Ab urbe condita

quo postquam ventum est, perfectis patris mandatis cupido incessit animos iuvenum sciscitandi, ad quem eorum regnum Romanum esset venturum. ex infimo specu vocem redditam ferunt: “imperium summum Romae habebit, qui vestrum primus, o iuvenes, osculum matri tulerit.”

Tarquinii, ut Sextus, qui Romae relictus fuerat, ignarus responsi expersque imperii esset rem

Brutus alio ratus spectare Pythicam vocem, velut si prolapsus cecidisset, terram osculo contigit, scilicet quod ea communis mater omnium mortalium

reditum inde Romam, adversus Rutulos bellum summa vi

Ardeam Rutuli habebant, gens ut in ea regione atque in ea aetate divitiis praepollens. eaque ipsa causa belli fruit, quod rex Romanus cum ipse ditari, exhaustus magnificentia publicorum operum, praeda delenire popularium animos studebat,

praeter aliam superbiam regno infestos etiam, quod se in fabrorum ministeriis ac servili tam diu habitos opere ab rege indignabantur.

temptata res est, si primo impetu capi Ardea posset. ubi id parum processit, obsidione munitionibusque coepti premi hostes.

in his stativis, ut fit longo magis quam acri bello, satis liberi commeatus erant, primoribus tamen magis quam militibus;

regii quidem iuvenes interdum otium conviviis comisationibusque inter se terebant. forte potantibus his apud Sex.