Epistulae

lucrum uidelicet placet, uoluntas displicet. dudum Hesychium, uirum consularem, contra quem patriarcha Gamalihel grauissimas exercuit inimicitias, Theodosius princeps capite damnauit, quod sollicitato notario chartas illius inuasisset. legimus in ueteribus historiis ludi magistrum, qui Faliscorum liberos prodiderat, uinctum pueris traditum et ad eos, quos prodebat, remissum nec sceleratam populum Romanum suscepisse uictoriam. Pyrrum, Epirotarum regem, cum in castris ex uulnere curaretur, medici sui proditione interfici nefas duxit Fabricius, quin potius uinctum remisit ad dominum, ut scelus nec in aduersario conprobaret.

quod leges publicae, quod hostes tuentur, quod inter bella et gladios sanctum est, hoc nobis inter monachos et sacerdotes Christi intutum fuit. et audet [*]( 12 cf. Liuius V 27, 1-9 15 cf. Liuius XIII periocha etc. ) [*]( 1 interr.—uoc.] in mg. 2 dicant Q 2 quod] quos D quo S 3 redim. u dimisistis 8 totum W erit] est W ne W 4 nostra] add. non s. I. m22 cel. secr. 8 5 uobis s. I. 2, om. Q reus W 6 subiacerem W que W quia S utilitatibus W delat. uTFnoiiis (nosciis S) delat. cet. uariis delat. S 7 poenas (penas S) QZDS struunt u 8 uoluptas S et uoluntas W 9 hesych. u esych. D esich. 2 (h add. m2), B (h del. m2) et sich. W escich. S esic. Q consolarem W,2a.c. consolatorem Ba.c.m2 que W gamaliel BS 10 grauissimus W theud. Q2a.c.fi teud. W 11 solicitato W chartas uD cartas cet. inuassisset u 12 hystor. 2 ystor. S stor. Q in istor. W falescorum u faliscarum W falisquorum 2 13 liberos B libros (libris D) cet. prodedirat uictum W 14 sceleratum QWZD suscipisse u, Wa.c. 15 pirr. 8 pyrrh. ex pyrh. W pyrrh. S epiroth. u epyrot. QZDB 16 in medici B proditionem Qa.r.B 18 in om. W 19 intra W et s. I. u gladius ua.c.m2W hoc s. I. 2, om. Q ets,d.ugladiusua.c.m2Whocs.l.Ž., om.S2 )

Uolo in chartulis meis quaslibet ineptias scribere, commentari de scripturis, remordere laedentes, digerere stomachum, in locis me exercere communibus et quasi limitas ad pugnandum sagittas reponere: quamdiu non profero cogitata, et maledicta non crimina sunt, immo ne maledicta quidem, quae aures publicae nesciunt.

tu corrumpas seruulos, sollicites clientes et, ut in fabulis legimus, auro ad Danaen penetres dissimulatoque, quod feceris, me falsarium uoces, cum multo peius crimen accusando in te confitearis, quam in me arguis? alius te hereticum, alius insimulat dogmatum peruersorum: taces,. ipsi respondere non audes, interpretem laceras, de syllabis calumniaris et totam defensionem tui putas, si tacenti detrahas. finge in transferendo uel errasse uel intermisisse me quippiamhic totus tui negotii cardo uersatur, haec tua est defensio —: num idcirco tu non es hereticus, si ego malus interpres sim?

nec hoc dico, quo te hereticum nouerim — sciat ille, qui [*](1 abducto B 2 eructuare QSDB 3 sibi s. I. Q profuit (fuit in ras.) Z et om. B 4 ac] et W pyratae (-te) QID faciunt £ 2ZD,Sa.c. anna BS 5 caiph. B cayph. S chaiph. Q caphias ex caphas W caif. uSD 7 chart. uD cart. cet. scrib. et B 8 estomaclium W 9 limitas scripsi coll. Ven. Fort. c. II16, 153 Leo limita u limatis W limatas cet.; add. sagittas 8 expugnandum S 10 et (= etiam) om. QSDS 11 ne uW nec cet. 12 puplice WD publicatae Ba.c.m2 nesciant QWDS sollicitas Q et s. I. m2B 13 danen Wp.r. dissimilatoque W 14 com W 15 accviss. u acus. TV 15 arguas B te s. I. m2 u 16 peruersorum u -orem cet. ipsi uB ipse cet. 17 de exp. m2B sill(IWa c.m2)abis 1VBS 18 totum S tutam B putes 2p.c m2 tacendo QDS,2a.c.m2 19 fingis B intermississe u TV 20 negocii tui B corde ex cordo m2W 21 itcirco W sum BS 22 hoc] idcirco S quo ltTF quod cet. sciet W accuss. u acusat Za.c.m2 )

Hactenus sic locutus sum, quasi aliquid de epistula commutarim etv simplex translatio possit errorem habere, non crimen. nunc uero, cum ipsa epistula doceat nihil mutatum esse de sensu nec res additas nec aliquod dogma confictum, faciunt ne intellegendo, ut nihil intellegant, et, dum alienam inperitiam uolunt coarguere, suam produnt.

ego enim non solum fateor, sed libera uoce profiteor me in interpretatione Graecorum absque scripturis sanctis, ubi et uerborum ordo mysterium est, non uerbum e uerbo, sed sensum exprimere de sensu. habeoque huius rei magistrum Tullium, qui Protagoram Platonis et Oeconomicum Xenofontis et Aeschini et Demosthenis duas contra se orationes pulcherrimas transtulit. quanta. in illis praetermiserit, quanta addiderit, quanta mutauerit, ut proprietates alterius linguae suis proprietatibus explicaret, non est huius temporis dicere.

sufficit mihi ipsa translatoris auctoritas, qui ita in prologo earundem orationum ocutus est: putaui mihi suscipiendum laborem [*](8 Terentius Andria prol. 17 20 Cicero de opt. gen. orat. 13—14 ) [*](1 quo u quod cet. stultissimi W accuss. u 2 terminari W confesso •Wp.c.m!! 3 quaer. sol. 2 solat. Q2S 4 actenus QW2 sic] si QW,2a.c.m2 5 commutarem W -tauerim Q2DS terrorem D 7 aliquid 2S dogma esse S 9 redarguere Q2DS et (exp. 2) ego Q2DS 10 in om. D 11 sanctis om. S et uerb.] e uerbo W 12 mist. WBS 13 rei ex ei u 14 pytag. QB pitag. W,2p.c. plato W oeconomicon W ouecon(n ex m)omicum u oechono(no add.)- micum Q economicum B oe(eS)comicum DS zenophontis S exophontis W aeschini u eschini B haescini W escinis Q tescinis DS t (eras.) escinis 2 aeschinis g 15 et] ac S demonsthenis u demonstenis D domaestenis W demostenis cet. 16 pr. quantam D in om. D 17 proprietatem Q2DS lingua e W linguae in 2 18 hiis W suf- Sciat Q ipsa u ipsius cet. 19 translatoris (or ex ion) u 20 est] add. tullius 2 (del.) S putaui quidem B susc.] ad(s ΣS)sumere Q2DS assulDere-p. 509, 1 mihi in mg. 2 ut. stud. mihi om. Q )