Naturalis Historia
Pliny, the Elder
Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor
[*](Diosc. I 77. Th. IX 4, 2. Sol. 33, 9. Diod. V 41, 6.) Murram[*](myrram FEadva.S (semper)) in isdem silvis permixta[*](permixta DFdG. -tam Eav (Brot.)) arbore[*](arbore F2dG. -rē rv (Brot.)) nasci tradidere aliqui, plures separatim, quippe multis locis[*](in locis va.s) Arabiae gignitur, ut apparebit in generibus. convehitur et ex[*](69 sq.) insulis[*](insulis G. iluis E1. siluis rv (D)) laudata, petuntque eam etiam ad Trogodytas Sabaei transitu maris. sativa quoque provenit[*](peruenit E), multum silvestri praelata. gaudet rastris atque ablaqueationibus, melior radice refrigerata.
[*](Th. IX 4, 3.7.8. Iuba fr. 50 Mü. So.33, 10.) Arbori altitudo ad quinque cubita, nec sine spina, caudice duro et intorto, crassiore[*](cruris coni. Dal. e Th. (ἤ κνημοπαχές)) quam turis, et ab radice etiam quam reliqua sui parte. corticem levem similemque
unedoni scabrum alii spinosumque dixere, folium olivae[*](oliuę av. obl- E. ///oliue F. (πτελέᾳ, non ἐλαίᾳ)), verum crispius et aculeatum, Iuba olusatri. aliqui similem iunipero, scabriorem tantum spinisque horridam, folio rotundiore [*](rotundiore v (J). -rem ll .S), sed sapore iuniperi. nec non[*](nec non — 7 ualent om.a) fuere qui e turis arbore[*](e turis arbore v. et ruris arborem ll) utrumque nasci mentirentur.[*]((6–8) Diod. V 41, 6. Th. IX 4, 10. Diosc. I 77. Athen. XV 6880. Suid. s. v. σκακτή. Sol. 33, 9.) Inciduntur bis[*](binis E2) et ipsae isdemque[*](ipsae iisdemque v. -sas (-sae E2) denique ll) temporibus, sed a radice usque ad ramos[*](ramos v. ramum D2. ram D1F. aram E.an ramorum?) qui valent. sudant autem sponte prius quam incidantur[*](incidatur Fd) sta;cte[*](stacte E1adD (cfr. Fels p. 65). -tē DF. -tę E2. -ten v) dicta[*](dicta E2va.D), cui nulla praefertur. ab hac sativa[*](satiua v. stat- FE. stact- a) et in silvestri quoque melior aestiva. non dant ex murra portiones deo, quoniam et apud alios nascitur; regi tamen Gebbanitarum[*](gebba- nitarum Eadv (D). gaebba- DF. geba- C (item infra). cfr. § 63) quartas partes eius pendunt. cetero passim a vulgo coemptam in folles conferciunt[*](confertiunt FE. ccnuert- a. confarciunt va. H), nostrique unguentarii digerunt[*](dge- runt E1. id ger- E2a) haud difficulter odoris atque pinguedinis argumentis.
[*](Diosc. I 77.— (16) Ps-Arrian. par. M. Erythr. 24 extr.)
Genera complura: Trogodytica silvestrium prima, sequens[*](Erythraea sequens et va. G) Minaea[*](Mi- naea B. -nea D3. in eaom. v), in qua[*](in qua. G. in aqua (qua B) stactea v et om. SJ) et Atramitica[*](astramitica ll. D. cfr. § 52) est et Gebbanitica[*](et gebba- nitica av (J). et gaebb- r. om. G) et Ausaritis[*](austaritis E. auser- (ausir- C) va. Bas.) Gebbanitarum[*](gaebbanitarum ll) regno, tertia Dianitis, quarta collaticia [*](Caucalitia coni. He Diosc.), quinta Sambracena[*](sambracena E2S. semb- rv. cfr. infra et VI 78) a civitate regni Sabaeorum mari proxinia, sexta quam Dusaritim[*](Dusaritim Bas. cfr. Steph. Byz. s. v.δουσαρήet Hesych. dusyr- DF. syr- a. dusir- EJ. durisitin v) vocant. est et candida uno
tantum loco, quae in Mesalum[*](Messalum va. D. cfr. VI 158) oppidum confertur. probatur Trogodytica[*](tro- godytica v. -cę ll)[*](om.a) pinguedine[*](pinguedine v(Brot.). -nis Ez.—uidinis DF. -uitudine G) et quod aspectu aridior est[*](est E1v (D). & F.del.E2S. om.Dd) sordidaque ac barbara, sed acrior ceteris. Sambracena praedicta[*](prae- dicta ego. -dictis ll. -dicatur D. -dictis caret uitiis D3v.om.z) ante alias hilaris, sed viribus tenuis.[*]((5–8) Diosc. I 77 med.) in plenum autem probatio [*](probationem (om. est) Fd) est minutis glaebis nec rotundis, in concretu albicantis suci et tabescentis[*](tabescentis D2v. taue- E1. -nte E2. auescentes D1F) utque[*](utique E2Ven.) fracta[*](confracta zva.G) candidos ungues habeat, gustu leniter amara. secunda bonitas intus variae[*](uariae DFG. -ie d. -ia Ev); pessima quae[*](quae v (D). que DFd.om.EG) intus nigra, peior, si etiam foris. pretia ex occasione ementium varia: stactae a[*](a X. III ad X. L S. a XIII ad XL ll. H. uero a VI ad L v) $X$ III ad[*](ad XVI va.s) $X$ L, sativae summum $X$ XI, Erythraeae XVI—hanc[*](hanc E2v. hac FE1) volunt Arabicam intellegi —, Trogodyticae nucleo XVI S[*](XVI S, ei S. XVI. sei Ed. XIV sei DF. XIII eius B. XIII seiae v), ei vero quam odorariam vocant XII.[*](XII D2in ras. D. XIIII rv. (an XVII?))[*]((12) Diosc. ib. ante med.) adulteratur lentisci[*](lentici FE1a) glaebis et cummi[*](cummitem FE1. cumi- a), item cucumeris suco amaritudinis causa, sicut ponderis spuma argenti . reliqua vitia deprehenduntur sapore[*](sapori E1a), cummis[*](gummis Ea) dente lentescens[*](lente- scentis E2va.G). fallacissime[*](fallacissima Eaz. facillime va. G) autem adulteratur Indica murra, quae ibi de[*](de ll. G. an e (ae)?) quadam spina colligitur. hoc solum peius India adfert, facili distinctione: tanto deterior est.[*]((1) Th. VI 4, 9.— (4. 5) Diosc. I 90. 51 extr. Isid. XVII 7, 51. 8, 7.)
Ergo transit in mastichen[*](mastichen G. -cen ll (passim). -cem v), quae et ex alia spina fit[*](fit v. fit ll) in India itemque in Arabia; lainam[*](lainam ll. (Salm.) Brot. lamam v) vocant. sed mastiche[*](ma- stichen M) quoque gemina est, quoniam et in Asia Graeciaque
reperitur herba a[*](a MJ.om. rG. e ???) radice folia emittens et carduum similem malo[*](malo D2B. alo rv) , seminis plenum ac[*](ac MD.om. rv) lacrimae, quae[*](lacrimae quae MD. -maeque DFE1a. -ma ęque E2. -maque B. -ma quae v) erumpit incisa parte summa, vix ut dinosci[*](dinosci Mv(J). id no- r. digno- Verc.) possit[*](possit Mv. -sset r) a mastiche vera. nec non et tertia in Ponto est, bitumini[*](bitumini MJ. -nis rv) similior, laudatissima autem Chia candida, cuius pretium in libras $X$ X,[*](X. X J. $X$ X: (= decem sextans) MD. XX rv) nigrae vero $X$ II.[*](X. IIJ. $X$. IN. M (bini coni. Mone). XII rv) Chia e lentisco traditur[*](chiae lentis contraditur FEa) gigni cummium modo. adulteratur ut tura[*](ut tura DFEav. ut a M. (ture et B e Diosc.)) resina.[*](Herod. III 112. Diosc. I 128. — (12. 13) cfr. Sol. 27, 48. —) Arabia etiamnum[*](etiam nunc MJD) et ladano gloriatur. forte casuque hoc et iniuria odorum[*](odorun. MD. -ris C. -res rv) fieri plures tradidere, caprasque[*](capras quae M. -prisque Ea. -ras va.S) maleficum alias frondibus animal, odoratorum vero fruticum adpetentius[*](adpetentius MG. exp- v. et petentibus r), tamquam intellegant[*](intellegat MD. sed cfr. vol. V p. 487 ad XXXII 59) pretia, carpere[*](cafpere FE1. cap- E1a.om. H Brot. errore) germinum caules praedulci liquor turgentes[*](torrentes M) destillantemque[*](distillantemque F2Eava.S) ab iis[*](is MD. his r C) casus mixtura[*](mixturā E) sucum inprobo barbarum villo abstergere. hunc glomerari pulvere[*](puluere G. -rem 11 (praem. in) v), incoqui sole, et ideo in ladano caprarum pilos esse. sed hoc non alibi fieri quam in Nabataeis [*](nabatae his FE1a), qui sunt ex Arabia contermini Syriae.[*](Diosc. I 128. cfr. Pl. XXVI 47.) recentiores ex auctoribus storbon[*](storbon MJ. strob- rv. stobolon zS) hoc vocant traduntque silvas Arabum pastu caprarum infringi atque ita sucum villis inhaerescere, verum autem ladanum Cypri insulae[*](insulae MG. -lā Ead. -la DF (piaem. in) v) esse, ut obiter quaeque genera odorum dicantur, quamvis non terrarum ordine. similiter
hoc et ibi[*](et ibi MD2G. tibi D1FE1. om. a. ibi E2S. et hoc ibi v) fieri tradunt et esse oesypum[*](oesypum Bas. -sopum M. osyfum FEa. cesyphum v) hircorum barbis genibusque villosis inhaerens, sed hederae[*](edere FEa. -rae va.S) flore deroso , pastibus matutinis[*](mantinis FEa), cum est rorulenta[*](rorulentas F2Ea. -tes F1) Cypros. dein nebula sole[*](solae FE. solue a) discussa[*](discussa MG. -ssam DFa. -ssa in Ev) pulverem madentibus[*](mandentibus FEa) villis adhaerescere atque ita ladanum depecti. sunt qui herbam in Cypro, ex qua id fiat, ledam appellent[*](appellent Mv(D). -llant r H); etenim illi ledanum vocant. huius pinguia[*](pinguia MJ. -ue C. -ui rv) insidere[*](insidens C Bas. exsudare D) ; itaque[*](itaque Ev (alac.). etenim itaque M (prava iteratione). atque FdT) et tractis[*](et tractis MDFd. attr- Ev) funiculis[*](an huius foliis? cfr. Diosc.) herbam eam convolvi atque ita offas fieri. ergo in utraque gente bina genera, terrenum et[*](et — terrenum om.M) facticium. id quod terrenum est friabile[*](triabile FE), facticium lentum.[*]((17) Diosc. I 128 med.) nec non fruticem esse dicunt in Carmania et super Aegyptum per Ptolemaeos[*](ptholęmeos E) tralatis[*](translatis E2va.J) plantis aut, ut[*](aut ut Mv(J). aut r. ut dS) alii, degenerante[*](degenerante MJ. genera ante r. -rante G. -rari v) in id[*](in id ll.S. et id G. et id in iis ut v) turis arbore, colligique ut cummim inciso[*](incinciso F. -naso E) cortice et caprinis pellibus excipi. pretia sunt laudatissimo[*](laudatissima E1. -mae E2) in libras asses XXXX. adulteratur myrti bacis et aliis animalium sordibus. sinceri[*](sincerus E) odor esse debet[*](debet esse va.J) ferus et quodam modo solitudinem redolens, ipsum visu[*](uisum FE1) aridum tactu[*](tactus FE) statim mollescere, accensum fulgere odore iucundo[*](iucunde FT (P)S subl. dist. -da E1. (alac.)); gravi myrtatum[*](graui myrtatum J. (dist. D). graui tum myrta (-tata S) ll.S. gratuitum (gratum Bas.) myrtata (-rrata va.B) v) deprehenditur crepitatque[*](deprehenduntur crepitantque in DFEdva.J igne E2va.S) igni. praeterea[*](praeter eas FE) sincero calculi potius e rupibus inhaerent quam pulvis.[*](Th. IV 7, 2. 1. (efr. Strabo XVI 777. Pl. XXIII 72. Cels. V 19 init.). — (4) cfr. Pl. XIII 139. —) In Arabia et olea dotatur lacrima, qua medicamentum [*](quam dicamentum F1E1a. qua indis medi- dTS) conficitur Graecis[*](a graecis E2) cnhaemon[*](enbemon E. inb- a. inbaenon F) dictum, singulari effectu[*](effectum M. ex fectu F) contrahendis vulnerum cicatricibus. in maritimis hae fluctibus aestuque operiuntur, nec bacae nocetur, cum constet in foliis salem relinqui.
[*](cfr. Pl. XXIV 102. (Diosc. I 104). Claud. fr. 3 Peter. —) Haec sunt peculiaria Arabiae, et pauca praeterea communia alibi dicenda, quoniam in iis vincitur. peregrinos ipsa mire[*](miros M. mirę E1a. -rrę E2. myrrae zva.G) odores et ad cxteros petit: tanta mortalibus suarum rerum satias[*](satias MJ. satietas av. saci- r. cfr. V 6. X 172. XIII 130. (VIII 209)) est alienarumque[*](aliarumque M) aviditas. petunt igitur in Elymaeos arborem bratum[*](brathum M. -tam Ea. bru- tam va. H), cupresso[*](cypresso ll) fusae[*](fuse E. fuisse a. russae M) similem, exalbidis ramis, iucundi odoris accensam et cum miraculo historiis Claudi Caesaris[*](caesaris claudi historiis M) praedicatam[*](praedicata FEa). folia eius inspergere potionibus Parthos tradit; odorem esse proximum cedro fumumque eius contra ligna alia[*](alio M) remedio. nascitur ultra Pasitigrim[*](phasin tigrim M. -rinique va.B) finibus[*](in finibus E2va.D) oppidi[*](op- pido M) Sostratae[*](Sostratae ego coll. VI 136. sostrae MD. soytrae F. scy- rv(J). Sittacae B scanchro MdJ. -ntro a. -nthro v.) in monte Scanchro[*](schantro r. Zagro B e VI 131. (cfr. VI 136 chasiro vel castro ll)). petunt et in Carmanos[*](carmanios M. charmonos FEa) arborem[*](arbore F1Ea) stobrum[*](stobrum FTS. isto- M. istrobum E. ystr- a. str- v) ad suffitus, perfusam vino palmeo accendentes[*](accendentes FC. actend- M. acced- Eav). huius odor redit[*](redit Mv. reddit r) a camaris ad solum, iucundus[*](iocundos FEa), sed adgravans capita, citra dolorem tamen; hoc somnum aegris quaerunt.[*]((404, 3) Iuba fr. 52 Mū. — Herod. III 97.) his commerciis
Carra[*](carra ll.J. -rras B. -rracem v) oppidum aperuere, quod est ibi[*](ibi MD. illi r. illis v) nundinarium. inde Gabbam omnes petere solebant dierum viginti itinere et Palaestinen Syriam. postea Characem peti coeptum ac[*](ac Mv. ad r) regna Parthorum ex ea causa, auctor est Iuba. mihi ad Persas etiam prius ista portasse quam in Syriam aut Aegyptum videntur Herodoto teste, qui tradit singula milia talentum annua turis pensitasse Arabas regibus Persarum.[*](cfr. infra § 125. — Agatharch. m. Erythr. 99. Strabo XVI 778. Diod. II 49, 3. Sol. 33, 10. — (14) Herod. III 107. cfr. Pl. X 195.) ex Syria revehunt styracem, acri odore eius in focis[*](foris M) abigentes suorum fastidium. cetero non alia sunt ligni[*](ligni sunt FEaS) genera in usu quam odorata, cibosque Sabaei coquunt[*](cogunt FE1a) turis ligno, alii murrae, oppidorum vicorumque non alio quam ex aris fumo atque nidore. ad hunc ergo sanandum styracem[*](styracem MJ. urunt sty- rv) in follibus petunt[*](follibus petunt MJ. pellibus rv) hircinis suffiuntque[*](effiuntque E. effici- Fa) tecta: adeo nulla est voluptas quae non adsiduitate fastidium pariat. eundem et ad serpentes fugandas urunt in odoriferis silvis frequentissimas[*](frequentissima FEa).Non sunt eorum cinnamomum aut casia, et tamen felix appellatur Arabia, falsi et ingrati[*](falsi (-so v) et ingrati Mzv(J). -sa et ingrata r G) cognominis, quae hoc acceptum superis[*](super his FEa) ferat, cum plus ex eo inferis debeat. beatam[*](beatam MD2B. -tum v. tam D1. am r) illam fecit hominum[*](illa.. hominem va.B) etiam in morte luxuria[*](luxurię E. -rie a) quae dis intellexerant genita inurentium[*](inurentium MD2D. ure- r S. adhibens urendis v) defunctis.[*]((1. 2) cfr.Pl. praef. § 11. (Sen. benef. I 6, 3). —) periti rerum adseverant[*](adseuerant D2G. adstuer- DF1. adsuer- M. adstruer- F2. astruxer- E. -erunt v) non ferre tantum annuo fetu, quantum Nero princeps novissimo Poppaeae[*](Poppaeae (Budaeus) G. -ppae DF. pompae Mv. puppę E) suae die concremaverit. aestimentur post ea toto orbe singulis annis tot funera acervatimque congesta honori cadaverum quae dis per[*](dispersa Ea) singulas
micas dantur. nec minus propitii erant mola salsa supplicantibus, immo vero, ut palam est, placatiores. verum Arabiae[*](arabia M) etiamnum felicius mare est;[*]((4. 5) cfr.Pl. VI 101. —) ex illo namque margaritas mittit. minimaque computatione miliens centena milia sestertium annis omnibus India et[*](et MD. om. rv) Seres et paeninsula[*](paeninsulaque va.D) illa imperio nostro adimunt: tanti nobis deliciae et feminae constant. quota enim partio ex illis ad deos, quaeso, iam vel[*](uel MJ. uti rv) ad inferos pertinet?[*](Herod. III 111. Ar. IX 13 extr. Ael. XVII 21. Antig. Car. 43 (49).Pl. X 4. 97. — (13) Herod. III 110. Th. IX 5, 2. —) Cinnamonum et casias[*](cassias F2passim) fabulose[*](fabulosae F. -sa va.H) narravit antiquitas princepsque[*](princepsue FEva.S. (alac.)) Herodotus avium nidis et privatim phoenicis, in quo situ[*](siti Ea) Liber pater educatus esset, ex inviis rupibus arboribusque[*](arborum M) decuti carnis[*](cauernis M) quam ipsae inferrent[*](ipsae inferrent Mv. ipse inferet r. -rret dTzD) pondere aut[*](et (pro aut) M) plumbatis;agittis, item casiam[*](casia M) circa paludes, propugnante unguibus ciro vespertilionum genere aligerisque serpentibus, his commentis augentes rerum pretia.[*](Herod. III 113 init. Diod. III 46, 4. - (20) cfr. Sol. 30, 30. — (21) cfr. Pl. VI 168.) comitata vero fabula est ad meridiani solis repercussus inenarrabilem quendam unversitatis halitum e tota[*](et tota M. & uta F) paeninsula existere tot generum aurae[*](aure Fa. autrę E1. aura e S. -ris va. G) spirante concentu[*](concentu Mv (J). -eptum r S), Magnique Alexandri classibus Arabiam primum odoribus[*](.....m odoribus M. odore pri- mum rva.D) nuntiatam[*](nunciatū F) in altum[*](in eptum M). omnia falsa, si quidem cinnamomum idemque cinnamum nascitur in Aethiopia Trogodytis conubio permixta. hi[*](hii M. in E. ii va.) mercantes id a conterminis[*](cum (com F1) terminis FEa) vehunt per maria vasta ratibus , quas neque gubernacula regant[*](regant D2v. fecant D1. rexant Ea. rexeant F1. fexant F2d) neque remi trahant vel
inpellant vela, non[*](uela ego (et dist.). non uela ll. v) ratio ulla[*](ulla D2v. illa r) adiuvet[*](adiu- uet v. -uuit ll): omnium[*](comnium E. comi- a. cum omni- va.S. instar ibi v. -abiri DF1. -abili F2Ea) instar ibi sunt[*](sint va.S) homo tantum et audacia. praeterea hibernum mare exigunt[*](exigant Eava.Bas.) circa brumam, euris tum maxime flantibus.[*]((5) cfr. Pl. VI 104. —) hi recto cursu per sinus inpellunt[*](inpellant F), atque a promunturii ambitu argestae [*](argestę FE. -te av) deferunt in portum[*](portum v. -tu ll) Gebbanitarum qui vocatur Ocilia[*](ocilia ll. S. -la v. Ocelis (P) Brot. e VI 104). quam ob rem illi maxime id petunt, produntque vix quinto anno reverti negotiatores et multos interire. contra revehunt vitrea et aëna[*](aena ll.S. ahena G. aenea v(D)), vestes, fibulas cum armillis ac monilibus [*](monilibus av. mun- FE). ergo negotiatio illa feminarum maxime fide constat.[*](cfr. Th. IX 5, 2. Sol. 30, 30. — (15) Sol. 30, 31. Th. ib. extr. —) Ipse frutex duum cubitorum altitudine amplissimus palmique minimus, quattuor digitorum crassitudinis[*](grassitudinis FE2a. gross- E1), station a terra VI digitis surculosus, arido similis, cum viret, non odoratus, folio origani, siccitate[*](siccitate v. -ati ll) gaudens, sterilior imbre, caeduae[*](ceduę F. caeu duę E3. ceu dirae va.G) naturae. gignitur in planis[*](in planis D2v. om. r) quidem, sed densissimis in vepribus rubisque, difficilis collectu. metitur non nisi permiserit deus. lovem hunc intellegunt aliqui, Assabinum illi vocant. XLIIII boum caprarumque et arietum extis impetratur[*](impetratur.v. -eratur ll) venia caedendi, non tamen ut[*](ut ll.D. aut v) ante ortum solis aut post occasum liceat[*](liceatD2D. -cet rv). sarmenta hasta dividit sacer- dos deoque partem ponit, reliquum mercator[*](mercatur FE1a) in massas[*](massas E2zH. na- v. assas r) condit [*](condidit F. abscondit a). est et[*](est et v. est D2D. et r) alia fama cum Sole dividi ternasque partes fieri, dein sorte gemina[*](gemina EaH. -ia F.germina zv. cremia G) discerni quodque Soli cesserit relinqui ac sponte conflagrare.[*](Th. IX 5, 1. Sol. 30, 30. —)[*]((6) Diosc. I 13. —) praecipua bonitas virgultorum tenuissimis
partibus ad longitudinem palmi, secunda[*](fecunda Ea) proximis breviore[*](breuiore v. -rem ll) mensura, atque ita ordine. vilissimum quod radicibus proximum, quoniam ibi minimum corticis, in quo summa gratia, eaque[*](gratia eaque D2D. -tiae a. -tiaeque r. -tiae qua v) de causa praeferuntur cacumina[*](cacumini Ea), ubi plurimus[*](plurimus v. -ibus ll) torpet[*](torpet ll. cortex v) . ipsum vero lignum in fastidio propter[*](est propter va.S) origani acrimoniam[*](agrimoniam ll), xylocinnamomum vocatur. pretium ei[*](ei S. et ll. est v) in libras $X$ X.[*](X. X (H)S. XX ll.v)[*](Th. IX 5, 2. — Diosc. I 13.) quidam cinnami duo genera tradidere, candidius nigriusque, et[*](et om. G) quondam praeferebatur candidum, >nunc contra nigrum laudatur atque etiam varium praeferunt candido. certissima tamen aestimatio, ne sit scabrum atque ut inter sese tritum[*](sese tritum v. sestertium ll) tarde frietur; damnatur in primis molle aut cui[*](cui v. eui ll) labet[*](labet ego n. luc. p. 41. labit (ba- E1) D1FEa. -bitur dTBrot. liuet D2D. labat H. albet v) cortex. ius eius a Gebbanitarum rege[*](rege v. -ges ll) solo proficiscitur; is edicto mercatu[*](mercatu v. -to ll) vendit. pretia quondam fuere in libras denarium nilia. auctum[*](auctum E3v. act- ll) id parte dimidia est incensis, ut ferunt, silvis ira barbarorum. id acciderit ob iniquitatem praepotentium an forte, non satis constat. austros ibi tam ardentes[*](ardentis FS. -ter dTva.G) flare, ut aestatibus silvas accendant, invenimus apud auctores coronas ex[*](ex E2v. et r) cinnamo[*](cinnamomo Eava. G(S) interrasili F2av. -ter asili (aus- F1) r) interrasili auro inclusas primus omnium in templis Capitolii atque Pacis dicavit Imperator Vespasianus Augustus. radicem eius magni ponderis vidimus in Palatii templo, quod fecerat Divo Augusto coniunx[*](coniux F1aH. cfr. VII 39) Augusta, aureae[*](aureae D2v. -ea r) paterae[*](patere FE1a. -ra E2) inpositam[*](inpositam —23 editae D2v. inpositae D1. -te FE1a. -ta E2), ex qua guttae editae annis omnibus in grana durabantur, donec id delubrum incendio consumptum est.Frutex et casia[*](casia v. -ię ll) est iuxtaque cinnami campos nascitur , sed in montibus crassiore[*](crassiore v. -ri S. grass- FEa) sarmento, tenui cute verius quam cortice, quem contra[*](conteri zva.Bas.) atque in cinnamo[*](cannamo F.cfr. § 98) diximus labare[*](diximus labare ego luc. p. 21. lab- dix- M. labare D1FS. lauare D2Ea. leuari v. liuere D)[*](92) et exinaniri pretium est. amplitudo frutici trium cubitorum, colos triplex: cum primum emicat, candidus pedali mensura, dein rufescit[*](rubescit Eava. S. cfr. § 116. IX 109. XI 118. 167. XIV 35) addito semipede, ultra nigricans.[*]((8) Diosc. I 12. — (8–11) Th. IX 5, 3, —) haec pars maxime laudatur ac deinde proxima, damnatur vero candida. consecant surculos longitudine[*](longitudinem FE1 (a lac.)) binum digitorum, mox praesuunt [*](praeiciunt M) recentibus coriis quadripedum ob id interemptarum, ut putrescentibus vermiculi lignum[*](uermiculus nigrum M) erodant et excavent corticem [*](cortice E2), tutum[*](totum M. tuto E2) amaritudine[*](amaritudinem FE).[*](cfr. Diosc. I 12. —) probatur recens maxime et quae sit odoris longissimi[*](longissimi M.cfr. n. luc. p. 39. mol- liss- rv) gustuque[*](gustuue FEava.H) quam minime[*](minime M.cfr. luc. p. 89. maxi- rv) fervens potiusque [*](potiusque ll.D. -ius quam B. -ius v) lento tepore leniter mordens, colore purpurae, quaeque plurima minimum ponderis faciat, brevi tunicarum fistula atque[*](et (pro atque) Eva.D. (alac.)) non fragili. ladam[*](ladam Mv(S). -dan/// dT. -dant DF. laudant E. lactam C) vocant talem barbaro nomine. alia est balsamodes, ab odore[*](aba odore Ea. abad- F) simili appellata, sed amara ideoque utilior medicis, sicut nigra unguentis. pretia nulli diversiora , optimae[*](optumae MS. -time E (Ven.). -timi rv) in libras $X$ L, ceteris $X$ V.
[*]((19) cfr. Diosc. I 12.)[*]((1) cfr. Pl. XVI 136. Col. III 8, 4. — (5) Diosc. I 23. Ps-Arrian. per. m. Erythr, 8 extr. —)
His adiecere[*](adiecere MD. addidere rv mangones Mv. -oriis r) mangones quam Daphnidis[*](daphnidis MJ. -phanidis (-dos E) r. -phnoiden C. -des v) vocant, cognominatam isocinnamon[*](isocanamon F. -cananom E) , pretiumque ei faciunt[*](faciunt Mv. -iant r) $X$ CCC. adulteratur styrace et propter similitudinem corticum[*](corticem FE1. -ce va.G) laurus
tenuissimis surculis. quin et in nostro orbe seritur, extremoque in margine imperii[*](marginem perii F. -nem (-ne E2z) per id Ez), qua[*](quae E. quod z) Rhenus adluit, vidi[*](uidi M (vet. Dal.) D. -dit rv. uiuit Verc.) in alvariis apium satam[*](satam (vet. Dal.) D. -tum M. -ta rv). color abest ille torridus sole et ob id simul idem odor.Ex confinio casiae cinnamique[*](caseae cannamque ei FE) et cancamum ac tarum invehitur, sed per Nabataeos[*](nabasa eos FEa) Trogodytas[*](Trogodyticas M. -tasque va.G), qui consedere [*](con- sedere MVerc.(J). -sideret r. -re v(C)) ex Nabataeis.
Eo comportatur et serichatum et gabalium, quae intra se consumunt[*](consumunt v. -mit ll) Arabes, nostro orbi tantum nominibus cognita, sed cum[*](cum v. eum ll cinnamū E2) cinnamo casiaque[*](cassiaque F2E1) nascentia. pervenit tamen aliquando serichatum et in unguenta additur ab aliquis[*](aliquibus va.S(D)). permutatur in libras $X$ VI.
[*](Diosc. IV 157. Th. IV 2, 6. (Martial. XIV 57).) Myrobalanum Trogodytis et Thebaidi[*](thebaidis E2) et Arabiae, quae[*](que Fa. an qua?) Iudaeam ab Aegypto disterminat, commune est, nascen s id[*](nascens id ego. -entib. ll. -ens v) unguento, ut ipso nomine[*](nomine D2v. -ni r) apparet, quo item indicatur et glandem esse. arbor[*](arbor ē ego. -orē a. -orem (-ore D2D) ll. -ris B. -ri v) est heliotropio[*](theliotropio F. eli- a), quam dicemus[*](22,57) inter herbas, simili folio, fructus magnitudine abellanae nucis. ex his in Arabia nascens Syriaca appellatur et est candida, contra in Thebaide[*](thebaiden F. -dē a) nigra. praefertur illa bonitate olei quod exprimitur, sd copia Thebaica. inter haec Trogodytica vilissima est. Sunt qui Aethiopicam his praeferant, glandem nigram nec[*](ac C) pinguem[*](pinguem v. -gue DFa. -guę E. (glande nigra ac pingui coni. Dal.)), nucleoque gracili, sed liquore qui exprimitur odoratiore[*](odoratiore D2D. -ori v. -oris a. -or. is E. -onis r), nascentem in campestribus. Aegyp-
[*]((6. 7) Th. IV 2, 6. Diosc. IV 157. —) tiam piuguiorem esse et crassiore cortice rubentem et, quamvis in palustribus nascatur[*](nascatur D2v. -citur r), breviorem siccioremque; e diverso Arabicam viridem ac tenuiorem et, quoniam sit montuosa[*](sit montosa va. H. (an amet montuosa? cfr. XIII 28. XVI 73)), spissiorem[*](aspissiorem F. ac spissiorē a. -or ē E); longe autem optimam Petraeam[*](pretream E2) ex quo diximus oppido, nigro cortice, nucleo candido. Unguentarii[*](6,144) autem tantum cortices premunt, medici et[*](et ego e Diosc. om. ll. v. de mendo (ci = et) cfr. nota ad VI 55 extr.) nucleos, tundentes adfusa paulatim calida aqua.[*](Diosc. I 148. Sol. 32, 36. —)
Myrobalano in[*](myrobalancin in E1a. -lani in E2) unguentis similem proximumque usum habet palma in Aegypto quae vocatur adipsos, viridis, odore mali cotonei[*](atonei Ea), nullo intus ligno. colligitur aut umno[*](autumno ego e Diosc. (τῆς κατὰ τὴν ὀπώραν ἀκμῆς). aut enim FEa. ////enim Dd. autem v) paulo ante quam incipiat maturescere. quod si relinquatur , phoenicobalanus vocatur et nigrescit vescentesque inebriat. myrobalano pretium in libras $X$ II.[*](II MJ. bini RsG. -nis r. -nas v) institores et faecem unguenti hoc nomine appellant.
[*](Th. IX 7, 1. 2. Sol. 52, 52. —) Calamus quoque odoratus in Arabia nascens[*](nascitur M) communis Indis[*](Indis — omnes om.Rs) atque Syriae est, in qua vincit omnes[*](omnis ll.S). a nostro maria CL[*](CL MRsF2B e Th. Ci F1E. (alac.). C D2v. 0 D1) stadiis inter Libanum montem aliumque ignobilem (non, ut quidam existimavere, Antilibanum[*](antelibanum MD2. cfr. V 77. 80) ) in convalle modica iuxta lacum, cuius palustria aestate siccantur , tricenis ab eo stadiis calamus et iuncus odorati[*](odorate Ea. -rat F) gignuntur . saneenim dicamus et de iunco, quamvis alio herbis dicato[*](tantum P) volumine, quoniam tamen hic unguentorum materia[*](21,120) tractatur.[*](Th. IX 7, 2. Diosc. I 17.) nihil ergo a ceteris sui generis differunt aspectu[*](aspectus FEa), sed calamus praestanti[*](praestanti MD. -ior rv. cfr. luc. p. 91) odore[*](odori M) statim e longinquo invitat,
mollior[*](mellior (om. tactu melior) Rs) tactu, meliorque[*](melioreque M. quae Rs qui om.M) qui minus fragilis et qui assulose[*](minus — assulose (a solo se v) MRsB. om. r) potius quam qui[*](qui MRsv(S). om. r Bas.) raphani modo frangitur.[*]((2) cfr. Isid. VII 8, 13. —) inest fistulae araneum , quod vocant florem[*](flore M), praestantiore[*](praestantiore (abl. abs. sc. eo) MD1Fa. -orem RsD2. -or est Ev) cui[*](cui om.M) numerosius[*](nu- merosi quis Rs). reliqua[*](relinquā FEa) probatio ut nige??? sit — damnantur[*](damnantur RsS. -atus M. -atur rv) albi[*](albi MRsS. alibi rv. -iubi C. albi. iuncus Müller em. II p. 23. (loc. corr.)) —, melior, quo[*](quod FEa) brevior crassiorque, et lentus in frangendo. calamo pretium in libras singulas[*](singulas MD. om. rv) $X$ I, iunco $X$ V. traduntque iuncum odoratum et in Campania inveniri.[*]((10–17) Diosc. III 88. — (10. 12) Sol. 27, 47. —) Discessimus a terris oceanum spectantibus ad convexas [*](conuexa M) in nostra maria. ergo Aethiopiae subiecta Africa[*](africa e M) hammoniaci lacrima[*](lacrimam va.J. an lacrimas, ut XI 14. XX, 254?) stillat in harenis[*](inhaerens M) suis; inde nomen[*](nomen ego. -mine ll.v) etiam Hammonis oraculo, iuxta quod gignitur arbore[*](arbore (Fels p 44) D. -orē MRs. -or rv) quam metopon[*](metopona Rs. -pion va.S e Diosc. cfr. § 123. criumetopon D2. me- lopos Sol.) appellant[*](appellat Rs. uocant va.S), resinae modo aut cummium[*](commium FE1a. gumm- E2. -mmi va.S). genera eius duo: thrauston[*](thlauston B e Diosc. ranstron M. thas- mum thon Rs. traston rv) masculi turis similitudine[*](similitudine Mv. -nem r), quod maxime probatur[*](pzrobatum M), alterum pingue et resinosum, quod phyrama[*](phyrama B e Diosc. -ram M. -ranma Rs. pyram r. -ama v) appellant . adulteratur harenis velut nascendo adprehensis; igitur quam minimis[*](quamuis minim Rs) glaebis probatur et quam purissimis. pretium optimo[*](optimo MRsS. -mū r. -mi v) in libras asses XXXX.
[*]((18. 412, 1. 4) Diosc. I 20. cfr. Pl. XVI 33.) Sphagnos[*](sphagnos (index) B e Diosc. sfagnos a. sphacnos FE. spagnos Rsv. -achnos M) infra eos situs in Cyrenaica provincia
maxime probatur; alii bryon[*](briom M. brion a. ibr- va.B) vocant. secundum locum optinet Cyprius, tertium Phoenicius. fertur et in Aegypto nasci, quin et in Gallia; nec dubitaverim: sunt enim hoc nomine cani[*](carni FEa) arborum villi, quales in quercu[*](quer- cum Ea. -re cum F) maxime videmus, sed odore praestantes. laus prima candidissimis atque latissimis [*](latissimis MRsS. alt- rv), secunda rutilis[*](rutilis Mv. rum tulis Rs. ratilis FE1a. grat- E2), nulla nigris[*](nigri M). et in[*](in om.M) insulis petrisque nati improbantur omnesque quibus[*](quibusque FE) palmarum atque non suus odor sit[*](sit MRsG(S). it F. est Eav(H)).[*](cfr. Diosc. I 124. (165).Pl. XXIII 90. XXIV 74. —) Cypros in Aegypto est arbor, ziziphi foliis, semine coriandri, candido, odorato. coquitur hoc in oleo premiturque postea, quod cypros vocatur. pretium ei in libras $X$ V. optimum e Canopica in ripis Nili[*](nili MRsv. li r) nata, secundum Ascalone Iudaeae, tertium in[*](in ego. om. ll.v. cfr. § 133. VIII 226. XIII 4. 5. 10. 33. XV 82. XIX 94. (CFW Müller p. 21)) Cypro insula. odoris suavitas [*](suauitate va. J) quaedam[*](quaedam MJ(et dist.). Quid- rv) . hanc esse dicunt arborem quae in Italia[*](italiam Fa) ligustrum[*](ligostrum FEa) vocetur.[*](Diosc. I 19. cfr. Pl. XXIV 111. 112. — (17–19) Ar. probl. 12, 3. cfr. Th. C VI 17, 7. Pl. XVII 39.XXI 39. — (20) cfr. Th. de od. 57.) in eodem tractu aspalathos[*](aspal//- thus E2 (item v. 18. 19)) nascitur [*](in — nascitur om.Rs), spina[*](spinae Rs) candida magnitudine arboris modicae, flore rosae. radix unguentis expetitur. tradunt in quocumque frutice curvetur arcus caelestis, eandem quae[*](eandemque Fa. -que que E) sit aspalathi suavitatem odoris exsistere; sed si[*](si om.Mva. H) in aspalatho, inenarrabilem quandam. quam quidam[*](quam (so. spinam) M.om. rv) erysisceptrum[*](erytrisceptrum M. emerysi- DFEa. eum erysi- Rs (?)v. eriscepton vel iriscepton Salm. p. 282aD ex Hesych.) vocant, alii sceptrum[*](uocant —sceptrum om.Rs). probatio[*](que om.Rs) eius[*](eius MRG. est rv) in colore rufo vel igneo tactuque spisso et
odore castorei[*](castorei MG. -re Rs. -ria FE1a. -rio E2. -reo v).[*](cfr. Diosc. III 42. Th. de od. 7, 33. — (5) Th. IX 6, 1. Diosc. I 18 init. Strabo XVI 763. Iustin. XXXVI 3, 1. 2. Tac. H V 6 init. — (6) Sol. 35, 5 —) permutatur in libras $X$ V. in Aegypto nascitur et maron[*](maro Rs), peius quam Lydium, maioribus foliis ac variis; illa brevia ac minuta et odorata.Sed omnibus odoribus praefertur balsamum, uni[*](uni om.Rs) terrarum Iudaeae concessum, quondam in duobus tantum hortis[*](ortis FEa. hores Rs), utroque regio, altero iugerum viginti non amplius , altero[*](alterum Rs) pauciorum[*](paucorum M. -ciorem Ea { arborum ego. -butum (-tam Rs) ll.J. -busculum v). ostendere arborum bane urbi Imperatores [*](imperatoris FEa) Vespasiani, clarumque dictu, a Pompeio Magno in triumpho arbores quoque duximus[*](diximus EaVen.) .[*]((12.14) Iustin. ib. 4. Sol. ib. Isid. XVII 8, 14. — (16) Th. IX 6, 1. Diosc. I 18. —) servit[*](seruis F. -ui Ea) nunc haec ac tributa[*](ac tributa MRsS. attri- a. atri- FE1. ad tri- E2. el; tri- v) pendit cum sua gente, in[*](in om.Rs) totum alia natura quam nostri externique prodiderant. quippe viti similior est quam myrto. malleolis seri didicit[*](didicit M(P)S. dicit D1FEa. -tur Rs (?)D2v) nuper, vincta[*](uincta MRsD2C. dicta r. iuncta v) ut vitis[*](uictis FE1a), et inplet colles vinearum modo. quae sine adminiculis se ipsa[*](ipse FE1a. -sę E2va.J) sustinet[*](sustinent Eava.J), tondetur[*](tundetlur Ea) simili???er fruticans[*](fructificans FEa) ac rastris[*](astris FEa. rastri Rs) nitescit properatque nasci, intra tertium annum fructifera. folium proximum[*](proximae DFE. -me a) tuburi[*](tuburi MRs. -beri rv. rutae B. rutae. fructus proximus tuburi (coni. J)D. cfr. n. luc. p. 16), perpetua coma. saeviere in eam udaei sicut in vitam quoque suam; contra defendere Romani, et dimicatum pro[*](pro om,FEa) frutice est; seritque nunc eum[*](ea Rs. eam va.H) fiscus[*](ficus FEa), nec umquam fuit numerosior. proceritas[*](proceritas MRsJ. -cerior a. -cerior proceritas r (praem. aut) v) intra bina cubita subsistit .[*](Diosc. I 18 post init.) arbori tria genera: tenue[*](tenue MRsS. -ui v. tribui r) et capillacea[*](capelleocea FEa) coma quod vocatur
eutheriston[*](eutheriston B e Diosc. entheristeum D1. -trum FEa. epen- theristion M. henthefiscum Rs. aentheristum D2. anthericeum v fruticosum Mav. fructi- RsE. fructifi- F); alterum scabro aspectu, incurvum, fruticosum , odoratius; hoc trachy[*](trachy MB. thracy Rs. tracy DF. -ci Ea. stracū dv) appellant, tertium eumeces, quia est reliquis procerius, levi cortice. huic secunda bonitas , novissima eutheristo[*](eutheristho D. enth- F. -isto MRE1. -istro E2. (alac.) anthericio va.B).[*]((6–11) Sol. 35, 6. cfr. Th. IX 6, 2. Diosc. I 18. Strabo XVI 763. —) semen eius[*](eius MRsD2d2G(S). est r H. eius est v) vino[*](uino — 5 peius om.Rs) proximum gustu, colore rufum, nec sine pingui. peius in grano quod levius atque viridius. ramus[*](ramos FE1. -mo E2. -mis a) crassior quam myrto. inciditur vitro, lapide osseisve cultellis; ferro laedi vitalia[*](uitalia laedit (om. odit) Rs) odit, emoritur[*](moritur MEa) protinus, eodem[*](eadem va.S) amputari supervacua[*](superba (-bae E2) qua FEa) patiens. incidentis manus libratur artifici[*](artificii M. -cem FEa) temperamento, ne quid[*](nequit F. neque Rs) ultra corticem violet. sucus e plaga manat quem opobalsamum vocant, suavitatis[*](dist. ego n. luc. p. 18) eximiae. sed tenui gutta[*](tenuis guttae zS. gutta damn. J) ploratu[*](proloratu D1F. ploratus D): lanis parva colligitur in cornua, ex iis novo[*](noua F) fictili conditur, crassiori similis oleo et in musto candida[*](candidus D) ; rufescit[*](rubescit Eava.S. cfr. § 95) deinde simulque durescit e tralucido.[*](Th. IX 6, 2. 4. 2. 3. Diosc. ib. Strabo ib.) Alexandro Magno res ibi gerente toto die aestivo unam concham impleri iustum erat, omni vero fecunditate e maiore horto[*]((e om.) maior horreo (-eto E. -et a) FEa) congios senos, e minore[*](se (sę E) minore FEa. min- va.S) singulos, cum et[*](cum et ll.zS. cum aG. et cum v) duplo rependebatur argento[*](argento v. -tum ll.zH. cfr. CFW Müller p. 7), nunc etiam singularum arborum largior[*](largior MRsv. long- r) vena. ter omnibus percutitur aestatibus[*](annis aestatibus M), postea deputatur.[*]((4) Sol. 35, 6. —) et sarmenta[*](sarmentis Rs) quoque in merce sunt. DCCC[*](DCCCMRsv(S). DCC r H) HS[*](HS MRsH. III r. cm. v) amputatio ipsa surcalusque[*](surculisque FE1a. e sure- E2) veniere[*](uenire FEa. -iit H. -it v) intra quintum devictae [*](deuinctae M. –ictua & Rs. demum va.H)Iudaeae[*](Iudaeae CFW Müller p. 7. om. ll.v) annum; xylobalsamum vocatur et coquitur in unguentis. pro suco ipso[*](ipsa D1. -sum va.J) substituere officinae[*](substituere (inuere D1FEa) officinae om.MRs). corticis etiam ad medicamenta pretium est. praecipua autem gratia lacrimae, secunda semini[*](femini F. femina M), tertia cortici, minima ligno.[*](Diosc. I 18. —) ex hoc buxosum optimum[*](optimum MRsJ. est oot- rv(D)), quod et[*](et MRsS. est rv) odoratissimum[*](odoratissim M), e[*](e MRsS. et r. om.a. ex B. e — 7 maximum om. v) semine autem maximum et ponderosissimum[*](et ponderosissimum om.Mva.B), mordens gustu fervensque in ore. adulteratur Petraeo hyperico, quod[*](quod om.Rs) coarguitur [*](fo arguitur D1F. fuo (fuco E2. fua z) arg- Eaz) magnitudine, inanitate, longitudine, odoris ignavia, sapore piperis.[*](cfr. Diosc. I 18.) lacrimac probatio ut sit e[*](e om.Eava.S ) pingui[*](pinguis va.S) tenuis[*](tenuis MRsv. -uir) ac modice rufa et in fricando odorata[*](odora MJ D. cfr. § 134). secundus[*](secundo Rs 2. -da D2D. (sc. sucus, ut in sqq.)) candidi[*](candidi MJ. -dida D2D. -dido (amcalido Rs) rv) coloris[*](coloris ego. colos ll.v), peior viridis[*](uiridiq. F. -di a) crassusque, pessimus niger, quippe ut oleum senescit. ex omni incisura[*](inclusura FEa) maxime probatur quod ante semen fluxit. et alias adulteratur seminis suco[*](semini suco Ea. -ne suco (suo C) va. H), vixque maleficium[*](maleficium — 16 lenis MRsv. om. r) deprehenditur gustu amariore; esse enim[*](enim om.M) debet lenis, non subacidus, odore tantum austerus. vitiatur et oleo rosae[*](aut oleo roseo M), cypri, lentisci, balani, terebinthi, myrti, resina, galbano, cera Cypria, prout quaeque res fuit, nequissime autem[*](dist. ego n. luc. p. 70) cummi: quoniam arescit[*](arescit MRsD2S. inare- D1Fv. marce- Ea. inhaere- C), in manu inversa et in aqua sidit, quae probatio eius[*](eius Rsv(S). ē FE1. om.E2aH) gemina est. debet et sincerum[*](et sincerum ego l. l. p. 71. sincerum et FEv. -rum RsaS) arescere[*](arescere ego. marce- a. inare- rv (Brot.). inhaere- C. (an potitus debet sincerum item arescere?)), sed hoc cummi[*](hoc cummi RsS. haec commi (gummi D2) D. haec omnia (om???a) r. hoc et (e H) gummi v) addita[*](addita Rsv(S). -to D2. arescere addita r H) fragili[*](fragili Rsv. -le r D) crusta evenit. et gustu deprehenditur, carbone vero quod cera resinaque adulteratum[*](adulteratum Rsv. -atur r) est, nigriore flamma. nam melle mutatum[*](mutatur RsD2D. an uitiatum?) statim in manu[*](in manu RsH. mann r. om. v) contrahit muscas.[*]((7) Diosc. I 18. —) praeterea sinceri[*](sinceri RsBas. -re rv. -ra Verc.) densatur in tepida aqua gutta sidens ad ima vasa, adulterata olei modo innatat et, si metopio[*](metopia Rs) vitiata[*](uitiata RsG. uitia r. (alac.). -atū v) est, circulo candido cingitur. summa est probatio ut lac coagulet, in[*](et in Eva.G) veste maculas non faciat. nec manifestior alibi[*](alibe D1F. in album Rs) fraus, quippe milibus denarium sextarii, empti vendente fisco trecenis[*](trecenis FdaG. -ntis EH. tricenis RsS. CCC v) denariis, veneunt: in[*](an in delendum? cfr. vol. V p. 495 ad XXXIV 108) tantum expedit augere liquorem[*](augere (-ri a) liquorem DFEav. alicere auctorem liquorē Rs. licere auctorem JD. -re liquorem U. -re auctorem in liquore Müller em. II p. 25). xylobalsamo pretium in libras $X$[*](X om. va.H) VI[*](VI Rsv. V r H).[*](Diosc. I 79. Strabo XII 570. cfr. Isid. XVII 8, 5.) Proxima Iudaeae[*](praxuma iudea & Rs) Syria supra Phoenicen styracem gignit[*](gigni FEa) circa Gabala et Marathunta et Casium Seleuciae montem . arbor est eodem nomine, cotoneo[*](coto nec FE. coto a) malo similis, lacrimae ex austero iucundi odoris[*](iucundi odoris RsS. -ndioris rv. de mendo cfr. § 105. XI 38. XIII 118. XX 36); intus similitudo harundinis, suco praegnans. in hanc circa canis ortus advolant pinnati vermiculi erodentes, ob[*](ob om.a) id[*](id D2dTJ. ids D1. yd F2. yde F1. idy in E. in a. id in v) scobe sordescit. styrax laudatur post[*](dist. Salm.) supra dicta ex Pisidia [Side[*](side DFD. id e Rs. sydone Ea. Sid- v. damn. Salm.)], Cypro, Cilicia, Creta, minime ex Amano Syriae medicis, sed unguentariis magis.
colos in quacumque natione praefertur[*](praeferuntur RsS) rufus et pinguiter lentus, deterior furfurosus et cano situ obductus. adulteratur cedri[*](cedris FE1a) resina vel cummi, alias[*](gummi (cu- S) alias RsD2v. cū millias (mili- F1) D1F. cum milia Ea) melle[*](mille Ea. uelle Rs) aut amygdalis amaris[*](amoris FEa). omnia ea deprehenduntur gustu. pretium optimo $X$ XVII[*](X. XVII S. XXVII Rs. XVIII r. X. VIII H. XIX v). exit et in Pamphylia, sed aridior[*](aridor RsG. arior DF. acrior Eav) minusque[*](minorque FEa) sucosus.[*](Diosc. III 87. fr. Isid. XVII 9, 28. — (10) Nic. ther. 52. cfr. Pl. XXIV 22. —) dat et galbanum Syria in eodem Amano monte e[*](e RsB. et rv) ferula[*](ferula B. -lae RsD. -le r. -lam v), quae[*](quae D2. om.a. que r. quam v)[*](dist. ego) eiusdem nominis, resinae modo; stagonitim[*](stago- niti FEa) appellant. quod maxime laudant[*](appellans ... landat Rs), cartilaginosum[*](cartaginosum FEa), purum ad similitudinem hammoniaci minimeque lignosum. sic quoque[*](siccoque Rs) adulteratur faba[*](faba a. taba FE) aut sacopenio[*](sacopenio D (ed pr.) Brot. -pemo MFEa. -p//ino Rs. sagapeno v). sincerum, si uratur, fugat nidore serpentes[*](dist. ego). permutatur iu libras $X$ V.[*](Th. IX 7, 2 med. 9, 2 extr. 15, 7. Diosc. III 48. cfr. Pl. XXV 30. 31. (Isid. XVII 9, 28).)medicinae hoc tantum, panacen[*](panacem FEava.D) et unguentis eadem gignit, nascentem et in Psophide[*](psophide MBas. pro- Rs. ipso fide (finde a) D1Fa. ipso fine D2Ev) Arcadiae circaque Erymanthi fontem[*](fontem MD. -tes rv) et in Africa et in Macedonia, ferula[*](an e ferula?) sui generis quinque cubitorum, foliis primo quaternis, mox senis in terra iacentibus, ampla magnitudine rotundis, in cacumine vero[*](uero om.M) oleagineis, semine[*](semine ego. -ne uero M. -ne in rv. cfr. XV 115) muscariis dependente[*](dependentib. M) ut ferulae[*](ferula M). excipitur sucus inciso caule messibus, radice[*](radicem Rs. -ce in Eva.J) autumno. laudatur candor eius coacti [*](candore fusco ac si M); sequens pallido[*](pallidus D2) statera[*](statera DFEav. sta Rs. om.M. (loc. corr.)), niger colos inprobatur. pretium optimo in libras $X$ II[*](XII Rs. denaris II M. X. bini r H. bini asses v).[*](Diosc. III 80. —) ab hac ferula differt quae
vocatur spondylion foliis tantum, quia sunt minora et platani[*](platini FEa) divisura. non nisi in opacis gignitur. semen eodem nomine sills speciem habet, medicinae tantum utile.[*](cfr. Hor. od. II 7, 8. Diosc. I 11. (Ps-Arrian. per m. Erythr. 56 post med.). cfr.Pl. XXIII 93. —) dat et malobathrum Syria[*](syriae Rsva.C), arborem folio[*](arido (-di a) folio Ea. -do colore va.S) convoluto, colore[*](colore om. va.S) aridi folii, ex quo premitur oleum ad unguenta, fertiliore[*](fertiliorem M1Rs. -ra a) eiusdem Aegypto[*](aegyptos M). laudatius tamen ex India venit. in[*](in—7 gigni om.Rs) paludibus ibi[*](ubi Ea) gigni tradunt lentis modo, odoratius croco, nigricans scabrumque, quodam salis gustu[*](gustum Fa). minus probatur candidum . celerrime situm in vetustate[*](uenustate FEa) sentit[*](sentii F. -tu E.om.a). sapor eius nardo similis esse debet sub lingua. odor vero in vino subfervefacti [*](subferuefacti MS. suff- rv) antecedit[*](antecedit MD2v. -d& r) alios. in pretio quidem prodigio simile est, a denaris[*](a denaris MD. a XI Rs. om.a. aX rH.av) singulis[*](singulis om.Rs) ad $X$ CCC[*](ad dendrios CCCC Rs) pervenire libras, folium[*](folium — 13 libras om.M)[*](fo- lium ll.v(S). oleum B) autem ipsum in libras $X$ LX.[*](Diosc. I 29. cfr. Pl. XXIII 7. 79. Diosc. V 6.) Oleum et omphacium est. fit duobus generibus et totidem modis, ex olea et vite, olea[*](et uitae olea Ea. t uita olea F.om.Rs) adhuc alba expressa , deterius ex druppa[*](d///ruppa E. ru- Rs). ita vocatur prius quam cibo[*](cibo RsD2v. -bu M. -bum r) matura[*](maturo Rs. matu M (hie deficiens)) sit, iam tamen colorem mutans; differentia quod hoc viride[*](uiridis (om. hoc) Rs) est, illud candidum. e vite psithia[*](psithia FEJ. -tia Rs. (alac.). psythia L. -tiav) fit aut aminnea[*](amin- nea J. (cfr. Verg. G II 97). -nnia RsD1. -inea D2v(S). amm- L. uminnia FE). cum[*](dist. D) sunt[*](sunt RsS. sint D2v. sit r) acini ciceris magnitudine, ante canis ortum, in prima[*](iuba FEa) lanugine demetitur uva eiusque melligo. reliquum corpus sole coquitur — nocturni rores caventur in fictili
conditae[*](conditae RsE. -te Fa. -ta D(?)v. dist. ego)—; melligo coligitur[*](colligitur Rsv. collitur DF. colitur Eaz) subinde et[*](et RsS. om. rv. an et in?) Cyprio aere servatur . optima quae rufa acriorque et aridior. pretium omphacio[*](omphaco Ea. -ago F) in libras $X$ VI. fit et alio modo, cum in mortariis uva inmatura teritur siccataque in sole postea digeritur in pastillos.[*](Diosc. I 20. cfr. Pl. XXIV 27. — (8–12) Diosc. V 5. cfr. Pl. XXIII 8. 9. —)
Eodem et bryon[*](brion FEa. irion va.B) pertinet, uva populi[*](pupili FEa) albae. optima circa Cnidum[*](nidum Rs. gni- rva.S) aut Cariam in sitientibus[*](instituentibus FEa) aut siccis asperisque, secunda in Lyciae[*](Lycia e P. -cia va.G) cedro. eodem et oenanthe pertinet; est autem vitis labruscae uva[*](uue Rs); colligitur, cum floret[*](floret RsG. -re r (om. id est v)), id est cum optime olet, siccatur in umbra substrate linteo atque ita[*](ita om.Rs (?) va.S(J)) in cados conditur. praecipua ex Parapotamia, secunda ab Antiochia atque Laudicea[*](laudice as a. -cae as DFE. laodicesa Rs. -cie as D2. -cea v) Syriae, tertia ex montibus Medicis; haec utilior medicinae. quidam omnibus his[*](his Rsd2S. om. r H. is v) praeferunt eam quae in Cypro insula nascitur. nam quae in Africa fit, ad medics tantum pertinet vocaturque massaris [*](massaris (index) C. masa- d2v. massia- (in marg. masia-) F2. masya, - RsD2. massiris F1. masyris r) . omnis[*](omnis Rsv(S). -ibus r H) autem ex alba labrusca praestantior quam e nigra.
[*](Diosc. I 150.) Est praeterea arbor ad eadem unguenta pertinens, quam alii elaten[*](elatent FE) vocant — quod[*](Quod Rs) nos abietem — alii palmam , alii spatham[*](spatham damnat Rs. spatam r. -then va.D). laudatur Hammoniaca maxime, mox[*](mox RsD2v. om.a. ex r) Aegyptia, dein Syriaca, dumtaxat in locis sitientibus odorata [*](odoratia av. ado- FE. odora RsS. cfr. § 120), pingui lacrima, quae in unguenta[*](ungui ita FEa) additur ad domandum oleum.
[*](cfr. Th. IX 7,2 extr. —) In Syria gignitur et cinnamum[*](comacum F2in marg. v (Brot.) ex ind. comma- Rs. cama- rH. caryopum B. (cfr. Th., quem Plin. parum recte intellexit)) quod comacum appellant. id[*](id Rs. hic rv. cfr. infra v. 15) est sucus nuci expressus, multum a suco illo[*](a suco illo (P)S. a su- sculo Rs. a surc- v. masc- r. a suco H) veri[*](ueri Rsv(S). -ro rH lib. Tam??? Rs) cinnami differens, vicina tamen gratia. pretium in libras asses XXXX[*](ad XXXX add. Hactenus in odoribus praecia (pretia Rs) habent silua (silliae Rs) ll).
Hactenus in odoribus habent pretia silvae, erantque per se[*](an parum per se?) mira singula, iuvitque[*](iuitque Rs. (cfr. IX 139)) luxuria[*](luxuriam va. H) omnia ea miscere et e[*](e om.Rs) cunctis unum odorem facere: ita reperta sunt unguenta. [*](cfr. Athen. XV 688cd. Hom. ψ 186.)
quis primus invenerit non traditur[*](traditur Rsav. -datur FE). Iliacis temporibus non erant, nec ture supplicabatur: cedri tantum et citri[*](citri D2v. -riis Rs. in citri r), suorum fruticum, et[*](et om. v. a.S) in sacris fumo convolutum nidorem verius quam odorem[*](uerius quam odorem Rsv(S). om. r H) noverant, iam rosae suco reperto; nominatur enim hic[*](hic RsS. id DFav. om.EH) quoque in[*](in om.FEa) olei laude.[*]((2. 3) Sol. 46, 1. cfr.Pl. VII 108. —) unguentum Persarum gentis esse debet[*](gentis esse debet RsS. esse debet gentis v. gentis (-tes E1) sedebat r. -ti se debet H). illi madent eo[*](madente eo E. -te a. mamdente (-ent F2) eo F) et accersita[*](an arcessita? cfr. XV 16 et n. luc. p. 53) commendatione
inluvie natum[*](inluuie (ingl- va.S) natum Rsv. inlubi (-bie F2) natum FE1a. inlumin- E2) virus extingunt. primum, quod equidem inveniam, castris Darii[*](darei FE1J) regis expugnatis in reliquo eius apparatu Alexander cepit[*](coepit FEva.C) scrinium unguentorum. postea voluptas[*](uolupta F1E1) eius[*](an rei eius?) a nostris quoque inter lautissima[*](lautissima RsS. laudat- rv. cfr. VIII 183. 195. XV 5. XVIII 86. (item XXXI 94 et fortasse XXXVI 110 scribendum erat)) atque etiam honestissima vitae bona[*](bone F1Ea) a imissa est, honosque et ad[*](iis (is C) et ad va.H) defunctos pertinere coepit. quapropter plura de eo dicemus. quae ex[*](ex om.E) his non erunt fruticum, ad praesens nominibus tantum indicabuntur, natura[*](naturae Rs) vero eorum suis reddetur locis[*](locis om.Rs).Vnguentis cognomina dedere aliis patriae, aliis suci, aliis arbores, aliis causae, primumque id scire convenit , mutatam auctoritatem[*](mutata auctoritate DFEazva. G(D)) et saepius[*](et sepius Fa. et (ad v) peius Eva. G) transisse[*](traxisse Rs) gloriam. laudatissimum fuit antiquitus in Delo insula, postea Mendesium . nec mixtura et compositione tantum hoc accidit, sed iidem suci varie[*](uariae FE) alioi atque alibi[*](atque libet Fa. at (ad v) quaelibet Eva.S) praevaluere aut degeneravere .[*]((15–422, 2) Apollon. ap. Athen. XV 688ef.) irinum Corinthi[*](corinthidium FE. -thium az) diu maxime placuit, postea Cyzici[*](cizicis Ea. -isis F), simili modo rhodinum Phaseli, quam gloriam abstulere Neapolis, Capua, Praeneste[*](praeneste Rsav. paenestae E. peneste Funcos ego posui). crocinum [in] Solis Ciliciae diu maxime laudatum est[*](est om. va.S), mox Rhodi, oenanthinum in Cypro[*](ad Cypro add. deinde in Aegypto praepositum oa. H (S)), post[*](post ex Rs) Adramytteo[*](adramyteo E. -mateo Fva.G. om.a), amaracinum[*](aramacinum F. -cynum Ea) in Coo, postea[*](posit DFE. -ita a. postea va.S) eodem[*](eadem... 20 praelata DFEa) loco praelatum est melinum, cyprinum in Cypro, deinde in Aegypto, ubi Mendesiam et metopium subito gratius factum est. mox haec abstulit Phoenice[*](hoenice FEa) et cyprini laudem
Aegypto reliquit[*](Reliqua FEa). Panathenaicum suum[*](panthene (om. athenaicum suum a) Rs) Athenae perseveranter optinuere. fuerat et pardalium in Tarso, cuius etiam conpositio et mixtura oblitterata est. narcissinum[*](narcissi va. H) quoque ex[*](et (pro ex) FEa) flore narcisso desiit[*](desit FEa) conponi.[*](cfr. Th. od. 14. 31. —) ratio faciendi duplex[*](duplus FEa), sucus et corpus: ille olei generibus fere constat, hoc odorum; haec stymmata[*](stymmata B. statim mata Rs. stin m- DF. stigm- Ea. stagm- v) vocant, illa hedysmata[*](haedismata FE. edis- a). tertius inter haec est colos multis neglectus; huius causa adduntur cinnabaris et anchusa[*](hanc hiusa F. hanc uisa Ea). sal adspersus olei naturam coercet. quibus anchusa [*](hanc usa F) adiecta est, sal non additur. resina aut cummis adiciuntur ad continendum odorem in corpore; celerrime is evanescit atque defluit, si non sunt[*](sunt ll. H. sint G. sit v) haec addita.[*]((13) Diosc. I 20 extr. — (14) ib. 72. — (15) ib. 71. Apollon. ap. Athen. XV 688f. —) unguentorum expeditissimum fuit primumque, ut verisimile est, e bryo[*](ebrio a. et bryo Rs) et balanino oleo, de quibus supra diximus[*](de — diximus Rsv(S). om. rz H) et[*](et Rs. om. rv) increvit[*](12,108.) deinde Mendesium[*](indesium Rs) balanino, resina, murra[*](myrra E. -rro a. mixta va.S), magisque etiamnum[*](100) metopium[*](metopium coni. Dal. -io ll.v. cfr. Diosc. I 71). oleum hoc est amygdalis amaris expressum in Aegypto, cui addidere omphacium, cardamomum, iuncum, calamum, mel, vinum, murram, semen balsami, galbanum, resinam terebinthinam.[*]((22) cfr. Diosc. I 53. (Th. od. 25).) e vilissimis quidem hodieque est— ob id creditum et id e[*](id e DFD. id Ea. in Rs (?)G(H). id in v(L)) vetustissimis esse — quod[*](quod om.Rs) constat oleo myrteo, calamo, cupresso[*](cypressio Rs), cypro, lentisco, mali granati[*](mali granati RsS. malogr- v. -li granatici r) cortice. sed divulgata[*](diuulgato FEa) maxime unguenta crediderim rosa[*](rosae H Brot.), quae plurima ubique gignitur. itaque simplicissima rhodini mixtura diu fuit additis[*](addita Rs. -to S) omphacio, fore rosae, crocino, cinnabari, calamo, melle, iunco, salis flore aut anchusa[*](angusta Fa. aug- E), vino. [*]((3) cfr. Diosc. I 64. ~– (4) ib. 58. III 41a. cfr. Pl. XXI 163. — (5) cfr. Th. od. 28. —)similis ratio[*](ratio — 3 similis RsD2v.om. r) et in crocino additis cinnabari, anchusa, vino. similis et in sampsuchino[*](sampsuchino L. samphsuco Rs. samsucino rv. cfr. XV 30. XXI 163) admixtis omphacio, calamo. optimum hoc in Cypro, Mytilenis, ubi plurima sampsuchus[*](sampsucus Rs. sams- rva.L (passim)). miscentur et viliora genera olei[*](elei Rs) e[*](e D2G(D). om. rv(S)) myrto, lauru[*](lauro FEava.S), quibus additur sampsuchum[*](sampsuchum (coni. Dal.) S. -cum Rs. samsucum D2a. -cium r. -chi- num L. -cinum v), lilium[*](illium FEa), faenum Graecum[*](faenum Graecum om.Rs), murra[*](myrra Eava.S. mirra F), casia[*](cassia Rs), nardum[*](& Rsv. e r), iuncus, cinnamomum.[*]((10) Diosc. I 62. —) e[*](& (pro e) Rs) malis quoque cotoneis et strutheis[*](strutheis C(S). -teis Rsv. srutiis a. -thiis FE. stru- H) fit oleum, ut dicemus[*](dicimus FEa. dixi- va. G), melinum, quod in unguenta[*](23,103) transit admixtis[*](admixtis om.Rs) omphacio, cyprino, sesamino[*](sesamino B. -io D2. samio rv) , balsamo, iunco, casia, habrotono[*](habrotano Ea. abr- va.S. (item infra)). susinum tenuissimum omnium est; constat ex liliis[*](ex iliis F. exilis Fa), balanino, calamo, melle[*](melle B e Dios. -llo v (cfr. § 13). melius D2D. om. r. cfr. ??? luc. p. 69), cinnamo[*](cinnamo D2D. -momo v. om. r), croco, murra[*](myra Rs. myrra Ea. mirra F. myrrha aspalatho B e codd.); [*](ib. 65. (Th. od. 25).— (14) Apollon ap. Athen. XV 688f. —) et dein[*](et dein ego. et idem (isd- Rs) ll.v. et item P) cyprinum[*](cyprio Ea. cip- F) ex cypro et omphacio et cardamomo, calamo , aspalatho[*](aspalatho v. spal- FE. -to Rsa), habrotono; aliqui et[*](et om. va.S) cyperum[*](cyperum D. cip- F. cyprum Rs 1Ea. cuprum Rs 2. cyprinum v de cypero cfr. XII 42. 43) addunt et[*](et Rs. et in rv. (an etiā?)) murram [*](myrram Eava.S. myrum F. maix Rs)[*](dist. D) et panacem. hoc optimum Sidone, mox Aegypto. si non[*](an uero (ů) pro non (n???)?) addatur sesaminum[*](resaminum Rs. sesamnum r) oleum, durat et quadriennio; excitatur cinnamomo.[*](Diosc. I 57.)[*]((3) Th. od. 30. Diosc. I 69. cfr. Athen. XV 690ef. —) telinum fit ex oleo recenti, cypiro[*](cypiro RsS. -pero B. -pro rv), calamo [*](calamum FEa), meliloto[*](melio loto Rs. eliloto E. elitoto Fa), faeno Graeco, melle[*](melle ll.H. melle mello (melino Verc.) v), maro, amaraco. hoc[*](hęc FEa) multo[*](multo RsS. om. rv) erat celeberrimum Menandri poetae comici aetate; postea[*](postea S. -tea multo (-tos FE) ll.v) successit propter gloriam appellatum megalium, ex oleo balanino, calamo[*](balanino balsamo calamo v), iunco, xylobalsamo, casia, resina. huius[*](huius FEav. ius Rs) proprietas ut ventiletur in coquendo, donec desinat olere[*](olere RsD2v. col- D1F. cal- z. colore Ea); rursus refrigeratum odorem suum capit.[*]((8) cfr. Pl. XXI 40. Diosc. I 1. ib. 68. —) singuli quoque suci nobilia unguenta faciunt: in primis malobathrum[*](malobatherum Fa. -thorum E), postea iris Illyrica et Cyzicena amaracus, herbarum[*](herbarii in va.H) utraque . vel[*](uel Rs (D?)S(D). om. rv(J)) pauca his et[*](his (iis v) et ll.v(H). sed B) alia alii[*](alii B. a Rs. aliis rv) miscent; qui plurima, alterutri [*](dist. J) mel, salis florem, omphacium, agni folia[*](agni folia RsG. hac (ac a) nipolia r. anguifoliam v. agnon polium B), panacem. externa omnia et[*](et ll.v(J). om. H) prodigiosa cinnamomino[*](cinnamomo Eava.C) pretia[*](pretia ll.v(H). om. G):[*](Diosc. I 74. — (14) ib. 75. —) adicitur[*](addicitur FEa) cinnamo[*](cinnamo ll.H. om. G. -momo v. -momino C) balaninum oleum, xylobalsamum, calamus, iunci[*](tumci F. tunfi Ea. iuncus va.S), balsami semina, murra, mel odoratum. unguentorum hoc crassissimum. pretia ei[*](eis (pro ei a) Rs. eius D2) a $X$[*](X del. G. denaris Rsv) XXXV[*](XXV EaH) ad $X$ CCC[*](X. CCC ll.L. CCC G. CCCX v). nardinum sive foliatum constat omphacio[*](ompha F) aut[*](ut D1F.om.Eava.S) balanino, iunco, costo, nardo, amomo[*](casto nardaro momo Rs), murra, balsamo.[*]((20) cfr. Th. od. 32. Diosc. I 74 med.) in hoc genere conveniet meminisse herbarum, quae nardum Indicum imitarentur, species VIIII a nobis esse dictas: tanta materia adulterandi[*](12,43 sq.) est. omnia autem acutiora fiunt costo, amomo, quae maxime nares[*](naris MRsS) feriunt, crassiora murra suavioraque, medicinae autem utiliora croco, acerrima per se amomo; hoc et capitis dolores facit. quidam satis habent[*](hab& Rs) adspergere quae sunt pretiosissima ceteris[*](e ceteris Rs. a cet- FEa) decoctis, inpendio[*](inpendio (-edio Rs) — 3 decoctis om.EzH Brot.) parcentes, sed non est[*](est MRsv. om.Fa) eadem vis nisi una decoctis.[*](Diosc. I 73. (Th. od. 32). —) murra et per se unguentum facit sine oleo, stacte[*](stacteo M) dumtaxat, alioqui nimiam amaritudinem adfert. cyprino viride fit, susino unguinosum[*](unguinosum Rsv. om.M. ing- r), Mendesio [*](Mendesio om.M) nigrum, rhodino candidum, murra pallidum. haec sunt antiquae inventionis genera et postea[*](poster F1. an postera?) officinarum furta.Nunc dicetur cumulus ipse deliciarum et summa auctoritas rei.[*](Athen. XV 690e. (Th. IX 7, 3). — (14) Th. IX 7, 4. —) ergo regale unguentum, appellatum quoniam Parthorum regibus ita temperatur, constat[*](constat om.Rs) myrobalano, costo, amomo, cinnamo comaco[*](camaco M. mom- Rs. (comaro C errore). cfr. XII 135), cardamomo, nardi[*](nardi v. -dis ll) spica[*](spica om.MRs), maro, murra, casia, styrace, ladano, opobalsamo, calamo iuncoque[*](iuncoque syris (-io v) MRs(v)S. iunco r H) Syriis, oenanthe, malolathro, serichato[*](sericath??? Rs. -to Mva.C. -ton r) , cypro[*](cypro (-rio M) ll.v(H). -pero C), aspalatho, panace, croco, cypiro[*](cypiro RsDFEaH. cyapro M. cyprio dzv. -ro C) , amaraco, loto[*](lato Ea. colato va.H), melle, vino. nihilque eius rei causa[*](eius rei causa damn. P) in Italia victrice omnium, in Europa vero tota praeter irim Illyricam[*](iri in yllirica Ea) et nardum Gallicum gignitur. nam[*](etiam (pro nam) Rs) vinum et rosa et myrti folia oleumque communia fere omnium terrarum intellegantur[*](intelliguntur va.S).
[*](Th. od. 8. — (20) ib. 17. —(22) ib. 41. cfr. Pl. XXXVI 60. Isid. XX 7,2. —(22.426,1) Th. od. 14.)[*]((2) ib. 34. — (2. 3) ib. 40. 41. — (4) ib. 53.) Siccis odoribus constant[*](constat FEa) quae diapasmata vocantur. nam[*](Iam a) faecem[*](fecen E. fece Fa. faeces va.G) unguenti magma[*](magma DaG. -mā M. magna FE. -na appellant. Magma Rs) appellant. inter omnes potentissimus [*](omnnepotentissimos Rs) odor quisquis novissime additur. unguenta optime[*](optima FEa) servantur in alabastris, odores[*](alabastri odore M) in oleo, quod diuturnitati[*](diuturnitate FEa)
eorum tanto[*](tanta FE1a) utilius[*](utilius M. -us est rv) quanto pinguius, ut ex amygdalis. et ipsa unguenta vetustate meliora. sol inimicus iis[*](iis Mv(D). as F. his rC), quam ob rem in umbra conduntur[*](conduntur (coni. Chiffl.) S e Th. coquuntur (co- qun- DF) ll. v) plumbeis vasis. experimentum[*](experimenta M) eorum inversa manu capitur, ne carnosae partis calor vitiet.Haec est materia luxus[*](lusus F1Ea) e cunctis maxime[*](maxuma M) supervacui . margaritae enim gemmaeque ad heredem[*](addere dem Rs) tamen transeunt, vestes prorogant tempus: unguenta ilico expirant ac suis moriuntur horis. summa commendatio eorum ut transeuntem feminam[*](transeuntem feminam Mzv. -nte (-nt Rs) femina rG) odor invitet[*](inuitat Ea) etiam aliud agentis[*](agentis MFEaS. -tes Rs (?)G. -tem zv). exceduntque quadringenos[*](quadringenos MRsG(S). quadrig- FT. quadrag- (drag- E1) Eav(H)) denarios librae: tanti[*](tantui F. -tum EazVen.) emitur voluptas aliena; etenim odorem qui gerit,[*](Cic. de or. III 99. cfr. Pl. XVII 38. —) ipse non sentit[*](fent Rs. fetit D1F1. fecit Ea). si[*](si ll.J. sed v. om. S) tamen[*](tamen om. C) et[*](an et inter haec?)[*](dist. J) haec aliqua differentia signanda sunt[*](sint RsS), in M. Ciceronis monumentis invenitur unguenta gratiora quae[*](quae MRsD2F2S. ti r. (om.a). esse quae v) terrain quam[*](quam om.R) quae crocum sapiant[*](fapiunt F. faciant Rs), quando etiam corruptissimo in genere magis tamen iuvat quaedam ipsius vitii[*](uitii Mv. -tiis r) severitas. sed quosdam crassitudo maxime delectat, spissum[*](spissum MRsD2G. is (si D1. id v) ipsum rv) appellantes, linique iam[*](neque iam M), non solum perfundi[*](perfundi MRs. -di un- guentis rv), gaudent.[*]((21) cfr. Suet. Cal. 37 init.) vidimus etiam vestigia pedum tingui, quod monstrasse M. Othonem[*](cithonem Ea. ////honem F1) Neroni principi ferebant, quaeso ut qualiter sentiretur iuvaretque ab ea[*](iuuaret ea F. -ret Ea. -ri va.G) parte corporis? nec non aliquem[*](aliter Rs) e[*](e MD. et r. ex v) privatis audivimus[*](audimus MRsSJ) iussisse spargi parietes balnearum unguento atque Gaium principem
solia temperari ac, ne principale videatur hoc bonum, et postea quendam e[*](e MJ. ex RsEv. et Fa) servi; Neronis. maxime tamen mirum est hanc gratiam penetrasse et in castra; aquilae certe[*](certa (-te F) ea digna FEa) ac signa, pulverulenta illa et[*](ex Ez) cuspidibus[*](cuspidibus MRsS. custod- rH. -diis v) horrida, unguuntur[*](inun- guntur va.S) festis diebus, utinamque dicere possemus[*](possimus F. -ssent RsS) quis primus instituisset ! ita est nimirum: hac mercede corruptae orbem terrarum devicere aquilae. ista patrocinia quaerimus vitiis, ut per hoc ius sub[*](sub MS. su Rs. sumantursumantur MRsS. om. rvr. -tur sub v) casside unguenta sumantur.[*]((11) Sol. 46, 2. (cfr. Pl. XIV 95). —) Quando id primum ad Romanos penetraverit[*](penetrauerat FEa), non facile dixerim. certum est Antiocho rege Asiaque devictis, urbis anno DLXV[*](DLVI Rs), P. Licinium[*](licinum FEa) Crassum L. Iulium Caesarem censores[*](censores edi- xisse Rsv. -rem se dix- FEa. -res reticuisse M) edixisse ne quis venderet unguenta exotica[*](exortica F1E1aVen.); sic enim appellavere[*](appellauere id M. -re ut Ea. -re te F1. -rat F2).[*](cfr. Th. od. 32. 67. — (15) Val. M. VI 8, 5. Sol. 46, 3.) at Hercules iam[*](iam om.Rs) quidam[*](an quidem?) etiam in potus[*](potuus MD. pomtus Rs. potu v a.L) addunt, tantique est amaritudo, ut odore prodigo fruantur[*](fruatur ... corpus M) ex utraque[*](I. a)[*](I. FE2a)[*](tor (pro cof.) FEa) parte corporis. L. Plotium[*](politium E. -icium DFa.), L. Planci bis[*](bus Rs) consulis censorisque[*](censoresue FEa. -risue v a. L) fratrem, proscriptum a triumviris in Salurnitana[*](Salernitana va.J. (cfr. codd. III 70)) latebra unguenti odore proditum constat, quo dedecore tota absoluta proscriptio est: quis enim non merito iudicet[*](iudices (-cis F) perisse??? D1FEa) perisse tales?
[*]((2) cfr. Th. III 3, 5. —) Cetero[*](cetera Ea. -rum va.H) terrarum omnium Aegyptus accommodatissima[*](accommodissima F. acomo- Ea) unguentis, ab ea Campania est copia rosae.
Iudaea vero[*](uero om.FEav a. G) incluta[*](incluta RsS. -lyta rv) est vel magis palmis, quarum natura nunc dicetur[*](dicitur FEa).
sunt quidem et[*](et om.FEava. G) in Europa vulgoque Italia, sed steriles. ferunt[*](fuerunt Rs. ut M) in maritimis Hispaniae fructum, verum[*](uero M) inmitem; dulcem [*](dulce ... 4 euanescente F1Ea) in Africa, sed statim evanescentem.[*](Herod. 1 193 extr. —) contra in oriente[*](oriented M) ex iis vina gentiumque aliquis[*](aliquibus va.S.) panis, plurimis vero etiam quadrupedum[*](quadripedum FSJ. -rupedo Rs) cibus; quam ob rem iure dicentur externae. 5 nulla est in Italia sponte[*](sponte — alia (italia M1) MD2F2v. sponte et ratio Rs. om. r) genita nec in alia parte terrarum nisi in calida[*](galida Rs. calica F1. gallica Ea), frugifera vero nusquam nisi in fervida.[*](Th. II 6, 2. 3. Pallad. XI 12, 1. 2. Geop. II 10, 8. 9. X 4, 1. 2. cfr. Pl. XVII 261. —) gignitur levi sabulosaque terra, maiore in parte et nitrosa. gaudet[*](gaudet et FEava.S)[*](dist. ego) riguis totoque anno bibere, cum amet[*](amet MRsJ. amet anno rv(D)) sitientia[*](sitientia z. -ti a ll.v) . fimo quidam[*](quedam F1a. quaed- E. quidem Dal.) etiam laedi putant[*](putant et FEava.S), Assyriorum pars aliqua, si non rivis misceat[*](misceatur va.S). genera earum plura, et prima frutice[*](fruticem v. sq. dist. ego) non excedentia sterilem hunc — aliubi et ipsum fertilem — brevisque[*](breuisque MJ. -uemq; Rsv. -uesque r. -uique G) rami[*](rami ll. J. -morum G. -mis v) orbe[*](orbe MG. -bem Rs. obre r. an in orbem?) foliosum[*](foliorum (flol- E1) F2Eava.G (J puncto ante orbe posito)). tectorii vicem hic parietibus plerisque in locis praestat[*](praeconstat M) contra aspergines[*](asparagines F2. -ine F1Ea) .[*](Lucian. Syr. dea 29 init.) est et[*](est et MRsJ. est rS. del. G. sunt e v) procerioribus [*](dist. va.H) silva[*](silue F1a. -uae Eva.G) arbore ex ipsa, foliorum aculeo fruticante[*](fructicante F2. -ifi- cante F1Eaz) circa totas pectinatim. quas silvestres intellegi necesse est, incerta tamen libidine etiam mitioribus se[*](sed F1Ea) miscent. reliquae, teretes atque procerae[*](procere F1E. -res a) , densis gradatisque[*](cra- datisque F1. tradat hisque Ea) corticum pollicibus aut[*](aut (ut v) orbibus MRs (v)S. auctoribus (augur- F2) r) orbibus faciles[*](facile FEa) ad scandendum orientis se populis[*](populis praebent (-ns F2) MRsF2v. -li praebenti r) praebent, vitilem[*](uitilem DF1dH. uti- rv) sibi arborique[*](arborique MRsH. -rem quę r. -risque v) indutis[*](indutis MDFdH. -uctis Eaz. -uciis Rs. -uuiis v) circulum mira pernicitate cum[*](tum va.S) homine[*](homines Rs) subeuntem[*](subeunte Rsva.S).[*]((2) Th. I 14, 2 extr. — (6) cfr. Pl. XVI 89. —) coma omnis in cacumine et pomum est, non inter folia hoc[*](hoc om. va.H) , ut[*](ut inter MRs. ut in/// E) in ceteris, sed[*](se Rs) suis inter ramos palmitibus racemosum[*](racemosos Rs) , utraque natura[*](naturae MRs) uvae atque pomi. folia, cultrato mucrone lateribus in sese bifida, tabellas[*](sese bifida tabellas MJ. -datas bellas DF. -datas a. -datis bellas (-lla H) Ev. ereb; fidata bellas Rs) primum demons;ravere geminas[*](geminas ll.J. -na Rs (?)H. gemmas v) , nunc ad funes vitiliumque [*](utiliumque F1Ea) nexus et capitum levia umbracula finduntur[*](funduntur M). [*](Th. II 6, 6. I 13, 5. (C I 20, 2). — (12) Th. II 6, 4 extr. —) arboribus, immo potius omnibus quae terra gignat[*](gignat MRsL. -nit rv) herbisque etiam, utrumque[*](etiam utrumque om.Rs) esse sexum diligentissimi naturae tradunt , quod[*](quod MRsF2v. hoc r) in plenum satis sit dixisse hoc in loco, nullis tamen arboribus manifestius. mas palmite[*](palmite M. in pa- rv. cfr. Fels p. 55) floret, femina citra florem germinat[*](germana F1Ea) tantum spicae[*](spicae MRsD2H. spinae rv) modo. utrisque[*](utris- que MRsv. -iusque r) autem prima nascitur pomi caro, postea lignum intus, hoc est semen eius. argumentum quod parvae sine[*](sin (om. e hoc — in) M) hoc reperiuntur in eodem palmite.[*]((17) Th. ib. 1.) est autem oblongum, non ut olivis orbiculatum , praeterea caesum[*](cae- sum a MRsF2v. suma F1 -mma Ea. -mmo z) a dorso pulvinata[*](dorsa puluinato F1. -so paluinato (palmi- E. pului- v) Eava. G) fissura[*](fistura F1E1. fistu a) et in alvo media plerisque umbilicatum. inde[*](inde MRsS. un- rv) primum spargitur radix. seritur autem pronum et bina iuxta composita semina superque totidem; quoniam infirma e[*](infirma e ego. -mae (-me RsF) ll.J. -ma v) singulis planta est[*](planca est FEa. -ntae J), quaternae coalescunt[*](quae ternae qualescunt M).[*]((3) Th. II 6, 7. 8. —) multis candidisque lignum hoc a carnibus discernitur[*](discedituri E. disinditur a. discin- va. G) tunicis[*](unicis Rs), aliis corpori adhaerentibus, laxeque distans[*](distant M) tantum cacuminis[*](cacuminis ll.J. -ni G. -nibus v) filo[*](filo MD2F2v. -lio r) adhaeret[*](adhaeret MG(J). -rentibus Rs. -rens rv(S)). caro maturescit anno. quibusdam[*](quibus- dam MF2av. -bus r) tamen in locis, ut[*](ut om.E) in[*](in om. va. G) Cypro, quamquam ad maturitatem non perveniat, grato sapore dulcis est[*](est MJ. est et Rs (?)v. et rS) . folium ibi latius, fructus quam[*](que (pro quam) va. H) reliquis rotundior[*](rutundior F. iucu- M) nec ut devoretur corpus, verum ut expuatur suco modo expresso .[*](Iuba fr. 53 Mü. — (9) Th. II 8, 4. Geop. X 4, 5. —) et in Arabia languide[*](languide om.Rs. del.F2) dulces traduntur esse palmae[*](palmam F1Ea), quamquam Iuba[*](iuua F1E2a. iua E1) apud Scenitas[*](aenitas M. en- Rs. cfr. V 87) Arabas praefert omnibus saporibus quam vocant dablan[*](dabulan va. H) . cetero sine maribus non gignere feminas sponte edito nemore confirmant circaque to singulos plures nutare[*](nutare MRsF2v. naturae (-re F) r) in eum pronas blandioribus comis. [*]((14) Th. II 8, 4. (C II 9, 15. III 18, 1). Geop. X 4, 8. —) illum erectis hispidum adflatu visuque ipso et pulvere etiam reliquas maritare; huius arbore excisa viduvio[*](uiduuio coni..S. -io post J. uidi uuio Rs. uid... o M. biduuio po F1. -io post D(?). biduo post E. -uo (om. sqq. — 15 lanugine) a. bidubias post F2. uiduas post v) sterilescere feminas. adeoque est veneris intellectus, ut[*](uti FEva.L. ut —) coitus[*](coitu M) etiam excogitatus[*](excogitatus om.Rs) sit ab homine, e[*](ex FEva. S) maribus flore ac lanugine, interim vero tantum pulvere, insperso[*](in perso FE1a) feminis.[*](Th. II 6, 2. — (19) Geop. X 3, 9.) Seruntur autem palmae et trunco[*](truncū erat Rs. -co ad S) duum cubitorum longitudine[*](longitudine MRsv(J). -nem r) , a cerebro ipso arboris fissuris diviso atque defosso [*](defesso D1F1Ea. -fisso D2). et ab radice avulsae[*](auolse F. euulse a. auulso R) vitalis est satus et ramorum[*](arborum F) tenerrimis . in Assyria ipsa quoque arbor[*](arbor—solo om.M) strata[*](stracta Ea -in om.Ea) in solo[*](solom F1. -lum Ea) umido[*](umido MRsv. -da (hu- Ea) r)
tota radicatur, sed in frutices, non in arborem.[*](Th. II 6, 3. 4. —) ergo plantaria instituunt anniculasque transferunt et iterum bimas[*](bimas Mv. hub- Rs. binas r). gaudent enim mutatione sedis[*](senis Rs. sed M.del.D2) , verna alibi[*](uerna alibi (-be D1) RaD1v. -na salibe F. -nas abile Ea. hiberna niue M. uenerbili D2), in Assyria autem circa canis ortus. nec ferro attingunt[*](feruattincunt F1. -uant (-uunt a) tingunt Ea) ibi novellas, sed religant comas, ut in altitudinem[*](altitudine FEa) exeant. robustas[*](robusta DF1Ea) deputant crassitudinis[*](crassitudini F1E. -ne a) gratia, semipedales ramorum truncos relinquentes , qui decisi alibi necant[*](negant F1Ea) matrem[*](matre F1a).[*](Th. ib. 2. 9. 7. (C III 17, 1). Geop. X 4, 2. — (13) Ar. ap. Athen. XIV 652a (fr. 267 Rose). —) diximus salsum ab iis solum diligi[*](deligi M). ergo, ubi non est tale, salem aspergunt,[*](28) non radicibus, sed longius paulo. quaedam in Syria et[*](et in RsSJ) Aegypto in binos[*](in binos om.Rs) se cividunt[*](se diuidunt MdJ. diuid- se rv) truncos, in Creta et in ternos , quaedamque[*](quaedam quae MEa. -dam va. H) et[*](et in E(?)va.J) quinos. ferunt[*](quedam (quae- S) ferunt RsSJ. om.M) statim in trimatu, in Cypro[*](cy- tao M) vero[*](ucro F2) , Syria[*](syriae M), Aegypto quadrimae, aliae[*](aliae MRsS. -iquae FEH. om.a. aliae, aliaeque (aliae G) v) quinquennes, altitudine hominis, nullo intus pomi ligno quamdiu sunt novellae, ob id spadonum accepto nomine.[*](Th. II 6, 6. Strabo XVI 739 init. — (16) Th. II 6, 11. — (21) cfr. Strabo XVI 742 extr.) Genera[*](genera—432, 17 huius om.Rs) earum multa. sterilibus ad materias operumque lautiora[*](lautiore Fa. lauci- E) utitur Assyria et tota Persis. sunt et caeduae [*](et ceduę Ea. ecce due (duo F1) F) palmarum quoque silvae, rursus germinantes ab radice succisae[*](sucis e F1Ea) . dulcis[*](dulces F2E) medulla earum in cacumine, quod cerebrum appellant, exemptaque vivunt, quod non aliae. Vocantur autem chamaeropes[*](chamaeropes J. -rhopes M. -meropes rG. -maerepes v(H). -riphes B e Th.) , folio[*](folia F1Ea) latiore ac molli ad vitilia utilissimae [*](utilissimae M. -mo rv) , copiosae in Creta, sed magis in Sicilia. e palmis prupb n=432> nae vivaces ignisque[*](signisque FEa) lentus[*](lentas Ea).[*](cfr. Th. II 6, 6. —) fructiferarum aliis brevius lignum in pomo, aliis longius, his mollius, illis[*](illis F2av. illius illis M. illius E. i/////s F1) durius, quibusdam osseum, limarum[*](limarum D. lym- M. limatumque rv. luna- B) dente contra[*](contra om.F1Ea) fascinantes religione[*](religioni M) politum. aliud[*](ali M) pluribus vestitum paucioribusve tunicis, aliud crassioribus tenuioribusve. ita fiunt undequinquaginta genera , si quis omnium persequi velit nomina, etiam barbara, vinorumque ex iis differentias[*](diffe- rentia M. (an recte? cfr. § 21)) .[*](Th. ib. 7.) clarissimae omnium, quas regias appellavere ob[*](ob EaD. ad M. ab DFv) honorem[*](honore DFG. -ribus v), quoniam regibus tantum Persidis servarentur[*](seruabantur ML(J). cfr. CFW Müller p. 6 ad X 114) , Babylone natae uno in horto Bagou[*](baguo F2. -goo (-goi B) v a.G) ; ita[*](itata M. ita enim v a.S) vocant spadones, qui apud eos etiam regnavere. hortus[*](hortos F1. ortus F2) ille numquam nisi dominantis in aula fuit. at in meridiano orbe praecipuam optinent[*](optinet M) nobilitatem syagri proximamque margarides. hae breves, candidae, rotundae[*](ro- tundae om.M), acinis quam quam balanis similiores, quare et nomen a margaritis accepere . una earum arbor in Chora esse traditur, una et syagrorum , mirumque de ea accepimus[*](accepimus Eav. accip- rJ) , cum phoenice ave[*](aue MF2v. ue F1. uel Ea), quae putatur ex huius palmae argumento nomen accepisse, intermori[*]((i)ntermori MJ. inter mon Rs. iter mori D1F1. inmori F2. iterum mori D2Eav(H). emori G) ac renasci ex se ipsa[*](ex re ipsa Rs) , eratque[*](eratquae M. erantque Rs. erat a) , cum[*](cum MRsJ. quam r. cum haec G) proderem[*](prodere RsEa), fertilis[*](fertis F1Ea) . pomum ipsum grande, durum, horridum et a[*](a om.RsS) ceteris generibus distans sapore quodam[*](quo- dam MS. quid- Rs. quoa.qmr. ferino quem v) ferinae[*](fertinae M1. -rine Ea. -rme v a. S) in apris[*](apris nouimus v a.S) evidentissimo [*](euentissimo quae F1. seuent- Ea. uidentissimeque Rs. euid- (quae S) v a. J), quae causa[*](causa est v a. S) nominis[*](numinis F1Ea). quarta auctoritas sandalidum a
similitudine appellatarum[*](appellatorum M. -turum F1. -tum Ea) , iam[*](tam F2superscr. iam et a) in Aethiopiae fine quinque harum, qui[*](qui MRsS. om. r. nec v) plurimas[*](plures B), arbores tradunt, non raritate magis quam suavitate mirabiles.[*](cfr. Strabo XVII 818 extr. Martial. XIII 27. Isid. XVII 7, 1. — Diosc. V 40. — (Pl. XIV 102. XXIII 52). — cfr. Ios. b. Iud. I 18, 5. II 9, 1. —) ab his caryotae maxime celebrantur, et cibo quidem, sed et suco uberrimae[*](uber- rima F1Ea), ex quibus praecipua vina orienti, inimica[*](inimica CFW Müller p. 17. iniqua ll.v) capili, unde pomo nomen. sed ut copia ibi atque fertilitas, ita nobilitas[*](nobilitastes E1. -ates F1E2a) in Iudaea, nec in tota, sed Hiericunte[*](ad (pro et) M) maxime, quamquam laudata[*](laudatae et va.D) et Archelaide et Phaselide atque Liviade[*](leuia de F1E1a. libiade F2. libyadae v a.G), gentis eiusdem convallibus. dos iis praecipua suco pingui lactentibus[*](lactantibus M) quodamque vini sapore in[*](in hoc va.S) melle praedulci.[*](Athen. XIV 652a. Isid. ib. (Th. II 6, 6 extr.). —) sicciores ex hoc genere nicolai, sed amplitudinis praecipuae: quaterni[*](quaternū M) cubitorum longitudinem efficiunt. minus speciosae, sed sapore caryotarum sorores et[*](et om.Rs(?)va.S) ob hoc adelphides dictae proximam suavitatem habent, non tamen eandem. tertium ex his genus patetae[*](patetae (-te F2) nimio MF2dTH. patet aenimi (ac nimi a. enim F1) ob F1Ea. pari& e nimio Rs. pateton nimio B. patet et ni- v. dist. ego n. luc. p. 54): nimio liquore abundant[*](abundant MRs. -dat rv), rumpitque se pomi ipsius, etiam in sua matre[*](suam matrem (-re F) F1Eava.G), ebrietas, calcatis similis[*](similes F2. - le va.G) .[*](cfr. Isid. ib.)[*](cft. Pl. XIV 102. —) suum genus e[*](se F1. sed Ea. sed e va.G) sicciore turba dactylis[*](dactylis MG(J). -lis & Rs. -lis est S. iacens dactilis D2v. iaces D1F1. -ens F2Ea. iunceis H) , praelonga gracilitate curvatis interim[*](imterim F. in terram va. G(Brot.)) ; nam quos[*](nam quas Rs (?)Brot. quos D coll. luc. p. 121. namque uuas Müller em. II p. 29. (loc. corr.)) ex his honori deorum damus[*](di- camus va. S) , chydaeos[*](cydaeos Rs. chydacos a. chid- F1. -daeos F2. Idaeos va. G) appellavit Iudaea gens contumelia numinum insignis.[*](Th. II 6, 10 (κύκας). I 10, 5 (κόιξ). Hesych. s. v. κόικες. —) in[*](in — arentes om.M) totum arentes Thebaidi[*](thebaidi J. -di in totum arentes (mar- Rs) MRs. theabide F. thebaide a. -dę E. -dis H. -des v. -aicae S) atque Arabiae[*](Arabicae va. H) macroque corpore exiles, et[*](et om. (P)S) adsiduo vapore torrente[*](torrente MRs (P)S. -tes rv) crustam verius quam cutem obducunt. in ipsa[*](et inopia Fa) quidem Aethiopia friatur[*](fricatur F2Ea) haec[*](haec (hac F2) ll.v(S). om. L) — tanta[*](tacta F1. tota Ea) est siccitas — et[*](ut (pro et) ... spissetur F2) farinae modo spissatur in panem[*](in pane Rs). gignitur autem in frutice ramis cubitalibus, folio latiore, pomo rotundo, sed maiore quam mali amplitudine; coecas[*](coecas ll.J. coicas H. cycas B. caecas v) vocant. triennio maturescunt, semperque frutici pomum est[*](et Rs) subnascente[*](subnascenti F1Ea) alio. Thebaidis fructus[*](fructu M) extemplo in cados conditur cum sui ardoris anima. ni[*](anima ni MRsG. -ma D2F2. -mi r. -mam ni v) ita[*](na (pro ita) F) fiat[*](fiet DF1Ea. fit ut F2) , celeriter expirat[*](expiret F2va. G) marcescitque non retostus[*](retortus MF1Ea) furnis. e[*](ex Rs(?)va.J) reliquo genere plebeiae videntur Syriae[*](Syriae et J. -riae.. M. -ria et Rs. -ri et r G. -ri hoc v. et S) et quas[*](quas (.. uas M) tragemata MRsS. strag- r. Iuba trag- v) tragemata appellant. nam in alia[*](in aliqua L (errore)) parte Phoenices Ciliciaeque populari etiam nomine a nobis appellantur balani. eorum quoque plura genera.[*]((15) Th. II 6, 6. — (18–20) ib. § 2 extr.) differunt figura rotunditatis aut proceritatis, differunt et colore[*](odore Rs) , nigriores ac[*](ad M) rubentes. nec pauciores fico[*](ficu va. H) traduntur colores, maxime tamen placent candidi. Distant[*](stant M) et magnitudine, prout multi cubitum effecere, quidam[*](quidem... amplius... seruatur F1Ea) sunt non ampliores faba. servantur ii[*](ii demum v. Ide- MF1. hi de- Rs(?)F2C. item n??? E. Itē a) demum qui nascuntur in salsis atque sabulosis, ut in Iudaea atque Cyrenaica Africa[*](Africae Fels p. 46) , non item in Aegypto, Cypro, Syria[*](syria MRsv. -iae r (D2UZ p. 33). -ia et G) , Seleucia[*](seleucias D1F1. -iae F2) Assyria[*](assyria MRsD2v. (cfr. VI 117). -iae rG) , quam ob rem sues et reliqua animalia ex iis[*](iis Mv. his rC. (an ex delendum?)) saginantur .[*]((3) Th. IV 4, 13 extr. Strabo XV 723 init. (Pl. XII 33). —) vitiati aut[*](uitiata ut F1Ea) vetusLi eius[*](eius MRsE2v. est r) pomi signum est decidisse[*](decidisse Mv(J). cec- r H) candidam verrucam, qua[*](quare a (om.E1) cemo E. quae rac- va.S) racemo adhaeserint[*](adhaoserit v a.S). Alexandri milites palmis viridibus strangulati sunt; in Gedrosis[*](cedrosis M. caed- Rs. gredo- a. grecio- F1) id factum est pomi genere, alibi copia[*](copiae D2d) evenit[*](euenit MRsv. -ient DF1E. -iunt a. -iente F2): est enim tanta suavitas musteis[*](monstrei sunt D1F1. -ri sunt Ea) , ut finis mandendi[*](mandendis M) non nisi periculo fiat. [*](Diosc. I 17". Pallad. XI 12, 3. Nicand. ther. 891. cfr. Pl. XV 91. XXIII 150. — (10. 11) Martial. XIII 28. 29. cfr. Pl. XV 83. 43. (Pallad. III 25, 32. Isid. XVII 7, 10). —)Syria praeter hanc peculiares habet arbores[*](habet arbores om.Rs): in nucum genere pistacia[*](pistacia v. -cea a. -cita F1. bistacia MRsF2.-cita E.cfr. O Schneider Nicand. p. 150) nota — prodesse adversus serpentium morsus traduntur et potu et cibo —, in ficorum autem caricas et[*](ea F1. e Ea) minores[*](minoris FEa) eiusdem[*](eiusdem MRsS. eius rv) generis, quas[*](quos Rs. quae a. quit D1F1E) cottana vocant, item pruna[*](prunas FEa) in Damasco monte nata et myxas[*](myxas MD. -xa v. mixas F2. -xaas D2. missa r) , utramque [*](utrumque M. uirram- Rs) iam familiarem Italiae[*](aliae F1Ea) . e[*](e om.M. ex va.S.) myxis[*](mixis FEa. -xin M) in Aegypto et vina fiunt.
[*](Th. III 12, 3. 4. Diosc. I 105.) Iunipiris[*](iunipiris M. -ri Rs. -peri rv. cfr. n. luc. p. 26) similem[*](simile M.om.Rs. -litudine z. -nem va.Bas.) habet[*](habet MRsS. -ent rv) Phoenice[*](phoenice MRsS. -ces et v. poenicum (phoe- E) r) cedrum minorem . duo eius genera, Lycia[*](licię Ea. -cie F1. ticia F2. Lyria va.B) et Phoenicia[*](phoenicea E. poen- F. fen- a) , differunt[*](differunt — 16 fructum om.Rs) folio[*](folia Fa); nam quae durum[*](dorum E. -unt F1. om.a) , acutum[*](agutum F1. agat- Ea.om.M), spinosum[*](spinosum acutum M.at cfr. Th.) habet, oxycedros[*](exycedros M. oxic- (-rus F2) Fa) vocatur , ramosa et nodis[*](nidos E1a. -dis E2. -dore z) infesta altera[*](alteram M) , odore praestans[*](praestant Fa. -an// E1. -at v a.J). fructum
ferunt[*](fert E2) myrti magnitudine,[*](Th. III (3, 8). 12, 3. 4. Diosc. ib. — (8) Th. I 9, 4. — § 54: Th. III 15, 3. 4. —) dulcem sapore. et maioris cedri duo genera. quae floret[*](flores MF2 (sed floret restit.F3)), fructum non fert, fructifera[*](frugifera G) non floret, et in ea antecedentem fructum occupat novus; semen eius[*](eius MRsF2v. ē E2. anno ē (eius D2) r) cupresso simile[*](simili F1E1a) . quidam cedrelaten[*](edrelactem F1. fed re latent Ead) vocant. ex hac resina laudatissima. materiae[*](mater nitar (om. iae — aeter) Rs) vero ipsi aeternitas, itaque et simulacra deorum ex ea factitaverunt[*](facti itauerunt D1F1. -ti durauerunt D2. fructi- ficaue- a). cedrinus est Romae in delubro Apollo Sosianus[*](sosianus F2v. -nnus F1E. sossianus Rs. sianus M. si annus a) Seleucia advectus. cedro similis in Arcadia est arbor, in Phrygia frutex vocatur cedris[*](cedris M. -rys RsS. om. rv. cfr. n. luc. p. 38).