Epistulae

Jerome, Saint

Jerome, Saint. S. Euesebii Hieronymi Opera, Section 1 (Pars I-III): Sancti Eusebii Hieronymi Epistulae (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 52-54). Hilberg, Isidor, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1910-1918.

ego enim me fateor tui capaqiorem, sed ipsum uideo fieri pleniorem, quo me sine dubitatione antecellit, et posteaquam redierit, quod domino adiuuante prosperatum hi spero, cum eius pectoris abs te cumulati particeps fuero, non est inpleturus, quod in me adhuc uacuum erit atque auidum sensorum tuorum. ita fiet, ut ego etiam tunc egentior sim, ille copiosior. sane idem frater aliqua scripta nostra fert secum, quibus legendis si dignationem adhibueris, etiam sinceram fraternamque seueritatem adhibeas quaeso.

non enim aliter [*](1 iudicis W 2 uerissimam B dns nr L 3 magna W culpa om. W meus] eos W ueritatis Ws auet W uer. pot. codd. praet. Ws 4 non mendacio W 5 cum om. W tuo corde s cordi W 6 de s. I. B nullo s 7 sat WB, om. L satis cet. id ipsum S possunt F fratr.] add. profuturum S quem om. L 8 dulcius D utilius L 10 pace eius g p(ace s. I.) B pacem FØ,Ma.r.(?), om. L praedixerim L forsitam s forsitat W nihilum L in nih(ch)ilo FDIB me om. L 11 pertulerim W me] ne W capiciorem Fa.c.m2 capidiorem ex cupiorem L 12 uideor L fieri] fateri L antecellet 1 antecedit M 13 quo F.L adi. dom. tP prosperatQ (ex -to m2) iri sp. M prosperat uiri Bp. W prosperatui sp. tP prosperatu (u in ras.) aspero L prosperato cursu fieri (s. I.) sp. B prosperatum (m exp.) fiat cursu F prosperato fiat cursu Dl 14 pectori FLB cumulatii D 15 est Ws erit cet. adhuc om. <P fuerit a. au. B a. au. est s 16 sensorum Ws sensum L sensuum (ex sensu lJ) cet. fiat Ba.c.; add. etiam s. I. B ut] add. et 0,Bs.l. 17 idem] id est W scriptura F secum] add. cum W 18 sic (c exp.) F 19 atque fraternam S ueritatem L adhibeat W )

503
intellego, quod scriptum est: emendabit me iustus in misericordia et arguet; oleum autem peccatoris non inpinguetcaputmeum, nisi, quia magis amat obiurgator sanans quam adulator unguens caput. ego autem difficillime bonus iudex lego, quod scripserim, sed aut timidior recto aut cupidior. uideo etiam interdum uitia mea, sed haec malo audire a melioribus, ne, cum me recte fortasse reprehendero, rursus mihi blandiar et meticulosam potius mihi uidear in me quam iustam tulisse sententiam.

LVII. AD PAMMACHIUM DE OPTIMO GENERE INTERPRETANDI.

Paulus apostolus praesente Agrippa rege de criminibus responsurus, quae posset intellegere, qui auditurus erat, securus [*]( 1 *Ps. 140, 5 ) [*]( 1 emendauit FWD0B 2 holeum 0 oleo F peccatores Fa.c.m2Φ 3 inpinget FDa.c. magis om. LDl,Ma.c.m2 amatur B obiurgatur L obiurgatus F obiurgant 0 4 sanas 0 sana La.c. adulatur 0 adolator D,Ba.c. ungens S difficile me W01 difficili me F 5 bonus bis D quid 0 sed] seu L et B 6 recto] reticeo F (o ex or) LDMl aut si F haec W0 ea cet. 7 senioribus FDMl nec um L nec cum FWB 8 russus M mihi] nihil D bland. et met. om. W pot. m. uid. in me 0 pot. uid. prime W m. uid. in me pot. cet. ) [*]( u = Casselanus theol. fol. 21 8. VIII. ) [*](Q — Colmarensis 41 s. IX. ) [*](W = Parisinus lat. 1868 s. IX. ) [*]( 2 = Twricensis Augiensis 41 s. IX. ) [*](D = Vaticanus lat. 355-\\-356 s. IX-X. ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII. ) [*](S = Vindobonensis lat. 746 s. XIII. ) [*]( 11 ad pamm. B (ad pam. SZW ad pan. 2 pammachio D pamachio S) de—int. codd. praet. u, gui titulo caret; Hieronymi nomen exhibent QSDS 13 apost. om. S 14 quae u que W, om. D quo cet. quod S possit WDB sec.] add. erat (del.) Q )

504

de causae uictoria statim in principio gratulatur dicens: de omnibus, quibus accusor a Iudaeis, o rex Agrippa, aestimo me beatum, cum apud te sim hodie defendendus, quipraecipuenosticunctas, quaeinludaeis sunt, consuetudines et quaestiones. legerat enim illud Esaiae: beatus, qui in aures loquitur audientis, et nouerat tantum oratoris uerba proficere, quantum iudicis prudentia cognouisset.

unde et ego beatum me in hoc dumtaxat negotio iudico, quod apud eruditas aures inperitae linguae responsurus sum, quae obicit mihi uel ignorantiam uel mendacium, si aut nesciui alienas litteras uere interpretari aut nolui: quorum alterum error, alterum crimen est. ac ne forsitan accusator meus facilitate, qua cuncta loquitur, et inpunitate, qua sibi licere omnia putat, me quoque apud uos argueret, ut papam Epiphanium criminatus est, hanc epistulam misi, quae te et per te alios, qui nos amare dignantur, rei ordinem doceat.

Ante hoc ferme biennium miserat Iohanni episcopo supra dictus papa Epiphanius litteras arguens eum in quibusdam dogmatibus et postea clementer ad paenitentiam prouocans. harum exemplaria certatim Palaestinae rapiebantur uel ob auctoris meritum uel ob elegantiam scriptionis.

erat in monasteriolo nostro uir apud suos haut ignobilis, Eusebius [*]( 1 *Act. 26, 2—3 6 *Eccli. 25, 9 ) [*]( 1 causa Wp.c.m2ZDS. uictori(a)e ua.c.ZDS princ. sibi W 2 accussor u acusor W a sup. litt. eras. m2 W 0 s. I. m2 ZB, om. QDS 3 stimo Wa.c.m2 existimo S 4 in s. I. m2 Z, om. QDS 6 esaiae Q isaiae WB iesu S 7 prouidentia Q2S,D (-am m2) 9 impeditae Q,2a.c. 10 resp. sum] responssulIl D obiciuntur Wp.c.mS 12 ac ne] hac si Q forsitant ua.c.m2 fortesitS W 13 acusator W accussor ua.c. qua—15 arg. in mg. inf. Z qua-14 apud om. Q inportunitate W 14 queque D 15 ut quia Z epyph. D epyf. QZ 16 pr. te s. l. S, om. Q per} pro Q 17 doceant Za.c.D 18 supradictos papas u . 19 epyph. D epyf. QZ 20 et uW,Ba.c.m2 sed cet. 21 horum Q,Za.c.m2 ob ex ab m2 u W 22 auctoris (auc in ras. m2) B monasterio s 23 haut uDB aut WZa.c.m2 haud cet. )

505
Cremonensis, qui, cura haec epistula per multorum ora uolitaret et mirarentur eam pro doctrina et puritate sermonis docti pariter et indocti, coepit a me obnixe petere, ut sibi eam in Latinum uerterem et propter intellegendi facilitatem apertius explicarem; Graeci enim eloquii penitus ignarus erat. feci, quod noluit; accito notario raptim celeriterque dictaui ex latere in pagina breuiter adnotans, quem intrinsecus sensum singula capita continerent — siquidem et hoc, ut sibi soli facerem, oppido flagitarat — postulauique ab eo mutuo, ut domi haberet exemplar nec facile in uulgus proderet.

res ita anno et sex mensibus transiit, donec supra dicta interpretatio de scriniis eius nouo praestrigio Hierosolymam conmigrauit. nam quidam pseudomonachus uel accepta pecunia, ut perspicue intellegi datur, uel gratuita malitia, ut incassum corruptor nititur persuadere, conpilatis chartis eius et sumptibus ludas factus est proditor deditque aduersariis latrandi contra me occasionem, ut inter inperitos contionentur me falsarium, me uerbum non expres sisse de uerbo, pro \'honorabili\' dixisse \'carissimum\' et maligna interpretatione — quod nefas dictu sit — ϰἰδεσιμώτατον noluisse transferre. haec et istius modi nugae crimina mea sunt.

Ac primum, antequam de translatione respondeam, uolo [*]( 1 cf. Ennii epigr. II p. 215 V2 et locos a Vahleno ibi adlatos ) [*]( 1 haec om. W uolutaret Q 3 cepit WBS; add. namque (nam exp. S) DS eam sibi B 5 alloquii Ba.c. eloqui WZa.c. paenitus itZ poenitus QW 6 accito u atque accito Za.c.m2 accitoque (acit. D) cet. paginam WD 7 capita uW,Ba.c.m2 capitula cet. 8 contineret Za.c.i add. uel Z- flagitarat ujYB -tauerat cet. 9 ab eo om. L1 ut om. W 10 ne B prodiret Bp.c.m2 11 transit (2,2a.c. 12 praestrigio u praestigio cet. hierosolim. uQW,Zp.c.m2 hierusoly(iZ)m. Za.c.m2D ihe(ieS)rosolim. BS pseudomonacus Za.c.B seudomonachus Wa.c.m2 13 peccunia Q dat. int. S 14 ut om. D nitatur W 15 chartis uD cartis cet. et] ex Wp.c,m2 16 aduernarius W blatterandi Qa.c. occasa. u 17 peritos QS continentur Za.c.m2 19 dictum ti WD,Za.c. άἰδεσιμώτατον uB, monstra praebent cet.; add. itekav uel πάππαν Marte corruptum codd. praet. uS • uoluisse u 20 hae Z heg B 21 ac] haec Q )

506
interrogare eos, qui malitiam prudentiam uocant: unde apud uos exemplar epistulae? quis dedit? qua fronte profertis, quod scelere redemistis? quid apud homines tutum erit, si nec parietibus quidem et scriniis nostra possumus secreta celare? si ante tribunalia iudicum hoc uobis crimen inpingerem, reos legibus subiugarem, quae etiam pro utilitate fisci delatoribus poenam statuunt et, cum suscipiant proditionem, damnant proditorem.