de Providentia
Seneca, Lucius Annaeus
Seneca, Lucius Annaeus, ca. 4 B.C.-65 A.D, creator; Basore, John W. (John William), b. 1870, editor; Basore, John W. (John William), b. 1870, editor, translator
Fata nos ducunt et quantum cuique temporis restat prima nascentium hora disposuit. Causa pendet ex causa, privata ac
Quid querimur ? Ad hoc parti [*]( parti Hermes : parati A. ) sumus. Utatur ut vult suis natura corporibus ; nos laeti ad omnia et fortes cogitemus nihil perire de nostro. Quid est boni viri ? Praebere se fato. Grande solacium est cum universo rapi; quicquid est quod nos sic vivere, sic mori iussit, eadem necessitate et deos alligat. Irrevocabilis humana pariter ac divina cursus vehit. Ille ipse omnium conditor et rector scripsit quidem fata, sed sequitur ; semper paret, semel iussit.
" Quare tamen deus tam iniquus in distributione fati fuit, ut bonis viris paupertatem et vulnera et acerba funera ascriberet ? " Non potest artifex mutare materiam ; hoc passa est. Quaedam separari a quibusdam non possunt, cohaerent, in- dividua sunt. Languida ingenia et in somnum itura aut in vigiliam somno simillimam inertibus nectuntur elementis ; ut efficiatur vir cum cura dicendus, fortiore fato opus est. Non erit illi planum iter ; sursum
Ignis aurum probat, miseria fortes viros. Vide quam alte escendere debeat virtus ; scies illi non per secura vadendum :
- Ardua prima via est et quam vix mane recentes
- enituntur equi; medio est altissima caelo,
- unde mare et terras ipsi mihi saepe videre
- sit timor et pavida trepidet formidine pectus,
- ultima prona via est et eget moderamine certo ;
- tunc etiam quae me subiectis excipit undis,
- ne ferar in praeceps. Tethys solet ima vereri.
Haec cum audisset ille generosus adulescens : " Placet," inquit, " via ; escendo. Est tanti per ista ire casuro." Non desinit acrem animum metu territare :
Post haec ait : " Iunge datos currus ! His quibus deterreri me putas incitor. Libet illic stare ubi ipse Sol trepidat." Humilis et inertis est tuta sectari; per alta virtus it.
- Utque viam teneas nulloque errore traharis,
- per tamen adversi gradieris cornua tauri
- Haemoniosque arcus violentique ora leonis.
" Quare tamen bonis viris patitur aliquid mali deus fieri ? " Ille vero non patitur. Omnia mala
Democritus divitias proiecit onus illas bonae mentis existimans. Quid ergo miraris, si id deus bono viro accidere patitur quod vir bonus aliquando vult sibi accidere ? Filios amittunt viri boni; quidni, cum aliquando et occidant ? In exilium mittuntur; quidni, cum aliquando ipsi patriam non repetituri relinquant ? Occiduntur ; quidni, cum aliquando ipsi sibi manus afferant ? Quare quaedam dura patiuntur ? Ut alios pati doceant ;
nati sunt in exemplar. Puta itaque deum dicere : " Quid habetis quod de me queri possitis, vos, quibus recta placuerunt ? Aliis bona falsa circumdedi et animos inanes velut longo fallacique somnio lusi. Auro illos et argento et ebore adornavi, intus boni nihil est.
Isti quos pro felicibus aspicis, si non qua occurrunt sed qua latent videris, miseri sunt, sordidi, turpes, ad similitudinem parietum suorum extrinsecus culti; non est ista solida et sincera felicitas ; crusta est et quidem tenuis. Itaque dum illis licet stare et ad arbitrium suum ostendi, nitent
Vobis dedi bona certa, mansura, quanto magis versaverit aliquis et undique inspexerit, meliora maioraque : permisi vobis metuenda contemnere, cupiditates fastidire ; non fulgetis extrinsecus, bona vestra introrsus obversa sunt. Sic mundus exteriora contempsit spectaculo sui laetus. Intus omne posui bonum ; non egere felicitate felicitas vestra est.
' At multa incidunt tristia, horrenda, dura toleratu.' Quia non poteram vos istis subducere, animos vestros adversus omnia armavi ; ferte fortiter. Hoc est quo deum antecedatis ; ille extra patientiam malorum est, vos supra patientiam. Contemnite paupertatem; nemo tam pauper vivit quam natus est. Contemnite dolorem; aut solvetur aut solvet. Contemnite mortem; quae vos aut finit aut transfert. Contemnite for- tunam ; nullum illi telum quo feriret animum dedi.
Ante omnia cavi, ne quid vos teneret invitos ; patet exitus. Si pugnare non vultis, licet fugere. Ideo ex omnibus rebus quas esse vobis necessarias volui nihil feci facilius quam mori. Prono animam loco posui ; trahitur, adtendite modo et videbitis quam brevis ad libertatem et quam expedita ducat via. Non tam longas in exitu vobis quam intrantibus moras posui ; alioqui magnum in vos regnum fortuna tenuisset,