Dialogi

Quodam tempore, cum dioeceses circuiret, uenantium agmen incurrimus. canes leporem sequebantur: iamque multo spatio uicta bestiola, cum undique campis late patentibus nullum esset effugium, mortem inminentem iam iamque capienda crebris flexibus differebat. cuius periculum uir beatus pia mente miseratus imperat canibus, desisterent sequi et sinerent abire fugientem. continuo ad primum sermonis imperium constiterunt: crederes uinctos, immo potius adfixos in suis haerere uestigiis. ita lepusculus persecutoribus alligatis incolumis euasit.

Operae pretium autem est, etiam familiaria illius uerba, spiritualiter salsa, memorare.

quem recens tonsam forte [*]( 1 hii A, hi FVv II praedicare 2 codd. Gia. 4 obuiam om. V, cf. tamenuit. Mart. 13, 8 II iubet om. F pr. m. iussit F corr. 5 uidit V: uidet AFv 6 descende BM 10 deinde., II petiit AJBMV: petit Fv 14 lebro suo praeterito V 15 tum AF 18 referimus AFv 19 Quodam BY: Quodam autem AFv ) cum V: dum AFv II iocisis V I circumiret A II agmini Q et 2 libri Gisel. 24 ut desisterent AFv 25 continuo V: qui continuo AFv II imperium sermonis F, sed imp. additum m. 2; sermonis eius imp. B 26 uostigis F 28 autem V 8. I. habet II spiritualiter salsa B: spiritaliter sancta V, spiritali sale )

item cum subulcum algentem ac paene nudum in pellicia ueste uidisset, en, inquit, Adam [eiectus de paradiso] in ueste pellicea sues pascit: sed nos illo uetere deposito, qui adhuc in isto manet, nouum Adam potius induamus.

boues ex parte prata depauerant, porci etiam nonnulla suffoderant: pars cetera, quae manebat inlaesa, diuersis floribus quasi picta uernabat. speciem, inquit, gerit pars illa coniugii, quae a pecore depasta etsi non penitus gratiam amisit herbarum, nullam tamen florum retinet dignitatem: illa uero, quam porci pecora inmunda foderunt, fornicationis imaginem foedam protendit: ceterum illa portio, quae nullam sensit iniuriam, gloriam uirginitatis ostendit: herbis fecunda luxuriat, foeni in ea fructus exuberat et ultra omnem speciem distincta floribus quasi gemmis micantibus ornata radiat. beata species et Deo digna: nihil enim uirginitati est conparandum.

ita et illi, qui coniugia fornication comparant, uehementer errant, et illi qui coniugia uirginitati aequanda aestimant, miseri penitus et stulti sunt.

uerum haec a sapientibus tenenda distinctio est, ut coniugium pertineat ad ueniam, uirginitas spectet ad gloriam, fornicatio deputetur ad poenam, nisi satisfactione purgetur.

Miles quidam cingulum in ecclesia, monachum professus, abiecerat: cellulam sibi eminus in remoto quasi eremita uicturus erexerat. interea astutus inimicus uariis cogitationibus brutum pectus agitabat, ut coniugem suam, quam Martinus in monasterio puellarum esse praeceperat, uoluntate mutata secum potius uellet habitare.

adit ergo Martinum fortis eremita et quid [*]( condita v, F corr. et aliquot libri Giselini, ut uidetur, spiritaliter (uel spiritualiter) sale condita AMQ 3 iterum F II humunculum V solus 4 pellicea v II eiectus de parad. om. V 5 oues pascit V 6 adhuc - induamus om. V II Adam om. Q 8 remanebat F 9 a BV: om. AFv, qua pecora depasta sunt F corr. m. 2 11 porci] add. in Fm. 2 id est 12 foeda A, foedera V n praetendit AFv 14 luxuriatur A II faeni V, feniA 16 radiauit V 17 fornicationi—qui coniugia om. V 19 existimant B et 2 alii codd. apud de Prato 24 heremita AFV, item paulo post 28 adit BM: adiit AFVv II et quid AMV: quid Fv )