Epistulae

an uereris, ne proles Furiana deficiat et ex te parens tuus non habeat pusionem, qui reptet in pectore et ceruices eius stercore linat? quippini? omnes habent filios, quae habuere matrimonia, et, quibus nati sunt liberi, suo generi responderunt! exhibuit Ciceronis filius patrem in eloquentia? Cornelia uestra, pudicitiae simul et fecunditatis exemplar, Graecos suos se genuisse laetata est?

ridiculum sperare pro certo, quod multos et non habere uideas et, cum habuerint, perdidisse. cui dimittis tantas diuitias? Christo, qui mori non potest. quem habebis heredem? ipsum, quem et dominum. contristabitur pater, sed laetabitur Christus; lugebit familia, sed angeli gratulabuntur. faciat pater, quod uult, de [*]( 3 *1I Petr. 2, 22 ) [*]( 1 amariasima s coleram KDB oleram \':F cholere s egicisti s eiecisti D 2 reuelasti KØ\'J\' aestuante K extuantem G astuantem s 3 ing. rursus <$rursum D reuersus DB se uertens s 4 suum uom. D uom. suum B sues s; add. lota DB aduolutabunt s ad] in D, om. B nolntabro D (ex bol-) B 5 queque s peducas G 6 non om. G incedunt K0 prolis D deficiant s 7 pariens G habeant s pusionem] portionem Ka.c.m21\' regitet V reptitet K (pt ex g m2) 8 ceruicem S linant y liniat G (ex -atur) D,Bp.c.m2 clinat s quippini G quippe D quippe ne cet. habent om. s 9 qui G matrimonium lF patrimonia s liberi] filii B 10 responsierunt s exibuit KØI[\'B fil. cic. D 11 cornilia ex cornia s uestre s pudititia s 12 exempla KY suos graccos suos 0 gracchos B graecos D se] si V ridic.-14 diu.] dolendum est non quaerere homines aeterna, quae certa sunt, et sperare pro certo temporalia, quae (add. et in mg. m2) multos (seq. ras. 2 litt.) non habere uideas et, cum habuerint, perdedisse. quod si dixerit quis: cui dimitto tantas diuitias? responde e ridic.] add. est B 13 spectare D habuere G 14 tanto dim. B dimittes G tantis diuias s 15 her. hab. s hab.] habeo inquid e alt. quem om. JflP 16 fam. lug. W 17 gratulantur e glatulabuntur s quod] qui e )

Caue nutrices et gerulas et istius modi uinosa animalia, quae de corio tuo saturare uentrem suum cupiunt. non suadent, quod tibi, sed, quod sibi prosit, et saepe illud obganniunt: solane perpetua maerens carpere iuuenta nec dulces natos Ueneris nec praemia noris?

ubi pudicitia et sanctitas, ibi frugalitas est; ubi frugalitas, ibi damna seruorum. quidquid non tulerint, sibi ablatum putant nec considerant, de quanto, sed quantum accipiant. ubicumque uiderint Christianum, statim illud e triuio: 6 rpaixs, o ἐπιϑέτης. hi rumores turpissimos serunt et, quod ab ipsis egressum est, ab aliis audisse se simulant, idem auctores et exaggeratores. exin fama de mendacio, quae, cum ad matronas peruenerit et earum linguis fuerit uentilata, prouincias penetrat.

uideas plerasque rabido ore saeuire et tincta facie, uiperinis orbibus, dentibus pumicatis carpere Christianos. hic aliqua, [*](2 cf. I Cor. 6, 20 7 Verg. Aen. IV 32-33 ) [*](1 pr. es om. <P natns e alt. es] est 0 renata] natus s 2 te] de Φ red. gr. pr. B grande e grando <P 3 caue] add. ne D gerobus 0 hierulas D stiusmodi G uenenosa Kp.c.m2TB uenenata 5 4 decori D saturari D tuum B 5 sibi] tibi <l> 6 obgannuunt Ga.r, obiangiunt Wa.c.m2 ogganniunt B 7 perpetuo 0 merens codd. capere 0 iuuentas Y 8 natos] notus Φ ueneres 9 pud. et]. pudicitiae S est add. m2 K 10 damnum W seruulorum S qui quod B tul.] intulerint G sibi] cibi Kp.c.m2 11 sed] ad 0 12 illum D e] de DΦ triuio] add. stat Φ Ó rpatxo?] OTPUJTIKOC G OrPEKOC KW OArPIOAIKO B 6 ἐπιϑέτης] OEITIOETNC G OETTIEETHC KT OemeHTH D Oemec 0 UJEIIETXC B 13 hii KDB rumor est Φ turpissimi Φ illis B est] add. id S 14 se aud. B se om. <P iidem S actores B exagger. GΦΒ exager. cet. 15 exin fama G eiim fama K ex (ex ex m2) infamia B exit (it ex iit D) fama (infamia D) DΦΨ perbenerint (alt. n eras.) G 16 uideasque D 17 et om. ΦΨ tinctas Y intincta G extincta Φ ordibus \'F oribus Kp.c.m20 morsibus G coloribus DB 18 aliquae Ka.r. alique D )

iunguntur nostri ordinis, qui et roduntur et rodunt aduersum nos loquaces, pro se muti; quasi et ipsi aliud sint quam monachi et non, quidquid in monachos dicitur, redundet in clericos, qui patres sunt monachorum. detrimentum pecoris pastoris ignominia est, sicut e regione illius monachi uita laudatur, qui uenerationi habet sacerdotes Christi et non detrahit gradui, per quem factus est Christianus.

Haec locutus sum, in Christo filia, non dubitans de proposito tuo — numquam enim exhortatorias litteras postulares, si ambigeres. de bono monogamiae —, sed ut nequitiam seruulorum, qui te uenalem portant, et insidias adfinium ac pium parentis errorem intellegeres, cui, ut amorem in te tribuam, amoris scientiam non concedo dicens aliquid cum apostolo: confiteor, zelum dei habent, sed non secundum scientiam.

imitare potius — crebro enim id ipsum repetamsanctam matrem tuam, cuius ego quotiens recordor, uenit in [*]( 1 Persius I 32-33. 35 18 *Rom. 10, 2 ) [*]( 1 humerus K omeris s hy(ιΨ)acinctina K\'If hy(a s.l.add.m2)cintina G iacinth(tB)ina DB hyiacintima <P lena Ga.c.B, om. s 2 runcidulum G trancidulum s quoddam D lecota P 3 perscrepit W perstripet (st ex sc) K. teneros sublantat G 4 consonant P corns G subselia G 5 ordines ΦΨet rodunt et roduntur B pr. et om. <P aduersus D 6 aliut K aliquid B 7 non om. cP 8 qui] quid T peccoris B gregis D 9 est ign. B regioni s mon. ill. D illius] illud <P 10 laudanda est D ueneratione (ex -nes D) KDCP uenerationem W sacerdotis y detrahet Gfi 12 non s. I. cP 13 nunc quam s exortaturius s litt.] aepistulas s postolaris KØ 14 ambigeris KØ sed om. s nequitia D nequitias y 15 portat 1F ac pium] accipiunt KY ac] et B 16 intellegeris K et intellegeris s amore D 17 non om. G conscede cP 18 profiteor K\'i\' caelum s habet Ka.c.m2ΦΨ 19 imit.-472, 1 Christ.] studeamns imitare uiros illos, quibus et e 20 quotiensque s quoties g )

uestium atque in cunctis sermo moderatus. pater tuus, quem ego honoris causa nomino — non quia consularis et patricius, sed quia Christianus est —, inpleat nomen suum et laetetur filiam Christo se genuisse, non saeculo; quin potius doleat, quod et uirginitatem frustra amiseris et fructus perdideris nuptiarum. ubi est maritus, quem tibi dedit? etiamsi amabilis, etiamsi bonus fuisset, mors finisset omnia et copulam carnis soluisset interitus.

arripe, quaeso, occasionem et fac de necessitate uirtutem. non quaeruntur in Christianis initia, sed finis: Paulus male coepit, sed bene finiuit; Iudae laudantur exordia, sed finis proditione damnatur. lege Ezechiel: iustitia iusti non liberabit eum, in quacumque die peccauerit, et inpietas jnpii non nocebit ei, in quacumque die conuersus fuerit ab inpietate sua.

ista est scala Iacob, per quam angeli conscendunt atque descendunt, cui dominus innititur lassis porrigens manum et fessos ascendentium gressus sui contemplatione sustentans. sed, sicut non uult mortem peccatoris, tantum ut reuertatur et uiuat, ita tepidos odit et cito ei nausiam faciunt. cui plus dimittitur,. plus diligit. [*]( 4 cf. Cicero Phil. II 30 13 Ezech. 33, 12 17 cf. Gen. 28, 12-13 20 cf. Ezech. 33, 11 21 cf. Apoc. 3, 16 cf. Luc. 7, 47 ) [*]( 1 eius om. S xpo KXF elemosyna GD elymosina e e(aeΦ)le(ιΦΨ)mosy( ιΦΨΒ)nae KQWB eleemosynae S 2 et om. S nest. et cord. S 3 et om. 0 uestigium 0 adque eGK sermo om. 1/1 mode- ratius tpa.r. decoratus e 4 quia om. 0 5 et om. S 6 xpo se fil. gen. D xpm <P se om. GS gen. xpo S saeculum 1/1 7 amiserit Kp.c. perierit B 9 fuisse 1/1 mors finissit s. I. K finissit K finis et D rapuisset S 10 int. solu. B occass. Gp.c. occans, K 11 necessitatem Ka.c.Φ 12 fines G incepit B Iudae-damn. in mg. inf. K 13 exordia] initia KT hiezechiel tp in hiezechihel D ezechielem S 14 liberauit GI/I in om. D quicumque D 16 ista] ita 1/1 17 consc.] ascendunt D 18 lapsis DB fessus 1/1 19 gradus S 20 se uertatur D couuertatur s et] ut 1/1 21 nausam G nausium 1/1 nauseam B )

Meretrix illa in euangelio baptizata lacrimis suis et crine, quo multos ante deceperat, pedes domini tergente seruata est. non habuit crispantes mitras nec stridentes calceolos. nec orbes stibio fuliginatos, quanto foedior, tanto pulchrior. quid facit in facie Christianae purpurissus et cerussa? quorum alterum ruborem genarum labiorumque mentitur, alterum candorem oris et colli: ignes iuuenum, fomenta libidinum, inpudicae mentis indicia.

quomodo flere potest pro peccatis suis, quae lacrimis cutem nudat et sulcos ducit in facie? ornatus iste non domini est, uelamen istud antichristi est. qua fiducia erigit ad caelum uultus, quos conditor non agnoscat? frustra obtenditur adulescentia et aetas puellaris adseritur; uidua, quae marito placere desiuit et iuxta apostolum uere uiaua est, ninu naoet necessarium nisi perseuerantiam.

meminit pristinae uoluptatis, scit, quid amiserit, quo delectata sit: ardentes diaboli sagittae ieiuniorum et uigiliarum frigore restinguendae sunt. aut loquendum nobis est, ut uestiti sumus, aut uestiendum, ut loquimur. quid aliud pollicemur et aliud ostendimus? lingua personat castitatem et totum corpus praefert inpudicitiam.

Hoc quantum ad habitum pertinet et ornatum. ceterum uidua, quae in deliciis est, — non est meum, sed apostoli uiuens mortua est. quid sibi uult hoc, quod ait: uiuens mortua est? uiuere quidem uidetur ignorantibus et non [*]( 1 cf. Lac.. 7, 37—50 13 cf. I Tim. 5, 3 22 I Tim. 5, 6 ) [*]( 1 mer.] maria B 2 multis \'F pedis (dis s. l.) K tergens DB saluata D 3 mytras G calciolos D calceolas F calceilos (uoluit calciolos) Bp.c.m2 alt. nec om. G 4 ovbis K (ex urbis) <P iu{ex o m2)- liginatus K fngilinatos s faedior TB fedior GD tanto om. G pnlcrior D 5 caerussa K1\' 6 roborem K&F 7 colle s ignis KDXF igne s 9 sulcus Ka.c.Ø deducit G faciem D 11 agnosc D\'F agnuscit s 12 ostenditur D adulisc. ΦΨ adolesc. B 13 uere] quae uere XF 15 quo] quod D quid G 16 diabuli s zabuli JCII rigore S 17 restringendae B extinguende s ut] et Ka.c.m2xF 19 percontat G profert DB presest s 20 inpudicitia G 21 hac s, om. B 22 diuitiis D 23 quid—est] spat. uac. in s hoc om. B )

anima enim, quae peccauerit, ipsa morie- f tur. quorundam hominum peccata manifesta sunt praecedentia ad iudicium, quosdam autem et subsequuntur. similiter et facta bona manifesta sunt et, quae aliter se habent, abscondi non possunt. quod dicit, istius modi est: quidam tam libere et palam peccant, ut, postquam eos uideris, statim intellegas peccatores; alios autem, qui callide occultant uitia sua, ex sequenti conuersatione cognoscimus.

similiter et bona apud alios in propatulo sunt, in aliis longo usu discimus. quid ergo necesse est nos iactare pudicitiam, quae sine comitibus et adpendiculis suis, continentia et parcitate, fidem sui facere non potest? apostolus macerat corpus suum et animae subicit imperio, ne, quod aliis praecipit, ipse non seruet: et adulescentula feruente cibis corpore de castitate secura est?

Neque uero haec dicens condemno cibos, quos deus creauit ad utendum cum gratiarum actione, sed iuuenibus et puellis incentiua esse adsero uoluptatum. non Aetnaei ignes, non Uulcania tellus, non Ueseuus et Olympus tantis ardoribus [*]( I 1 cf. Rom. 6, 11 2 Ezech. 18, 4 3 I Tim. 5, 24-25 13 cf. \' I Cor. 9, 27 17 *I Tim. 4, 3 ) [*]( 2 enim om. S 3 quor.-iud. bis XF 4 et om. D subaec. DB 5 sim.—possunt om. D sim.] add. autem B 6 et-possunt om. G habent] add. et <P possunt] sunt <P 7 quid <P dicitis Ka.c.Ψ huius B 9 callidae KD ex] et <P 10 ignuscimus <P sim.—disc. in mg. B et bona apud alios in propatula praeter tula in ras. m2 B aliquos D 11 usi <P uos D 12 appendiculis G adpendicibus KW ad(p)pendiciis (s in ras. m2 B) D<PB 13 continentiae iP et om. \'1\' parcitatem G 14 subicit bis <P 15 alios <P praecepit G ipsi <P adulisc. ΦΨ adolesc. S 17 hoc Ba.c.m2 contemno Kp.c.m2$contempno B 19 adsero esse GD aufero s uoluptatum s. l. K uoluntatum W aethinei (pr. i eras.) e aetnei K aethnei W ethnei D etnici <P ethnae GB ignes ep.c.G ignis cet. 20 uulgania <P bulcania GD uulcani e ueseuus e (eu in ras.) B uaesulus K (ius ex luus) uaesolus W nesubius 0 besubiua G (be ex ue vi2) D et 01.] olymphusque e olimpus GKD<P\'l\'B )

auaritia calcatur a plerisque et cum marsuppio deponitur; maledicam linguam indictum emendat silentium; cultus corporis et habitus uestium unius horae spatio commutatur; omnia alia peccata extrinsecus sunt et, quod a foris est, facile abicitur: sola libido insita a deo ob liberorum creationem, si fines suos egressa fuerit, redundat in uitium et quadam lege naturae in coitum gestit erumpere.