Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

Crescit profecto apud me certe tractatu[*](tractu Vf.) ipso admiratio antiquitatis, quantoque maior copia herbarum dicenda restat, tanto magis adorare priscorum in[*](in om.E.) inveniendo curam, in tradendo[*](intrando d. mir- T.) benignitatem subit. nec[*](ne E.) dubie superata hoc[*](huc V.) modo posset videri[*](uiridi E.) etiam rerum naturae ipsius munificentia , si[*](si—esset om.E.) humani operis esset[*](esset dv. esse V.) inventio[*](inuentionis V. (an om.E?).). nunc vero deorum fuisse eam apparet aut certe divinam, etiam cum homo inveniret, eandemque[*](eandem quae V.) omnium parentem[*](parentem v. -tium ll.) et genuisse haec et ostendisse, nullo vitae miraculo maiore[*](maior est d.), si verum fateri volumus. Scythicam herbam a Maeotis paludibus et Euphorbeam [*](euphorbiam d(?)v.a.S. -orherbam V.) e monte Atlante ultraque Herculis columnas ex[*](ex D cum U 564. et ll. v.) ipso rerum naturae defectu, parte alia Britannicam ex oceani insulis extra terras[*](terrain dT.) positis, itemque Aethiopidem ab exusto sideribus axe[*](axe Ev. ast r.), alias praeterea aliunde[*](aliaunde E.) ultro[*](ultro om.E.) citroque humanae saluti[*](salutis E.) in toto orbe portari[*](portare Ev.a.C.), inmensa Romanae pacis maiestate non homines[*](hominis E.) modo diversis inter se terris gentibusque

, verum etiam montes[*](montes v. -tis ll.S.) et[*](et om.Vf.) excedentia in nubes[*](nubes V2dG. -bis V1S. -bibus v. nudis E.) iuga partusque[*](pastusque v.a.G.) eorum[*](eorum dG. eur- V. meor- E. pecor- v.) et herbas quoque invicem ostentante! aeternum, quaeso[*](que sed eorum V.), deorum sit munus istud! adeo Romanos velut alteram lucem dedisse rebus humanis videntur.

[*](cfr. Plin. XXV 122. Th. H. IX 18, 2.—schol. ad Nicand. alex. 13. Pompon. Mela I 19, 103. Plin. VI 4. Th. H. IX 16, 4) Sed antiquorum curam diligentiamque[*](curandi licen- tiamque d.) quis possit satis venerari? constat[*](constat V1dTfS. cum constat (-tet v) V2Ev.) omnium venenorum ocissimum esse aconitum et tactis quoque genitalibus[*](gentilibus E1.) feminini[*](feminis V.) sexus animalium eodem die inferre mortem. hoc fuit vnenum, quo interemptas[*](interemptos d. -ptis V.) dormientes[*](dormientes v. -tis dE.om.Vf.) a Calpurnio Bestia uxores M. Caelius[*](caelius Ruhnkenius ad Vell. II 68. caecilius ll.v. cfr. VII 165, de mendo XXVIII 200.) accusator obiecit. hinc illa atrox peroratio[*](perorato V.) eius in digitum[*](digito Ev.a.H.). ortum[*](ortum dTH. mort- V1. mortuum V2E. -tuas G (add. eas v).) fabulae narravere e[*](e VdTfv(H). om.E. a Dal.) spumis Cerberi canis extrahente ab inferis Hercule ideoque apud Heracleam Ponticam, ubi monstratur is ad inferos aditus[*](additos V.), gigni. hoc quoque tamen in usus humanae salutis vertere[*](uetere V. -res d.) scorpionum ictibus adversari experiendo datum in vino calido. ea est natura, ut hominem occidat, nisi invenerit quod in homine[*](in homine quod perimat P.) perimat. cum[*](uelum V1. -ut v.a.S.) eo solo conluctatur veluti praesentius [*](prae- sentius (pres- V2) V2Ev (D). parte (pari B) intus rB. de voce praesentius cfr. XVI 51 et U 565. (inuento = quam inuentum).) invento, [sola haec pugna est, cum venenum in visceribus[*](uncos posui cum Müllero emend. IV 122.) reperit] mirumque, exitialia[*](ex italia per scabocum V.) per se ambo cum sint[*](sunt E.), duo venena in homine conmoriuntur, ut homo supersit. [*](cfr. Plin. XXV 122. Diosc. IV 77 (eupor. 11 132).) immo vero[*](uero dv. -re V. -rum E.) etiam ferarum remedia antiqui prodiderunt demonstrando

, quomodo venenata quoque ipsa[*](ipso V.) sanarentur. torpescunt scorpiones aconiti tactu[*](tactus E.) stupentque pallentes et vinci se confitentur[*](fatentur dT.). auxiliatur[*](auxiatur V.)iis[*](iis ego. us E. eis v. his rTfH.) helleborum album tactu resolvente, ceditque aconitum[*](aconitum—5 quae om.E.) duobus malis, suo et omnium . quae si quis ulla[*](ulla VdTS. illa Ev. ullo H cum Gronovio.) forte[*](forte VdTv. certe E.) ab homine excogitari[*](excogitare V.) potuisse credit,[*](cfr. Plin. VIII 99 (XX 50). Aristot. hist. an. IX 6 § 43. Diosc. IV 77. Nicand. alex. 38. Solin. 17, 10.) ingrate deorum munera intellegit. tangunt cares[*](an carnes Hyrcani aconito? cfr. infra illos situs et Solin.) aconito necantque[*](negantque E1.) gustatu[*](gustato V.) earum pantheras, nisi hoc fieret, repleturas illos situs[*](sitos V.). ob id quidam[*](quodam d.) pardalianches[*](pardalianthes E.) appellavere. at illas statim liberari morte excrementorum hominis gustu demonstratum[*](demonstratum v. -tu E. -to r.). quod certe casu repertum[*](reperiunt V.)[*](8,100) quis dubitet et[*](et om.d.), quotiens fiat, etiam nunc ut novum nasc, quoniam feris ratio et usus inter se tradi non possit?

hic ergo casus, hic est ille[*](illi E.) qui pluruma in vita invenit deus[*](deum d.) —hoc[*](hoc habet nomen uncis incbusit S. dist. ego.) habet nomen per quem intellegitur eadem et parens rerum omnium et magistra—[*](magistratu E. -tra natura B.), utraque coniectura pari, sive ista cotidie[*](cottidie E.) feras invenire sive semper scire iudicemus. pudendumque rursus omnia animalia, quae sint salutaria ipsis, nosse praeter hominem.[*](Diosc. IV 77. (cfr. Plin. XXV 122). Nicand. alex. 41. 36. Th. H. IX 18, 2.) sed maiores oculorum quoque medicamentis aconitum misceri saluberrime promulgavere[*](promulgare d. prouulgauere Vf. -are T.) aperta[*](aperta dv. -te V. aparte E.) professione, ne[*](ne ego. m E.om. r v.) malum quidem ullum[*](nullum d(?)v.) esse sine aliquo bono. fas ergo nobis erit, qui[*](quid V.) nulla diximus venena, monstrare quale[*](qualem V. -le in d.) sit[*](it V1. id d.) aconitum, vel deprehendendi[*](depraehendi Vd.) gratia[*](gratiae V.). folia habet cyclamini aut cucumeris

[*](quattuor ll.v.)[*](dist. ego.), non plura IIII, ab radice, leniter hirsuta, radicem modicam, cammaro similem marino; quare quidam cammaron appellavere, alii thelyphonon[*](theliponon Vd.) ex qua diximus causa[*](causa om.V.). cauda[*](cauda V. arida E.om.dv. cauda arida D.) radicis[*](radix d(?)v.a.D.) incurvatur paulum scorpionum modo, quare et scorpion aliqui vocavere. nec[*](ne E.) defuere[*](detuere V1. deferuere E1.) qui myoctonon[*](myocton Vd.) appellare mallent, quoniam procul et e longinquo odore mures necat.[*](Th. H. IX 16, 4. cfr. Theopomp. ap. Athen. III 29 p. 85b. Ovid. met. VII 418.) nascitur in nudis cautibus, quas aconas nominant , et ideo aconitum aliqui dixere, nullo iuxta, ne pulvere quidem, nutriente. hanc aliqui rationed nominis adtulere; alii, quoniam vis[*](uiis E.) eadem esset[*](esse V.) in morte, quae cotibus in ferri[*](ad ferri acie (-em v) deterendam Ev.a.S.) acie deterenda, statimque admota[*](ammota E.) velocitas sentiretur.

[*](Diosc. IV 103.) Aethiopis[*](aethiopis dv. -pis radix rT(Ven.) D.) folia habet phlomo[*](phlomo v. fhlamo E. fla- r.) similia, magna ac[*](ac VdS. et Ev.) multa[*](multa et ll. v. an multum? cfr. Diosc. et XXIX 94.) et hirsuta, ab[*](a dS.) radice, caulem quadriangulum[*](quadrangulam dv.), scabrum, similem[*](simile dv. -le r.) arctio, multis[*](multis V1dv. mundis r.) concavum[*](concauom VS. -uo in d.) alis[*](alis dB. ulis V. aliis E. in aliis v.), semen ervo simile[*](similem E.), candidum, geminum, radices numerosas, longas, plenas, molles, glutinosas gustu. siccae[*](sicca E.) nigrescunt indurescuntque[*](indurescuntque VTfS. duranturque d(?)B e Diosc. que Ev.), ut cornua[*](corona E.) videri possint[*](possent E.). praeter[*](praeter cod. Murbac. G. -terea ll.(v add. in).) Aethiopiam[*](aethiopiam V1dMurbac. G. -pia rv.) nascuntur et in Ida monte[*](monte et d.) Troadis et in Messenia. colliguntur autumno, siccantur in sole[*](solem E.) aliquot[*](aliquot Murbac. v. -uod ED. -uibus rTf.) diebus, ne situm sentiant. medentur volvis potae[*](potae v. -ta ll. potu coni. J.) in vino albo, ischiadicis[*](schiadicis E.), pleuriticis, faucibus scabris decoctae[*](decocta V2in ras.Ev.a. G.) potui[*](potui Murbac. -teli V1. -tu rv.) dantur. sed quae ex Aethiopia

venit[*](ueniunt VdMurbac.), eximie[*](eximie dMurbac.S.-miae r. -mia est v.) atque ilico[*](ilico J. illi- Vdv. iliaco E.cfr. § 89. VII 122. VIII 136. XI 182. XXI 12. XXIV 2. XXVIII 78. 106. XXXI 25. XXXIV 151. (XIX 97. XXIX 11).) prodest.[*](Diosc. IV 59.) — Ageraton[*](ageraton v ex ind. et Diosc. eraton ll.) ferulacea est, duorum palmorum altitudine, origano similis, flore bullis aureis. huius ustae nidor urinam ciet volvasque purgat, tanto magis insidentibus[*](insidente E.). causa nominis [non haec, sed][*](uncos posui cum P (S). 'non a verbo agendi' interpretatur J. (an uero haec est?).) quoniam diutissime non marcescit[*](magrescit V.).[*](Diosc. III 22. Isid. XVII 9, 28.) — Aloe scillae similitudinem habet, maior et pinguioribus foliis, ex obliquo striata. caulis eius tener est, rubens medius, non dissimilis antherici[*](antherici VdfS. -co Ev.), radice una, ceu palo in terram demissa[*](dimissa Vv.a.G.) ; ipsa[*](ipsa ego. om. ll. v. cfr. Diosc.) gravis[*](graus E1. -ui v.a.D.) odore, gustu amara. laudatissima ex India adfertur, sed nascitur et[*](et om.E.) in Asia, non[*](con E.) tamen ea to utuntur nisi ad volnera recentibus foliis, mirifice enim conglutinant[*](conglutinant ego. -nat uel ll.v. (an potius recentibus foliis transponenda sunt ante uel suco?).) suco. ob id in turbinibus cadorum[*](candorum E2. -rem E1.) eam serunt ut aizoum maius[*](malus E.).[*](Diosc. praef. p. 3.) quidam et caulem ante maturitatem seminis incidunt suci gratia, aliqui[*](aliqui folia V.) et folia. invenitur et per se lacrima adhaerens; ergo pavimentandum ubi sata sit censent[*](sint censent d. si nicent V.), ut lacrima non[*](an ne (pro non)?) absorbeatur[*](obsor- beatur Vd TVen.). fuere qui traderent in Iudaea[*](iudeam E.) super Hierosolyma[*](hierosolyma H. -mam ll.v(D). sed cfr. V 70. 72. 73. VI 213.) metallicam eius naturam , sed[*](sed nota dT.) nulla magis inproba est, neque alia nigrior est aut umidior[*](tumi- dior Ev.a.B.).[*](Diosc. III 22.) erit ergo optima pinguis ac nitida, rufi coloris[*](ac (pro et) d(?)Ev.a. H.), friabilis et iocineris modo coacta, facile liquescens; inprobanda[*](dist. ego. (malim harenosaque et, quae).) nigra et dura, harenosa, quaeque gustu intellegitur , cummi[*](gummi Vdv. a.S.) adulterata et acacia. natura eius spissare,
densare et leniter calfacere; usus multi[*](multi sed ego. cfr. XXXI 62. XVIII 117. (nov. luc. p. 25 not. 1). -tis et dT. -tis sed VED. in multis et (sed G) v.), sed principalis[*](principis dT.) alvum solvere, cum[*](cum V2Ev. fed V1dT. (an ut?)) paene[*](paene sit v.a.G.) sola medicamentorum, quae[*](aquae E.) id praestant, confirmet[*](confirmet EG. -mat V2v. -mante rT.) etiam stomachum[*](stomachum Vd.), adeo non[*](adeo ut non v.a. G. de structure cfr. X 206. XVII 179.) infestet[*](festet Vd.) ulla vi[*](ui G. uis ll.Tv.) contraria.[*](cfr. Celsus I 3 (p. 20, 5). Scribon. 135. 137. Marc. 17, 30.) bibitur drachma, ad stomachi vero dissolutionem [*](duobus ll.v.) in II cyathis aquae tepidae[*](taepidae E.) vel frigidae coclearis mensura bis terve in die ex[*](in die ex Vdv. ex die E.) intervallis, ut res[*](rex E1.) exigit, purgationis[*](tribus ll.v.) autem[*](autem VdTfS. enim E. etiam v.) causa plurimum III drachmis, efficacior, si[*](si om.V.) pota ea sumatur cibus[*](cibus om.V.). capillum fluentem continet cum vino austero capite contra[*](capite contra ll.TJ. -te in sole contra v. -tis contra solem f(?).) pilum[*](pilum ll.TS. capillum v. -llo f(?).) peruncto. dolorem capitis sedat temporibus et fronti inposita ex aceto et rosaceo dilutiorque infusa.[*](Celsus V 1.) oculorum vitia omnia sanari ea convenit , privatim prurigines[*](pruriginem d.) et scabritiem[*](scabritiem S. -biem ll.v(J). cfr. Diosc. et not. ad XXIII 9.) genarum[*](generum V. -rarum E1.), item insignita[*](insignita ll. v. cfr. § 128. (Gellius X 3, 17). suggillata Diosc. (cfr. XX 88. 240. XXII 55. XXX 28).) ac livida inlita cum melle, maxime Pontico, tonsillas , gingivas et omnia oris ulcera, sanguinis excreationes, si modicae sint, drachma[*](drachmę E. -mae pondere v.a.H.) ex aqua, si minus, ex aceto pota. vulnerum quoque sanguinem et undecumque fluentem sistit per se[*](per se om.Vd.) vel ex aceto.[*](Marc. 33, 53.) alias etiam est[*](est etiam dT.) vulneribus[*](ulceribus Diosc.) utilissima ad[*](utilissima ad dv. -ma dat E. -me dat V.) cicatricem perducens. eadem inspergitur[*](spergitur E.) exulceratis genitalibus virorum, condylomatis rimisque sedis, alias ex[*](alias ex Ev. ex alias et (-ia sed d) r. an et alias ex?) vino, alias[*](uini alia Vd.) ex passo, alias sicca per se, ut exigat[*](exigat ll.TJ. -git v.) mitiganda
curatio aut coercenda[*](cohercenda VED.). haemorrhoidum[*](habundantiam E. abundationem V. hab- R (qui rursus incipit).) quoque abundantiam leniter sistit. dysinteriae infunditur et, si difficilius concoquantur cibi, bibitur a cena modico intervallo et in regio morbo[*](tribus ll. v.) III obolis ex aqua; devorantur[*](deuoratur Vd.) et pilulae cum melle[*](melle TErH. -llis rv(S). aliter XXXVII 195.) decocto[*](decocta VR1d.) aut[*](aut om.E.) resina terebinthina ad purganda interiora. digitorum [*](cubitorum E.) pterygia[*](pterida Vdf. labatur V.) tollit. oculorum medicamentis lavatur, ut quod sit harenosissimum subsidat, aut torretur in testa pinnaque[*](pinnatiue Vd.) subinde versatur[*](uersatum VR1.), ut possit aequaliter torreri.— [*](Diosc. III 154.) Alcea[*](alcaea E.) folia habet similia verbenacae, quae[*](quae (qui Dal.) et v.a.H.) aristereon[*](aristereon dErH (peri- v). -ron rT.cfr. XXV 105 (126).) cognominatur[*](tres aut quattuor ll.v.), caules II aut IIII, foliorum plenos, florem[*](flore E.) rosae, radices albas cum plurimum VI, cubitales, obliquas. nascitur in pingui solo nec sicco. usus radicis ex vino vel aqua dysintericis, alvo citae, ad[*](ad ego. & Vv. om. rD.) rupta[*](rupta Er. -tis v. ructat V2. erat V1. rat r.), convulsa[*](conuulsis v. de structurae variatione cfr. § 129.).— [*](Diosc. IV 177. (cfr. Plin. XXVI 56).) Alypon[*](alipho E.) cauliculus est, molli[*](molle R1.) capite[*](an c apite, radice? cfr. Diosc.), non dissimile[*](dissimile VRfS. -lis d(?)Erv.) betae, acre gustu[*](gustu VRdTf. -tatu Erv. cfr. XXV 157. 92. XII 97. 119. 70. XXI 41. XXIV 69. XXVII 11. 14. 41; aliter XXV 135. XXXVI 132. XV 129. (falsum fortasse XIV 116).) ac lentum[*](acentum Vd.) mordensque[*](mordens qui RE.) vehementer et accendens[*](accedens VR1d.). alvum solvit in aqua mulsa addito sale modico[*](modicum inima VR.). minima potio II drachmarum[*](duarum quattuor . . sex ll.v.), media IIII, maxima VI, eximia[*](eximia (vel egregia: cfr. XXXII 130) ego. ea dErv. om. r. ex coni. S.) purgatione [*](purgationi Müller emend. IV 23.) quibus[*](cibus coni. S.) datur e gallinaceo[*](an gallinacei? cfr. § 95. XXIX 103. 78. (79).XXX 57. 68.)iure[*](iure B. fere dEr. ffere R. fferre V.om. v. malim datur in iure e gallinaceo uetere.).[*](Diosc. II 214. (cfr. Plin. XXVII 105).) — Alsine[*](alsine v e Diosc.salsine ll.), quam
quidam myosoton[*](myosotan R. mosotan V. -tam d.) appellant, nascitur in lucis, unde et alsine[*](alsine drv. alxi- E. balsi- r.) dicta est. incipit a media hieme[*](hieme—3 media om.R1.), arescit aestate media. cum prorepit, musculorum aures imitatur foliis. sed aliam docebimus esse quae iustius[*](iustis E.) myosotis vocetur.[*](105) haec eadem erat quae helxine[*](helxine B e Diosc. haec sine VRE. alsi- dTv.), nisi minor minusque hirsuta esset. nascitur in[*](in om.E.) hortis[*](ortis V.) et maxime parietibus[*](in parietibus Rd(?)v.). cum teritur, odorem[*](odore VE.) cucumeris reddit. usus eius ad collectiones inflammationesque, item eadem[*](item eadem ego. cfr. XXIII 59. et in (ni E) ead- VREG. emendat dT. quin em- v.) omnia quae helxines[*](helxines ego. -ne B. helsine Er. hal- r. al- Tv. de structure cfr. XXVI 71, de mendo XXVII 73.), sed infirmius. epiphoris peculiariter inponitur, item verendis ulceribusque cum farina hordeacia[*](hordeacea d(?)rv.a.S. -diacia R.). sucus eius auribus infunditur.[*](Diosc. III 140.) — Androsaces[*](androsaches E.) herba est alba[*](alba —12 foliis om.R. alba amara (om. sine foliis) r.), amara, sine foliis, folliculos[*](alliculos R. & lic- r.) in cirris habens et in his semen. nascitur in[*](dist. ego.) maritimis Syriae[*](syriae B e Diosc. histriae (istor- E) ll.Tfv.). maxime datur[*](duabus ll.v.) hydropicis drachmis II tusa aut decocta in aqua vel aceto[*](uel in aceto d.) vel vino; vehementer enim urinas ciet. datur et podagricis inliniturque[*](illinuntur V.). idem[*](iidem T.) effectus et seminis.[*](Diosc. III 140.) — Androsaemon[*](androsoemon V. -roeman E.) sive, ut[*](ut om.R1) alii appellavere, ascyron non absimile est hyperico, de qua diximus, cauliculis maioribus densioribusque et magis[*](26,85) rubentibus. folia alba, rutae figura[*](figurae VE.), semen papaveris nigri. comae[*](comae dErv. -ma et r.) tritae sanguineo suco manant[*](manant om.E.) ; odor est[*](odor est (ei B. eis H) resinosus ego cum B e Diosc. odores tres in usus VRdv. om.E.) resinosus. gignitur in vineis[*](uinis E.), fere medio autumno effoditur[*](effunditur VR1df.) suspenditurque .[*](Diosc. eupor. I 208.) usus[*](usis V.) ad purgandam[*](purgandam dv. -dum r. de mendo cfr. XXIII 113.) alvum tusae cum semine
potaeque matutino vel a cena[*](uel a cena Erv. flacco a Vd. -cco R.) II drachmis in aqua mulsa vel vino[*](aut uino VRd.) vel aqua[*](uel aqua mulsa E.) pura, potionis totius[*](potionis (-ni VR) totius VRdS. totius potionis Ev.) sextario. trahit bilem, prodest ischiadi maxime, sed postero[*](postero ego. -teru VRd. -tera Erv. | die Erv. dis r.) die capparis radicem resinae permixtam devorare oportet drachmae pondere [*](pondere om.R1.) iterumque[*](iterumque—6 bibere om.R1d.) quadridui intervallo eadem facere, a purgatione autem ipsa robustiores vinum bibere, infirmiores aquam. inponitur et podagris et ambustis[*](amb///tis R.), et volneribus cohibens sanguinem.[*](Diosc. III 119 (cfr. 120). Plin. infra § 55. XXV 74.) — Ambrosia[*](ambria E.) vagi nominis et circa alias[*](uarias coni. Gronov.) herbas fluctuati[*](fluctuati ll.TG. -ans v.) unam[*](unam V2TErH cum Gron. onam R. tionam V1. ounam d. fruticem unum v.) habet certam[*](certam ll.TH. om. v. (an ambrosiam . . unam habent sc. medici?).), densam, ramosam, tenuem[*](trium ll.v.), III fere palmorum, tertia parte radice breviore[*](breuiore ll.Tv(H). -rem C. cfr. Diosc.), foliis rutae circa imum caulem. in ramulis[*](famulis V.) semen est uvis dependentibus, odore vinoso, qua de causa botrys[*](bothrys E.) a quibusdam vocatur, ab aliis Artemisia. Coronantur illa Cappadoces. usus eius ad ea, quae discuti[*](discutio possit R1.) opus sit.— [*](Diosc. III 18. cfr. Th. H. VI 5, 3. 4. Plin. XXI 98. Diosc. eupor. I 18.) Anonim[*](anonim S (-nin B) e Diosc. ango- ll. anco- v.) quidam ononida[*](ononidam Er. -ni R.) malunt[*](malent E.) vocare, ramosam, as similem faeno[*](faeno nigro E.) Graeco, nisi fruticosior hirsutiorque esset. odore iucunda, post ver[*](uer Rdv. -ro VD. ue E. (an ex- ciderunt aliqua?)) spinosa. estur etiam muria condita , recens vero margines ulcerum erodit[*](eradit V2in ras.). radix decoquitur in posca dolori dentium. eadem cum melle pota calculos pellit. comitialibus datur in oxymelite decocta ad dimidias.[*](Diosc. III 157. eupor. 11 121.) — Anagyros[*](anagyros Erv. -giros V2. -gro V1d. -gyon R.), quam aliqui acopon[*](acopon B e Diosc. -oton ll.v.) vocant, fruticosa[*](frutice R1.) est, gravis[*](grauis V2Erv. grinis r.) odore, flore[*](fore om.R1.) oleris, semen in corniculis
non brevibus[*](breuibus Ev. urbi- r.) gignit, simile renibus, quod durescit per messes[*](messes rB. meses V1RdE. menses V2v.). folia collectionibus inponuntur difficulterque parientibus adalligantur ita, ut a partu statim auferantur. quod si emortuus[*](quod stemorius V.) haereat et secundae mensesque morentur[*](moreret R1.), drachma bibuntur in passo[*](passa R1.) folia. sic et suspiriosis dantur et in vino vetere ad phalangiorum morsus. radix discutiendis concoquendisque adhibetur, semen commanducatum[*](manducatum R1Tf.) vomitiones facit.— Anonymos[*](anonymos dv. -omymos VR. amomymos r. -onimos E.) non inveniendo nomen invenit[*](nomen inuenit Erv. non uenit Yd. uenit R.). adfertur e Scythia[*](e scythia v. -tię R. -thicae V. et scythię d. esquitia E.), celebrata Hicesio, non parvae auctoritatis medico, item Aristogitoni[*](aristogitoni G. -ton ll.v.) in volneribus praeclara , ex aqua tusa inposita, pota vero mammis praecordiisve [*](praecordiisque d(?)Ev.) percussis, item sanguinem excreantibus. putavere et bibendam[*](bibendum R. uiue- E.) volneratis. fabulosa arbitror quae adiciuntur[*](abiciuntur E.), recentem eam[*](recentem eam ll.T. -te ea v.), si uratur[*](oratur VR1.), in[*](in VRTE.om.d(?)v. de structure cfr. XXXVI 199 extr. (deest fortasse materia simul urenda).) ferrum aut aes[*](ferrum aut aes om.R.)[*](eas V.) feruminari[*](ferruginari VR1dT.).— [*](Diosc. III 94. (cfr. Plin. XXIV 176). eupor. I 208.)

Aparinen[*](aparimen VR1d.) aliqui omphalocarpon[*](omphalocarpon S cum B e Diosc. omphacoc- ll.v.), alii philanthropon vocant, ramosam, hirsutam, quinis senisve[*](semisue V.) in orbem circa ramos foliis per intervalla. semen rotundum, durum[*](aurum E.), concavum , subdulce. nascitur in frumentario[*](flumentario E.) agro aut hortis pratisve[*](parthisue E.), asperitate etiam vestium tenaci. efficax contra serpentes semine poto ex vino drachma et contra phalangia [*](phalangias VRd.). sanguinis abundantiam ex volneribus reprimunt folia inposita, sucus auribus infunditur.[*](Diosc. IV 104. (cfr. Plin. XXVI 129).) — Arction[*](artion VR1d.) aliqui potius[*](potius VRdTfv(S). om.ErG.) arcturum[*](arcturon E. -rion v.a.B.) vocant. similis est verbasco foliis,

nisi quod hirsutiora sunt, caule[*](caule Erv. a (ac d) caulo (-le d) r.) longo, molli, semine cumini. nascitur in petrosis radice tenera, alba, dulci, quae[*](dulci quae ego. cfr. § 62. -cique ll. v.) decoquitur in vino ad dentium dolorem[*](dolorem REv. -res rTfS.), ut ore[*](ut ore ego. om. ll. v. cfr. XX 111. XXIII 54. 79. XXV 170. XXVII 108. XXXII 80, praeterea XXV 166. 82. XXXI 40. (sine ore XXXV 186).) ita[*](ita ll. ut ita J. ut U 570. ita ut v (cfr. § 108).) contineatur[*](contineatur ore v. a.J. an ad dentium dolorem ita continetur? cfr. XXV 170.). decoctum bibitur propter ischiada[*](hisciada V. schiada E. sci- R.) et[*](e Rv.a.S.) stranguriam. ex vino ambustis inponitur et pernionibus; foventur eadem cum radice semine trito[*](trita VR.) in vino.[*](Diosc. III 141. Isid. XVII 9, 87. (cfr. Plin. XXV 45. XXVI 41). Th. H. IX 18, 7.) — Asplenon[*](aspleon E.) sunt qui hemionion[*](hemionion Verc. cfr. XXV 45. XXVI 41 et Diosc. -onon ll.v(D).) vocant, foliis trientalibus, multis, radice limosa, cavernosa sicut felicis[*](felicis RS. fil- rv(D). cfr. nota ad XXIV 85.), candida hirsuta. nec caulem nee florem nec semen habet[*](habent VR.). nascitur in petris[*](petris om.E.) parietibusque opacis, umidis, laudatissima in Creta. huius foliorum in aceto decocto[*](decocta VR.) per dies XXX[*](xxxx B e Diosc.) poto[*](potu dE.) lienem[*](lienen E.) absumi aiunt; et illinuntur[*](illinuntur dTv. lin- rf.) autem eadem. sedant et[*](sedant et VRdfS. -ante ErG. -ant v. an sedat et?) singultus. feminis non danda, quoniam sterilitatem facit.[*](Diosc. III 96.) — Asclepias folia hederae habet, ramos longos, radices numerosas, tenues, odoratas, floris virus[*](uiros R. uerus Er.) grave, semen securiclatum[*](securiclatum VD. -acum R. -arum f. -riculatum r seculatum (seru- v) Ev.a.B. -curidacae d(?)B coll. XVIII 155.). nascitur in montibus. radices torminibus medentur et contra serpentium ictus non solum potu[*](potum VEv.a.G.), sed et[*](et VRdS. etiam Erv(D).) inlitu[*](inlitu drS. -tum V1fE. illitum V2v -tu G. litu R.).[*](Diosc. IV 118.) — Aster ab aliquis[*](aliquibus Rd(?)v.a.S.) bubonion appellatur, quoniam inguinum[*](inguinum om.E.) praesentaneum remedium est[*](est om.Vd.). cauliculus[*](caulibus VR1d.) foliis oblongis II aut III[*](duobus aut tribus ll.v.), in cacumine capitula stellae modo radiata. bibitur et
adversus serpentes. sed ad inguinum medicinam sinistra manu decerpi iubent et[*](iubent et Erv. -bent r.) iuxta cinctus alligari. prodest et coxendicis dolori adalligata[*](adalligata Ev. -to r.).[*](Diosc. III 162.) — Ascyron et ascyroides[*](asqui- roidaes E.) similia sunt inter se[*](se sed E.) et hyperico, sed[*](sed VRdTfH.om.EG. sed ascyron v.) maiores[*](maiore E.) habet[*](habet Ev. -ent rT.) ramos quod[*](qui v.a.G.) ascyroides vocatur[*](uocant G. -tur Ev.), ferulaceos[*](peculaceos R1), coma[*](coma ego. cfr. Dios. omnia ll.S. -ino v.) rubentes, capitulis parvis, luteis. semen in caliculis[*](cauliculis V2v.a.B. caulibus E.) pusillum, nigrum, resinosum. comae tritae velut cruentant, qua de causa quidam hanc androsaemon vocavere. usus seminis ad ischiadicos [*](duabus ll.v.) poti II drachmis in hydromelitis[*](hydromeliti E.) sextario. alvum solvit, bilem detrahit. inlinitur et ambustis.[*](Diosc. II 177.) — Aphaca[*](afaca VTE.) tenuia[*](dist v.a.B.) admodum folia habet[*](an habet et?), pusilla[*](pusilla V2Ev (D cum U 571). -llo r B.). altior lenticula et[*](et (=etiam) VRd. est Erv(D). del. S.) siliquas[*](si quas d.) maiores fert, in quibus terna aut quaterna semina sunt, nigriora[*](nigriora D cum U 571 coll. Diosc. -ora et (om.V) madidiora ll.v. an nigriora eadem?) et minora[*](et minora dv(D). et ui- VR.om.EJ.) lenticula. nascitur in arvis. natura ad spissandum efficacior quam lenti; reliquos[*](reliquo Erv.a.S. (usu eosdem effectus v).) usus 15 eosdem habet. stomachi alvique fluctiones[*](fluctionis E.) sistit semen decoctum.[*](Nicander ther. 541. 666. (cfr. Diosc. IV 27. 24. Plin. XXV 104).) — Alcibium qualis esset herba, non repperi apud[*](aputt V.) auctores, sed radicem eius et folia trita ad serpentis morsum inponi et bibi[*](bibi iubent dv.a.H.), folia quantum manus capiat trita[*](tribus et trium ll. v.) cum vini meri cyathis III aut radicem drachmarum III[*](alectoros luphus R1. -rolophus d. phos v.a.S.) pondere cum vini[*](uino d.) eadem mensura.— Alectoros lophos, quae apud nos crista dicitur, folia habet similia gallinacei cristae plura, caulem tenuem[*](tenuem om.E.), semen nigrum in siliquis[*](dist. J.). utilis tussientibus cocta cum faba fresa, melle[*](mella R1.)
addito[*](addita E.) et caligini oculorum[*](oculum R.). solidum semen coicitur[*](conicitur Rdv. a.J. cfr. XXXI 29. XXXII 39. 75.) in oculum nec turbat, sed in se caliginem contrahit; mutat colorem et ex nigro[*](sed ex nigro Ev.a.S.) albicare incipit et[*](et Erv.om.r.) intumescit ac per se exit.[*](Diosc. IV 9. (cfr. Plin. XXVI 42). Marc: 26, 18. Scri- bon. 83. Marc. 17, 21. (10, 68. 31, 29).)

Alum nos[*](quod nos TS.) vocamus, Graeci symphyton[*](symphoton VE.) petraeum[*](pecreum V.), simile cunilae bubulae, foliis parvis, ramis III aut[*](tribus aut quattuor ll.v.) IIII a radice, cacuminibus thymi, surculosum, odoratum, gustu dulce[*](dulce gustu RdS.), saliva ciens, radice longa, rutila. nascitur in petris, ideo petraeum cognominatum, utilissimum lateribus , renibus, torminibus, pectori[*](pectori VRfEH. -ris C. -ribus dTv.an pectore . . . reicientibus? cfr. Scribon.), pulmonibus, sanguinem reicientibus, faucibus asperis. bibitur radix trita et in vino decocta, et aliquando superlinitur.[*](Diosc. IV 9. 10.—Diosc. IV 98. cfr. Plin. XXVI 103).) quin et commanducata sitim sedat praecipueque pulmonem refrigerat. luxatis[*](lusatis R.) quoque inponitur et contusis, lenit[*](lenit VRdTH cum Gro- novio. leni E. lieni v.) interanea[*](interanea V2TH. -nei V1RE. -neis dv. (an laesis interanei? cfr. XXVI 81 et Diosc.).). alvum sistit cocta in[*](in V2Erv.om. r. cfr. § 54. XVIII 103. XXIII 165. XXIV 144.) cinere[*](cineres E.) detractisque folliculis[*](foliculis E.) trita cum piperis granis[*](nouem ll.v.) VIIII et ex[*](et ex Erv. ex r.) aqua pota. volneribus sanandis tanta praestantia est, ut carnes quoque, dum cocuntur, conglutinet addita, unde et[*](unde et Ev. unde r S.) Graeci nomen inposuere. ossibus quoque fractis medetur,

alga rufa[*](rufa VRdTfv(H). ruba E. -bra G.) scorpionum[*](et scorpionum Rd(?)v.a.S.) ictibus.— Actaea gravi foliorum odore, caulibus asperis[*](asperis ll.v(G). anisi B.), geniculatis , semine nigro ut hederae, bacis mollibus, nascitur in opacis et[*](et Erv.om.r.) asperis aquosisque. datur acetabulo pleno interioribus feminarum morbis.[*](Diosc. IV 180. cfr. Plin. XXIII 19.) — Ampelos agria[*](agaria R. agrias Er.) vocatur

herba foliis duris, cineracei coloris, qualem in satis diximus, viticulis longis, callosis, rubentibus qualiter flos[*](23,19) quam[*](quam VRdf. quem Ev.)[*](dist.J.) Iovis flammam[*](flaminam E1.) appellamus[*](appellauimus B.). in uvolis[*](uuolis J e Diosc. uolis V1R. uiolis dB coll. XXI 67. obilis E (ignob- v). obolis V2r.) fert semen simile Punici mali acinis. radix eius decocta in aquae[*](aquae Ev. aqua r.) cyathis ternis[*](duobus ll.v.), additis vini Coi cyathis II, alvum solvit leniter ideoque hydropicis[*](hypocritis d.) datur. uvolae[*](uuolae J. uoluae V1. uul- V2Rdv. uole E.) vitia[*](uitia et d(?)v.a.J.) cutis in facie mulierum emendant[*](emendant EJ. -at rv.). ischiadicos quoque uti[*](uti dv. uri VRf. heuri E.) hac herba prodest tusa cum foliis et inlita cum suco suo.

[*](Diosc. III 25. 23 (24). Th. H. IX 17, 4. cfr. Plin. XI 194. Isid. XVII 9, 60) Absinthii genera plura sunt: Santonicum appellatur e[*](a (bis pro e) R(?)v.a.S.) Galliae civitate, Ponticum e Ponto, ubi pecora pinguescunt illo et ob id sine felle reperiuntur, neque aliud praestantius, multoque[*](multorumque E. -tumque man. Dal.) Italicum[*](italicum dH. -co VREv(S).) amarius, sed medulla Pontici dulcis[*](dulci R.). de usu eius convenit, herbae facillimae atque inter paucas utilissimae, praeterea sacris populi Romani celebratae peculiariter, siquidem Latinarum feriis quadrigae certant in Capitolio victorque absinthium bibit, credo, sanitatem praemio[*](in praemio dTfS.) dari honorifice arbitratis maioribus.[*](Diosc. III 23.) stomachum corroborat, et ob hoc sapor eius in[*](crassatur dT.) vina transfertur, ut diximus. bibitur et decoctum aqua[*](14,109) ac[*](dist. ego.) postea nocte et die refrigeratum sub diu[*](diu V1RdJ. dio rDal. diuo Ev (D). die V2. cfr. XIV 136 extr. XXI 84. XXVIII 127. 225. XXX 84.) ; decoci VI[*](decoci VI ego. -octi (-octis REv) sex ll. v.) drachmis foliorum cum ramis suis in caelestis[*](caelesti R.) aquae sextariis [*](tribus ll. v.) III oportet, nec non[*](nec non ego. cfr. XXVIII 130. nec ll. et v.) salem[*](sale Vd.) addi vetustissimi[*](uetustissimi ego. -me Erv. -mum D cum U 572. uetus sine rTfS.) usus est[*](usus est (scriptum olim usust) ego. usu est ll.S. in usu est v.).

bibitur et madefacti dilutum; ita enim appelletur[*](appellatur v.a.H (S).) hoc genus . diluti ratio ut[*](aut E.), quisquis fuerit modus aquae[*](aqua Vd.), tegatur per triduum. tritum raro in usu est, sicut et sucus expressi [*](expressi Ev(J). -ssus (-raessus V) rTfS.). exprimitur autem, cum primum semen turgescit, madefactum[*](septem ll. v.) aqua triduo recens aut siccum VII diebus, dein[*](deinde R(?)v.a.S.)[*](decem ll.v.) coctum in aēneo vaso[*](uaso ES. -se rv.) ad tertias x heminis[*](eminis E.) in aquae sextariis XLV iterumque percolatum, herba electa[*](herba electa (i. e. exempta) ego. cfr. Diosc. III 7 et CFW Müller p. 11. 12. -bae lecta V. -bę leciti R -bae ita E. -be lento d. -ba lente v. -ba eiecta lenta Verc. -ba elisa D cum U 573. lente H.), coquitur ad crassitudinem mellis, qualiter ex[*](ex v. et ll.) minore centaurio[*](centaurio Ev (S). -reo r Verc.(Dal.).) quaeritur [*](uncos posui cum Dal.) sucus. sed hic [absinthii] inutilis stomacho capitique est, cum sit ille[*](illo VRd.) decoctus[*](decoctus man. Dal. v. -tis ll. -ti TG. [ saliberrimus V. salu- berrimum E.) saluberrimus.[*](Celsus II 24. 31. Scribon. 141. Marc. 28, 2. 30, 37.) namque adstringit[*](adstringi E.) stomachum bilemque[*](que om.VR1T.) detrahit, urinam ciet, alvum emollit et in dolore sanat, ventris animalia pellit, malaciam [*](malachiam E. -litiam Rd.) stomachi et inflationes[*](inflationes C e Diosc. inflammat- ll.fv.) discutit[*](discitit E.) cum sile et nardo Gallico, aceti exiguo addito, fastidia absterget, concoctiones adiuvat, cruditates[*](crudelitates E1.) detrahit cum ruta et pipere et sale. antiqui purgationis causa dabant[*](databant R1fS.) cum marinae aquae veteris sextario[*](sex et tribus ll.v.) seminis VI drachmas[*](drachmis E1v.a.S.) cum III salis, mellis[*](uel mellis E1D. et me- v. cfr. Marc.) cyatho; efficacius purgat duplicate sale.[*](Lucret. I 936. cfr. Celsus IV 15. 16.) diligenter autem teri debet propter difficultatem. quidam et in polenta dedere supra dictum pondus, addito puleio, alii pueris [folia] in[*](in folia in E.uncos posui cum H. sicca ut VdTrH cum Gron. siccat E. -cca R. sic ut v.) fico sicca, ut amaritudinem fallerent. thoracem purgat cum iride sumptum. in regio morbo crudum bibitur
cum apio[*](apio VRdTfv(H). adipe Er. opio G.) aut adianto[*](idianto VR.). adversus inflationes[*](in- flammationes VRf.) calidum[*](caldum VfS.) paulatim sorbetur ex aqua, iocineris causa cum Gallico nardo, lienis cum aceto aut pulte aut fico[*](fico Erv. fingo VR. fungo d.) sumitur.[*](Scribon. 192. Diosc. eupor. II 160. 141. 142. 123. I 59. 60.) adversatur fungis ex aceto, item visco, cicutae ex vino[*](cicutae vino VR1.) et muris aranei morsibus, draconi marino, scorpionibus. oculorum claritati multum confert, epip]horis cum passo inponitur, suggillatis cum melle. aures decocti[*](decocti ego. -te Rd. -tae r(S). -tum v.) eius vapor[*](uapori E. -ris R(?)v.a.S.) suffitu sanat aut, si manent[*](manet (-nat v) sanies Ev.a.H.) sanie, cum melle tritum. urinam ac menses[*](tres quattuorue ll.v.) cient III IIIIve ramuli cum Gallici nardi radice una[*](sex ll.v.), cyathis aquae VI, menses privatim cum melle sumptum et in vellere[*](bellere E.) adpositum. anginae subvenit cum melle et nitro. epinyctidas ex aqua sanat, volnera recentia prius quam aqua tangantur inpositum, praeterea capitis ulcera. peculiariter ilibus inponitur cum Cypria cera aut cum fico[*](aut fico dT.). sanat et pruritus. non est[*](est om.dT.) dandum in febri.[*](Pl. inn. 65, 3.) nausiam[*](nausiam ego. -seam TfH.-sia V1Rd. -sias V2ErS. -seas v. cfr. VIII 99. XX 256. XXIII 96. XXVI 112. (de plur. num. cfr. XX 153. 162. 225. XXI 123).) maris arcet in navigationibus potum, inguinum tumorem in ventrali[*](uentralia dT.) habitum. somnos adlicit[*](adlicet VR. -ciet Er.) olfactum aut inscio sub capite positum. vestibus insertum tineas arcet. culices ex oleo[*](oleo Ev. aceto r. cfr. Diosc.) perunctis[*](peruncus Vd1. -ngus R1. -nctus T.) abigit et fumo, si uratur. atramentum librarium ex diluto eius temperatum litteras a musculis[*](musculis d(?) B e Diosc. muscis rTfv.) tuetur. capillum denigrat absinthii cinis unguento rosaceoque[*](rosaceo S cum vet.Dal.) permixtus.[*](Diosc. III 24. cfr. Plin. XXXII 100.) — Est[*](permixtus est E.) et absinthium marinum , quod quidam seriphum[*](seriphum S. -pum E. -phium v. seryphum r.) vocant, probatissimum in Taposiri[*](intra positi d.) Aegypti. huius ramum Isiaci praeferre sollemne
habent. angustius priore minusque amarum, stomacho inimicum, alvum mollit[*](aluum foluit dT. (an emollit?).) pellitque animalia interaneorum. bibitur cum oleo et sale aut in farinae trimestris sorbitione dilutum. coquitur quantum manus capiat in aquae sextario ad dimidias.

[*](Diosc. III 107.) Balloten alio nomine porrum nigrum Graeci vocant, herbam fruticosam angulosis caulibus, nigris, hirsutis , foliis vestientibus maioribus[*](maioris V2) quam porri et nigrioribus , graveolentibus. vis eius efficax adversus canis morsus ex sale foliis tritis inpositae[*](imposita Ev.a.H. an inpositis?), item ad condylomata coctis cinere in folio oleris. purgat et sordida ulcera cum melle. — Botrys[*](botrys dv. -tris VR. -thrys r. -thyris E.) fruticosa herba est luteis ramulis.[*](Diosc. III 120. (Plin. supra § 28. XXV 74).—cfr. Athenaeus II 33 p. 49f.) semen circa totos[*](toto E. -tam v.a.H.) nascitur, folia cichorio[*](chichoria E.) similia. invenitur in torrentium ripis. medetur orthopnoicis[*](orthopnoicis dErv. ortus (ho- R) in uicis r.). hoc Cappadoces ambrosiam vocant, alii Artemisiam.— Brabilla[*](brauilla E.) spissandi [*](spissandiū R. -ssam uim E.) vim habet cotonei mali modo, nec amplius de ea tradunt auctores.[*](Th. H. IV 6, 6. Diosc. IV 97. (cfr. Plin. XIII 137).) — Bryon marinum[*](brionam rinum V. bryona marina E.) herba sine dubitatione [*](meditatione Er.) est lactucae foliis similis, rugosa velut[*](ueluti r v.a.J.) contracta, sine[*](ima v.a. H. sed cfr. Theophr.) caule ab una radice exeuntibus foliis. nascitur in scopulis maxime testisque terra conprehensis. praecipua siccandi[*](siccandis VR. -di ei d(?)v.a.S.) spissandique[*](spissandisque E.) vis ei[*](uis ei S. uisci VR. uis dErv.) et collectiones[*](collectiones omnes Rdv.a.S.) inflammationesque omnes[*](omnes om.Rv.a.S.cfr. § 131.) inhibendi[*](cohibendi v.a.S.), praecipue[*](praecipua R1.) podagrae et quicquid refrigerari [*](refrigerari ED. -are rv. cfr. XXIII 118. 139. XXIV 42. 57. XXVIII 110. 198. XXX 107. XVIII 146. (contra XXVIII 234. XXXI 128. 130).) opus sit[*](opus sit dErv. possit rf.).[*](cfr. Plin. XXII 77. Nicand. ther. 586.—Diosc. IV 132.) — Bupleuri[*](bupleuri v e Diosc. -leri (blu- R1) ll.) semen ad ictus serpentium

dari reperio foverique plagas decocta ea herba adiectis foliis mori aut origani.

Catanancen[*](catananchen VR1d.) Thessalam[*](tetessalam VR1.) herbam, qualis sit, describi a nobis supervacuum est, cum sit[*](sit (pro est) E.) usus eius ad amatoria tantum. illud[*](illum E.) non ab re est dixisse ad detegendas magicas vanitates, electam[*](electa Vd.) ad hunc usum coniectura, quoniam[*](quonia V1. quod R.) arescens contraheret se[*](se VRdv. sit E.) ad speciem unguium milui exanimati. eadem ex casa et cemos[*](et cemos Rv. ecce- V1f. et e- V2E. ecche– d.) silebitur[*](sileuitar E.) nobis.— Calyx[*](calyx S e coni. Dal. coll. Diosc. et ind. calfa ll.TfH. -lla v.) duorum generum est. una similis aro[*](haro VT. ba- E.) nascitur in[*](in—10 colligitur om.R1d.) arationibus , colligitur ante quam inarescat. usus[*](ususque R (?)v.a.S.) eosdem habet quos aris[*](aris D e coni. H1. cfr. XXIV 151. ars VRdTf. hars E. arisaron J e coni.H2. arum v.), at[*](at (vel &?) ego. a ll.om.v.) bibitur radix[*](quoque radix V(?)v.) quoque huius ad exinaniendas[*](24,147) alvos[*](inter V2.) mensesque mulierum, item caules[*](caules VEv(S). -lis rTfH.) cum foliis in leguminibus decocti[*](decocti v(S). -tis VdE. -tio R. -tus H.) sanant[*](sanant Ev(S). -at rTfH.) tenesmon[*](tenesmo re corr. -mum Vd.).[*](Diosc. IV 23. (cfr. Plin. XXII 48. 49.) alterum genus eius quidam anchusam[*](anchusam v. -cusam E. -chisam Vd. hancusam r. -ciram R.) vocant, alii rhinocliam[*](rhinocliam J coll. indice. -chisiam G. rinodiam dT. -ochiam (ri//no- R) VR. -clisiam v. clinosiam E. onocliam S e Diosc.). folia[*](folia dEv. -io VRD.) lactucae longiora[*](longlora V1. -giore D.), plumosa[*](plumoso D.), radice[*](radice ll. v. an radix?) rubra, quae ignes sacros cum flore[*](fore Rd(?)C. folio rTv.) polentae sanat inposita, iocineris autem vitia in vino albo pota.[*](Diosc. III 124.) — Circaea trychno[*](trychno VfS. cfr. § 132 et XXI 177. thry- E. stry- v e Diosc. thrycno d. try- R.) sativo[*](satiua E.) similis est, flore nigro, pusillo, parvo semine milii[*](milli R1. melli V. ut milii v.a.S.) nascente[*](nascente dVerc.-tes R. -tis VEv. -ti r.) in quibusdam corniculis, radice semipedali, triplici[*](radicem semipedalis triplice E.) fere aut quadruplici

, alba, odorata, gustus calidi. nascitur in apricis saxis. diluitur in vino bibiturque ad dolorem vulvae et vitia —macerari[*](tribus ll.v.) oportet in sextariis III quadrantem radicis tusae nocte[*](dist. ego.) et[*](nocte et (ac dT) VRdTfS. -tem et Ev(D). (per add. v). cfr. § 46. XXIX 113. VII 161. 11 6. 236. XX 172. XXXIII 71. 97. XXXII 73.) die—et[*](die et VIR. die ex dT. diem Ev(D). die V2fS.) trahit[*](trachit V. tradiit R1.) eadem potione[*](po- tione ego. -io et ll. v.) secundas, semine lac [minuit[*](minuit REv(D). -tur G. iminuit V. immi- d. (ficta ex iteratis in uino). uncos ego posui coll. Diosc.) ] in vino aut mulsa aqua poto.[*](Diosc. IV 117.) — Cirsion[*](cirsion rB e Diosc. -scion E. circision r. -cesion v.) cauliculus[*](duum ll.v.) est tener II cubitorum, triangulo[*](triangulus E.) similis, foliis spinosis circumdatus. spinae molles sunt; folia bovis linguae[*](lingulae Vd. -gua E.) similia, minora, subcandida, in[*](et in d(?)v.a.S.) cacumine capitula[*](capitula d(?)B e Diosc. -lata Erv. -irila r.) purpurea, quae solvuntur in lanugines. hanc herbam radicemve eius adalligatam dolores varicum sanare tradunt.[*](Diosc. III 129. Th. H. IX 18, 6.) — Crataegonon [*](crataegonon VdEv (S). crataeog- R(?)B e Diosc.) spicae tritici simile est, multis calamis ex una radice emicantibus multorumque geniculorum, in[*](in om.E. nascitur in v.a.J. (an in opacis nascens?).) opacis, semine milii, vehementer aspero[*](asperi d.) gustu, quod si bibant ex vino[*](tribus ll.v.) ante cenam III obolis in cyathis aquae totidem mulier ac vir ante conceptum diebus XL, virilis sexus partum[*](sexus partum v. partus sexum VRd. sexum E.) futurum aiunt.[*](cfr. Plin. XXVI 162. (Diosc. III 130. 132). Diosc. eupor. I 136.—Th. II. III 15, 6.) et alia est crataegonos[*](grategonos VR. crataeog- B. (item v. 18).), quae thelygonos vocetur[*](uocatur v.) ; differentia intellegitur lenitate gustus. sunt qui florem crataegoni bibentes[*](bibentis VR1S.) mulierum[*](mulierum ErD. -ris VR. -res dv.) intra XL diem concipere tradant. eadem[*](eaedem VD.) sanant ulcera vetera nigra cum melle et explent[*](et explent R1df. exp- rv.) sinus ulcerum et[*](et om.V.) atropha[*](atrapha VR1d.) carnosiora faciunt, purulenta expurgant; panos discutiunt, podagras collectionesque
omnes leniunt, peculiariter mammarum. Theophrastus arboris genus intellegi voluit crataegon[*](crataegon ll e Theophr. -onon VdEv(D). -aeogonon B. crate conon R.) sive crataegona[*](crathegona E. grate- R. crataeog- B. | uam Vd.), quam Itali aquifolium[*](aquifolium dErv(D). -lia VR. -liam Dal. cfr. XV 101. XVI 80. 90. 231; contra XXIV 116. XVI 73, aqui- folia ilex XVI 19. 32.) vocant.[*](Diosc. III 10.) — Crocodileon [*](crocodileon ll. S. -lion C. -Ion v.) chamaeleonis herbae nigrae figuram habet, radice longa, aequaliter crassa, odoris asperi. nascitur in sabuletis [*](sabulitis E.vox solitaria; alias sabulosis, ut XIX 7. 34. XXI 175. XVIII 134. XIII 28. 49. XXXV 170. ceterumδρυμώδεσιDiosc. an arbuftis? cfr. XXVI 133 extra.). pota sanguinem per nares pellit copiosum crassumque ; ita[*](ita & (=itaa) ego. ita (ida V1) VRE. atque ita d(?)v. item D cum U 576.)et lienes consumere dicitur.[*](Diosc. III 131. (cfr. Plin. XXVI 95. 96).) — Cynosorchim[*](cynosorchim (-in v) S e Diosc. -sarcim E. -ima VR. -imam d.) aliqui orchim[*](sorchim E.) vocant, foliis oleae, mollibus, ternis[*](pernis E.) per semipedem [*](hemipedem R1. hyemem pedem d.)[*](uoluosa E.) longitudinis in terra stratis, radice bulbosa, oblonga , duplici[*](duplicis E.) ordine, superiore quae[*](supe- rioreque dTE. -or quae R.) durior[*](durior—11 quae om.R1dT.) est, inferiore quae[*](uului E.) mollior. eduntur[*](redduntur E. edicuntur V2.), ut[*](ut fEv. et r.) bulbi coctae[*](coctae VTfS. -te R. -ti d(?)Ev.), in vineis fere inventae[*](inuente E. -ti V(?)v.a.>H.). ex his radicibus si maiorem[*](ex his—maiorem om.R1.) edant viri[*](uiri om.R1.), mares generari dicunt[*](dicuntur Tv.a.G.), si minorem feminae[*](feminam E.), alterum sexum. in Thessalia molliorem in lacte caprino viri bibunt ad stimulandos coitus, duriorem vero ad inhibendos. adversantur [*](aduersatur dv.a.H.) altera[*](altera S cum vet. Dal. -ter ll.v.) alteri.— Chrysolachanum in pineto lactucae simile nascitur. sanat[*](sanant E.) nervos incisos, si confestim inponatur. et alibi[*](alibi ll.Tv(S). albi C. aliud G.) genus chrysolachani traditur, flore aureo, foliis oleris. coctum estur[*](hestur V.) ut[*](ut Erv. om. r.) olus molle. haec[*](haec VEv (S). hac d(?)G. om.R.)
herba[*](herbae V. -be R1.) adalligata morbum regium habentibus ita, ut spectari ab his possit, sanare[*](sanari EG.) id malum traditur. de chrysolachano nec satis dici scio nec plura reperio. namque et hoc vitio laboravere proximi utique herbarii nostri, quod ipsis notas veluti[*](ueluti VVerc.(D). -ut in d. -ut Rv. uel E.) vulgares[*](uulgare d. -gore V.) strictim et nominibus tantum indicavere, tamquam coagulo terrae alvum sisti[*](sisti rv. -tit E. -tunt r.), stranguriam dissolvi, si bibatur ex aqua aut vino,[*](Diosc. IV 71. Pl. iun. 57, 6–8. Marc. 1, 48.) cuculli[*](cuculli D. cfr. Marc. 36, 63. -culi Ev(H). culiculi rTf. cacubali B e Diosc. cucu- C(S).) folia trita cum aceto[*](medentur dT.) serpentium ictibus et[*](aut dT.) scorpionum mederi. quidam hanc alio nomine strumum appellant, alii Graece strych- num[*](strychnum C. stricnum Rd. strien- V. strign- E (-non Ven.)). acinos habet nigros; ex his cyathus[*](cyathus (cia- V2) suci V2dv. quiatus suci V1. quia tussim R. causa tussim Er.) suci cum[*](quiaticum R.) mulsi[*](mulsu V.) II[*](duobus ll.v.) medetur lumbis, item capitis dolori[*](dolores E. -ribus v.a.H.) cum rosaceo infusus, ipsa strumae[*](strumae J. cfr. XXX 34. VIII 206. -mas r. -ma ll. D. -mis v.) inlita.— Peculiaris est Alpinis[*](cal- pinis E.) maxime fluminibus conferva appellata a conferuminando[*](a conferruminando dv.a.S. -ruam- Er. ferum- r.), spongea aquarum[*](uerum V.) dulcium verius quam muscus[*](mulfcus E.) aut herba, villosae densitatis atque fistulosae. curatum ea scio[*](cio VR.) omnibus fere ossibus confractis prolapsum ex arbore alta putatorem[*](putatores R1d. pot- V.), circumdata universo corpori, aquam suam adspergentibus, quotiens inaresceret, raroque nec nisi deficientem herbam mutationis causa resolventibus, convaluisse vix credibili[*](credibile V.) celeritate[*](celebritate E.).[*](Th. H. IX 20, 2. Diosc. IV 170. (cfr. Plin XIII 114. XXV 79).)

Cocco Cnidio[*](cocco cnidio d(?)Brot. (gni- v). cogum nidio Er. cognitio r.) color cocci, magnitudo grano piperis maior, vis ardens; itaque in pane devoratur , ne adurat gulam[*](gulam dTEv. -lae Vf. -la R.) transitu. vis[*](uis om.R1.) praesentanea contra cicutam[*](ciet vet. Dal. an soluit? cfr. Diosc.), sistit alvum.

[*](Diosc. III 11. (cfr. Plin. XXV 71).) Dipsacos[*](dipsa R1. -aquos V2. dypsacon d.) folia habet lactucae bullasque spinosas in[*](duum ll. v.) dorsi medio, caulem[*](caule E.) II cubitorum iisdem spinis horridum [*](torridum a E.), genicula eius binis foliis amplectentibus concavo[*](concauom S.) alarum sinu[*](sinum VS.), in quo subsistit[*](subsistit V2.(S). substitit (susst- V1) rH.) ros salsus. in cacumine capitula sunt echinata spinis[*](spinis om.E.). nascitur in aquosis. sanat rimas[*](trimas E.) sedis, item fistulas decocta in vino radice usque, dum sit crassitudo cerae[*](caere V.), ut possit in fistulas[*](fistula Ev.a. H.) collyrium mitti[*](mittit E.an inmitti? cfr. XXIV 151. XXVIII 241.), item verrucas omnium generum. quidam et alarum[*](quidem et altarum VR1.), quas supra diximus, sucum inlinunt iis[*](iis v. his ll. C.).[*](Diosc. IV 186.) — Dryopteris[*](drysopteris VR.) felici[*](felici S. -cis VREJ. filici d(?)v. cfr. XXVI 58.) similis[*](simis V.) in arboribus nascitur, tenui foliorum subdulcium incisura, radice hirsuta. vis ei[*](ei—) caustica, et ideo psilotrum[*](ideo et ED.) est[*](et ego. est Erv. cfr. nota ad XXIII 19.) radix tusa[*](tusa Erv. om. r.), inlinitur enim usque, dum sudores evocet[*](euocat E.), iterum[*](iterumque R(?)v.a.J.) et tertium[*](tertio dTEv.a.S. sed cfr. XVIII 145. XIV 139.) ita, ne sudor abluatur.— [*](Diosc. II 186.) Drabe phono[*](drabe phono D coll. indice et XXI 95. draeffono VRE. draphono d. dryophonon (dryph- v) C.) similis herba est, cauliculis tenuibus, cubitalibus[*](cubitalibus Erv. om. r.), circumdatis utrimque foliis pollicari amplitudine , qualia oxymyrsines[*](oxymyrsine Vd.), sed candidioribus mollioribusque , flore candido sabuci[*](sambuci dR(?)v.a.J.). edunt cauliculos decoctos[*](decocto V. -tis E.), semine vero eius pro pipere utuntur.

[*](Diosc. IV 40.) Elatine[*](ela- fine VR1d.) folia habet casiae[*](casiae ll.fv(J). helxinae B e Diosc.), pusilla[*](pusille E.), pilosa, rotunda[*](rotunda om.E.), semipedalibus ramulis quinis senisque[*](senisue v.a.D, ut § 32 al., sed cfr. § 76. 116. 137.), a radice statim foliosis. nascitur in segete[*](segetibus v.a.S. sed cfr. XXVI 40; contra § 93. XXVI 47 al.), acerba gustu[*](acerua gusto et odeo V.) et ideo oculorum

fluctionibus efficax foliis cum polenta tritis et inpositis, subdito linteolo. eadem cum lini semine cocta sorbitionis usu dysinteria liberat.[*](Diosc. IV 178. IV [15]. cfr. Plin. XXII 64.) — Empetros[*](empetros TfH (-on v). -pitros ll.), quam nostri ealcifragam vocant, nascitur in montibus maritimis, fere[*](fiere V1R1.) in saxo. quae[*](quae S e cod. Murb. que VRE. q??? d. quo B. quod v.) propius[*](propis R. pius V1. proprius E. -riis r.) maria fuit[*](fuerit v.a.J. an fit?), salsa[*](minus salsa B.) est potaque trahit bilem ac pituitas; quae[*](quo d(?)v.a.S.) longius magisque terrena[*](terrena dB. -nu r. teritur v.), amarior[*](a maior V.) sentitur. trahit aquam; sumitur autem in iure aliquo aut in[*](aut in cod. Murb. v. ut in V2ErD. ut rfJ. aut S. cfr. Diosc.) hydromelite. vetustate vires perdit, recens urinas ciet decoctum in aqua vel tritum calculosque[*](cauculosque E. calculos dTv.a. G.) frangit. qui fidem promisso huic quaerunt, adfirmant lapillos, qui subfervefiant , una rumpi.[*](Diosc. IV 107. cfr. Plin. XIII 114.—Diosc. IV 19.) — Epicactis[*](epicactis VREv(J). cfr. XIII 114. epipa- d(?)B e Diosc.) ab aliis elleborine[*](elleborine dC. hell- v. elledo- E. eledo- V. felledo- R. (XIII 114 embo- line ll.).) vocatur, parva[*](parua Erv. -uali r. an paruola?) herba, exiguis foliis, iocineris vitiis utilissima et contra venena pota.— Epimedion[*](epime- nidion G Dal.) caulis est non magnus, hederae foliis denis atque duodenis, numquam [*](lac. ego indicavi; exciderunt fere gustu languido: cfr. Diosc.) florens, radice tenui, nigra, gravi odore[*](graui odore dErv. -uido R. -uida V.) ac[*](ac VdT. hac R.om.ES. nascitur v.)..... in[*](in om.E.) umidis nascitur[*](nascitur ll.TS. om. v.). et huic spissandi refrigerandique natura , feminis[*](et feminis Vd.) cavenda. folia in vino trita virginum mammas cohibent.— Enneaphyllon longa folia novena habet, causticae[*](dist. ego.) naturae. inponitur lana circumdatum[*](circumdatum VRG. -ta dTv. -tur E.), ne urat latius—continuo[*](continuo enim R(?)v.a.S(D).) pusulas excitat—, lumborum doloribus et[*](et Erv. om. r.) coxendicum utilissimum[*](utilissima dT.).

[*](Diosc. IV 183. 184. (Isid. XVII 9, 105).)[*](cfr. Plin. XXVI 58 extr.) Felicis[*](felicis S (item p. 253 v. 2). fil- ll. v (D). cfr. nota ad XXIV 85.) duo genera nec florem habent nec semen.

pterim[*](pterim S. -rin v e Diosc. -ria d. -rigia RE. -regia V.cfr. index.) vocant Graeci, alii blachnon[*](blachnon fv(S). biachron Vd. -cthron R. -cthro Er. blechnon C.), cuius ex una radice conplures exeunt felices bina etiam cubita excedentes longitudine , non graves odore[*](graue sudore V.) ; hanc marem existimant. alterum genus thelypterim[*](thelypterim S (-in v). thylipt- E. tylipt- VR. -erum d.) Graeci vocant, alii nymphaeam[*](nymphaeam B. -aea d. -ea RE. -eo v. nimphea V.) pterim[*](pterim dS. -in v. bther- E. bter- r. lter- R. iter- V.) ; est autem singularis atque non fruticosa, brevior molliorque et densior, foliis ad radicem canaliculata[*](canali- culata R (?)B. canic- rTVen. cananic- v.).[*](Th. H. IX 18, 8. Scribon. 136. 140.) utriusque[*](utris- que E.) radice sues[*](sue VR1.) pinguescunt. folia utriusque lateribus pinnata, unde nomen Graeci inposuere. radices utriusque[*](utriusque VRfJ. -rique d(?)Erv.) longae in. oblicum, nigrae, praecipue cum inaruere; siccari autem eas sole oportet. nascuntur ubique, sed maxime frigido solo. effodi debent vergiliis[*](uirgiliis R.) occidentibus. usus radicis[*](radicib; R1.) in trimatu tantum, neque ante[*](ante VdEv(J). -tea RG. cfr. XXVIII 120. 184. XXVI 61.) nec postea. pellunt interaneorum animalia, ex his taenias[*](taenias G. teneas V1R1. tin- rv.) cum melle, cetera ex vino dulci triduo potae, utraque[*](utrasque VR1.) stomacho inutilissima[*](inutilissimas V. -mis R1.). alvum solvit primo bilem trahens, mox aquam, melius taenias[*](taenias G. te- neas VRE. tin- dTv) cum[*](duum ll. v.) scamonii[*](scamonii Ev. -ni VD. -nia R. scam- monię d. -nii C.) pari pondere.[*](Th. H. IX 18, 8. Colum. VI 14, 3.) radix eius pondere[*](radix eius pondere om.E.) II obolorum [*](obolum E.) ex aqua post unius diei abstinentiam bibitur, melle praegustato[*](praegustatu E.) contra rheumatismos. neutra danda mulieribus, quoniam gravidis abortum, ceteris sterilitatem facit. farina earum ulceribus taetris inspergitur, iumentorum quoque in[*](in VEG(D). om. rv(H).) cervicibus. folia cimicem necant[*](necat VRE.), serpentem non recipiunt ; ideo substerni[*](subternir. -ter R.) utile est[*](est om.R1. s dT.) in locis suspectis, usta[*](usta V(?)D. -tae rv.)
etiam fugant nidore. fecere medici huius quoque herbae discrimen: optima Macedonica[*](macedonia VTf.) est, secunda Cassiopica[*](casiopica R.).— [*](Diosc. IV 93.) Femur[*](femor VR.) bubulum appellatur herba, nervis et ipsa[*](ipsa Vv(D). -sis r(?)S.) utilis recens in aceto ac sale trita.

Galeopsis[*](galeopsis B e Diosc. -lempsis d. -lapsis v. ca- lepsis r.) aut, ut[*](ut om.VR.) alii, galeobdolon[*](galeobdolon B. galactob- v. galleobdo (-dolono V2) VRd. galeo (galleo r) obdolono Er.) vel[*](uel Rdv. uei r.) gallon[*](gallion VRdVen.) caulem et folia habet urticae leviora et quae gravem odorem trita reddant, flore purpureo. nascitur circa saepes ac semitas ubique. folia caulesque duritias et carcinomata [*](carcinomata VdE. -ta sanant R(?)v.)[*](dist. ego e Diosc.) ex aceto trita et inposita, item strumas, panos, parotidas [*](et parotidas R(?)v.a.S.) discutiunt. ex usu est et decoctae[*](decocto v.a.H.) suco fovere. putrescentia quoque et gauigraenas sanat cum sale.— [*](Diosc. IV 139.) Glaux[*](glaux v e Diosc. glaus (glans E1) ll.) antiquitus eugalacton[*](ergalacton RE. et ga- v.a.B.) vocabatur[*](uocatur E.), cytiso[*](cotyso VR1) et lenticulae foliis similis; aversa candidiora. rami in terra[*](terra ego. -ram ll.v. cfr. XXII 45. 82. XX 88. XXVI 126. XXVIII 109. (IX 42. XXVII 99. XVI 152).) serpunt quini seni[*](semi V. seniue v. cfr. XXVI 72.), admodum tenues[*](tenuis RD. dumtenuis V.), a[*](ab v.a.S. om.E.) radice[*](tenues. a radice dist. J coll. § 56. XXV 28. XI 231. cfr. potius XII 60.). flosculi purpurei exeunt. invenitur iuxta mare. coquitur in sorbitione similaginis ad excitandam ubertatem lactis; eam qui[*](eamque qui v.a. G. ea quae S cum vet. Dal. an cumque?) hauserint , balineis[*](balinei V. -Ineis dEv.a.S.) uti convenit.[*](Diosc. III 90.)

Glaucion[*](glaucio E.) in Syria et Parthia nascitur, humilis herba, densis foliis fere papaveris , minoribus tamen sordidioribusque, odoris taetri, gustus amari[*](gustu sanari V.) cum adstrictione[*](adstrictionema E.an-one uuae?). granum habet crocei[*](crocei dv. -cii E. -ci r. ecroci V. egro- R.) coloris . hoc in olla fictili luto circumlita[*](circumlita J cum Strackio. tū ll. v cfr. XXIX 98. XXXV 35. XXXIV 119. 106.) in clibanis calfaciunt

, deinde exempto sucum exprimunt[*](et exprimunt V.) eiusdem nominis . usus et[*](usus est V. usus est et d(?)v.a.S.) suci et foliorum, si terantur, adversus epiphoras, quae universo[*](uniuersae uno v.a.S. (an -sae eo?).) impetu cadant[*](cadunt d(?)v.a.S.). hinc temperatur[*](temperabantur R1.) collyrium, quod medici dia glauciu[*](dia glauciu D coll. Galen. introd. 14. cfr. etiam Scribon. 22. Marc. 8, 3. -cia ll.S. -cion v.) vocant.—(lactis[*](lactis —6 ex aqua pertinere ad finem § 82 post conuenit coll. Diosc. coni. Dal.) quoque ubertas intermissa restituitur; sumitur huius rei[*](eius Ev.a.S.) causa ex aqua).[*](Diosc. III 147.) — Glycyside, quam aliqui Paeoniam aut pentorobon[*](pentoboron VR1d.)[*](duum ll.v.) vocant, caulem habet II palmorum[*](palmorum VRdTfB e Diosc. cubito- Erv(G).), comitantibus [*](duo- bus aut tribus ll. v.) II aut III, subrutilum, cute lauri, folia qualia isatis[*](isatis v. iss- (yss- d) ll. nucis B e Diosc. cfr. XX 59.), pinguiora[*](pigriora VR1.) rotundioraque et minora, semen in siliquis, aliud grano rubente, aliud nigro.[*](cfr. Plin. XXV 29. Isid. XVII 9, 48. Th. H. IX 8, 6.) duo[*](duo enim dfS.) autem genera sunt: femina existimatur cuius radicibus ceu[*](feu G Dal.) balani[*](balanis E.) longiores circiter VIII aut[*](octo aut sex ll.v. (an aut VII? cfr. Diosc.).) VI adhaerent. mas plures non habet, quoniam[*](non habet quoniam J e coni. Dal. habet quoniam non ll.v. (non om.V1).) una radice nixus est palmi[*](palmis VR1.) altitudine, candida, quae[*](can- dida quae VJ. -daque rv.) gustu adstringit . feminae folia[*](folię R.) murram redolent et densiora sunt. nascuntur in silvis. tradunt nocte effodiendas, quonian interdiu periculosum sit pico Martio inpetum in oculos faciente; radix vero cum effodiatur, periculum esse, ne sedes[*](ne sedes dv. ne sedis V2ErD. dis r.) procidat[*](procidant E.), magna[*](magna id v.a.S.) vanitate ad ostentationem rei fictum arbitror. usus in iis[*](iis v. his ll. C.) diversus.[*](cfr. Plin. XXVI 131. 151.) rubra grana rubentes[*](rubentes dTH. cfr. Diosc. -tis VErv(S). rudentis R.) menses sistunt XV[*](XII P e Diosc.) fere pota in vino nigro. nigra grana vulvis[*](uuluis Rdv. bu- E. uulcis V.)
medentur ex passo aut vino totidem pota. radix omnes ventris dolores sedat in vino alvumque purgat, sanat opisthotonum, morbum regium, renes[*](renium renes E.), vesicam, arteriam[*](arteriam dTH. ateriam V. -ria R. ma- teriam E. matricem v.) autem et stomachum decocta in vino, alvumque sistit. estur[*](festur V.)[*](quattuor ll. v.) etiam[*](etiam contra E(?)v.a.S(D).)in[*](in (cum Murbac.) alimentis J e cod. Murbac. alum- V. a ium- dTS. malum mentis REv(D).) alimentis, sed in medendo IIII drachmae satis sunt. grana nigra auxiliantur et suppressionibus nocturnis in vino pota quo dictum est numero, stomachicis[*](sto- machicis dS cum P. -acicis V. -aticis RTf. -achi ErG. -acho v.) vero et rosionibus[*](et rosionibus ll.Tfv(S). eros- G. an in rosionibus?) et esse ea[*](ea Rv. cfr. Diosc. eam rD. om. Yen.) et[*](etiam et E.) inlinere prodest. suppurationes quoque discutiuntur, recentes[*](re- centis VRED.) nigro semine, veteres rubro[*](rubentes ueteres rubro E.). utrumque auxiliatur a serpente percussis et pueris contra calculos incipientes[*](inci- pientes ego. -te ll.v. cfr. Diosc.) stranguria.[*](Diosc. III 122. cfr. Plin. XXIV 138.) — Gnaphalium [*](gnaphallium Rd. agnaphalium E.) aliqui[*](aliqua V1. alii dEv. a.S.) chamaezelon vocant, cuius foliis albis mollibusque pro tomento utuntur; sane et similia sunt. datur in vino austero ad dysinteriam, ventris solutiones[*](solutionis RED.) mensesque mulierum sistit. infunditur autem tenesmo. inlinitur et putrescentibus ulcerum.— Gallidragam[*](illam gallidragam V2. galedragon v.a.H.) vocat Xenocrates [*](xenocrates Erv. nec (ne d1. del.d2) socrates (-tis V) r.) leucacantho similem, palustrem[*](palustre E.) et spinosam, caule[*](caulem V.) ferulaceo, alto, cui[*](an cui in? cfr. § 94. 121. 126. XXV 64. XXXII 167 (bis). 79. XX 161. XVII 140. XVI 33. XI 186. IX 36. [XXXIV 164]; contra XVI 116. XIV 63. 31. IX 16.) summo capite inhaereat[*](inhaereat v(S). inher- VRE. -haeret d(?)C.) simile ovo. in hoc crescente[*](crescente V2rG (excr- v). -cens E. arescente rT.) aestate[*](aestate ante V.) vermiculos[*](uermiculo E.) nasci tradit[*](tradunt R(?) v.a.S.), quos pyxide[*](puxide VRED.) conditos adalligari[*](adalligare VdT.) cum pane bracchio ab[*](hab R. ad Ev.a.S (eam partem v).) ea
parte, qua dens doleat, mireque ilico dolorem[*](colorem E.) tolli[*](tollit R1dT.). valere non diutius anno et[*](et anno et VR1.) ita, si terrain non adtigerint[*](adtige- rint V(?)S cum vet. Dal. -rit rv.).

Holcus in saxis[*](saxasis R1.) nascitur siccis. aristas habet in cacumine, tenui[*](tenue E. -ues v.a.H.) culmo, quale hordeum restibile. haec circa caput alligata vel circa lacertum educit e corpore aristas. quidam ob id[*](ob id Rdv. om. r.) aristida[*](aristida ES. -dam rv. -diam G.) vocant.— Hyoseris[*](hyoseris H coll. indice. -siris v. -soris Er. hysoris r.) intubo similis, sed minor et[*](et Rdv. ei V. e E.) tactu asperior, vulneribus contusa praeclare medetur.[*](Diosc. IV 11.) — Holosteon[*](holotheon E.) sine duritia est herba, ex adverso appellata a Graecis sicut fel dulce, radice[*](dulce ra- dice ego e Diosc. dulce ll.v. (tenui radice B).)[*](quattuor ll.v.) tenuis usque in capillamenti speciem[*](specie E.), longitudine IIII digitorum[*](dist. ego e Diosc.), ceu gramen foliis angustis, adstringens[*](adstregens V1R1.) gustu. nascitur in collibus terrenis. usus eius ad vulsa, rupta in vino potae[*](potae S cum vet. Dal. cfr. § 37. -ta et VRdTf. -ta Erv. -tae et D.). volnera quoque conglutinat, nam et carnes, dum[*](dum ED. cfr. § 42. tum r. cum VRf. con dTv. del. C.) cocuntur[*](cocuntur R. eo cuntur (con- V1f) Vf. coquuntur dTEv(D). coguntur C.), addita.[*](Diosc. IV 160. cfr. Plin. XVI 244. XXII 29.) — Hippophaeston[*](hippophaeston dB(Dal.). -peston R. hyppopheston V. hypopeston Ev.) nascitur in spinis, ex quibus fiunt aënae[*](aenae S coll. XXIV 111. -neae dEB. enae V. ene R. eneae v.) fulloniae, sine cauliculo, sine flore, capitulis tantum inanibus et foliis parvis, multis[*](multis ll.v. an acutis vel aculeatis? cfr. Diosc.), herbacei coloris. radiculae albae[*](radiculae albae ego. -las albas ll. -las habens albas v. cfr. § 96. 105.), molles. sucus earum exprimitur[*](tri- bus ll.v.) aestate ad solvendam alvum in obolis, maxime in comitialibus morbis et tremulis, hydropicis, contra vertigines , orthopnoeas, paralysis incipientes.[*](Diosc. IV 130. 68; 44.)

Hypoglossa [*](hyppoglosa E.) folia habet figura[*](figuram (om. folia) d.) silvestris myrti, coma[*](coma ego. cfr. Diosc. concaua ll. v. (an comantia? cfr. XIII 59).) spinosa, et

in his ceu linguas folio[*](filio V.an folia parua exeuntia e foliis? (certe exire de non usus Pliniani).) parvo exeunte de foliis. capitis dolores[*](dolores dTrH. -ris VR. -re E. -rem v.) corona ex iis[*](iis v. his ll.C.) inposita minuit.— Hypecoon[*](hypecoon v e Diosc. -egon VRd. hyspecon r. specon E.) in segetibus nascitur, foliis rutae. natura eius[*](eius ll. an t uis vel ei est? sed cfr. XXXIV 176.) eadem quae papaveris suco.

Idaeae[*](idaeae VRdC(H). ideae Ev(Dal.).) herbae folia sunt quae oxymyrsines[*](oxymysine E.). adh aerent iis[*](adhaerent iis (his B) S. -herentis Ev. -ti r. -tes V2d. ad V1R.) velut pampini[*](uelut pampini (panp- E) V2dErv. ni V1R.), in quibus flos[*](floremque Er.an flos quoque?). ipsa[*](ipsa V1RdTfVen.(H). ipsae V2. ipsu Er.del. v.) alvum mensesque[*](dist. ego.) et omnem abundantiam sanguinis sistit spissandi cohibendique natura[*](natura ego. cfr. XXIII 130. XXIV 75. -rā ll. -ram habet v. (an vero ei natura est?).).[*](Diosc. IV 119. eupor. II 31. 58.) — Isopyron[*](isopyron B (-phyllon v). ysophiron d. -phyron (hy- E) r.) aliqui phaselion [*](phaselion (-leon R1) ll.Tv(GD). -siolum B.) vocant, quoniam folium, quod est aneso simile, in[*](in om.Er.) passeoli[*](passeoli VfD. passo oli (oly T) RdT. phasioli S. om.Erv. cfr. XVIII 58. XXIV 65.) pampinos[*](pampilos R. panpinos E.) torquetur. capitula sunt in summo caule[*](caule B e Diosc. capite ll.v.) tenuia, plena seminis[*](semina R1. malanthi E(?). melantia R.) melanthi, contra tussim et cetera pectoris vitia cum[*](cum VRdTfS. et Er. ex v.) melle aut aqua mulsa, item iocineri utilissimi[*](utilissimi ego. cfr. Diosc. -mo VRE -ma d(?)v.).

[*](Diosc. IV 164.) Lathyris[*](dist. ego. an leuiora? cfr. Diosc.) folia habet multa lactucae similia, tenuiora, germina multa[*](multa ll.v. an triplicata? (καπρὸν τρίχωρονDiosc.).), in quibus semen tuniculis continetur, ut[*](et (pro ut) E.) capparis, quae cum inaruere, eximuntur grana piperis magnitudine, candida, dulcia[*](dulci VR1.), facilia purgatu. haec vicena[*](uicena R (?)B. uicina Vd. uitina E. in caena v. an octona (scriptum VIIIna)? cfr. Diosc.) in aqua pura aut mulsa pota hydropicos sanant; trahunt[*](trahunt drv. traunt E. tra- dunt r.)

et bilem. qui vehementius purgari volunt, cum[*](eum V.) folliculis ipsis sumunt ea, nam[*](ea nam R(?)G. eam Vd2Ev. om.d1.) stomachum laedunt; itaque inventum est[*](est om.d.) ut cum pisce[*](pisce ll. v. olere Dios.) aut iure[*](iutae E.) gallinacei sumerentur.— [*](Diosc. III 100. cfr. Plin. XXVI 52.) Leontopetalon alii rapadion[*](rapadion ErD. rop- v.a.B. prapad- VdTf. prapand- R. rhapeion B e Diosc. pardalion S cum P. rhaphanidion J.) vocant, folio brassicae, caule semipedali. alae[*](alae RB. ale Vd. a;le E. leni v.) numerosae[*](numerosae (== nūrese) ego. cfr. § 11. 35. XVI 163 al. (Diosc.πλείστας). nures E. nure VR. Runę d. mul- tae B. plures S. mirae J.), semen in cacumine[*](semine acumine VRd.) in siliqiis ciceris modo, radix rapo[*](rapo rGe Diosc. -pa E. -pae v. napo rfJ.) similis, grandis, nigra. nascitur in arvis. radix adversatur omnibus[*](omnibus ego. -ium ll.v.) serpentium generibus ex vino pota, nec alia res celerius proficit. datur et ischiadicis.[*](Diosc. IV 26.) — Lycapsos[*](lyeapsos VRdTH. -copsis B e Diosc. lichapsos Ev.) longioribus quam lactucae[*](lactu- cae J. -ce RdE. -cae est V(?). -ca est v.) foliis crassioribusque, cauli[*](cauli ego. -1ē ll.D. -le v.) longo[*](longo v. -gū ll.D.) hirsutis[*](hirsutis ll. v. -to C. -tum habet D. an hirsuto hirsutis? cfr. Diosc.) adgnatis, multis, cubitalibus[*](capitalibus E. -tulis v.a.B.), flore parvo, purpureo; nascitur in campestribus. inlinitur cum farina[*](farine R.) hordeacea[*](hordeaceae V.) igni sacro; sudores[*](sudoris R. -rem v.a.H.) in febribus movet suco aquae calidae[*](et calide E.) admixto.[*](Diosc. III 148.) — Inter omnes herbas lithospermo mihil est mirabilius. aliqui exonychon [*](exonychon S e Diosc. exco- VdT. -nfcon R. exontycon Er. aegonychon B e Diosc. he- xoly- v.)[*](diosphyron R. -hiron (dyo- d) Vd.)[*](heracleus VRED. -leos d(?)G. -lion v.) vocant, alii διὸς πυρόν, alii ʽἡρακλέους. herba quincuncialis fere, foliis duplo[*](duplū VRd.) maioribus quam rutae, ramulis surculosis, crassitudine iunci[*](iungi V1R1.). gerit[*](gerit Erv. cenit V. cinit R. gignit d.) iuxta folia singulas veluti barbulas et in earum cacuminibus lapillos candore et rotunditate margaritarum, magnitudine ciceris, duritia vero[*](uere V1R.) lapidea. ipsi, qua pediculis adhaereant, cavernulas
habent et intus semen.[*](Diosc. eupor. II 111. 109.) nascitur et in Italia, sed laudatissimum in Creta, nec quicquam inter herbas maiore equidem[*](equidem dTS. et qui- VR. qui- Ev.) miraculo aspexi[*](aspexit E.). tantus est decor velut aurificum[*](arti- ficum VRdS.) arte[*](arte dv. alte VR. ante E.) alternis inter folia candicantibus margaritis, tam exquisita difficultas lapidis ex herba nascentis. iacere atque humi serpere auctores tradunt; ego volsam, non haerentem vidi. his lapillis drachmae pondere potis in vino albo calculos frangi pellique constat et[*](et VdEv. ad R.) stranguriam[*](strangyririam V2. -yrigiriam V1. grangur- E. gang- r.) discuti. neque in alia herbarum fides est certior[*](certior ego. uisu (H. -sus B. usus Ev) statim ll. v. aequa D. certior omissum propter auctore uisu statim (v. 11).), ad quam medicinam nata sit[*](nata sit (sic v) VEv.a.B.), talis[*](talis (vel ea) autem ego. autem VRE. ut dTH. est autem v.) autem eius species, ut[*](ut om.R1dTH.) etiam sine auctore[*](auctore dTErv. acict- V1. aceto re V2R.) visu[*](uisu ll. G. usus B. uisa v.) statim nosci[*](nasci V1R1.) possit.— Lapis vulgaris iuxta flumina fert muscum siccum, canum. hic fricatur[*](fruticator VR.) altero lapide addita hominis saliva; illo lapide tangitur inpetigo . qui tangit, dicit:

φεύγετε[*](φεύγετε—διώκειlitteris Latinis red- dunt ll. v.a. C.)[*](dioci ll.v.a. C.)κανθαρίδες, λύκος ἄγριος αἷμα[*](αἳ͂μαS e coni. Dal. hema ll. hymas v.ὕμμεC.)διώκει.

[*](cfr. Celsus V 27, 3. cfr. Festus s. v. toxicum.) Limeum[*](lymeum V. limaeum E.) herba appellatur a Gallis, qua sagittas in venatu[*](uenatu Rv. usn- d. urn- V1. uenen- E. urna V2.) tingunt medicamento, quod venenum cervarium vocant [*](tres ll.v.). ex[*](et d.) hac[*](hanc Vd. ant R1.) in III modios salivati[*](saliuati ll. v. an deest tritici vel hordei vel milii? cfr. Column. VI 5, 2. 10, 1. 24, 5 (Pallad. V 7). 37, 9. 9, 1. 25.) additur quantum[*](quantum VRdv. tamquam E.) in unam sagittam[*](una sagitta Ev.a.H. cfr. notae ad XXIX 33 et XXVI 136.) addi solet; ita offa demittitur boum faucibus in morbis. alligari postea ad praesepia oportet, donec purgentur—insanire enim solent—; si sudor[*](sudor hac dT.)

insequetur[*](insequetur ego. -uitur ll. v.), aqua frigida perfundi.[*](Nicand. ther. 849. Diosc. III 103.) — Leuce Mercuriali [*](mercuriali v. -lis ll. J.) similis nomen ex causa accepit, per medium folium candida linea transcurrente, quare mesoleucon[*](mesoleucon rv. -uton E. -ucion D. mesopoleucon V2. -cton (mespo- d) rT.) quidam vocant . sucus eius fistulas sanat, ipsa contrita carcinomata. fortassis eadem sit quae leucas appellatur, contra marina omnia venena efficax. speciem eius auctores non tradunt nec aliud quam silvestrem latioribus[*](siluestrem satiua latioribus CFFW Müller p. 15. sed suppressa est mentio sativae, ut XXIX 60. cfr. Müller de stilo p. 90. 91.) foliis esse, efficaciorem hanc[*](hanc ll.v. cfr. CFW Müller l. l. ac D cum U 585.) semine acriore[*](acriore VRTEv (J). -orem d(?)C. cfr. Diosc.).— Leucographis qualis esset, scriptum non repperi, quod eo magis miror, quoniam utilis proditur[*](tribus ll.v.) sanguinem excreantibus III obolis cum croco, item coeliacis[*](coelicis VR1.), trita ex aqua[*](ex aqua om.E.) et adposita profluvio feminarum , oculorum quoque medicamentis et explendis ulceribus , quae[*](quae dEv. om. r.) fiant[*](fiant ErS. fiunt dv. om. r.) in teneris[*](in teneris om.VR1.) partibus.

[*](Diosc. IV 18.) Medion[*](medio VR1.) folia habet iridis[*](hiridis E. ser- B e Diosc., sed correeto.) sativae[*](satiua V.), caulem[*](caulem Ev. qual- R. ęqual- Vd.) tripedalem et in eo florem grandem, purpureum, rotundum , semine minuto[*](mi- nuta R. nuto E.), radicem semipedalem. in saxis opacis nascitur[*](duabus ll.v.). radix drachmis II cum melle menses feminarum sistit ecligmate[*](ecligmate d(?)C. eli- rv(D).) per aliquot[*](aliquod VED.) dies sumpto. semen quoque[*](quoque ll.v. dissentit Diosc. (ἄγει ἔμμηνα).) in vino contra[*](contrita Er1. del.r2. tritum contra v.a.S. an ita contra?) abundantiam feminarum datur.[*](Diosc. II 214. (cfr. Plin. XXVII 23. 24).) — Myos- [*](dist. ego. (an potius ab imo, concanis?). cfr. Diosc.) ota[*](myosutis V.)[*](an tennis?) sive myosotis levis herba, caulibus pluribus ab una radice, aliquatenus rubentibus, concavis ab imo, foliis angustis , oblongis, dorso acuto, nigris, per intervalla adsidue

geminatis[*](germinatis E.), tenuibus[*](et tenuibus VRdTf.) cauliculis ex alis[*](aliis V2E. taleis v.a.B.) prodeuntibus, flore caeruleo. radix digitali crassitudine[*](grossitudine E.) multis capillamentis fimbriata. vis ei septica[*](septice (om. et) E.) et exulceratrix, ideoque aegilopas sanat. tradunt Aegypti, mensis[*](men- ses VR1.), quem Thoti[*](toti f. tyatim E. thiatin v.a.H.) vocant, die XXVIII[*](XXXVIII f. XXVII v.a.H.) fere in Augustum[*](augusto Rv.a.G. ang- E.) mensem[*](mense Ev.a.G.) incurrente si quis huius herbae suco inungatur mane, priusquam loquatur, non lippiturum eo anno.[*](Diosc. IV 115.) — Myagros herba ferulacea[*](feru- lacea v. ferrutacea Vd. -utatio R. -ulcera ē r. fert ulcera E.) est, foliis similis rubiae, tripedanea[*](tripedaneę R. -nia ErD. cfr. XXXIV 24. XVII 125. 202. XIV 41.). semen oleosum, quod et fit ex eo. medetur oris ulceribus perunctis[*](perunctis dv. -tus VEr2. perauctus (-hunctus r1) R.) hoc suco.

Herba[*](tribus ll.v.), quae vocatur nyma[*](nygma E. nigina v.a.H.), III foliis longis, intubaceis , inlita[*](inlicita VR1.) cicatrices ad colorem[*](addorem E.) reducit.— Natrix vocatur herba, cuius radix evulsa[*](uulsa d.) virus[*](uiros V.) hirci redolet. hac[*](ac E.) in Piceno feminis[*](a feminis R(?)v.a. S.) abigunt quos mira persuasione Fatuos vocant; ego[*](ergo v.a.G.) species lymphantium[*](lypantium V. lympha- ticum E1. -tium E2.) hoc modo animorum esse crediderim[*](credimus Ev.a.G.), quae[*](que E. qui Rv.a.S.) tali medicamento iuventur[*](inuenitur EVen.).

Odontitis inter feni genera est, cauliculis densis ab eadem[*](ab eadem VRdv. aduersus Er.) radice[*](radicem Er.), geniculatis, triangulis, nigris. in[*](in om.Ev.a.C.) geniculis folia parva habet, longiora tamen quam polygonum, semen in alis[*](in aliis E. malis V.) hordeo simile, florem purpureum, pusillum. nascitur in pratis. decoctum cauliculorum[*](caulicorum E.) eius in vino austero quantum manus capiat dentium dolori medetur ita, ut[*](ut om.VR1d.cfr. § 33.) contineatur ore.[*](Diosc. II 213.) — Othonna[*](othona E. -nne v.a.H.) in Syria nascitur, similis erucae perforatis crebro foliis, flore croci[*](croci v e Diosc cocci VRdfD. cocti E.) ; quare[*](quam d.)

quidam anemonen[*](anemonem VD. -ones Ev.a.C.) vocaverunt. sucus eius oculorum medicamentis convenit[*](conuenit om.E.) ; mordet enim leniter et calefacit[*](calefacit TE. calf- VRfS. excalf- d(?)v.) adstringitque siccando, purgat cicatrices et nubeculas et quicquid obstet[*](obstat d(?)v.a.S.). quidam tradunt lavari atque ita siccatam digeri in pastillos.[*](Diosc. III 137 (eupor. II 78).) — Onosma[*](onosma v e Diosc. onoma ll.) longa folia habet fere ad III[*](dist. et lac. ego indicavi. exciderunt fere uniuersa quoque specie anchusae: cfr. Diosc.) digitos, in terra[*](tres ll. v.) iacentia[*](iacentia S cum P. -tia tria ll.v.) ad similitudinem anchusae, .... similis[*](similis ego. incifis Vd(E?). -cissis R. -cisa v.) sive[*](siue (ter) ego. sine ll.v. cfr. Diosc. et de mendo XVIII 85. XXVIII 104. XXXII 110. XXXIV 121.) caule sive flore sive semine. praegnas, si edit[*](aedit E. edat V(?)v.a.J. cfr. XX 165. XXII 151. XXV 46. XXV 111 170. XXX 66.) eam aut supergradiatur[*](supergrediatur E.), abortum facere dicitur.— Onopradon [*](odopradon E. onopordon v.a.S.) cum ederunt[*](cum ederunt dS. comed- V1RE. si comederunt (-rint v) V2v (J).), asini crepitus reddere dicuntur. trahit urinas[*](trahitur in has E.) et menses, alvum sistit, suppurationes et collectiones discutit.[*](Diosc. IV 141.) — Osyris[*](osyris C e Diosc. osiris v. ospris ll.f.) ramulos fert nigros, tenues, lentos et in[*](in om.Vf.) his[*](iis dv.a.S.) folia nigra ceu lini semenque[*](seminisque E.) in ramulis[*](ramolis V.) nigrum initio, dein colore mutato rubescens. smegmata[*](smegmata drv. smag- V2. mag- V1R. sine eg- E.) mulieribus faciunt ex iis[*](iis v. his ll. C. radicium ED.). radicum decoctum potu[*](potu VTED. -tū r(?)v.) sanat arquatos. eaedem[*](eaedem dv. ead- r.), priusquam maturescat[*](ma///rescat V1. in///ar- V2.) semen, concisae et sole siccatae alvum sistunt[*](sistitunt E.) ; post maturitatem vero collectae et in[*](in om.d. rheumatismi VR1) sorbitione decoctae rheumatismis ventris medentur et per se[*](et per se VRdv. expresse E.) tritae ex aqua caelesti bibuntur.[*](cfr. Plin. XXV 172. 173.) — Oxys[*](oxis Ev.a.C.) folia terna habet. datur ad stomachum dissolutum. edunt et qui enterocelen[*](entheroglen E.) habent.

polyanthemum[*](polysantemum E.), quam quidam batrachion[*](bathrachion E. -acion V. -ation R.) appellant, caustica[*](dist. ego) vi exulcerat[*](exulcera in R.), cicatrices et ad[*](et ad reducem E.) colorem reducit, eademque vitiligines concorporat.[*](Diosc. IV 4.)[*](cfr. Column. VII 5. Isid. XVII 9, 79. Marc. 1, 2. Scribon. 46 (Marc. 10, 5). Marc. 17, 22.) — Polygonum Graeci vocant quam nos sanguinariam. non attollitur a terra foliis rutae[*](putae V1. -thae R1.)[*](dist. sustuli ego coll. Diosc. (an foliis rutae trans- ponenda post gramini?).) similis[*](similis VRdTv(S). semine EG.) gramini[*](gra- mini Tv(S). -ne Rd. -nis VErG(J).). sucus eius infusus naribus supprimit[*](supprimi V.) sanguinem et potus cum vino cuiuslibet partis profluvium excreationesque cruentas[*](cruen- tas dErv. cretas r.) inhibet. qui[*](qua V.) plura genera polygoni faciunt[*](faciant R1.), hanc marem intellegi volunt appellarique[*](appellarique VRdv. ap E (folio deperdito deficiens usque ad § 124 exemplari- bus in).) a[*](a om.V.) multitudine seminis aut densitate fruticis, alii[*](alii RS. ali VD. alii calli d. calli- gonon alii v.) polygonaton[*](polygonaton B e Diosc. pogonon ll. polyg- v.) a frequentia geniculorum, alii thalattiada[*](thalattiada D e coni. J coll. indice. halattada Vr. bal- d. al- R. teuthalida C e Diosc. athalida (vel asphaltida) B. halmada v.), alii carcinothron[*](carcinothron ll.fB (carnin- v) J. -netron C. -ne- thron P e Diosc.), alii clema, multi myrtopetalum. nec non inveniuntur qui hanc feminam esse dicant, marem autem maiorem[*](minorem vet. Dal.) minusque nigram et geniculis densiorem, semine[*](femine V.) sub omnibus foliis turgescente[*](turgescente coni. Dal. -tem ll. v.). quocumque haec modo se[*](se om.R.) habent[*](habent VRS. -eant d(?)v(J). cfr. Frobeen. p. 34.), vis earum est spissare ac refrigerare. semine[*](semine VRv(S). -na dC.) alvum solvunt, largius sumpto[*](sumpta RC.) urinam cient, rheumatismos cohibent, qui si non fuere[*](fuere dv. fere r.), non prosunt. stomachi fervori[*](feruori dv. -re r.) folia inponuntur , vesicae dolori[*](dolore R.) inlinuntur et ignibus sacris. sucus et[*](dist. D.) auribus[*](sucus auribus R1.) purulentis instillatur et oculorum dolori. per se datur[*](datur vet. Dal. daba- ll.v(D). data- S.) et in febribus[*](duobus ll. v.) ante accessiones II cyathis, in

tertianis quartanisque praecipue, item cholericis, dysintericis et in solutione stomachi.[*](Marc. 9, 21. 81.—Diosc. IV 5.) tertium genus orion[*](oreon v.a.S.) vocant, in montibus nascens, harundini tenerae simile, uno caule, densis geniculis et in se infarctis[*](infarctis R(?)Brot. e coni. H. infractis rTf. frac- v(J). farc- B e Diosc.), foliis autem piceae[*](piceea R.), radicis[*](radice R.) supervacuae, inefficacius quam superiora, peculiare ischiadicis[*](ischiadis VR.).[*]((cfr. Diosc. IV 6).) quartum genus silvestre appellatur, paene arboris [*](arboris B. -ris modo Rd(?)C. ardoris Vv.) frutice[*](frutice VRv. -tex d(?)C. cfr. § 113. XII 56. XXIII 71. XXVI 85. 96.), radice lignosa, stirpe cedri rubicunda[*](rubicunda RS. -do (rumb- V1) rv.), ramis sparti[*](sparti v. parti ll. (an rami fparfi? cfr. XXV 155).) binum palmorum, nigris geniculorum ternis quaternisque [*](quaternisque ll.Tv(D). -isue C. cfr. § 74. 76.) articulis. huic quoque spissandi natura; sapor mali[*](malo V.) cotonei. decoquitur in aqua ad tertias[*](aut tertias V1R.) aut aridi farina inspergitur[*](farina spargitur R. -na insparg- S.) et oris ulceribus et adtritis partibus. propter gingivarum vero vitia ipsa[*](ipsa om.d(?)H.) commanducatur. nomas sistit omniaque[*](omnia quaeque V.), quae serpunt aut difficilem cicatricem habent, privatim vero sanat a nive facta[*](sanatiue facta R.) ulcera. herbarii et ad anginas[*](gingiuas dT.) utuntur illa et in capitis dolore coronam ex ea inponunt et contra epiphoras collo circumdant; in tertianis quidem[*](quidem Vv(S). -dam r(?)G(J).)[*](uulsa R.) sinistra manu evulsam adalligant, adeo[*](adeo ll.v. ut dextra P. an ac (eo orto ex geminato co)?) contra profluvia [*](profluuias VRf.) sanguinis, nec ullam magis aridam quam polygonum servant.

[*](Diosc. II 203 (cfr. 202 med.).) Pancratium aliqui scillam pusillam[*](pussillam V.) appellare[*](appella- rire R.) malunt , foliis[*](foliis om.VR.) albi lilii longioribus crassioribusque, radice bulbi magni, colore rufo. alvum solvit suco cum farina ervi sumpto, ulcera purgat. hydropicis, splenicis[*](splenicis dS. -cisque v(H). -ndicis VR. -neticisque C.) cum

melle datur. alii decocunt eam, donec aqua dulcis fiat, eaque effusa radicem[*](radice V.) terentes digerunt in pastillos sole siccatos et postea utuntur ad capitis ulcera et cetera, quae[*](tribus ll. v.) repurganda sint, item ad tussim, quantum III digitis adprehenderint in vino dantes, et ad lateris dolores aut peripneumonicis[*](peripleumonicis VRJ.) ecligmate[*](ecligmate cod. Murbac. C. ecligma dfv. ell- R. el- V.). dant et[*](dant et cod. Murb. H. dante ll.f. -tes v. del. C.) propter ischiada[*](ichiada R. fchi- V.) in vino bibendam[*](bibendum v.a.S.) et propter tormina[*](tormina v. -inanda ll.) mensesque ciendos.— [*](Diosc. IV 165.) Peplis[*](peplis VRTfH. poplis d. peplos v e Diosc.), quam aliqui sycen, alii meconion, alii mecona aphrode vocant, ex una radice tenui fruticat foliis rutae paulo[*](dist. ego.) latioribus. semen est[*](semen est ego. -mine ll.v.) sub foliis, rotundum[*](rotunda ego. -da V. -do rv.), minus[*](minus dv. -nos VR. -nore quam B. -nor D cum U 587.) candido[*](candido VRD. -do quam d(?)v. -didi B.) papavere[*](papauere D cum U 587. -uer VR. -ueris d(?)v.). inter vites fere colligitur messibus siccaturque cum fructu suo[*](an post fructu suo exciderunt uer- sata adsidue? cfr. Diosc.), subiectis in quae[*](in quae RMurbac. H. in qua rTf. aquis in quas v.) excidat[*](excidat C. -dant ll.Tfv.). hoc poto alvus[*](aluum V.) solvitur, bilis ac pituita detrahitur. media potio est[*](tribus ll. v.) acetabuli mensura in aquae mulsae heminis III. et cibis inspergitur obsoniisque ad molliendam[*](moliendam v.a. C.) alvum.— [*](Diosc. IV 14. (cfr. Plin. XXVI 77). eupor. II 61. 39. 75.) [*](duo ll. v.) Periclymenon[*](periclymenon (pery- cli- V) VdfD. cfr. Diosc. -nos R(?)v.) fruticat et ipsa ex intervallo II folia habens subcandida, mollia, in cacumine autem semen inter folia durum et quod difficile vellatur[*](uellatur VRfB(H). uela- v. euella- dVen. cfr. XXV 171.). nascitur in arvis ac saepibus circumvolvens[*](cir- cumuoluens D coll. XVI 244. cumu- V. conu- rv.) se adminiculis quibuscumque. semen eius in umbra siccatum tunditur et in pastillos digeritur; hi resoluti dantur in vini albi cyathis ternis[*](ternis VdfS. tribus Rv.) tricenis diebus ad lienem, eumque urina cruentata[*](cruentata ll.TfS.-nta v.) aut[*](aut dv. alit r.)
per alvum absumit[*](an absumunt?), quod intellegitur a decimo statim die. urinam cient et folia[*](et folia et VR1.) decocta, quae et orthopnoicis prosunt . partum[*](parum V.) quoque adiuvant secundasque pellunt pota simili modo[*](simili modo dv. -litudo r.).[*](Diosc. II 136. IV 140.) — Pelecinon[*](pelecinon D. -nom (pelle- V) VR. -num dv.) in segetibus diximus nasci, fruticosam cauliculis, foliis ciceris. semen in siliquis [*](18, 155) fert corniculorum modo aduncis ternis quaternisve, quale git novimus, amarum, stomacho utile[*](utilem V.). additur in antidota .— Polygala palmum[*](palmū ego.- -mo Vdf. -mi R(?)v.) altitudine[*](altitudine V.cfr. IV 58. VI 130.-nem r(f?)v.) inplet[*](inplet S e coni. Dal. imp.et f. inpet V. pet R. petit d(?)v.), in caule summo foliis lenticulae[*](lenticle V. -lae D. -igle R.), gustu adstricto. quae pota[*](pota Rv. tota Vd.) lactis[*](lactis v e Diosc. laetis V. let- r.) abundantiam facit.[*](Diosc. III 15. (cfr. Plin. XXV 123. XXVI 130).) — Poterion[*](poterion B e Diosc. potireton VRD. potyr- d. pontirris v.) aut, ut[*](aut ut v. aut ll.) alii vocant, phrynion[*](phrynion B e Diosc. pa- ryn- ll. peraen- v.) vel neuras large fruticat, spinis retorrida, lanugine spissa, foliis parvis, rotundis, ramulis longis, mollibus, lentis, tenuibus, flore longo[*](longo ll.v.μικράDiosc.), herbacei colors. seminis nullus[*](nullus vet. Dal. nulli (ortum e null;) ll. v. nullius S.) usus; est[*](est ego. sed ll.v.) gustu acuto et odorato. invenitur in aquosis collibus. radices habet II aut[*](duas aut tres ll.v.) III binum cubitorum in altitudinem [*](altitudine dv.a.J.), nervosas, candidas[*](candida V.), firmas. circumfoditur autumno et[*](et del. H.) praecisa radice[*](praecisa radice ego e Diosc. -so frutice ll.v.) dat sucum[*](sucum v. -cum radix ll.D.) cummi[*](cummi S. -mis J. gummis dD. -mi v. -missis (gumi- R) VR.) similem[*](similē dv. -li r. radix del. D.). radix mira vulneribus sanandis traditur praecipueque nervis vel praecisis inlita. decoctum quoque eius cum melle potum dissolutiones nervorum et infirmitates et incisuras iuvat.— [*](Diosc. III 112.) Phalangitis a quibusdam[*](a quibusdam dv. aqua ignidam r.) phalangion vocatur, ab aliis leucanthemum vel, ut in quibusdam exemplaribus invenio[*](uenio E.cfr. p. 264, 8.),
[*](duobus ll.v.) leucacantha[*](leuchanta d.). ramuli sunt ei numquam pauciores II, in diversa tendentes, flos candidus, lilio rubro similis, semen nigrum, latum[*](semen nigrū latū ego. semine nigro lato ll. v.), ad lenticulae dimidiae figuram multo tenuius[*](tenuius ego. -uis 11. -uiore v. del. D. sed cfr. Diosc.), radice[*](radix D.) tenui[*](tenui VRdTH. -uis D. om.Ev.), herbacei coloris. huius folio[*](folia VR.) vel flore vel semine auxiliantur contra scorpionum[*](scorpionem VR.) phalangiorumque et serpentium ictus[*](ictibus (ortum ex ictuus) VR.), item contra tormina[*](torminos V.).[*](Diosc. IV 128. III 130 (cfr. Plin. XXVI 162). Th. H. IX 18, 5.—§ 126: Diosc. III 149.) — Phyteuma[*](phiteuma E. hyt- V.) quale sit, describere supervacuum habeo, cum sit usus eius tantum ad amatoria.— Phyllon a Graecis vocatur herba in saxosis montibus. femina magis herbacei coloris, caule tenui, radice parva. semen papaveri rotundo simile[*](semine rotundo papaueri simili v.a.S.). haec sui sexus facit partus[*](partum V.), mares autem mas[*](mas Brot. a ll. del. v. a femina J.), semine[*](femine V.) tantum differens[*](different d. -runt v.a.G.), quod est incipientis olivae. utrumque bibitur in vino.— Phellandrion[*](phellandrion v coll. indice. pela- ll. D.) nascitur in palustribus folio apii. bibitur semen eius propter calculos et vesicae incommoda[*](commoda VR1.).— Phaleris[*](phaleris v. -ri ll.fD. -laris B e Diosc.) thyrsum habet longum[*](longum habet VR1d.), tenuem ceu calamum[*](cafamum VR1d.), in summo florem[*](florem G. -re in Vd. re h R. -re Erv.) inclinatum, semen simile[*](simile om.d.) sesamae. et hoc calculos frangit potum ex vino vel aceto vel cum melle[*](aceto cum melle dS.) et lacte[*](lacte d2Erv. aceto rf.) ; idem[*](item Vfv.a.G.) et vitia vesicae sanat.— Polyrrhizon[*](polyrhizona E. polpri- zinon V.) folia habet myrti[*](myrtae VE.), radices multas. hae tusae dantur[*](eduntur dT.) e vino contra serpentes, prosunt et quadripedibus.[*](cfr. Diosc. IV 4. Marc. 15, 29.) — Proserpinaca herba vulgaris est, eximii[*](eximii dC. -mie R. -miae V. -mia E. -mi v.) adversus scorpiones remedii[*](remedii Vdv. -di RVen.(S). -dia Er.). eadem
contrita, addita muria e menis[*](e menis huc posui coll. XXVI 23. XXXII 88. XXXI 83. post et oleo habent e menis H. eminis R. heminis Vf. -na d (e margine falso loco insertum, ut videtur). om.Ev.) et oleo, anginam eximie curari[*](curare d) tradunt, praeterea et[*](et VRdTfS. in Ev. et in rH(D).) quantalibet lassitudine recreari defessos, etiam cum obmutuerint[*](obmataerint R1. ommutuerint E.), si subiciatur linguae; si devoretur, vomitionem sequi salutarem.

[*](Diosc. III 2. cfr. eupor. II 4 (38). 58.) Rhecoma[*](rhecoma Ev(D) rec- VRf. rhac- d(?)C e Diosc. (ῥᾶ). an rheum (ῥῆον)?) adfertur ex iis[*](iis v. his ll.C.) quae supra Pontum sunt regionibus. radix costo nigro similis, minor et rufior paulo, sine odore, calfaciens[*](calficiens R.) gustu et adstringens. eadem trita vini colorem reddit[*](reddita E.) ad crocum inclinantem. inlita[*](illita v.a.S. in inlita E.) collectiones inflammationesque sedat, vulnera sanat, epiphoras oculorum sedat ex passo, insignita[*](inlita infignita dErv.a. S. (ceterum cfr. § 18).) cum melle et alia liventia ex aceto. farina eius inspergitur contra caco ëthe et sanguinem reicientibus drachmae pondere in aqua, dysintericis autem[*](autem VdTfS. om.R. etiam Erv(D).) et coeliacis[*](coleacis V.), si febri[*](febrici R1.) careant[*](careant Erv(S). -ent r G.), in vino, sin[*](si VR1d.) aliter, ex aqua. facilius teritur nocte antecedente madefacta. datur et decoctum eius bibendum duplici mensura ad rupta[*](ruptam E.), convolsa, contusis[*](contusa conuolsis E. (cfr. § 21).), ex sublimi devolutis . si pectoris sint dolores, additur piperis aliquid et murrae; si dissolutio stomachi, ex frigida aqua sumitur; sic et[*](siue et E. siue v.a.H.) in tussi[*](intus v.a.H.) vetere ac[*](uetere ac RTH. -re a r. siue extra v.) purulentis excreationibus, item hepaticis, splenicis[*](splenicis dErH (-neticis v). expl- r.), ischiadicis[*](sciadicis VEE.). at[*](at ego et dist. ad ll.v.) renium[*](renum dEv.a.S.) vitia, suspiria, orthopnoeas[*](tribus ll. v.), arteriae[*](arteria V1. -ias V2d.) scabritias[*](ex- cabritias d. -riditas VR.) sanat ex passo III obolis potis[*](potus R1. an pota ipsa trita?) trita aut decoctum eius. lichenas quoque ex aceto inposita purgat[*](purgat VREv(S). sanat dTH.). bibitur contra inflationes et perfrictiones[*](perflictiones VR1.),

febres frigidas, singultus, tormina, herpetas[*](herpetas d1TS cum Gronovio. herbet- VR. hesperit- E. esp- r. asperitates d2v.), capitis gravitates [*](grauitatis E.), melancholicas vertigines, lassitudinum dolores[*](colores VR.) et convolsiones.[*](Diosc. III 28. eupor. II 75. 32. Isid. XVII 9, 88.) — Circa Ariminum nota est herba[*](herba d(?)v. heroa Er.om. r.) quam resedam[*](resedeam V. -daem R.) vocant. discutit collectiones inflammationesque omnes[*](omnes Erv. om. r. cfr. § 56.). qui curant ea, addunt haec verba[*](herba (om. haec) R1.) : Reseda, morbos[*](morbos v. -bis ll.fJ.) reseda; scisne, scisne, quis[*](scisne quis REv. cinae quis V. c in equis d. c in quis T.) hic[*](hinc R.) pullus[*](pullos V(?)v.a.H.) egerit[*](dist.P.) radices? nec caput nec pedes habeat[*](habeat VdTfS cum P. -eant Er e corr. v(D).). haec ter dicunt totiensque despuunt.

Stoechas[*](stoecas Ev.a.C.) in insulis tantum eiusdem nominis gignitur, odorata herba, coma[*](comam VfE. (coma thymi coni. Dal. e Diosc.)) hysopi, amara gustu. menses ciet potu, pectoris dolores levat. antidotis quoque miscetur .[*](Diosc. IV 71. Celsus II 33 (cfr. Plin. XXI 177 sqq.).)[*](Diosc. III 72.)

Solanum Graeci στρύχνον[*](strychnon v e Diosc. cryxo R. eryxo Vd1E. erixo d2.) vocant, ut tradit Cornelius Celsus. huic vis reprimendi refrigerandique .— Smyrnion[*](zmyrnion S coll. indice.) caulem habet apii, folia latiora et maxime circa stolones multos, quorum a sinu exiliunt, pinguia[*](pingula V.) et ad[*](& ad (at R) VRTS. ad d(?)Erv.) terram infracta, odore medicato[*](medicamento V.) cum quadam acrimonia iucundo[*](iucundo C. -de (ioc- V) ll. -da v. de dictione cfr. XXIV 128.), colore in luteum languescente [*](languescunt ea E.), capitibus caulium orbiculatis ut apii[*](apii ll.v(H). anethi B e Diosc.), semine rotundo nigroque[*](nigroque ego. -gro qui ll. v. -gro quod Bas.) ; arescit incipiente aestate. radix quoque odorata, gustu acri mordet, sucosa, mollis. cortex eius foris niger, intus pallidus. odor murrae habet qualitatem, unde et nomen.[*](Diosc. eupor. II 76. 49.) nascitur et in saxosis collibus et in terrenis

. usus[*](usus ll. v. an uis?) eius calfacere[*](excalfacere d(?)v.a.S.), extenuare[*](extenuare ll. v(Brot.). del. H.). urinam[*](urinas E. ruinam V.) et menses cient[*](dist. ego coll. Diosc. eupor. II 49. an exciderunt ipsius decoctum ante aluum?) folia et radix et semen[*](et semen ll.TfD. semen v.). alvum sistit. radix collectiones et suppurationes non veteres, item duritias discutit inlita, prodest et contra phalangia ac serpentes admixto cachry aut polio[*](polio VE.) aut melissophyllo in vino pota, sed particulatim , quoniam universitate vomitiones[*](uomitiones VRdT. -nem Erv. cfr. XXII 153. XXIII 153. XXXIV 120.) movet; qua de causa aliquando cum ruta datur[*](curata datur V.).[*](Diosc. eupor. II 31. 39. 61. 102. 109. 111. I 237. II 13.) medetur tussi et orthopnoeae semen vel radix, item thoracis aut lienis[*](aui lienis V.) aut renium [*](lenium VR1. lienum d.) aut vesicae vitiis, radix autem ruptis, convolsis. partus[*](partus REv. raptus r.) quoque adiuvat et secundas pellit. datur et ischiadicis [*](schiadicis RE. scia- V.) cum crethmo[*](crethmo d(?)B. cretamo VR (-anio v). chre- E.) in vino. sudores[*](sudor est E.) ciet[*](ciet VRdv. creta Er.) et ructus[*](ructus Erv. om. r.), ideo inflationem stomachi discutit. vulnera ad cicatricem perducit .[*](ibid. II 63.) exprimitur et sucus radici[*](radici VErG. -cis rTv.) utilis feminis et thoracis praecordiorumque desideriis, calfacit enim et concoquit[*](concoquid Vd.) et purgat[*](datur dv. -to VR. -tū Er.). semen peculiariter hydropicis datur potui[*](potui ego. -tum VRE. -tu dv. cfr. nota ad XXIV 148.), quibus et sucus inlinitur. et in[*](in ego et dist. om. ll.v.) malagmate[*](malagmate VEv. -te e G(S). -ta e Rd(?)Brot. e coni. H.) cortice arido et ad obsonia[*](an obsonia foliis? cfr. Diosc.) utuntur cum mulso et oleo et garo, maxime in elixis carnibus.—Sinon[*](sinon V1dTMurbac. H cum P. simul V2re corr.Ev. (an sison e Diosc. III 57?).) concoctiones facit, sapore simillima piperi. eadem in dolore[*](dolorem R1. odore E.) stomachi efficax.

[*](Diosc. II 217. (Nicand. ther. 872.)) Telephion[*](thelephion VE.) porcilacae similis est et caule et foliis[*](folii VR.). rami a radice septeni octonique[*](et octonique VE1 (an et octoni qui?).) fruticant foliis

crassis, carnosis. nascitur in cultis et maxime inter vites. inlinitur lentigini[*](lentigini—inlinitur om.E.) et[*](et Vv. at d. ad R.), cum inaruit, deteritur[*](dete- ritur V2dTH. deritur V1. deretur R. teritur v.). inlinitur et vitiligini ternis fere mensibus senis horis noctis aut diei et ut[*](& ut ego.cfr. XXVIII 90. aut VRd1. om.d2Erv.) postea farina hordeacia inlinatur.[*](Diosc. IV 135 (134). Th. H. VII 14, 1. cfr. Plin. XXII 63. 62. 65. XXVI 87. XXV 135.—Diosc. IV 96.) medetur[*](illinitur d(?)v.a.S.) et vulneribus et fistulis.— Trichomanes adianto simile[*](simile vet. Dal. -lis ll.v.) est, exilius modo nigriusque[*](exilibus modo nigrisque Müller emend. IV 24.), foliis lenticulae, densis, parvis[*](paruis ego e Theophr. amaris ll. v.), adversis[*](ad- uersis om.E.) inter se. decoctum eius strangurias[*](strangurias d2v. transg- Er. adstrang- d1. ad- string- (-uirias V) r.) sanat in vino albo potum addito cumino rustico, liennem[*](lienem ego et dist. coll. Diosc. et XXII 65. lefum ll.Tf. esum J. collisum S. illitum H. fucus v. ipsum Müller 1. 1. 25.). cohibet capillos fluentes aut, si effluxerint, reparat alopeciasque densat tritum in oleo[*](in oleo et ego coll. Theophr. et in oleo ll.v.) et inlitum. sternumenta[*](sternutamenta V2v.a.H.) quoque gustatu movet. — Thalictrum[*](thalictrum S e Diosc. -ietrum v. -itrum T. -itruum fH. tarittruum (-ithr- d) Vd. thoaritr- Er. aritthr- R.) folia coriandri habet, pinguiora paulo, caulem papaveris.[*](Diosc. II 185.) nascitur ubique, praecipue campestribus[*](in campestribus d(?)v. cfr. nota ad XXIV 59.). medentur ulceribus folia cum melle.— Thlaspi[*](thlaspi f(B1)H e Diosc. -spe (B2)C. -pse v. ticaspi VR. thic- r.) duorum generum est: angustis foliis, digitali latitudine et longitudine[*](longitudine et latitudine Ev.a.S.), in terram[*](terrae V. -rra d.) versis, in cacumine divisis, cauliculo semipedali[*](semen pedali V.)[*](lac. ego indi- cavi cum vet. Dal. excidit fere folliculis. cfr Diosc.)[*](dist. J.) non sine ramis, .... peltarum specie[*](species Vd.) semine incluso, lenticulae effigie, nisi quod infringitur, unde nomen . flos[*](flos Erv. ad flos VR. at flos dT.an accept (vel adeptum est). flos?) albicat. nascitur in semitis et saepibus. semen asperi gustus bilem et pituitam utrimque extrahit; modus sumendi acetabuli mensura. prodest et ischiadicis[*](sciadicis VRE.) infusum.
potione[*](potione ego e Diosc. cfr. XXIII 14. potu coni. H do- nec ll. v.) sanguinem trahit[*](trahit coni. H. trahat ll. v.), menses quoque ciet, sed partus necat.[*](Crateuas ap. Diosc. II 185. cfr, Plin. XIX 171.) alterum thlaspi[*](thlaspi dTfH. -pe C. thiaspi r.) aliqui Persicon napy[*](napy B coll. XIX 171. naps VRd. aps EVerc. apa v.) vocant, latis[*](fatis Vd.) foliis, radicibus magnis, et ipsum utile ischiadicorum[*](schiadicorum V. scia- RE.) infusioni . prodest[*](pro- sunt ES.) et inguinibus[*](inguibus E.) utrumque[*](utrūque Ev. -raque rS.). praecipitur, ut qui colligat[*](colliga- Ere corr. S. -get V(?)J. -git dv.) dicat, sumere se contra inguina et contra omnes collectiones et contra vulnera, una manu tollat.— Trachinia[*](trachinia dG. tracit VRT. thrachi- Er. tragonia v.) herba qualis sit, non traditur.[*](Diosc. IV 49. cfr. Plin. XIII 115.) credo[*](credo Vdv. -dito Ere corr. del. D.) falsum [*](falsum et ll. S. et D. et falsum esse v.) et promissum Democriti[*](democriti dv. deincerti r.) portentosum esse[*](esse ego. est ll.S. enim est v.), adalligatam triduo absumere[*](adsumere V.) lienes.— Tragonis[*](atragonis E.) sive tragion nascitur in Cretae[*](creta// Vv.a.G.) tantum insulae[*](insulae dG. -la r. -la in v.) maritimis, iunipiro similis et semine et folio et ramis. sucus eius lacteus in[*](in lacteos E.)[*](lac. ego indicavi. exciderunt fere medetur stranguriae. item: cfr. Diosc.) cummim[*](cummin V. gummi d (?)v.a.s.) spissatus vel semen[*](uel semel Lugd. Dal.) in potione[*](inpositione Ev.a.S. de mendo cfr. XXIV 34.)..... spicula e corpore[*](spicule corpore E.) eicit; tunditur recens et cum vino[*](in uino Ere corr.) inlinitur aut siccae[*](sicca d.) farina[*](farinę E.) cum melle. eadem lactis abundantiam facit[*](facit RdEv. iacii V1. iaci in V2.) mammisque unice medetur.[*](Diosc. IV 51. cfr. Plin. XIII 116. XXII 39.—Diosc. II 172. cfr. Th. H. VII 7, 1. Plin. XXI 89.) — Est et[*](et Erv. om. r.) alia herba tragos[*](tragas E2. -gras E1.), quam aliqui scorpion vocant, semipedem alta, fruticosa , sine[*](sine d(?)B. om. rv(D). cfr. Diosc. et Plin. (an foliis nullis? cfr. XXV 92).) foliis, pusillis racemis rubentibus grani[*](grani ll. J. -no v. (an magnitu- dine grani vel grani instar? cfr. Diosc.).) tritici,
acuto cacumine[*](cacumine B. acu- ll.v.), et ipsa in maritimis nascens. huius racemorum[*](racemorum ego e Diosc. ram- ll.v.) X et XII cacumina trita[*](tria R.) ex vino pota coeliacis, dysintericis, sanguinem excreantibus mensumque abundantiae auxiliantur.— Est et tragopogon, quem[*](quam d.) alii comen[*](comen v. -mem Ere corr. -me r.) vocant, caule parvo[*](largo- (pro paruo) d.), foliis croci, radice longa, dulci, super caulem calice lato, nigro. nascitur in asperis manditurque[*](nascitur in asperis manditurque ErD. nasciturque r. nascitur in asperis v. at cfr. Diosc. ll 172.), sine usu.

[*](Th. H. IX 14, 1. 3.) Et de herbis[*](de erbis V. dierum d.) quidem memoria digna hactenus accepimus aut comperimus[*](comferimus E. conf- r e corr.). in fine earum admonere[*](monere E.) non ab re iudicamus, alias aliis[*](alias aliis (alii E) RdEH. alia////// V1. alii V2. aliis alias v.) virium aetates[*](aetatis E.) esse. longissimo tempore durat elaterium, ut diximus, chamaeleon niger[*](20,5) XL annis, centaurium[*](centau- rium REv(S). -reum r(?)Lugd.) non ultra[*](intra E.) XII, peucedanum et[*](et ll. v (S). sex et H. sex Brot.) aristolochia adVI[*](ad VI D. ac ll.v(G). v aut VI B. VI ac S. cfr. Theophr.), vitis silvestris anno, in umbra si[*](si in (Brot.) S e Theophr.)[*](si J. om. ll. v.) serventur [*](seruantur d(?)v.a. S.). et animalium quidem exterorum[*](exterorum d(?)vet. Dal. H. cet- rv. cfr. Theophr.) nullum aliud radices a[*](a om.d.) nobis dictas adtingit excepta sphondyle[*](sphondyle fH. spondile ll.v. -dyle C.), quae omnes persequitur. genus[*](genus—est delete voluit Brot.) id serpentis est.

[*](Th. H. IX 14, 4. 17,1. 20, 5.) Ne illud quidem dubitatur, omnium radicum vim effectusque[*](effectui quem inuifif rucius V.) minui, si fructus prius ematurescant[*](amaturescant E. mat- v.a.S.), item seminum ante radice[*](ra- dice v. -cem ll.) propter sucum incisa[*](incisura VR1.). resolvitur autem omnium vis consuetudine, et desinunt prodesse, cum opus est, quae cottidie[*](cottidie E. coti- rS. quoti- v cfr. XXVIII 37.) in usu fuere, aeque[*](eaque VR. eque r.) quam nocere

. omnes vero herbae[*](herbe uero hebe R1.) vehementiores effectu[*](effecto V.) viribusque sunt in frigidis et in aquiloniis[*](aquilonis VEv.a.C(D). sicci E. sucis V2), item siccis.

[*](Th. H. IX 20, 5.) Sunt[*](sunt om.R.) et gentium[*](et gentium dv. ut ge- V2RE. uice- V1.) differentiae non mediocres, sicut accipimus[*](accepimus dv.a.S.) de taeniis[*](taeniis fS. teneis ll. tin- v.) lumbricisque[*](lubricisque V.), inesse[*](inesse Erv. esse VRfS. - et d.) Aegypti, Arabiae, Syriae, Ciliciae populis[*](populis diuersis E.), e diverso Threciae[*](threciae J. phraec- V1. graec- rv. thrac- S cum B e Theophr.), Phrygiae omnino non innasci. minus id mirum quam quod in[*](artice E.) confinio Atticae et[*](et om.Ev.a.S. | bo////eticae V. bolutię d. boeotiaeque v.a.S.) Boeotiae Thebanis innascuntur, cum absint Atheniensibus. quae contemplatio aufert nos[*](aufert nos v(S). affert nos d. auferinos R. aut ferinos VE. aufert rursus nos C.) ad ipsorum animalium naturas ingenitasque iis[*](his VD.) vel certiores morborum omnium medicinas. rursus[*](rursus ll.Tv(S). del. C. rerum H.) enim[*](enim ll.TH. enimuero v.)cum rerum[*](cum rerum ego. eam rem VRED. ea re dT. ea in re J. omnium rerum S. omnium H. rerum omnium v. cfr. XXII 117. XXIV 1. XXIX 64. XXVII 8. 2. (post eam rem inseruit D tractabimus, quandoquidem natura omnium rerum).) parens nullum animal ad hoc tantum, ut pasceretur[*](parceretur R.) aut[*](aut VRdv(J). ut ES.) alia satiaret, nasci voluit[*](ualuit V. inseruit ll. v. an inseuit?) artesque salutares inseruit et visceribus[*](uisceribus ll. v. an uermibus? cfr. XXX 115. XXIX 92.), quippe cum surdis etiam rebus insereret[*](inseruerit v.a.Brot.), tum[*](tune VED.) vero[*](eī se R.) illa animae auxilia praestantissima ex alia anima[*](alia anima VRdS. animalia (-libus C) alia ErC. -ma alia v.) esse voluit, contemplatione ante cuncta mirabili.