In Hieremiam Prophetam Libri Sex

abiecti sunt, inquit, ipse et semen eius et proiecti in terram. quam ignorabant, quod de Iechonia factum nemo dubitat. \'Iechonias\' interpretatur \'domini praeparatio\'. cui in praesenti loco prima syllaba, id est domini nomen, aufertur et dicitur \'Chonias\', ut subaudiatur \'perditioni et interitu praeparatus\'.

[*](22,29.30 )Terra. terra, terra. audi sermonem domini! haec dicit dominus: scribe utrum istum sterilem, utrum, qui in diebus suis non prosperabitur; nec enim erit de semine eius uir, qui sedeat super solium Dauid et potestatem habeat ultra in Iuda.

Si uoluero per loca notare singula, quanta LXX uel praetermiserint uel mutauerint, longum fiet, praesertim cum possit diligens lector ex utraque editione considerare, quid mutatum, quid additum, quid subtractum sit. pro \'sterili\' in Hebraeo scriptum est \'ariri\', quod Aquilae prima editio \'sterilem\'. secunda ὰναύξητον,id est [*]( 2 *Hier. 22, 28 5 cf. Col. 1, 15 7 cf. Ioh. 14, 6 8 cf. Hier. 22. 24. 25 9 *Hier. 22, 28 14 *Hier. 22, 28 23. 24 Hier. 22, 30 24 *Hier. 22, 30 ) [*](1 proicetae F in s. u. A 3 ieconias (sempe-r) P utilitatis Oa.c. uilitas Ta.c.m2 4 dicitur v audeat Ap.c.mS referre ad tvpom P 5 et om. V dicit Ap.c. dñm in ras. M, om. V 6 inuisibilem M 7 sapientia P uitam in mg. m2T, exp. Y atque uitam et r 8 eum om. T 9 traditur P nabucod. MP 10 ipsi codd. (corr. M) 11 dubitet P,Mp.c. 12 in om. F 13 sillaba BDFV 14 iechonias TV, (iec eras.) M ieconiaa P interitui D,Ap c.m2,υ 19 haba Ta.c.m2 iudea V 20 per] pro V 21 possint Ma.r. 22 auditum (d ex t) V 23 quidue Mp.c.m3 qd T hebraico M 24 aquila et O,Ma.r. -eTON (e in ras.) 0 ZHTON T, (anauzetoD & u.) A -NTONa (a add. m2) B -HYON fanaizeion s. u. m3) M .ѠrѠN V -IНТON P)

et oritur quaestio, quomodo possit stare prophetia de stirpe eius nullum esse generatum, qui sederit super thronum Dauid nec princeps fuerit ultra in Iuda, cum dominus atque saluator de huius natus sit semine, super cuius ortu loquitur Gabrihel ad Mariam: ecce concipies in utero et paries filium et uocabis nomen eius Iesum. ipse erit magnus et filius altissimi uocabitur et dabit ei dominus deus sedem Dauid patris sui et regnabit super domum Iacob in aeternum et regni eius non erit finis.

possumus ergo hoc dicere, quoniam illud, quod deest in LXX, uidelicet in diebus eius non prosperabitur siue non crescet. ignorantibus fecerit quaestionem. LXX enim transtulerunt: scribe uirum istum abdicatum hominem, quia non crescet de semine eius uir, qui sedeat super thronum Dauid, princeps ultra in Iuda, quod in Hebraico bis positum est; quod putantes, qui ab initio scripserunt, in Graecis libris additum subtraxerunt.

respondeamus igitur. quod in diebus lecboniae non successerit ei uir, qui sederit super thronum eius, sed multo post tempore de semine eius natus sit, qui solium eius optinuerit. potest autem et sic solui: non sedebit quidem super thronum Dauid uir et homo, sed sedebit deus regnumque eius non erit terrenum et breue, ut fuit Dauid, sed perpetuum atque caeleste dicente scriptura: regnabit super domum Iacob in aeternum et regni [*]( I. 2 *Hier. 22, 30 7 Luc. 1, 31.*32. 33 12. 13. 15 *Hier. 22, 30 26 Luc. 1, *32. 33 ) [*]( 1 simmachus A 2 abhominabilem DV,Ap.c. 3 stare possit r propbeta P 4 principes Ha.c. 5 iudea Va.c. 6 super] ṣụο̣ p̣ṛο̣ M suo per P ,.Aa.r. hortu V ortum P gabriel TR 7 concipiens M 8 ipse- rit T,Ra.c. 9 uacabitur M dauit Ma.c. ei] illi F 10 patri V sui] eiaa F regnauit MVP (— Im. 26) reg (sic) F super] in F domo F 12 ergo om. P haec T 13 eius] suis Ap.c.m2 crescit P 14 fuerit 0 15 addicatum V 16 crescit P 17 «ebraico D 19 grecis T,Mp.r. crecis P .20 qUia Ma.r.21 poatempore P 22 solium] sem*** A optinuemnt O sic] ita F 23 sed s. u. M )

de Iechonia Salathiel, de Salathiel Zorobabel et per ordinem uenitur ad Christum. sed in diebus Ioiachin non successit ei rex filius, quomodo patri ipse successerat, sed fuit in captiuitate et Salathiel et Zorobabel et usque ad Christum nullus regiam optinuit potestatem. hoc autem idcirco, quia in Hebraico scriptum est: in diebus eius et in tempore ipso. quo ille fuit, non erit uir, qui sedeat super solium Dauid. omnes enim fuere captiui et de stirpe Dauid nullus deinceps in terra Iudaea tenuit principatum.

unde et Iosephus refert de sacerdotali genere ac tribu Leui fuisse principes, quibus successerit Herodes. Antipatri proselyti filius, et postea sub Uespasiano regnum huius generis, immo imaginem imperii. penitus fuisse deletam.

[*](22.14)Uae pastoribus, qui disperdunt et lacerant gregem pascuae meae — sine o pastores, qui disperditis et dissipatis oues pascuae meae —, dicit dominus. ideo haec dicit dominus deus Israhel ad pastores, qui pascunt populum meum: uos dispersistis gregem meum, eiecistis eos et non uisitastis; ecce ego uisitabo super uos malitiam studiorum uestrorum. ait dominus.

et ego congregabo retiquias gregis[*](2 cf. Matth. 1, 12—16 8 Hier. 22. 30 10 cf. IQseph. Antiq. Iud. XIV 490. 491. XX 249-251 16 *Hier. 23, 1 )[*]( 1 est om. T 2 et ante pr. et alt. de adl. F iechonia] ieconiae P salathiel RAV et alibi Kcf. p. 46, 12) L salathihel OTDFM salatiel P zerobabel V (= lin. 5) 3 Ioiachin scripsi ioiachim R, (alt. i eras.) O ioachim DFMAV ioacim TPv; (cf. p. 248, 19. 266, 21. 270, 20 4 quomodo] sicut v pate (ri s. e) V ipse patri v ipse-captinitate om. V 5 salatihel P I cet. ut lin. 2) 6 haebraeico M ebraieo V,Dp.c. hebreo T 7 eius om. V ipso] sno v quoḍ T iliej ipse v 8 soliarn] thronum P 9 ture (sic) V faer P nullus deinceps de st. Dauid a 10 iudea OTD iuJae (e s. u.) B iosepphos P 11 sacerdotale RAa.c. qui Ma.e.m3 12 antip|*atri B anthipatri MAV antepatri P proseliti DVP subues pasiano 0 sub nes passiano R 14 penitus] funditua v 15 dilaceraut MAp.c.m2 cum Vvlg. 16 meae] dic̃ dns add. D. (in mg. m2) 0 o oa. Vat P 20 meumj et add. P cum Vulg. uisitutis] eos add. Vulg. ego ecce R 22 dominusj d P etj &͂c P )

Ad pastores sine de pastoribus propheticus sermo est et. quia de Iechonia, paenultimo rege Iudaeae, qui fuit de stirpe Dauid, legimus scriptum: terra. terra. terra. audi sermones domini! scribe uirum istum abdicatum — siue sterilem — et non erit de semine eius uir. qui sedeat super solium Dauid. omnisque spes regni Iudaici fuerat amputata, transit ad principes ecclesiae et synagoga cum suis pastoribus derelicta atque damnata ad apostolos sermo fit. de quibus dicitur: et suscitabo super eos pastores et pascent eos; non formidabunt ultra et non pauebunt et nullus quaeretur ex numero.

dicit dominus. apostoli enim confidenter et absque ullo timore pascent ecclesiasticum gregem et reliquiae populi Israbel saluabuntur de omnibus terris et conuertentur ad rura sine ad pascua sua et crescent et multiplicabuntur. super malos autem pastores, scribas et Pharisaeos, uisitabit dominus propter malitiam studiorum ipsorum.

possumus hoc iuxta tropologiam et de ecclesiae principibus intellegere, qui tamen non digne regunt oues domini. quod illis [*]( 2 *Hier. 23, 3 9 *Hier. 22, 29. 30 10 Hier. 22, 30 15 Hier. 23, 4 21 cf. Matth. 23, 2. 14. 15 etc. ) [*]( 1 eiecerim (ex eicere) Rm2 eieceram v 5 queretur BM queritur P 6 de s. u. M 7 qui M ieconia RP paenultimo TRF (et alibi L) pae(e)ne ultimo DMAVP,Oa.r. 8 iudeae TD indae VP 9 sermonesj uerbum P 12 dauit P omnesque Ma.c. amputatum P 13 sinagogra ORFVP 14 fuit Ma.r. ait SP 16 alt. et om. V 17 quaereretur Ma.r. queretur R quaeritur P 18 eclesiasticum M \'19 saluabunt Ra.c.m2 20 comuertentur M. 21 pharisaeos AP -eos cet.: cf. p. 111, 1 \'22 uisitauit P,Ma.c. auτ̃ add, P propterj sup V possumus] aBtem add. e 23 trophologiam B principibus] sic adeL P )

[*](23,5.6 (6 a) )Ecce dies ueniunt, dicit dominus, et suscitabo Dauid germen iustum — siue orientem iustum — et regnabit rex et sapiens erit — siue intelleget — et faciet indicium et iustitiam in terra. in diebus illis saluabitur Iudas et Israhel habitabit confidenter et hoc est nomen, quo uocabunt eum — siue uocabit eum -: dominus iustus noster siue iustitia nostra, quod Hebraice dicitur \'sadecenu\'. Hoc.

quod in LXX male additum est: in prophetis, penitus amputandum; aliud enim capitulum sequitur, quod ab eis praetermissum est, quo finito titulus est: ad prophetas siue contra prophetas. de quo in suo dicemus loco. abiectis ergo pastoribus synagogae.

scribis uidelicet et Pharisaeis. et saluatis reliquiis ex Israhel apostolisque euangelii in locum priorum principum constitutis [*]( 5 cf. Dent. 15, 7 9. 10 *Hier. 23, 5 13. 14. 16 *Hier. 23, 6 17 *Hier. 23, 7. 8 13 Hier. 23, 9 aHier. 23, 9 ct. p. 275, 16 19 ct. Hier. 23,2 cf. Matth. 23,2 sec. Vulg. etc. 20 cf. Hler. 23, 3. Iudd. 5,13 etc. ) [*]( 1 alius P traditur V traditis Rp.c. 2 digne P extiterint TDMAV.Ra.c. exstiterit P 3 heresem M quis chismata mlOB quin scismata m2OR,DMAVP.Tp.r. 4 eiecinnt Oa.r. eos Mp.c. ecclesiam Ma.r. seperant P,Ra.c. 5 contra hunc V quarum Ap.c m3 6 dominus] & add. P pristinS pascui A. et om. A,Tp.r. 8 uenient Op.c.Da.c. 9 germen] regem MP,Aa.c.m2 10 regnauit P.MAa.c. intellegit P 12 saluantur Mp.c. saluabuntur Aa.c. iudas TM iuda RDVP.OAp.r.,v cum Vulg. habitauit VP,Ma.c. 13 qao ORMA quod DYP,Tp.c.m2 cum Vulg. ___alt. cocaait P siae u. eam post noster tr. P 15 aebraice P sadec«. M sadet-eno (v S. O) A sadecenii V 16 penitus] e add. s. u. M 18 siae] uel D in om. v 19 dicimaa P ainagogae TVP sina goge R scribe P 20 phariaeis RD. farisaeis P reliquis Ma.c. 21 principium R ) [*]( LIX. Hieron. in Hierem. ) [*]( 18 )