Naturalis Historia

Fit vinum et ex aqua ac melle tantum. quinquennio ad hoc servari caelestem iubent. alii[*](alii M. aliqui rv) prudentiores statim ad tertias partes decocunt et tertiam veteris mellis adiciunt, dein[*](dein Fd. deinde in a. deinde (DGE?) v) XL diebus canis[*](a canis coni. S. cfr. § 134) ortu in sole habent. alii diffusa ita decimo[*](decumo FS) die obturant. hoc vocatur hydromeli et

vetustate saporem vini adsequitur, nusquam laudatius quam in Phrygia.[*](Diosc. V 22. (Pl. XXIII 60). —) quin et acetum melle temperabatur[*](temperabant ad): adeo nihil intemptatum vitae[*](uita Ea. in uita zva. G) fuit. oxymeli hoc vocarunt, mellis decem libris, aceti veteris heminis quinque, salis marini libra, aquae pluviae sextariis[*](sextariis Ber. -ius D1F1. -ios rv) quinque suffervefactis[*](sufferuere factis (fac a) Ea.cfr. § 104) deciens[*](decies Fava.S), mox elutriatis atque ita inveteratis. omnia ab Themisone[*](Themisone Ber. ex ind. -ssone D. -sione Ev. -ssione FG. -mesione a) summo auctore damnata. et Hercules coactus usus eorum videri potest, nisi si quis naturae opus esse credit aromatiten [*](aromaticen Ea) et ex unguentis vina conposita aut ut biberentur[*](hilarentur G) genuisse eam frutices. ita[*](ita d. sta F. ista Eav) sunt cognitu[*](cognito Fda) iucunda sollertiae[*](solertiae DFGd. sollertia Eav) humanae[*](humanae ego. -ne Gd. -na r. -ni v. cfr. XVII 267) nomine[*](homine Ea. animi v) omnia exquirentis[*](ex- quirenti Ea. -te va.D). nihil quidem ex iis anno durare, praeterquam quae vetustate ipsa fieri diximus, et plura ne[*](101) tricenis quidem diebus, non erit dubium.

[*](Th. IX 18, 10. 11. (Athen. I 31f). Ael. VH XIII 6. —)

Sunt et in vino prodigia. dicitur in Arcadia fieri quod fecunditatem feminis inportet, viris rabiem, at in Achaia[*](Achaia v. athia ll) maxime circa Ceryniam[*](Ceryniam ego e Th. cfr. Paus. VII 25, 3. charin- ll.v. Caryn- B) abigi partum vino atque etiam si uvam edant gravidae, cum differentia in gustatu[*](an gustu? cfr. XXVII 22 et nota ad IX 77) non sit. [*]((21) cfr. Pl. XXIII 14. Geop. IV 8. V 2, 19. (Pallad. III 28).) Troezenium vinum qui bibant[*](bibunt ava.S) negantur generare. Thasios[*](Thasios v. -sos ll. H) duo genera vini diversa facere proditur, quo somnus concilietur, alterum vero quo[*](unum quo va.S. cfr. Müller stil. p. 91) fugetur. apud eosdem vitis theriaca[*](unum quo va.S. cfr. Müller stil. p. 91) vocatur, cuius et vinum et uva contra serpentium ictus medetur; libanodes[*](libanodes ego. -adeos d. -adeor ll. -aneos B. -anios G. -adios J) turis odore, ex qua diis prolibant

. e diverso aspendios damnata aris[*](aris G. auaris ll. ab aris dS.a feris v); ferunt eam nec ab alite ulla attingi. Thasiam uvam Aegyptus vocat apud se praedulcem, quae solvit alvum; est contra Lycia[*](licia G. lyciā Ea. in Lycia va.S), quae solutam[*](solutam v. -ta ll) firmat. Aegyptus et ecbolada habet abortus[*](abortuus D1FGD. -tiuos D2Eazva.G) facientem [*](faciente DF. -ta G).[*](Geop. VII 10.) vina in apothecis canis ortu mutantur quaedam posteaque restituuntur sibi. sic et mari[*](maris zva. G) navigate[*](nauigato ll. G(S). -gatio zH. -gio v), cuius iactatus iis quae duraverint tantum vetustatis adicere sentitur, quantum habuerint.

[*]((11) Antist. Labeo ap. Fest. 348b, 19. Isid. XX 3, 7. — (15) cfr. Col. XII 7, 1. 2.)

Et quoniam religione vita constat, prolibare diis nefastum habetur vina[*](uino zva.G) — praeter inputatae[*](propter inputatae a.de dictione cfr. XXXIII 9 et nota ad XXV 121) — vitis ss fulmine tactae quamque iuxta hominis mors laqueo pependerit aut vulneratis pedibus calcatae[*](calcatae coni. Dal. -ta ll.v. concul- H Brot.), et quod circumcisis vinaceis profluxerit[*](profluxerit v. prolu- ll), aut superne deciduo[*](deciduo v. cid- ll) inmundiore lapsu aliqud polluta, item Graeca, quoniam aquam habeant.— Vitis ipsa quoque manditur decoctis caulibus summis[*](summis om.Ea), qui et condiuntur[*](conduntur F) in aceto ac muria.

[*]((20) cfr. Pl. XXXVI 166. Col. XII 20, 8. 25, 1. 24, 1. Dios. V 43. — Col. XII 30, 2.) Verum et de apparatu vini dixisse conveniat, cum Graeci privatim ea praecepta condiderint artemque fecerint, sicut Euphronius[*](euphonius F1E. euphen- a. (Euphron B coll. ind. XII)) et Aristomachus et Commiades[*](Coniades va.H) et Hicesius. Africa gypso[*](cypso Fda. -ppo G) mitigat asperitatem nec non aliquibus partibus[*](sui partibus va.S) sui calce. Graecia argilla aut marmore aut sale aut mari lenitatem excitat, Italiae pars aliqua[*](aliquae D. -que F) crapulana[*](crapulana dD coll. § 124. rapu- D. rabu- rv(G). radu- (Ber.) C) pice, ac resina condire musta volgare ei est provinciisque finitimis. § 117: cfr. Pl. supra 75. —

nonnusquam[*](nonnusquam Dv. -quae G. n??? usquam F. -que Ea) prioris vini faece acetove condiunt. nec non et ex ipso musto fiunt medicamina. [*]((4) Col. XII 19, 1.) decoquitur ut dulcescat portione[*](an pro portione vel ad portionem? cfr. II 144) virium, nec durare ultra annuum spatium tale proditur . aliquibus[*](aliqui- bus Ev. liquib; a. quibus DFG. -busdam dT. (cfr. VIII 119)) in[*](in om.G) locis decocunt ad sapas musta infusisque iis[*](iis D1FGv. eius Ea. his D2C) ferociam frangunt. et in hoc tamen genere et in omni alio subministrant vasa ipsa condimentis picis, cuius faciendae ratio proximo dicetur volumine.

[*](16,52)

[*]((11) Diosc. I 91. 90. 92. (Pl. XII 72).— (13–18) Pl. XXIV 32–37.— (20) Pl. XXIV 34.)