Epistulae

Jerome, Saint

Jerome, Saint. S. Euesebii Hieronymi Opera, Section 1 (Pars I-III): Sancti Eusebii Hieronymi Epistulae (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 52-54). Hilberg, Isidor, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1910-1918.

Quotiens ille transmarinis epistulis deprecatus est, ut aliquid ad se scriberem! quotiens nocturnum de euangelio petitorem et interpellatricem duri iudicis mihi uiduam exhibuit! cumque ego silentio magis quam litteris denegarem et pudore reticentis pudorem suffunderem postulantis, auunculum mihi opposuit precatorem, qui et liberius pro alio peteret et pro reuerentia sacerdotii facilius inpetraret.

feci ergo, quod uoluit, et breui libello amicitias nostras aeternae memoriae consecraui; quo suscepto Croesi opes et Darii diuitias se uicisse iactabat. illum oculis, illum sinu, illum manibus, illum ore retinebat; cumque in strato frequenter euolueret, super pectus soporati dulcis pagina decidebat. si uero peregrinorum, si amicorum quispiam uenerat, laetabatur super se nostro testimonio et, quidquid minus in opusculo erat, distinctione moderata et pronuntiationis uarietate pensabat, ut in recitando illo ipso uel placere uel displicere cotidie uideretur.

unde hic feruor, nisi ex amore dei? unde legis Christi indefessa meditatio, nisi ex desiderio eius, qui legem dedit? alii nummum [*]( 2 cf. Luc. 11, 5-8 3 cf. Luc. 18, 2-5 8 sc. epist. LII 2 se om. s, add. aliquid B scribere D 3 et om. D 4 ego om. s pudore—post.] cum aliquid rogatus praestare nolueris, non rigida responsione contra dicas, sed magis pudore reticentis (ex -tes m2) pudorem suffunde postulantis (ex -tes m2) T pud. ret. om. s 5 reticentes ra.c.m2K snbfundere s postulantes Ta.c.mHK 7 sacerdotali Gxl\',Ka.c.m2 imp. tyLDB imperaret <P inpetrasset G ego D. uolui 91 8 consecrauit s conimendaui B 9 chroesi (si s. I.) 0 crisi G dari G, om. s diu.] opes B 10 oculi G illum manibus illum sinu S sino G tenebat S 11 cumque] adque G atque T stratu S uolueret G uoluere et Ka.c.m21\' euoluerit <P se uolueret Bp.c.m2; add. saepe D, add. qui <P supra <P sop. om. G 13 nostro super se S 14 quidquid—pens.] doctus lector etiam minus composita distinctione moderata et uarietate pronuntiationis exornat r quicquid DPB 15 neritate Ka.c.m2Y pendebat GΨ,,Ka.c.m2 ut] et <P in om. GK\'Ir ipso G\'I\',Ka.c.m2, om. 2C u (Vallarsio teste; hodie totus locus euanuit) ipse cet. 16 cot. plac. uel I displ. D plac. quot. uel displ. scott. Gs\'I\' quot. S 17 indefessa- I que s 18 alii] sunt clerici qui r addunt nummum nummo T I addunt TGΨ,Ka.c.m2 I adduntΓGΨ,Ka.c.m2 )

563
addantnummo et marsuppium suffocantes matronarum opes uenentur obsequiis, sint ditiores monachi, quam fuerant saeculares, possideant opes sub Christo paupere, quas sub locuplete diabolo non habuerant, et suspiret eos ecclesia diuites, quos tenuit mundus ante mendicos: Nepotianus noster aurum calcans scedulas consectatur, sed, sicut sui in carne contemptor est et paupertate incedit ornatior, ita totum ecclesiae inuestigat ornatum.

Ad conparationem quidem superiorum modica sunt, quae dicturi sumus, sed et in paruis idem animus ostenditur. ut enim creatorem non in caelo tantum miramur et terra, sole et oceano, elefantis, camelis, equis, bubus, pardis, ursis, leonibus, sed et in minutis quoque animalibus, formica, culice, muscis, uermiculis et istius modi genere, quorum magis corpora scimus quam nomina, eandemque in cunctis ueneramur sollertiam, ita mens Christo dedita aeque et in maioribus et in minoribus intenta est sciens etiam pro otioso uerbo reddendam esse rationem.

erat ergo sollicitus, si niteret altare, si parietes absque fuligine, si pauimenta tersa, si ianitor creber in porta, uela semper in ostiis, si sacrarium mundum, si uasa [*](17 cf. Matth. 12, 36 ) [*](1 marsopp. K marsup. DØB uenantur ΓΦΨ uenerentur Kp.c.m2DB 2 sint] et incipiunt T monachi] esse clerici T erant T 3 et possedent T qua s diabulo rKs 4 habuerunt ΓΨ,Ka.c.m2 habebant G suspirat T 5 ante mundus P medicos K\'l\'a.c.m2 Nepot.-8 ornatum] ille uerus est monachus, qui aurum contempnet et scripturas sectatur et, dum in paupertate incedit, laetatur ornatior animae suae inuistigat ornatum r 6 sedulas G schidulas s schedulas S sicut om. D in om. s 9 comparatione G 10 et om. D in om. s parui fidem Kp.c,m2Ø paruis id est xI\'a.c.m2 ut] et <P 11 et in terra GDØ 12 et om. S lielefantis B camellis G aequis s bobus S 13 et 8. Z. m2B, om. G<P queque s 16 aeque—est] sic caue minora quomodo et maiora peccata r aeque] quae G pr. et om. D<P 17 ocioso sermone 0 uerbo otioso r 18 ergo] enim GKDY solli D sollicitus minister G 20 porte <P porta si G pr. si] sic D sacrificium 1\' ) [*](3G* )

564
lucentia; et in omnes caerimonias pia sollicitudo disposita non minus, non maius neglegebat officium. ubicumque eum ecclesia quaereres, inuenires.

nobilem uirum yuintum Fabium miratur antiquitas, qui etiam Romanae scriptor historiae est, sed magis ex pictura quam litteris nomen inuenit; et Beselehel nostrum plenum sapientia et spiritu dei scriptura testatur, Hiram quoque, filium mulieris Tyriae, quod alter tabernaculi, alter templi supellectilem fabricati sunt. quomodo enim laetae segetes et uberes agri interdum culmis aristisque luxuriant, ita praeclara ingenia et mens plena uirtutibus in uariarum artium redundat elegantiam.

unde et apud Graecos philosophus ille laudatur, qui omne, quod uteretur, usque ad pallium et anulum manu sua factum gloriatus est. hoc idem possumus et de isto dicere, qui basilicas ecclesiae et martyrum conciliabula diuersis floribus et arborum comis uitiumque pampinis adumbraret, ut, quidquid placebat in ecclesia tam dispositione quam uisu, laborem presbyteri et studium testaretur.

Macte uirtute! cuius talia principia, qualis finis erit?s o miserabilis humana condicio et sine Christo uanum omne, quod uiuimus! quid te subtrahis, quid tergiuersaris, oratio? [*](5 cf. Ex. 31, 2-3 7 cf. III Reg. 7. 1-2 (13-14) 8 cf. Yerg. Georg. I 111 sq. 11 sc. Hippias Eleus 19 cf. Fs. 33, 6 ) [*]( 1 luculentia B luculenta S cae(e)rim. G91DB cerem. cet. 2 eum] enim B 4 romae Ka.c.m2Ψ hist. scr. B hystoriae \'l\' storiae Ga.c.$historia D 5 quam 91 quam (ex quem m2K) ex cet. et s. l. m2K, om. G\'JI beselehel ØB beseel G belseleel \'Fp.c., ? 81 beseleel cet. 6 sapientiae (-e) ØB spiritus s testarum s 7 hyram ØB irain D quoque] que G tyrii GK,Wa.c.m2 quo K\'J\' tahernaculum B 8 suppell. D subpell. P super!. G,Ka.c.m2 sunt 2IB sint cet. 9 uberis s luxor. Φp,c. luxsor. 21 10 in om. s 11 arcium s argium G; add. rerum D redundant G eligantiam KD aligantium s elegantia B philosophos W phylosofus K philosopus G 12 quod] quo ØB palium (a ex i G) Gs et om. s 13 manu] anu s 16 adumbrarit D,Bp.c.m2 abumbrarit 4>a.c.m2, ? 91 ut s. l. G disposit(c)ionem GΚΦ,Ψa.r. 17 quam usa Ψ quamuis D presb. lab. S 18 macta Bp.c.m2 magnae G1\',Ka.c.m2 uirtutis G 19 mirabilis Ψ xpm D 20 pr. quid] quod 0 )

565
quasi enim mortem illius differre possimus et uitam facere longiorem, sic timemus ad ultimum peruenire. omnis caro faenum et omnis gloria eius quasi flos faeni.

ubi nunc, decora illa faques, ubi totius corporis dignitas, quo ueluti pulchro indumento pulchritudo animae uestiebatur? marcescebat, pro dolor, flante austro lilium et purpura uiolae in pallorem sensim migrabat cumque aestuaret febribus et uenarum fontes hauriret calor, lasso anhelitu tristem auunculum consolabatur. laetus erat uultus et uniuersis circa plorantibus solus ipse ridebat. proicere pallium, manus extendere, uidere, quod alii non uidebant, et quasi in occursum se erigens salutare uenientes: intellegeres illum non emori, sed migrare, et mutare amicos, non relinquere.