Epistulae

Uerum ne meorum parua sit auctoritas — quamquam hoc tantum probare uoluerim, me semper ab adulescentia non uerba, sed sententias transtulisse — qualis super hoc genere praefatiuncula sit, in libro, quo beati Antonii uita describitur, ipsius lectione cognosce: ex alia in aliam linguam ad uerbum expressatranslatio sensusoperit et ueluti laeto gramine sata strangulat.dum enim casibus et figuris seruit oratio, quod breui poterat indicare sermone, longoambitu circumactauixexplicat.

hoc igitur ego uitans ita beatum Antonium te petente transposui, ut nihil desit ex sensu, cum aliquid desit exuerbis. aliisyllabasaucupenturetlitteras, tu quaere sententias. dies me deficiet, si omnium, qui [*]( 4 cf. Euseb. Chron. can. II p. 2, 3 14 cf. prologum Euagrii in uitam S. Antonii ap. Migne, PG. XXVI 834 15 cf. Quintil. i. o. VIII prooem. 23 ) [*]( 1 si] et si B ordinem Q,uSa.c.; add. vel QZDBS sermonem Q,Za.r. 3 post] pura W nunc] non W prosequi WB hoc om. Q,2a.c.m2 4 gratia QSS gratie D graecam ex graciam m2W; add. in 8 5 mutare QSDS 6 dic. al. Z in sua Q2DBS 7 pro se B e uerbis Q uidebis S 10 ne om. Q scriptorum meorum ΩΣD,S in t. scripturarum mearum S in mg. sup. m2 eorum (ineoruin s) scriptorum BS \' parua sit] suasit uel sua sit Q sit Za.c. 11 adulesc. Z adulisc. u,Wa.c.m2 adolescentia cet. 13 praefatiuncule D discribitur u W 14 expr. ad uerb. S 15 sensum S aperit S 16 graminae uW sata om. W stranguilat u 17 iudicare D 19 antoninum W 21 aucupantur Ba.c.m2 et] alii Zp.c. ac Q 22 deficiat Q quae Za.c. qui me W )

sufficit in praesenti nominasse Hilarium confessorem, qui homiIias in Iob et in psalmos tractatus plurimos in Latinum uertit e Graeco nec adsedit litterae dormitanti et putida rusticorum interpretatione se torsit, sed quasi captiuos sensus in suam linguam uictoris iure transposuit.

Nec hoc mirum in ceteris saeculi uidelicet aut ecclesiae uiris, cum septuaginta interpretes et euangelistae atque apostoli idem in sacris uoluminibus fecerint. legimus in Marco dicentem dominum: talitha cumi statimque subiunctum: quod interpretatur: puella, tibi dico, surge. arguite euangelistam mendacii, quare addiderit tibi dico, cum in Hebraeo tantummodo sit puella, surge: sed ut ἐμϕατιϰώτερον faceret et sensum uocantis et imperantis exprimeret, addidit tibi dico.

rursum in Matheo redditis a proditore Iuda triginta argenteis et empto ex eis agro figuli scribitur: tunc inpletum est, quodscriptum estper prophetam Hieremiam dicentem: et acceperunt triginta argenteos pretium adpretiati, quem adpretiauerunt a filiis Israhel, et dederunt eos in agrum figuli, sicut constituit mihi dominus. hoc in Hieremia penitus non inuenitur, sed in Zacharia aliis multo uerbis ac toto ordine discrepante; [*]( 10 *Marc. 5, 41 16 *Matth. 27, 9-10 ) [*]( 2 hylar. WZDBS homelias QDS, Wp.c.,2 (h eras.) omelias B iob (non hiob) codd. 3 ex BS 4 pudita W 7 saec.] ecelesiis D 9 fecerunt Q dicente domino QZDBS 10 thalit(h s. l.)a u thabita 2p.c.m2 tabita cet. cumi] cum WD,Sa.c.m2 subiectum g; add. est S 11 arguit 2D argnitur S arguatur W arguant Q euangelista DS 12 ebreo W tantum S .13 ἐμϕατ. paululum deprauatum exhibent ua.c.Q2BS facerit W et s. I. 2, om. D 14 et] atque S inperantis uD 15 ab S 16 ex eis s. I. Q 17 sCTipt.) dictum B proph(f u)etam hier. u W hie(iheBS)r. proph. cet. 18 argenteis D 19 quod QZDBS a fil.] filii QDS,Ba.c.m2 20 dedit Za.c. dedi Q,Ba.c.m2 agro Q,2a.c. 21 iheremia BS ieremia S paenitus uQ2 poenitus D 22 in Zach.] im atharia u )

quantum distet ab euangelistae testimonio Septuaginta translatio, perspicuum est. sed et in Hebraeo, cum sensus idem sit, uerba praepostera sunt et paene diuersa: et dixi, inquit, ad eos: si bonum est in oculis uestris, adferte mercedem meam; et si non, quiescite. et adpenderunt mercedem meam triginta argenteos. et dixit dominus ad me: proice illud ad statuarium, decorum pretium, quod adpretiatus sum ab eis. et tuli triginta argenteos et proieci eos in domo domini ad statuarium. accusent apost.

olum falsitatis, quod nec cum Hebraico nec cum septuaginta congruat translatoribus et, quod his maius est, erret in nomine — pro Zacharia quippe Hieremiam posuit - ; sed absit hoc de pedisequo Christi dicere, cui curae fuit non uerba et syllabas aucupari, sed sententias dogmatum ponere. ueniamus ad aliud eiusdem Zachariae testimonium, quod Iohannes euangelista sumpsit iuxta Hebraicam ueritatem: uidebunt, [*]( 1 *Zach. 11, 12-13 (sec. LXX) 10 *Zach. 11, 12-13 (sec. Hebr.) 23 *Ioh. 19, 37 ) [*]( 1 et om. u dic S 2 est om. W mihi-merc. om. W 3 renuite B trigente W 4 dixit quoque S eos B 5 conflatorium S et cons.-7 confl. om. W 6 tulli u 7 domum S conflatorium Zp.c.s 8 euangelistarum B 9 et om. S 10 dixit u 12 pr. et om. B 14 dequorum W 15 quo Vulg. tulli W 16 proici W illos 2 cum Vulg. ad stat. in d. dom. DBS domum Vulg. estatuarium W 17 accussent u accusant QZlJS he(he-Z) breico WD hebreo Q,Za.c. 19 iherem. BS ierem. S 20 pediss. BS pendiss. Wp.c.m2 cura Bp.c.m2 fuit om. D 21 sillabe D 22 aliud] illud S dauid D zachariam u, om. D 23 sumpsit u sumit cet. assumit S ebraic. S he(hae- W)breic. Wa.c.mSD uiderunt HZDS ) [*]( LIV. HieroQ. Epist. I. ) [*]( 33 )

discrepat euangelista et Septuaginta nostraque translatio, et tamen sermonum uarietas spiritus unitate concordat. in Matheo quoque legimus dominum praedicantem apostolis fugam et hoc ipsum Zachariae testimonio confirmantem: scriptum est, ait: percutiam pastorem et oues dispergentur. at in Septuaginta et in Hebraeo multo aliter est; non.enim ex persona dei dicitur, ut euangelista uult, sed ex prophetae deum patrem rogantis: percute pastorem, et dispergentur oues.