Naturalis Historia

[*](Ar. V 8, 542b 2–4. IX 14 init.— (18) Ar. VIII 3, 593b 9–11.) Oscines praeter exceptas non temere fetus faciunt ante aequinoctium vernum aut post autunmale, ante solstitium autem dubios, post solstitium vitales.

Eo maxime sunt insignes halcyones[*](alciones a. alcro- F). dies earum partus maria quique[*](maria quique ll.uRh coll. § 90. qui maria quo- que zva.G. maria quiqui (anon. ap. H) D) navigant novere. ipsa avis paulo amplior passere, colore cyanea[*](cyanea et ego. -nea et ex Rh. -neta ex a.-nneta ex E1.-neneta ex u. -neaeta ex F1.-neo ex F2E2(R?)v) et parte inferiore[*](inferiore ego. mteiore Fu.om.a. maiore E2in ras. (R?) v. interiore Rh. minore (coni. S) J. cfr. Ar.νῶτον. . . κυαϝοῦν) tantum purpurea[*](purpurea (Rh)D. -reas ll.u. -rea sed J. -reis et v. an -rea est (-reast)?)[*](dist. ego), candidis admixta[*](admixta ll.u(Rh) Brot.(J). -tis v(S)) pinnis[*](pennis Rauva.S) collo, gracili ac procero rostro.[*](rostro ego ex Ar. om. ll. v) alterum genus earum magnitudine distinguitur et cantu[*](et caret cantu J. sed cfr. Müller stil, p. 91)[*](Altionē FRa): minores in harundinetis canunt.[*](Ar. V 9, 542b 21–24. 4–7. cfr. Pl. II 125. XVIII 231. Varro ap. Gell. III 10, 5. Col. XI 2, 21. Serv. geo. I 399. Isid. XII 7, 25.)halcyonemvidere rarissimum est nec nisi vergiliarum occasu et circa solstitia

Gaviae[*](Cauiae F1R) in petris nidificant, mergi et in arboribus. pariunt plurimum[*](an cum plurimum?) terna, sed gaviae aestate, mergi incipiente vere.

[*](Ar. IX 7, 612b 21–25. 27–31.) Halcyonum nidi figura reliquarum quoque sollertiae admonet, neque alia parte ingenia avium magis admiranda sunt. hirundines luto construunt, stramento roborant . si quando inopia est luti, madefactis[*](madefactis (coni. Dal.) D. -ta ll. -tae G. -tum zv) multa aqua pinnis pulverem spargunt; ipsum vero nidum mollibus plumis floccisque consternunt tepefaciendis ovis, simul ne durus sit infantibus pullis. in fetu summa aequitate alternant cibum . notabili munditia egerunt excrementa pullorum adultioresque [*](adulterioresque F1au) circumagi docent et foris[*](foras va.G) saturitatem emittere. alterum est hirundinum genus rusticarum et agrestium, quae raro in domibus diversos figura, sed eadem materia confingunt nidos, totos supinos, faucibus porrectis in angustum , utero capaci, mirum qua peritia[*](peritia et F2G. -tiae F1RE1a.-tia E2v) et occultandis

[*]((17) Ar. IX 13, 616a 4–6.) In genere vitiparrarum[*](uitiparrarum H. uitae (del.F2) par- uarum (parra- E) FRE.om.a. parrarum G. itē ripariarum B. uiteriparum v) est cui nidus ex musco arido ita absoluta perficitur pila, ut inveniri non possit aditus . acanthyllis[*](acanthyllis (B)H ex Ar. agathillis dT. -thilis a.-tillis r. argatilis C. -thylis v) appellatur eadem figura ex lino intexens[*](intexens E2 (R?)v. extex- F. tex- E1au). Picorum aliquis[*](alicui (Rh)H) suspenditur[*](suspendit in C) surculo primis[*](primus au) in ramis[*](rami FR) cyathi[*](cyathi E(?)v. ciati ru) modo, ut nulla quadripes[*](quadripedes F) possit accedere. galgulos[*](galgulos v. gaug- ll) quidem ipsos dependentes pedibus somnum capere confirmant, quia tutiores ita se sperent[*](sperent FG. -rant rv(S)) .[*]((1) ib. 616a 6–12. Herod. III 111. (Ael. II 34). Sol. 33, 15. cfr. Pl. XII 85.— (4) Ar. IX 33.) iam publicum quidem omnium est tabulata ramorum sustinendo nido provide eligere, camarare

[*](Ar. IX 8 init. VI 1, 559a 1. 3. 4. IX 13, 615b 25. 28–32.) Nec vero iis minor sollertia, quae cunabula in terra faciunt corporis gravitate prohibitae sublime petere. merops vocatur genitores suos reconditos pascens, pallido intus colore pinnarum, superne cyaneo, prioreparte[*](priore parte ego ex Ar. priori ll.v. primori d(?)G) subrutilo . nidificat[*](nidificant F1RaSJ) in specu sex pedum defossa[*](defossus F1.-ssos F2. (an -sso?)) altitudine.

[*](Ar. IX 8, 613b 9–11. 15–17. Ael. III 16 init. 5. X 35. Sol. 7,29.— (21) Ar. ib. 25–28. 33. 614a 7. 9. Ael. III 16 extr. Geop. XIV 20. Sol. 7, 30.)Perdices spina[*](spinas FR) et frutice[*](frutices R) sic muniunt receptaculum, ut contra feram[*](feras R(?)va.D) abunde vallentur. ovis stragulum molle[*](molli C) pulvere contumulant nec in quo loco peperere incubant: ne cui[*](neui R. neue cui va.S) frequentior conversatio suspecta sit, transferunt alio. illae quidem et maritos suos fallunt, quoniam intemperantia libidinis frangunt earum ova, ne incubando detineantur[*](deteneantur Fa). tunc inter se dimicant mares desiderio feminarum; victum

[*]((4–7) Ar. ib. 612b 31–34. Ael. III 5 med. 44.) Ab iis[*](ab iis (his G) v. ab is F2D. auis F1R. aues Eudz) columbarum maxime[*](gesta maxime va.G) spectantur simili ratione mores. inest[*](inest ego (et dist.). inde sed ll.v. iidem sed Ber. uitae sed Rh. (spectatur .. induere. et Müller em. II p. 7)) pudicitia illis plurima[*](plurima ego. prima ll.v. cfr. VIII 212) et neutri nota adulteria. coniugi[*](coniugii F2va.S. -gri F1) fidem non violant communemque servant domum. nisi caelebs[*](caeleps ll) aut vidua nidum non relinquit. et imperiosos[*](quisque E2) mares, subinde etiam iniquos ferunt, quippe suspicio[*](suspitio F) est adulterii, quamvis natura non sit: tune plenum querela[*](quaerella F.an querelae?) guttur saevique rostro ictus, mox in satisfactione exosculatio[*](& osculatio F) et circa veneris preces crebris pedum orbibus adulatio.[*](Ar. ib. 34–613 a 5. (Ael. III 45).— (16) Ar. ih. 613a 11–13. Athen. IX 394e) amor utrique subolis aequalis; saepe et ex hac causa castigatio pigrius intrante femina ad pullos. parturienti solatia et ministeria ex mare. pullis primo salsiorem[*](sal- sumorem F1) terram [*](horam F1.-ra F2) collectam gutture in ora inspuunt praeparantes tempestivitatem cibo. proprium generis eius et turturum, cum bibant[*](uiuant F1R) , colla non resupinare largeque bibere iumentorum modo.

[*](Ar. ib. 17–21. (cfr. VI 4 extr.).)[*]((1) Ar. IX 49 B, 633a 6. 8. 9. Athen. l. l.— Nigid. fr. 122 Swob.)Vivere palumbes ad tricensimum annum, aliquas[*](aliquas dS.-quos B. reliquas FR.-quos Ev) et[*](et ll.S. om. v) ad quadragensimum, habemus auctores, uno tantum incommodo [*](in- commodo (-omo- E2) F2E2v. comm- F1d. quomodo r) unguium — eodem et argumento senectae[*](se- nectae v. -ta ll) —, qui citra perniciem reciduntur. cantus omnibus similis atque idem trino conficitur versu praeterque[*](praeterquam in va. (Rh)G) in clausula[*](clausula (E?)u(Rh)G. -lae rv) gemitu,

contra passeri minimum vitae, cui salacitas par[*](par v. pars ll) . mares[*](maris FRd1) negantur anno diutius durare argumento, quia nulla veris initio appareat[*](appareat E2v(J).-rent r. -ret d2TS) nigritudo in rostro, quae ab aestate incipit. feminis longiusculum spatium. verum columbis inest quidam et gloriae intellectus: nosse credas suos colores varietatemque dispositam; quin[*](quin (Rh)G. qui ll.u. quae zv)[*](in z) etiam ex volatu quaeritur[*](cre- ditur z.-duntur va.(Rh)G)[*](dist. (Rh)J) : plaudere in caelo varieque sulcare. qua in ostentatione ut vinctae[*](uinctae B. uic- ll. v) praebentur accipitri, inplicatis[*](inplicati FR1) strepitu pinnis, qui non nisi ipsis alarum umeris eliditur, alioquin [*](alioqui HBrot.) soluto volatu multum[*](multum v. in mul- ll.B. illo mul- CFW Müller p. 17) velociores[*](uelociores ll.u(Rh)H. -re G.-rem v. dist. Rh) . speculatur[*](speculator R) occultus fronde latro et gaudentem in ipsa gloria rapit.[*](De- mocr. ap. Col. VIII 8, 7.— § 110: Frontin. strat. III 13, 8.)

ob id cum iis habenda est avis quae tinnungulus[*](tinnungulus v. -lis R. tinung- Ven.(D). -lis (cin- F2) r. tinnunculus C. cfr. Col.) vocatur; defendit enim illas terretque accipitres naturali potentia in tantum, ut visum vocemque eius fugiant. hac de causa praecipuus columbis amor eorum, feruntque, si in quattuor angulis defbdiantur in ollis novis oblitis, non mutare sedem columbas — quod et[*](et om. va.S) auro insectis alarum articulis quaesivere aliqui[*](alioqui F2RH.-uin rv(S)), non aliter innoxiis vulneribus —, multivaga alioqui ave[*](aue F2E2v. abe F1. ab r). est enim ars illis inter se blandiri et corrumpere alias furtoque comitatiores reverti.[*]((5) Varro III 7, 1. 10. Col. VIII 8, 1. 10. 8.) quin et internuntiae in

Harum volatus[*](uolatus F2v. uel- R1. rel- ru) in reputationem ceterarum quoque volucrum inpellit[*](nos inpellit va.S. cfr. § 92) . omnibus animalibus reliquis certus et unius modi et in suo cuique genere incessus est; aves solae vario meatu feruntur et[*](et aere RSJ) in terra et in aëre. ambulant aliquae, ut cornices; saliunt aliae, ut passeres, merulae ; currunt, ut perdices, rusticulae; ante se pedes iaciunt, ut ciconiae, grues. expandunt alas pendentesque raro intervallo quatiunt, aliae crebrius, sed et primas dumtaxat pinnas , aliae[*](aliae ego. -ia et FR.-iae et Ev) tota latera plaudunt[*](plau- dunt F2d. pland- F1R. pand- Ev. cfr. n. luc. p. 8) ; quaedam vero maiore ex parte conpressis volant percussoque semel, aliquae et gemino ictu[*](ictu ////referuntur R) , aëre feruntur: velut[*](uelut F2E2v(D). uel F1E1u. ut RS) inclusum eum prementes eiaculantur [*](hę iacu- lantur u. iac- va.G) sese in sublime, in rectum, in pronum[*](pronum F2E2v. probum r) . impingi[*](impingi F2E2v. pingi F1d.-gui RE1) putes[*](putes F2E2v. pot- r) aliquas aut rursus ab alto[*](alto R2E2v. labi r) cadere has, illas salire. anates solae quaeque sunt[*](sint R) eiusdem generis in sublime protinus sese tollunt atque e[*](e R2v. om. r)[*](& F2Rv. //// F1) vestigio caelum petunt, et hoc etiam ex aqua[*](ex qua F1R1). itaque in foveas, quibus feras venamur,

[*](Ar.I 1,487b 25. IX 30 init.) Plurimum volant[*](n??? uolant R) quae apodes, quia careant[*](carent duva.G) usu pedum, ab aliis cypseli appellantur, hirundinum[*](hirundinū Ev.-inē r) specie. nidificant in scopulis. hae sunt quae toto mari cernuntur, nec umquam tam longo naves tamque continuo cursu recedunt a terra, ut non[*](non om.F1d) circumvolitent eas apodes. cetera genera residunt et[*](et FE2v(D). om.rduS) insistunt; his quies nisi in nido nulla: aut pendent aut iacent.

[*](Ar. IX 30 med.—(21) Cic. ND II 124. Ar. IX 10 extr. Mir. ausc. 14. Antig. Car. 41 (47). Ael. III 20.) Et[*](Et nec F1du) ingenia aeque varia, ad pastum[*](partum R1) maxime. caprimulgi appellantur, grandioris[*](grandiores dTzva.G(P)) merulae[*](merula P ex Ar.) aspectu, fures nocturni; interdiu enim visu carent. intrant pastorum stabula caprarumque uberibus advolant suctum propter lactis, qua iniuria uber emoritur caprisque caecitas, quas ita mulsere , oboritur. platea[*](platalea Cic.) nominatur advolans ad eas, quae se in mari mergunt, et capita illarum morsu corripiens, donec capturam extorqueat. eadem cum devoratis se inplevit conchis, calore ventris coctas[*](coctas R2E2v. concis R1. cunctas r) evomit atque ita ex iis esculenta [*](esculenta eligit RS.-nta legit v. aesculeant (-lent E) legit DFE) eligit testas excernens[*](exernens F1.-rcens F2. excreans va.Bas.) .

[*](Ar. VI 2, 560b 7. 8.— (7) Ar. IX 1, 609b 16. Ael. VI 19 extr.) Villaribus gallinis et religio[*](religio inest F2R2E2d2v.-giones r) inest. Inhorrescunt edito ovo excutiuntque sese et circumactae purificant aut[*](ac (pro aut) G) festuca aliqua sese et ova lustrant.

minimae avium cardueles imperata faciunt, nec voce tantum, sed pedibus et ore pro manibus. est quae boum mugitus imitetur , in Arelatensi agro taurus appellata, alioquin[*](alioqui d2HBrot.) parva[*](parua. Est quae va.S) est. equorum quoque hinnitus[*](innituus F1.-tus F2) anthus nomine herbae pabulo adventu eorum pulsa imitatur, ad hunc modum se ulciscens.

[*](Ctes. Ind. (fr. 57 Mü.) 3. Ar. VIII 12 extr. Ael. XVI 2. 15 init. XIII 18 med. Plut. SA 19, 972f. Sol. 52, 43. 44. 43. Apul. flor. 12 p. 14 Kr. cfr. Pl XI 132.) super omnia humanas voces reddunt, psittaci[*](psitaci F2va.C. psyt- a. sitta- (vel sipta-) F1) quidem etiam sermocinantes[*](sermocinantis FR) . India hanc avem mittit, siptacen[*](siptacen ED. psit- aB. sitta- v(G). septagen rJ) vocat [*](uocant adVerc.) , viridem toto corpore, torque tantum miniato in cervice distinctam. imperatores salutat et quae accipit verba pronuntiat , in vino praecipue lasciva. capiti[*](capit F1. caput ad) eius duritia eadem quae rostro. hoc[*](haec zva.G. hae E2) , cum[*](cum F2R2E2v. in ea (eo E1a)r) loqui discit, ferreo[*](ferro F1R1a) verberatur radio; non sentit aliter ictus. cum devolat, rostro se[*](se om.a. s F1) excipit, illi innititur levioremque ita se pedum infirmitati facit.

[*](cfr. Ael. VI 19. Plut. SA 19, 973d. (Stat. silv. II 4, 7).) Minor nobilitas, quia non ex longinquo venit, sed expressior loquacitas certo[*](certo om.R(?)H) generi picarum est. adamant verba quae loquantur nec discunt[*](dis- cunt tantum R(?)va.D) , sed[*](se DF1) diligunt[*](eligunt D) meditantesque intra semet curam atque[*](curā atque R2. cura atque F2E2v. curuatque (corru- F1) r) cogitationem[*](cogitationem F1dRa.-one F2 (DE?)v)[*](dist. ego. cfr. Müller stil. p. 69, 32) , intentionem non occultant. constat[*](constat - p. 255, 6 annis om.a) emori victas difficultate verbi ac, nisi subinde eadem audiant, memoria falli quaerentesque mirum

Reddatur et corvis sua gratia, indignatione quoque populi[*](p. F. p??? a) Romani[*](r. F2in ras. om.a) testata[*](textata a) , non solum conscientia. Tiberio principe ex fetu[*](ex fectu F1R. effe- a) supra Castorum[*](ca- strorum Fa) aedem[*](eadem F1. ed- a) genito pullus in adpositam[*](oppositam R(?)va.D) sutrinam devolavit, etiam religione[*](ligionem F1R) commendatus officinae domino. is mature sermoni adsuefactus,

[*](Iuba fr. 68a Mü. (cfr. Ar. IX 12, 615a 28). Sol. 2, 46–48.) Nec Diomedias praeteribo aves. Iuba[*](iuua F1a) cataractas vocat, et[*](et (del. L) eis ll.v(S). prob. Müller em. II p. 9 coll. § 7 (loc. corr.))[*](dist. ego. cfr. § 133 extr.) eis esse dentes oculosque igneo colore cetero candidis[*](candidas zva.G) tradens. duos semper his duces: alterum ducere agmen, alterum cogere. scrobes excavare rostro, inde crate consternere et operire terra quae ante fuerit egesta; in his fetificare. fores binas omnium scrobibus: orientem spectare quibus exeant in pascua, occasum quibus redeant. alvum exoneraturas subvolare semper et contrario flatu.[*](Sol. 2, 45.49. 50. Strabo VI 284 init. Ael. I 1. Mir. ausc. 79. Lycus (fr. 4 Mü) ap. Antig. Car. 172 (188).) uno hae[*](hae F2v(D). haec E2. hac F1R2. hoc rS) in loco totius orbis[*](urbis F1R) visuntur, in insula, quam diximus nobilem Diomedis tumulo atque delubro[*](3,151) contra Apuliae oram, fulicarum[*](an formae fulicarum? cfr. Sol. (n. luc. p. 29)) similes. advenas barbaros clangore infestant, Graecis tantum adulantur miro discrimine , velut generi Diomedis hoc tribuentes, aedemque[*](ędemque F2v. ead- r) earn cotidie pleno gutture madentibus pinnis perluunt atque purificant, unde origo fabulae Diomedis socios in earum effigies mutatos.

Non omittendum est, cum de ingeniis disserimus [*](disseremus Fa) , e volucribus hirundines indociles esse, e terrestribus[*](et terrestribus F1Ra) mures, cum elephanti iussa faciant, leones iugum subeant, in mari vituli totque piscium genera mitescant.

[*]((5) Ar. ap. Athen. IX 388d.)[*](Ar. VIII 6, 595a 10–12.) Bibunt aves suctu, ex iis, quibus longa colla,

[*](Oppian. ixeut. II 9.— (10) Ar. P. IV 12, 694a 7.8.) Haec quidem et himantopodi[*](himantopodi (B)G(S). cfr. index. emant- F2R2Ea. aemant- r. haemant- C. haemat- v(H)D) multo minori, quamquam[*](quam a) eadem[*](eadem v. in ead- ll.J) crurum altitudine. nascitur in Aegypto. insistit ternis digitis. praecipue ei pabulum muscae. vita in Italia paucis diebus.

Graviores omnes fruge[*](an et fruge?) vescuntur, altivolae carne o tantum, inter aquaticas[*](aquatecas F2.-uas tecas (tectas a) F1a) mergi, soliti[*](soliti auide uorare et ego. (cfr. XI 67). solida (-do R) ut deuorauere (-rare E) ll.soliti sunt (soli dicuntur J) deuorare v) avide vorare et quae ceterae[*](ceteri F2) reddunt.

Olorum similitudinem onocrotali habent nec distare existimarentur omnino, nisi faucibus ipsis inesset alterius uteri genus. huc[*](huc v. hoc ll. cfr. XI 135. 138) omnia inexplebile animal congerit, mira ut sit capacitas. mox perfecta rapina sensim inde in os[*](in os F2Eav. onos D. onus F1. honor R) reddita in veram alvum ruminantis modo[*](more adzHBrot.) refert[*](fertur az). Gallia hos septentrionalis[*](septentrionali R(?)L cum P. cfr. IX 76) proxima oceano mittit.

[*](Sol. 20,3.— (22) Ar. VIII 3, 593b 16. Athen. IX 393c. 395e. Varro III 11,4. Col. VIII 15, 1.)[*]((2) Ar. IX 49 B, 633b 2. Athen. IX 387c e. Martial. III 58, 16. 15. XIII 72. 73. Pallad. I 29. Col. VIII 2, 2.) In Hercynio Germaniae saltu invisitata[*](inusitata adva.Brot. cfr. § 84) genera alitum accepimus[*](accepimus Eav. accip- rS) , quarum plumae ignium modo conluceant 20 noctibus. in ceteris nihil praeter nobilitatem longinquitate[*](longin- quitatem F1a.-tatum F2) factam memorandum occurrit:

phalerides in Seleucia

[*](Martial. XIII 71.— (7) Hor. epod. 2, 54. Martial. XIII 61. Ael. XV 27. Athen. VIII 388a.— (9. 10) cfr. Pl. XI 130.) Phoenicopteri[*](poenico opteri (obt- R) F1R pheni a) linguam praecipui saporis esse Apicius docuit, nepotum omnium altissimus gurges. attagen maxime Ionius celeber[*](celeber et~R1.-bratur va.S. an celeber est?) et vocalis alias, captus vero obmutescens , quondam existimatus inter raras[*](inter raras F2E2v. in terras r) aves, iam et in Gallia [*](dist. ego) Hispaniaque. capitur circa[*](circa (ca) ego. et ll.v. et per C. cfr.XIV 132) Alpes etiam, ubi et phalacrocoraces [*](phalacoraces a.-cocroraces F1R) , avis[*](aues F2va.D) Baliarium[*](baliarum a.-learium R2va.S) insularum peculiaris[*](peculiares R(?)va.D. cfr. vol. V p. 487 ad XXXII 59) , sicut Alpium pyrrhocorax, luteo rostro niger[*](ni generet F1a. et G) , et praecipua[*](praecipuo R(?)va.D) sapore lagopus[*](lagopos F2.-pes a) . pedes[*](pedes E(?)zv. pede r) leporino villo nomen hoc dedere cetero candidae[*](gandi (gra- a) de F1a) , columbarum magnitudine. non extra[*](an non ē extra?) terram eam vesci facile, quando nec vita[*](uiua va.S) mansuescit et corpus ocissime[*](ocissime E2 (margo Verc.)D. occisie Rd.-si rS. -sae statim v) marcescit[*](emarcescit SJ) . est[*](Est et F2G. Est Ead. Esse r. Et v) et alia nomine eodem, a coturnicibus magnitudine tantum differens, croceo unctu[*](tinctu F2E2v) cibis gratissima. visam[*](uisa Fa) in Alpibus ab se peculiarem Aegypti et ibim Egnatius Calvinus praefectus earum prodidit.

Venerunt[*](uenerem F1R.-re F2va.D) in Italiam Bedriacensibus[*](bedriacensibus (beri- a) ll.S. bebri- Verc.(G). -nses v. cfr. Tac.hist. II 50) bellis civilibus trans Padum et novae aves— ita enim adhuc vocantur —, turdorum[*](turdorum F2E2v. dorum DF1R. ho- E1a) specie, paulum infra columbas magnitudine

[*](Mela III 88 extr. (cfr. Pl VIII 72. VII 10. Phil. VA III 48). Sol. 30, 29.) Pegasos equino capite volucres et grypas[*](grypas FES.-ppas R. gripas a. gryphas (D?)dv(J). cfr.VI 10. XXXIII 66) aurita[*](auritos va.G. an auritos ac dira?) aduncitate rostri fabulosos reor, illos in Scythia, hos in Aethiopia. equidem et tragopana, de qua plures adfirmant, maiorem aquila, cornua in temporibus curvata habentem, ferruginei coloris, tantum capite phoeniceo. nec Sirenes impetraverint fidem, adfirmet[*](affirmet (om. licet - 14 quae) a) licet[*](licet affirmet va.S) Dinon, Clitarchi celebrati auctoris pater, in India esse mulcerique earum cantu[*](cantus DF1R) quos gravatos somno lacerent.[*](Apollod. bibl. I 9, 11, 3.— Gell. X 12, 7. cfr. Pl XXIX 72. Phil. VA III 9.) qui credat[*](credit F1va.S) ista, et Melampodi profecto aures[*](aures R(?)v. au- gures r. -guri aures D) lambendo dedisse intellectum avium sermonis dracones non abnuat[*](abnuet F2va.S(D)) vel quae Democritus[*](democritos F1R1.-tes a) tradit nominando aves quarum confuso sanguine serpens gignatur[*](gignantur F1R) , quem quisquis ederit intellecturus sit alitum colloquia, quaeque de una ave galerita privatim[*](priuati F1a) commemorat, etiam sine his inmensa vitae ambage circa auguria. nominantur ab Homero scopes avium genus:[*](Hom. ε 66. (Ar. IX 28). Ael. XV 28. Athen. IX 391a b .) neque[*](neque -20 insidientur om.E1a) harum saturicos motus , cum insidientur[*](insidientur d2in ras.T(P)S. -dentur E2H. assidien- r) , plerisque[*](plerique FR1a) memoratos facile conceperim mente, neque ipsae iam aves noscuntur[*](noscuntur (P) H. nasc- ll.v) , quam ob rem de confessis disseruisse[*](disseruisse F2EaVerc.(Bas.). deseruisset (de- cons- F1) r. -sse v) praestiterit.

[*](Varro III 9, 2. Col. VIII 2, 4. Cic. acad. II 57.— (4) Macrob. III 17, 5. Gell. 1124, 3 sq.) Gallinas saginare Deliaci[*](deliaci (DE?) v. -acia r) coepere, unde pestis exorta opimas aves et suopte corpore unctas devorandi. hoc primum antiquis cenarum[*](erarum F1.-anū ad2T) interdictis exceptum invenio iam lege Gai Fanni consulis undecim annis[*](annis om.F1. a a) ante tertium Punicum bellum, ne quid volucre[*](uolucrum E2va.H(D)) poneretur praeter unam gallinam quae non esset altilis[*](at illis F1R1a. utilis F2), quod deinde caput translatum per omnes leges ambulavit.[*](cfr. Col. VIII 7, 4. - (11) cfr. Martial. III 60, 7. Sen. ep. 47, 6.) inventumque deverticulum [*](diuerticuluma F2Eava.S. cfr. § 172) est in fraudem[*](fraudē zS.-de ll.v) earum gallinaceos quoque pascendi lacte madidis[*](lacte madidis G.-tē addidis DF1R. -tis F2.-te additis Eas.-to zv) cibis: multo ita gratiores adprobantur. feminae quidem[*](quidam F1a) ad saginam non omnes eliguntur nec nisi in cervice pingui cute. postea culinarum artes, ut clunes[*](clunes F2E2v.-ne (-nę R) r) spectentur, ut dividantur in tergora, ut a pede uno dilatatae repositoria occupent. dedere et Parthi cocis suos mores. nec tamen in hoc[*](hic clune va.J) mangonio quicquam totum placet, clune, alibi pectore tantum laudatis.

[*](Varro III 5, 8.— (20) cfr. PL. XXXV 163. Val. M. IX 1, 2. Tertull. de pallio 5.) Aviaria primus instituit inclusis omnium generum avibus M. Laenius[*](Laenius (P)H e Varr. leuus E. lelius a. lael- rv(D)) Strabo Brundisi equestris ordinis. ex eo coepimus carcere animalia coercere, quibus[*](rebus Fads.om.va.(P)H) rerum natura[*](naturę F.-re R) caelum adsignaverat.