Epistulae

uoluuntur per ora lacrimae et obfirmato animo non queo dolorem dissimulare, quem patior. quis crederet in tali illum tempore nostrae necessitudinis recordari et luctante anima studiorum scire dulcedinem? adprehensa auunculi manu: \'hanc,\' inquit, \'tunicam, qua utebar in ministerio Christi, mitte dilectissimo mihi, aetate patri, fratri collegio, et, quidquid a te nepoti debebatur affectus, in illum transfer, quem mecum pariter diligebus.\' atque in talia uerba defecit auunculum manu, me recordatione contrectans. k [*]( 2 *I Petr. 1, 24. cf. Esai. 40, 6 ) [*]( 1 diferre K deferre <P differri D possemus Ga.c., om. s uitae s > 4 ubi] ubi nunc GK1\' quaes uel Ka.c.m2ll\' 5 ornamento GK\'I\' pulcritudo B, om. G 6 purpurea uiola D 7 febr. aest. S fontis K 8 auriret D aresceret G anelitu GB anillitudo (do eras.) K 9 unltu D uniuersi scire a plorantibus 31 10 ridebatur s uidere in mg. B, om. G 11 salutaret K\'l\' ucniens D 12 intell.-rel.] cum uenerit dies nouissimus, uir fidelis non se putat mori, sed migrare, nec amicos relinquere, sed mutare F iutellegeris UK intellig. B eum B emigrare DB 14 queo] que sa.c. quo T diss. dol. B dolore GYf dissimularem XF quam s quae 1\' 15 in tali] infantili G 16 luctantem G animam G animae D 17 man. au. B manum G quam GKW que s 18 dimitte s fratri om. 1\' 19 a te] ante GØ,Ba.r. adfectu G illo ip 20 alia G defecit s.l.m2K 21 abunculi G auunculi sui B manum GKB,xl\'a.r. anum <P mei GΚΨ e B recordationes K )

Scio, quod nolueris amorem in te ciuium sic probare, et affectum patriae magis quaesisse in prosperis. sed huiusce modi officium in bonis iucundius est, in malis gratius. tota hunc ciuitas, tota planxit Italia. corpus terra suscepit, anima Christo reddita est. tu nepotem quaerebas, ecclesia sacerdotem. praecessit te successor tuus. quod tu eras, ille post te iudicio omnium merebatur. atque ita ex una domo duplex pontificatus egressa est dignitas: dum in altero gratulatio est, quod tenuerit, in altero maeror, quod raptus sit, ne teneret.

Platonis sententia est omnem sapienti uitam meditationem esse mortis. laudant hoc philosophi et in caelum ferunt, sed multo fortius apostolus: cotidie, inquit, morior per uestram gloriamaliud est conari, aliud agere; aliud uiuere moriturum, aliud mori uicturum. ille moriturus ex gloria est; iste moritur semper ad gloriam.

debemus igitur et nos animo praemeditari, quod aliquando futuri sumus et quod — uelimus nolimus — abesse longius non potest. nam si nongentos uitae excederemus annos, ut ante diluuium uiuebat humanum genus, et Mathusalae [*](9 cf. Plato Phaedo p. 64 A. Cicero Tusc. disp. I 74 12 I Cor. 15, 31 18 cf. Gen. 5, 27 ) [*]( 1 uolueris DØ ciu. sic] ciuitatis G probeare 31 prouocare G 2 et s.l.m2K adf. G sed] et Gll\',Ka.c.m2 hui.-grat.] amicorum fidele solacium in prosperis iocundius et in malis gratine est i1 3 bonis] nobis D prosperis I7 ioc. rKDWB est] et r\'I\',K (exp.) 4 terre s talia T 5 redita 21 tunc (nc eras.) D 6 pos G2I omn. iud. G 10 est om, XF omnem-mortis] omnis uita sapientis meditatio mortis est r omnium K\'l\' sapienti (ex -tia) 91 sapientis (ex -es m2) T sapientium cet. uita KY 11 laud.fer. om. D cael. usque S fecerunt s fortior Ψ 12 cott. GDØ quot. S glor. uestr. S 13 est] add. enim S coronari GK coronare P quart. aliut K (ex at m2) D aut y 14 est ex gloria S moriturus GD*F,Ka.r. 15 promeditari s quod] quo K 16 quod] quo G uellimus (corr.) nollimus G abesse ex abise K abisse s adesse G 17 si—genus] etiam si nongentes quisque uixerit annis J* • nungentos (nun s.l.Ø) GKDØ nongentes r,xFa.c. annis r,Ka.c. 18 ut] et s matusalae (-Ie F) TF matussale (ex -6) B mathu- I salem SI )

optima quaeque dies miseris mortalibus aeui prima fugit, subeunt morbi tristisque senectus et labor et durae rapit inclementia mortis.

Naeuius poeta: pati, inquit, necesse est multa mortalem mala. unde et Niobam, quia multum fleuerit, in lapidem et in diuersas bestias (conuersas alias ut Hecubam in canem) commutatam finxit antiquitas, et Hesiodus natales hominum plangens gaudet in funere, prudenterque Ennius: plebes, ait, in hoc regio antistat loco: licet lacrimare plebi, regi honeste non licet. ut regi, sic episcopo, immo minus regi quam episcopo.

ille [*]( 7 Verg. Georg. III 66-68 10 Naenins com. inc. fab. fr. I R. 13 cf. Hesiodus Op. et Dies 174 sq. Iphig. fr. VII Vah1,2 ) [*](1 nobis s,l.m2K nos U ei Γ esse DΦ 2 quae] cum P dirisset r desiisset S eo I7 qui dec.] quindecim D 3 illum] ille D idem GΨ,Ka.c.m2 idem] illum tP nitae om. r 4 inrecnss. s inrecuper. B omnem (ex nem m210 ΓΚΦ tantumdem Ka.c.D tantande 91 usum tantnmde r 5 sen. mag. S senes G (add. in eras.) D senis ΓΚΨ 8 fugiit G morbij seg. ras. 6 litt. («..tes) 0 9 dura y 10 nenius mDØB (nins in ras. tit) nobius ex nouius G poeta] postea Ka.c.m2xF mortales m (ex -em est m2) D 11 nioba (i et a in ras. m2) B flebat mp.c.m2 12 in om. \'I\'B lacunam manifestam explere conatus sum coll. Cic. Tusc. disp. III 63 13 commutatum 21 hesyodos K hesyodus \'I\' esiodus Gs; Hesiodi uersum male intellexit Hieronymus; Susemihlii coniectura pro Hesiodns reponentis Herodotus (coll. Ilerod. I 31 et Clem. Alex. strom. III p. 185 Sylb) Luebeckio placuit 14 plangit gaudens G\'l\',Ka.c.m2 in om. G 15 plebis s plebs mDBp.c.m2 regi mD antistet ma.c.m2 (antesto in mg. m2) antistant y antestat DØ, ? 91 16 lacrimari ØB 17 regis (s exp.) m regi ut (nt eras. K) KlF immo-episc. in mg. inf. m2K minus] plenius G quam ep. regi G ep. quam regi \'1\' (intellminus honeste non licet regi quam episcopo) )

cane, ne committas, quod aut, qui reprehendere uolunt, digne lacerasse uideantur aut, qui imitari, cogantur delinquere. uince, quantum potes, immo etiam plus quam potes, mollitiem animi tui et ubertim fluentes lacrimas reprime, ne grandis pietas in nepotem apud incredulas mentes desperatio putetur in deum. desiderandus tibi est quasi absens, non quasi mortuus, ut illum expectare, non amisisse uidearis.

Uerum quid ago medens dolori, quem iam reor et tempore et ratione sedatum, ac non potius replico tibi uicinas regum miserias et nostri temporis calamitates, ut non tam plangendus sit, qui hac luce caruerit, quam congratulandum ei, quod de tantis malis euaserit?

Constantius, Arrianae fautor hereseos, dum contra inimicum paratur et concitus [*]( 1 terrores s subigit G 2 hic seru. dom. om. s (cf. ad p. 569, 4 denegarat) seruituti mD dominabitur Kp.c.m2,<P (cf. ad 569, 4 denegarat), Ba.c.m2 donatur D 3 oculi (-lis Gp.c.m\'2) omnium GmD, ? 31 4 tua et] tuae D conuers. sacerdotalis I7 speculam K speluncam W constitutam K 5 publica ra.c.m2 disciplina s quidquid-putant om. J1 quicquid GxFB,mp.c.m2 omnes s.l.m2K, om. GY omnium s faciundum G 6 caue ne comm.] caueat igitur conmittere r ne] quod Ka.c.m2T comittas K (itt ex ed m2) W aut qui ex atque m2r qui aut G 7 derelinqucre Ka.r.Ø 8 immopotes in mg. m mollitiae s 9 tui s.l.m2K, om. G conprime G 10 nepote Ga.c.m2*l\' disper. KmW dispens. D 11 desid] uir fidelis si amiserit, quem diligit, desiderandus T est tibi D0 est ei r, ? 21 12 exp.-uid.) praemississe magis quam amisisse credat i7 exs(s eras. К)pectasse Kp,c.m2Ø -re non amisisse in ras. m2B uideris s 13 dolorem Ka.c.\'I\' 14 rat.] traditione Ga.r. ac] an KØB 15 ut] qui in hoc tempore moritur T 16 sit qui] est quod r hac lucej hae nice 31 caruit FGD gratulandum Kp.c.m23fB,0 (ex gulandum) congratnlandus T 17 ei] est (del. m2) r quod] qui S tantum s arianae Ka c.m2B in mg. m2 arianus s 18 fauetor Ka r. heresens (se m2) K heresis D concitatus Ga.r. )