191.) ad medicos[*](medicos usus U 788. cfr. XXII 163.) pertinentia, candidum et ad purpurissum[*](purissum V.) inclinans . vis utrique ad discutiendos tumores[*](tumores et dhv.a.S.), sistendas fluctiones aceto adsumpto. panos[*](pannof B.) quoque et parotidas cohibet et lienem[*](lienem BdS. lenam V. lichenam h. -nas v.) inlita[*](inlita Bv. -tam V.) pusulasque[*](puftulafque Bv.a.H.), si vero aphronitrum[*](aphronitrum hv. afon- B. ad afon- Vd.)

et cyprum[*](cyprum ll.S. -rus Brot. -rium hv. nitrum G.) adiciatur et[*](et om.B.) acetum, pedum tumores[*](tumores sanat hv.a.S.) ita, ut in sole[*](in fole Bv. insule d. -lae V.)[*](sex ll. v) curatio haec fiat et post VI horas aqua salsa abluatur. testium tumoribus cypro[*](cypria v.a.H.) et cera[*](& cafra B. cera v.a.H.) addita prodest.[*](Cels. III 19.—Diosc. V 175. Pl. iun. 100, 16.) et refrigerandi quoque natura cretae[*](creta Vd.) est, sudoresque inmodicos sistit inlita atque ita papulas[*](pabulas V.) cohibet[*](cohibeat V2.) ex vino adsumpta in balineis. laudatur maxime Thessalica[*](thefalica B.). nascitur et[*](et in VRdB. & Bhv.) in Lycia circa Bubonem.

Est et alius Cimoliae usus in vestibus. nam Sarda, quae adfertur[*](adferior R.) e Sardinia, candidis tantum adsumitur, inutilis [*](inutilif- fima (om. uersicoloribus et est uilissima) B.) versicoloribus, et[*](an ea pro et?) est vilissima[*](uilissima R(?)G. util- VdThv.) omnium Cimoliae generum, pretiosior Umbrica et quam vocant saxum. proprietas saxi quod crescit[*](crefcit Bv. gres est d. tres quod est r. est h.) in macerando; itaque[*](itaque ego. atque ll.v.) pondere emitur, illa mensura. Umbrica non nisi poliendis vestibus adsumitur. neque enim pigebit hanc quoque partem adtingere, cum lex Metilia[*](metilia B2RBrot. -t//llia B1. -tella Vv. -talla dh.) extet fullonibus dicta[*](dictam B.), quam C.[*](C. B1dv. G. B2 e F. /// V.om.R.) Flaminius L. Aemilius censores dedere ad populum ferendam.[*](Isid. XVI 1, 6. Th. lap. 62. 64.) adeo omnia maioribus curae fuere. ergo ordo hic est: primum abluitur vestis Sarda, dein sulpure suffitur, mox desquamatur[*](diffqua- matur B2.) Cimolia quae est coloris veri. fucatus enim deprehenditur nigrescitque et funditur sulpure,veros[*](uerus Vh.) autem et pretiosos[*](pretiosus Vh.) colores[*](colors V1. -los is V2.) emollit[*](emolit V. id (pro et) B.) Cimolia et quodam nitore exhilarat contristatos[*](contriftatof Bv. -iblatus VdT. -ibulatus Rh.cfr. Isid.) sulpure. candidis vestibus saxum[*](saxum v. -xo ll.) utilius a[*](a v. ac ll.) sulpure, inimicum

coloribus. Graecia pro Cimolia Tymphaico[*](tymphaico B e Theophr. cfr. XXXVI 182. -paigo B. -pauco r. -panico v.) utitur gypso.

[*](Isid. XVII, 6.—(Seneca ep. 108, 32).—(cfr. Suet. de gramm. 13).) Alia creta argentaria appellatur nitorem argento reddens, set[*](set ego. &B. est et rv.) vilissima qua circum praeducere ad victoriae notam pedesque venalium trans maria[*](maria BS. -ri V. -re RdThv.) advectorum denotare instituerunt maiores; talemque Publilium[*](publilium BVS. publium RdThG. plocium v.)Anti- ochium[*](antiochium D.cum O Jahnio. lochium ll.S. lucilium hBrot. del. v.), mimicae[*](mimicae om.V.) scaenae conditorem, et astrologiae consobrinum eius Manilium[*](man-lium v.a. H. om.V.) Antiochum[*](anthiocum B. man- V.), item grammaticae Staberium[*](ftaberium BdTv(H). ē tab- V. tiab- R. tab- B.) Erotem[*](protem B.) eadem nave advectos videre proavi[*](pro auif. & B.). [*](Seneca de tranqu. an. 8, 6.)

sed quid hos referat[*](refero aliquo v.a.S. om.V. honorem V.) aliquis[*](quis R.), litterarum honore commendatos ? talem in catasta videre Chrysogonum[*](chrysogonum dhv. -gorum B. grisogonum R. -gosium V.) Sullae[*](fylle B.), Amphionem Q.[*](Q. Rdhv. que B. quinti V.) Catuli, Hectorem[*](hectorem D cum U 789. rect- ll.S coll. XXVIII 56. inter- fectorem dT. -fectorem, Heronem v. Heronem Bas.) L. Luculli, Demetrium Pompei, Augenque[*](augemque B.) Demetri, quamquam et ipsa Pompei credita est, Hipparchum[*](hipparchum Bv. hillarcum r.) M. Antoni, Menam et Menecraten[*](menecratem (-egr- V) VRdhv.a.S(D).) Sexti Pompei aliosque deinceps, quos enumerare iam non est[*](est e d(?)v.a.S.), sanguine Quiritium et proscriptionum licentia ditatos[*](ditatos Rdv. dila- B. dica- h. dicta- V.). hoc est insigne venaliciis gregibus[*](grecibuf B. graec- V.) obprobriumque[*](ob- probrium (-opri- V) qui B1Vd.) insolentis fortunae. quos[*](quos d2in ras.hU 789. quod ll.G(J). qua v.) et nos[*](et nos om.h. elnus V.) adeo potiri rerum vidimus, ut praetoria quoque ornamenta[*](ornamenta dhv. -to B. -ti r.) decerni[*](decent B.) a[*](a Bv. om. r.) senatu iubente

Agrippina[*](agrippinae V(?).)[*](caef. B.) Claudi Caesaris videremus[*](uiderimus dh. -imus libertis v.a.S.) tantumque[*](tantum qui B.) non cum laureatis fascibus remitti[*](remitti dv. -ttit ll.) illo[*](illo unde v. leo unde B. inde (unde d) illo r.), unde cretatis[*](creatis Vh. ocr- dT.) pedibus advenissent.

[*](cfr. Plin. III 78. V 42. Solin. 23, 11. Vitruv. VIII 4, 24.) Praeterea sunt genera terrae proprietatis[*](propietatif B1.) suae, de quibus iam diximus, sed et hoc loco reddenda[*](3,78) natura[*](natura Bd2in ras.v. -rae r.): ex Galata insula et circa Clupeam Africae[*](africae Bv. ericae r.) scorpiones[*](5,42) necat[*](fcorpionif B.), Baliaris[*](baliaris S. balea- hv. ballia- R. bellia- V. galla- B.) et Ebusitana[*](ebufitana (-naf B) Bv. bu- r.) serpentes.

Lapidum natura restat, hoc est praecipua[*](praecipuam eorum V.) morum insania, etiam ut gemmae[*](gemma VR.) cum sucinis atque crystallinis murrinisque sileantur[*](silentur VR.). omnia namque, quae usque ad hoc volumen tractavimus, hominum genita causa[*](causa genita dTv.a.S. (an genita homrinum causa?).) videri possunt: montes natura sibi fecerat ut[*](ut Fröhner anal. crit. p. 19. et ll. S. ad v. cfr. XXXVII 1.) quasdam compages telluris visceribus densandis[*](denfandif Bdv(S). -do r. -das G.), simul ad fluminum impetus domandos[*](domanda R.) fluctusque[*](fluctuuf refrangendof B.) frangendos ac minime quietas partes coercendas durissima sui materia. caedimus hos trahimusque nulla alia quam deliciarum causa, quos transcendisse

quoque mirum fuit.[*](cfr. Plin. XII 2.—Seneca ep. 114, 9.) in portento prope maiores habuere Alpis[*](alpis VS. -piif B. -pes RdhH. -peis v.) ab[*](ab Bv. om. r.) Hannibale exsuperatas et postea a Cimbris : nunc ipsae caeduntur in mille genera marmorum. promunturia[*](promontoria Rdv.a.D.) aperiuntur mari, et rerum natura[*](natura Bdhv. -rae V. -re R.) agitur in planum; evehimus ea, quae[*](eaque B2.) separandis gentibus pro terminis constituta erant, navesque[*](in auesque R.) marmorum causa fiunt, ac per fluctus, saevissimam rerum naturae partem, huc illuc portantur iuga, maiore[*](iuga montium v.a.H.) etiamnum[*](etiamnunc RT. &iannum B1.) venia[*](uesania v.a.H.) quam cum ad frigidos potus[*](potuf B2dhv. ut potuuf B1. portus r. (in ut latet fortasse modo).) vas petitur in nubila caeloque proximae rupes cavantur, ut bibatur glacie. secum[*](glacie secum VRdhv. -ief. & cum B. -ies. secum D. (an set secum?). de glacie cfr. XXXVII 23. 26.) quisque cogitet, et quae[*](& quae BJ. quae rv(S). cum H.) pretia horum audiat, quas[*](quas ll.v(S). cum H.) vehi trahique moles videat[*](uideam VR.), et[*](& BS. at d. ad r. om.hH. sed et v.) quam sine iis[*](hiif B2. his Rdv.a.S. tis V.) multorum[*](multorum om. Brot.) sit[*](fit ll. S. fuerit v.) beatior[*](beatior Bv. uiator r.) vita[*](uita ll.H(S). uita (uia d) ad (necem ad d2) quam (quamque v)multorum neces (om.d2) sit necesse d2in marg.hv(Brot.).). ista facere, immo[*](immo Bv(S). om. r Brot.) verius pati[*](pati Bdhv. parti V. parci R. ob ll.H. ab h. ad v.) mortales quos ob usus quasve ad voluptates alias nisi ut[*](ut om.B.) inter maculas lapidum iaceant, ceu vero non tenebris noctium, dimidia[*](dimidiae parti v.a.S.) parte vitae cuiusque , gaudia haec auferentibus!

[*](cfr. Plin. VIII 223.) Ingens ista reputantem subit etiam antiquitatis rubor[*](robur Vd.). exstant censoriae leges Claudianae[*](claudianae BD cum U 790. glandia rv(J coll. VIII 209).) in cenis glires[*](gliref BS. -resque (quae V1) rv.) et alia dictu minora adponi vetantes: marmora invehi, maria[*](in maria R. et maria hv.a.S.) huis rei causa transiri quae vetaret, lex nulla[*](in- ulla B1.) lata

est.[*](cfr. Plin. infra §50.115. XXXIV 36.)

dicat fortassis[*](fcaurii B2.) aliquis: non enim invehebantur. id quidem falso. CCCLX columnas M. Scauri aedilitate ad scaenam theatri temporari[*](temperari B2Vd.) et vix mense uno futuri in usu viderunt[*](uiderunt Bdv. -rint r.)[*](dist. v.a.S. (cfr. U 790).) portari silentio legum. sed publicis nimirum indulgentes voluptatibus. id ipsum cur? aut qua magis[*](quam magif B.) via inrepunt vitia quam publica? quo enim alio modo in privatos usus[*](ufuuf D. ufufuf B1.) venere[*](uenere BS. illa (ille V) uenere rv(D).) ebora, aurum, gemmae? aut quid om-[*](quid om.B. qui din ras.) nino diis reliquimus[*](relinquimus R(?)G.)? verum esto, indulserint publicis voluptatibus. etiamne[*](&ianne B1. ne R.) tacuerunt, maximas earum atque adeo duodequadragenum pedum Lucullei[*](luculli B2. -lle in V.) marmoris in atrio Scauri conlocari? nec clam id [*](id ll.S. illud hv.)occulteque factum est. satisdare sibi damni infecti coegit[*](egit v.a.H.) redemptor cloacarum, cum in Palatium eae[*](eae B1S. hę B2. ex rv.) traherentur. non[*](non Bv. nec r.) ergo in tam malo exemplo moribus caveri[*](caueri Bv(S). -re rBas.) utilius fuerat[*](an fuerat. at?)? tacuere[*](tacuere ll.H. quam tacere v.) tantas moles in privatam domum trahi praeter fictilia deorum fastigia![*](cfr. Plin.XVII 6.)