In Hieremiam Prophetam Libri Sex

[*](23, 23. 24 )Numquid deus e uicino ego sum, dicit dominus, et non deus de longe? si occultabitur uir in absconditis, et ego non uidebo eum?, dicit dominus; numquid non caelum et terram ego impleo?, ait dominus. LXX: deus appropinquans ego, dicit dominus. et non deus de longe. si abscondetur homo in a absconditis, et ego non uidebo eum?, dicit dominus; numquid non caelum et terram ego impleo?, dicit dominus.

Aquila et Symmachus similiter interpretati sunt: numquid deus de propinquo — siue uicino — ego sum et non deus de longe? LXX uero et Theodotio sensu uertere contrario, ut dicerent: deus appropinquans ego. dicit dominus, et non deus de longe, quod scilicet superiores asserant deum non tantum uicina, sed et ea, quae longe sunt, cognoscere nec praesentia, sed futura conspicere; isti uero ubique deum aestiment esse praesentem nec aliquem esse locum, ubi non assit deus. omnibus enim et praecipue sanctis appropinquat deus, quomodo si uestimentum adhaereat cuti; peccatores autem longe recedentes ab eo peribunt.

hunc sensum et in psalmis legimus: quo ibo ab spiritu tuo et a facie tua quo fugiam? si ascendero in caelum, tu illic es; si descendero in infernum, tu ades; si sumsero pinnas meas diluculo et habitauero in extremis maris, etenim illuc manus tua deducet me et tenebit me dextera tua. [*]( 5 Hier. 23, 23. 24 10. 11. 12 *Hier. 23, 23 21 Ps. 138, *7. *3. 9. 10 ) [*]( 1 nũqui ORa.c. putasne Vulg. aicinio V 4 (= 8) implebo V 5 ait OTR dicit DMAVP v cum Vulg. 6 absconditar OTP,Da.c m2 7 absconditos Pa.c. absconditi V 9 simmachua Pa.c. 10 siue] e add. s. u. M de add. v 12 sensum VD 14 dum R uicina] e uicino Mp.c. 16 aesti- ment AV aestimant M,Ra.c.Tp.c.,v aestimantes D, (antes in ras.) 0 ex- stiment (sic) P 17 nec] ne P absit P 18 adpropinquant Ma.r. 19 ue- stimenta M adhaereat OV adbereat TDA,Ra.c. adhereant Mp.c. adereatP 21 pr. ab O, (ex ad) T,Ma.r. a eel. v alt.quo om. V 22 es] et add. DVJfp.c. ascendero P 23 in] ad Da.c.m2,v tu ORMA, om. TDFVP sumsero T,Ra.e. -ps- cet. pinnas OTP pennas RDFMV,Ap.c. meas om. D delucalo P,Ma.c. 25 deducit P alt. tua] mea Ra.c. )

si descenderint usque ad infernum, inde manus mea educet eos, et si ascenderint usque in caelum, inde detraham eos; et si absconditi fuerint in uertice Carmeli, inde scrutans auferam eos. et si celauerint se ab oculis meis in profundo maris. ibi mandabo serpenti et mordebit eos. rursumque in superiore psalmo: quia tenebrae. ait. non obscurabuntur a te et nox sicut dies inluminabitur; sicut tenebrae eius, ita et lumen eius.

quod autem in prophetis crebro dicitur: \'haec dicit dominus\', propterea semper infertur, ne contemnantur quasi uerba prophetarum. sed ammoneantur iugiter dei sermones esse, quos loquuntur.

[*](23, 25—27 )Audiui, quae dixerunt prophetae prophetantes in nomine meo mendacium atque dicentes: somniaui, somniaui—siue uidi somnium—. usquequo istud i n corde est prophetarum uaticinantium mendacium et prophetantium seductiones — sine uoluntate-s — cordis sui? qui uolunt — siue cogitant — facere, ut obliuiscatur populus meus nominis mei propter somnia eorum, quae narrat unusquisque ad proximum suum, sicut obliti sunt patres eorum nominis mei propter Bahal siue in Bahal.

Quia superior titulus contra prophetas est sine ad prophetas, quos perspicue pseudoprophetas intellegimus — [*]( 1 Am. 9. 2. 3 8 Ps. 138, 12 16 *Hier. 23, 25 19 *Hier. 23, 26 19. 23 *Hier. 23, 27 24 *Hier. 23. 9 Hier. 23, 9 ) [*]( 1 discenderant P 2 meae ducet 0,Ba.c. 3 descenderint Ta.c.m2 in] ad v traham V 6 profundum T 8 superiore OTR superiori DAVP. Mp.c.v; cf. p. 238, 12 psalmo] ait add. s. u. M ait om. V,Mp.r. 12 nrc BMa.c. 13 esse sermones b loqaantur V 16 alt. somniaui add. s. u. m2 D, om. cet. v (cf. 286, 12) uide Ma.c. 17 est in corde v cum Vulg. uatiginantium Ma.c.m2 (= p. 286, 14) 18 seductiong (- add. m2) T 19 uolnptates P siue] seque (qae s. u. m2) T 20 utj k\' P 21 narrant V.Dm2,MAa.r. 25 speudepr. T )

sunt hodieque somniatores in ecclesia, et maxime in nostro grege, qui errores suos domini iactant prophetiam et crebro ingerunt: somniaui, somniaui; quos corripit dominus dicens: \'usquequo istud in corde est prophetarum uaticinantium mendacium et prophetantium seductiones cordis sui?

hoc autem faciunt. ut, quomodo antiquus populus, qui de Aegypto egressus est, oblitus est nominis dei, sic et posteri eorum obliuiscantur mei\'. huiuscemodi autem prophetatio non est in nomine domini, sed in nomine Bahal. quod proprie idolum Sidoniorum est siue Babylonium et uicino nomine appellatur Bet.

[*](23 28. 29 )Propheta, qui habet somnium, narret somn soium et, quihabet sermonem meum, loquatur uatur sermonem meum uere! quid paleis ad triticum ?. dicit[*]( 2 cf. Dan. 2, 1 5 cf. Gen. 41, 1. Dan. 2. 1 8 cf. Ezech. 2, 4 12 Hier. 23, 25 13 *Hier. 23. 26 )[*]( 1 est om. P 2 somnium Mp.c. somniarum P daniale P Daniele v et om. r 3 somniis om. T 4 cernant P 5 apperitur TD lege- mas P nabucod. P 6 impius P 7 ut] & R per] super K pro y occasionem Va.r. eorum occasionem v 9 thyrannorum M constientia M 10 hodie quoque v 11 iactent F [.rophetia P 12 alt. somniaui om. P somnia F 18 est in corde v prophetantium v 14 mendantium P et om. M 15 seductionis Aa.c. seduetione V 16 antiquis Ra.c. antiquos Ma.c. qui om. MA est eras. MA 17 posterior Ma.r. me Md 19 sydoniorum DA 20 uicino RAVP uitino Ma.c.m2 uieiai OTF,Da.c.m2 behel M, (hel in ras.) A beher V beel P 23 trittcum M (semper) . )

quid sibi uolunt hereticorum paleae ad triticum ecclesiae? de quo Iohannes Baptista plenius loquitur. quod purget Christus aream suam et uentilabro paleas uentorum flatibus dispergendas urendasque ignibus derelinquat, triticum autem condat in horrea, ut condat caelestis panis et loquatur unusquisque credentium: gustate et uidete, quoniam suauis est dominus! et pulchre doctrina peruersa paleis conparatur, quae medullam non habent nec possunt nutrire credentium populos, sed de inanibus stipulis conteruntur.

et quia solent semper heretici prospera polliceri et caelorum regna peccatoribus pandere, ut dicant: parata sunt tibi regna caelorum, potes imitari maiestatem dei, ut absque peccato sis; accepisti enim liberi arbitrii potestatem et legis scientiam, per quam consequaris, quod uolueris\', decipiuntque blanditiis miseros, et maxime mulierculas oneratas peccatis, quae circumferuntur omni uento doctrinae. semper discentes et numquam ad scientiam ueritatis peruenientes, et omnes auditores suos adulatione decipiunt. idcirco dominus uerba sua hereticorum paleis conparans dicit: \'numquid non uerba mea sunt quasi ignis, dicit dominus, et quasi malleus conterens petram?

meus enim\', inquit, \'sermo nnntiat [*]( 2 Hier. 23, 29 8 cf. Matth. 3, 12. Luc. 3, 17 11 Ps. 33, 9 20. 21 II Tim. 3, 6. 7 21 cf. Eph. 4, 14 24 Hier. 23, 29 ) [*]( 1 mea uerba D sicut] quasi Vulg. 2 ait] dicit v cum Vulg. securus Pa.c. 3 eorum] quorum P 4 dicit om., dt (stc) in mg. atld. m3 M 6 qui Ma.c. 7 palleae Aa.r. (semper) iohannis O,Ta.c. 8 xps OTEFD dñs cet. v uentilabro et Ap.c., Vietarius 9 dispergendasq; P urendasque om. P 10 orrea P 11 quam TMAP 12 pulcre M 13 in uerbis quae me(dullam) desinit T 14 populus 0 manibus Vp.c. conterentur V,Pa.c. 15 haeretici semper v 16 parita (sic) P 17 poteat VP, MAa.r. 20 oneratis RDa.c. honeratas Mp.c. honoratas P(Y?) 26 conterens s. u. m3 M conterent Ra.c. )

tale quid et per Hiezechiel dominus loquitur, quod pseudoprophetae blanditiis suis linant parietem absque temperamento, qui postea imbre uehementi et ueritate indicii subruatur, et psendoprophetides consuant ceruicalia sub omni cubito manus, ut faciant peccatores requiescere et nequaquam iram dei lacrimis mitigare.

pro \'malleo\' LXX \'securim\' interpretati sunt, illam uidelicet, de qua Baptista Iohannes loquitur: iam securis ad radices arborum posita est. haec securis infructuosas succidit arbores et hic malleus conterit durissimos lapides. unde et Naum propheta loquitur: furor eius — hau dubium quin dei — consumet principatus et petrae conterentur ab eo. hoc contra hereticos. ceterum de ecclesiasticis uiris scriptum est, quod malleus et securis non sint audita in domo dei. [*]( 2 cf. Ezech. 2, 4 4 cf. Ezech. 11. 19. 36, 26 6 cf. Ezech. 13, 14. 15 9 cf. Ezech. 13, 18 11 Hier. 23, 29 *Hier.23, 29 12 *Matth. 3, 10 15 *Nah. 1, 6 18 d. III Reg. 6, 12 (7) ) [*](1 appeccando V 2 comminatur v 3 sermones MP,Aa c. conterat Ap.c. 5 pr. et om. M posset MAa.c. 6 et om. ZM,Pp.r. hiezechiel R hiezeehihel OZ hiezecihel M iezechiel (pr. i s. «.) A ezechiel VP,Dp.r. Elzechielem v qaod] quia v 7 plandiciis P linant OP Uniant V,HZMAp.c. laniant (i s. pr. a) D 8 ueritatem ueritate M iudicis Z 9 pseudoprophetides CS et Monacensis 14425 -pheti des R -phetaedes V, (des eras.) A -phetidas P -phetae Mp.r. speudo prophetae∗∗∗ 0 pseudopropheti descuaant Z cnbito V cubitum ORa.c. eubitu ZDP,Mp c.Aa.c. manus s. u. P 10 nt] et Va.c. requiesceres Aar. et] sed Ma.c. nequaquam] non relinquant Z 11 securem ZP 12 qual & add. Z iohannia (h s. u.) P 13 ad—securis om. Z radicem arboris M 14 infructuosis OVa.c. succidet Aa.t. et hic om. Z malleos Aa.c. conteret P dnrissimaa petras Z 15 et] in add. Z najum R Nahum v 16 hau (cf. p. 8st 4. 211, 9 etc.)l haud OD, (h s. «.) M, (d ex t) R haut (h g. v.) AV aut ZP quin] cum P dni (s. u.) Z \' principatii P petraej praeter M 17 haec R 19 adita Ma.c. dominit1 )

[*]( 23, 80-32 (32) )Propterea ecce ego ad prophetas, ait dominus, qui furantur uerba mea unusquisque a proximo suo; ecce ego ad prophetas, ait dominus, qui assumunt linguas suas et aiunt: dicit — siue dormitant dormitationem —; ecce ego ad prophetas somniantes men d mendacium, ait dominus, qui narrant ea et seducunt populum meum in mendaciis suis et in m i miraculis — sine stuporibus atque terroribus — suis, cum ego non misissem eos nec mandassem eis, qui nihil pro fuerunt populo huic, dicit dominus.