Epistulae

Cernis me scripturarum amore raptum excessisse modum epistulae et tamen non inplesse, quod uolui. audiuimus tantum, quid nosse, quid cupere debeamus, ut et nos quoque possimus dicere: concupiuit anima mea desiderare in stificationes tuas in omni tempore. ceterum Socraticum illud inpletur in nobis: \'hoc tantum scio, quod nescio\'.

tangam et nouum breuiter testamentum: Mattheus, Marcus, Lucas, Iohannes, quadriga domini et uerum cherubin, quod interpretatur \'scientiae multitudo\', per totum corpus oculati sunt, scintillae micant, discurrunt fulgora, pedes habent rectos et in sublime tendentes, terga pennata et ubicumque uolitantia. tenent se mutuo sibique perplexi sunt et quasi rota in rota uoluuntur et pergunt, . quocumque eos flatus sancti spiritus duxerit.

Paulus apostolus ad septem scribit ecclesias — ectaua enim ad Hebraeos a plerisque extra numerum ponitur —, Timotheum instruit ac Titum, Philemonem pro fugitiuo famulo [*]( 8 Ps. 118, 20 9 cf. Cic. Acad. II 74 12 cf. Ezech. c. 10 ) [*]( 1 turba illa Â. illa om. DS 2 discr. Â. descr. cet. leuitarumque Â. et leuitarum Z israhelis GP israhel Â. israhelitis ZDS 3 prosil- torum X perlitorum G ac per sing. om. ZD et] ac s 4 diuisa] uisa ZD pr. in et praeferunt om. X medula Â. 5 scribturaramque G raptum et P excisse Â. 6 tamen] tunc Za.c. inpleuisse X,Dp.c.m2 7 quod-quod S debemua Â. ut om. Â. et om. S 8 desid. om. X 10 tanto hoc 2 11 mattheus GP matheus cet. 12 lucas et GPS iohannis À. quadrige S ceru- bjrm Z hirubin X cherub S qui X 14 sunt om. P scintillas P micantibus G emicant S currunt G falgora XP fulgura cet. 15 in om. G pinnata G ubicumque X ubi Z ubique cet. 16 mutuo] motu (super o scr. or; fort. uoluit in ortu) X ibique X proplexi Z alt. rotam D 17 uolitantnr S spir. sancti Z .18 per- duxeiit 2DS apostolos X eccl. scr. s scripsit ;, 19 Hebr.] add. quae X 20 ac Tit.] actum Ga.c.m2 ac] a X philom. P filom. À. filomenem S filim. D )

Actus apostolorum nudam quidem sonare uidentur historiatn et nascentis ecclesiae infantiam texere, sed, si nouerimus scriptorem eorum Lucam esse medicum, cuius laus est in euangelio, animaduertimus pariter omnia uerba illius languentis animae esse medicamina.

Iacobus, Petrus, Iohannes, ludas septem epistulas ediderunt tam mysticas quam succinctas et breues pariter et longas: breues in uerbis, longas in sententiis, ut rarus non in earum lectione caecutiat.

Apocalypsis lohannis tot habet sacramenta, quot uerba. parum dixi et pro merito uoluminis laus omnis inferior est; in uerbis singulis multiplices latent intellegentiae.

Oro te, frater carissime, inter haec uiuere, ista meditari, nihil aliud nosse, nihil quaerere, nonne tibi uidetur iam hic in terris regni caelestis habitaculum? nolo offendaris in scripturis sanctis simplicitate et quasi uilitate uerborum, quae uel uitio interpretum uel de industria sic prolatae sunt, ut rusticam contionem facilius instruerent et in una eademque sententia aliter doctus, aliter audiret indoctus.

non sum tam [*]( 1 dicere Â. scribere cet. 2 uidetur son. S uidetur λDS,Σa.c.m2 3 si 8. I. X 4 est s. I. Z 5 animaduertemus Gg pariter om. S animae lang. codd. praeter X 6 medicinam ZS iohannis X iudas apostoli S 7 quam PS tam GZD, om. Â. 8 alt. et] ac GP lungas utroque loco Â. sententis Â. 9 rarus] mut. in gnarus m. ree. G; add. inueniatur qui Â. sit qui ZDS in om. ZDS eorum P caecutt. G cecut. X caecuc. Pp.c. cecuciet S concutiatur Z in ras. D 10 paruum Â. et pro GPS et Â. pro ZD 12 multiplicae Z 13 meditare Za.e.D 14 quaere X tibi s. I. X uidetur om. X hiuc D 15 habitaculum ex habitare P nolo-19 ind.] ideo scripturae dininae simplici sermone conscriptae sunt, ut rustica contentione facilius quis euitare possit et ne (eras.) unam eandem (add. q in mg. m2) sententiam aliter doctus, aliter audiret indoctus F 16 et om. ZD 17 interpretatur Â. de om. P prolata ZDS 18 contentionem ZD (rf. supra ad 15 F) instruent (sic) Â. instituerent S 19 audiret orn. X iudoctas ex doctus X non sum-sunt] stultus et petulans est, qui se omnia scriptararum sacramenta nosse iactauerit et eorum fructus ad plenum capere, quorum radices in caelo sunt r tam om. Â. )

Obuiis te manibus excipiam et, ut inepte aliquid ac de Hermagorae tumiditate effutiam, quidquid quaesieris, tecum scire conabor. habes hic amantissimum tui fratrem Eusebium, qui litterarum tuarum mihi gratiam duplicauit referens honestatem morum tuorum, contemptum saeculi, fidem amicitiae, amorem Christi. nam prudentiam et eloquii uenustatem etiam absque illo ipsa epistula praeferebat.

festina, quaeso te, et haerentis in salo nauiculae funem magis praecide, quam solue. nemo renuntiaturus saeculo bene potest uendere, quae contempsit, ut uenderet. quidquid in sumptus de tuo tuleris, pro lucro conputa. antiquum dictum est: auaro tam deest, quod habet, quam quodnonhabet-credenti totus mundus diuitiarum estinfidelis autem etiam obolo indiget.

sic niuamus quasi nihil habentes et omnia possidentes. uictus atque uestitus [*]( 4 cf. Matth. 7, 7 etc. 8 cf. Cic. de inuent. 18 17 Pablilius Syrus 628 Woelfflin 18 *Proo. 17, 6 19 *II Cor. 6, 10 cf. I Tira. 6, 8 ) [*]( 1 pr. et] aut 2 habes D 2 in terra λς, om. cet. 3 sed-rero GP sed eniti me fero S sedenti me praefero ZD sedenti me proferre (ex proferri m2) X magistro Â. renuens λς 4 dabitur X aperietnr ex dabitur Â. 5 disc.-caelo] illa studeamus discere in terris, quorum nobis notitia perseueret (et ex it m2) in caelis r nobiscum 2 perseuerit ra.c.m2Â. 7 obuius te DS obiste X ut om. Â. ac om. S 8 armagore Â. armagori D ermagori 2 effut. (t ex 11) G effutt. P efluc. S effug. Â. effundam ZD 9 hlc Â. amantis Â. 10 reuerens Â. 11 contemtura G contentum S 12 eloqui Ga.c.Â. 13 ipsa om. 2DS proferebat 2, om. X festino S 14 herenti 2S,Da.c.m2 herentem Dp.c.m2 solnere Â. 15 uendere] uidere ra.c.m2X contemsit G 16 ut uenderet om. T de tuo om. X tulleris X 18 quam] quem F quod s. l. m2 Z non s. I. m2 D 19 est om. P etiam] uno ;. obelo Â. uiu (seq. ras. 4 litt.; in mg. m1 amns) /. quasi] tamquam DS 20 adque G,2a.c. et DS festitus /. )

Obsecras litteris et suppliciter deprecaris, ut tibi rescribam, immo scribam, quomodo uiuere debeas et uiduitatis coronam inlaeso pudicitiae nomine conseruare. gaudet animus, exultant uiscera, gestit affectus hoc te cupere esse post uirum, quod sanctae memoriae mater tua Titiana multo fuit tempore sub marito, exauditae sunt preces et orationes eius. inpetrauit in unica filia, quod uiuens ipsa possederat.

habes praeterea generis tui grande priuilegium, quod exinde a Camillo uel nulla uel rara uestrae familiae scribitur secundos nosse concubitus, ut non tam laudanda sis, si uidua perseueres, quam execranda, si id Christiana non serues, quod per tanta saecula gentiles feminae custodierunt. [*](e = Parisinus nouv. acq. lat. 446 s. VI (continet p. 467, 4 in breui-6 adnlescentia; 468, 4 honora-6 creatorem; 469, 12 ridiculum-470, 2 sanguine suo; 471, 19 imitare -472, 3 moderatas; 472, 11 non quaeruntur-13 damnatur; 474, 19 non Aetnaei- 475, 11 obseruare; 477, 4 nobis non-478, 2 legendum sit). ) [*](G = Neapolitanus VI. D. 59 s. VII (continet epistulam usque ad p. 480, 16 animos). ) [*](K = Spinaliensis 68 s. VIII. ) [*](D = Vaticanus lat. 355 + 356 s. IX-X. ) [*](tP = Guelferbytanus 4156 s. IX-X. ) [*](W — Augustodunensis 17 A s. X. ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII.- ) [*]( 2 ad eufemia (sic) e incipit alia ad furiam eiusdem feliciter G ad furiain de uiduitate seruanda cet.; Hieronymi nomen exhibent tituli in G (eiusdem) et D 3 obsecra.s K obsecro cP litteras cP et om. cP supliciter G scrib. immo rescr. S 6 te cup. om. cP cupire Dp.c.m2 post] po D 7 ticiano cP temp. fuit B 8 eius et or. D et om. 0 inpetr.] add. ut adipisceretur S 9 ipsa uiuens B possiderat KD posiderat 0 10 camilla Ψ p.c. camelo cP 11 a nulla G secundo D concubitos W concuuitos G concupitos K 12 perseueris K perseueraueris cP 13 execrando 0 14 custodieris 0 )

Taceo de Paula et Eustochio, stirpis uestrae floribus, ne per occasionem exhortationis tuae illas laudare uidear, Blesillamque praetereo, quae maritum suum, tuum secuta germanum in breui uitae spatio tempora uirtutum multa conpleuit. atque utinam praeconia feminarum imitarentur uiri et rugosa senectus redderet, quod sponte offert adulescentia! sciens et uidens in flammam mitto manum: adducentur supercilia, extendetur brachium iratusque Chremes tumido desaeuiet ore.

consurgent proceres et aduersum epistulam meam turba patricia detonabit me magum, me seductorem clamitans et in terras ultimas asportandum. addant, si uolunt, et Samariten, ut domini mei titulum recognoscam. certe filiam a parente non diuido nec dico illud de euangelio: sine mortui sepeliant mortuos suos. uiuit enim, qui credit in Christo, et, qui in illum credit, debet utique, quomodo ille ambulauit, et ipse ambulare. [*]( 8 Horat. a. p. 9A 12 cf. Ioh. 8, 48 13 *Luc. 9, 60 etc. 14 cf. Ioh. 11, 25 15 *I Ioh. 2, 6. ) [*]( 1 taceo] decita s eusthocio K estochium G eusth(h s.l.)ochiae W austochia s styrpis GK 2 nec W exortationis Gp.r.D&B 3 blaes. S blesilla quoque <P secuta germ. (ta ger in ras. m2) B secutum s 4 in breui-6 adul.] multi iuuenes (es ex is m2) seruientes (es ex is m2) deo et caelebriter ex hac luce migratis ita uiam domini gressu praepeti cucurrerunt, ut in breui uitae spacium tempora uirtutum multa conplerent. adque utinam praeconia iouenum imitarentur senes (es ex is m2) et rugus ac senectus redderet (et ex it m2), quod sponte offert adolescentia (ole ex uli m2) e breui uitaej breuitatis ØB breuitate D brebis atis G (ex brebitatis, uoluit breuis aetatis) uita K spatii D 5 adque GK utinam] ut in D praeconio s praeconomiam (in mg. praeconium) T imitentur G imitatur s et] ut G 6 sen.flammam] sema y adulesc. GKD adulisc. s adolesc. e (ole ex uli m2) B 7 flamma GK 8 expenditur s cremes G terentianus cremes B tremens KDI[F 9 desaeuit G desiuet s delitigat Horat. I. c. et om. S aduersus KDΨ 10 denotauit G 11 deportandum S 12 et om. D samaritS B samaritan. s 13 parentem G non om. D sine] add. ut S 14 sepelliant G sepiliant K mortuos] mortuus K 15 xpm S illo D 16 ille] et ille <P ) [*]( 30* )

Facessat inuidia, quam nomini Christiano maledicorum semper genuinus infigit, ut, dum probra metuunt, ad uirtutes non prouocent. exceptis epistulis ignoramus alterutrum, solaque causa pietatis est, ubi carnis nulla notitia est. honora patrem tuum, sed, si te a uero patre non separat.

tam diu scito sanguinis copulam, quam diu ille suum nouerit creatorem; alioquin Dauid tibi protinus canet: audi, filia, et uide et inclina aurem tuam et obliuiscere populum tuum et domu-m patris tui; et concupiscet rex decorem tuum, quia ipse est dominus deus tuus, grande praemium parentis obliti: concupiscet rex decorem tuum.

quia audisti, quia uidisti, quia inclinasti aurem tuam et populi tui domusque patris oblita es, idcirco concupiscet rex decorem tuum et dicet tibi: tota pulchra es, proxima mea, et macula non est in te. quid pulchrius anima, quae dei filia nuncupatur et nullos extrinsecus quaerit ornatus? credit in Christum et hac ambitione ditata pergit ad sponsum eundem habens dominum, quem et uirum.

Quid angustiarum habeant nuptiae, didicisti in ipsis nuptiis et quasi coturnicum carnibus usque ad nausiam [*](4 Ex. 20, 12 7 *Ps. 44, 11-12 14 *Cant. 4, 7 20 cf. Num. 11, 20 ) [*]( 1 nomine <P maledictorum D male orum Bp.c.m2 2 genuinos 0 infigit] add. libor G dum s. 1. m2 K probra] praua KW pro- brant 0 met(t s.l.m.2)uant K uirtutem Ka.c.m2 3 prouocentur Ba.r.s que] quae G, om. B 4 causa] causaque <P nullaque s est s. l. m2 K 5 a uero] aureo s patre] apatreT speraret s diu om. 1\' cItoT 7 alioqui S tibi dauid B canit ΚΨ cadet Φ 8 populi tui G tuum om. D\'F 9 concupiscit K9 10 quia] quoniam DB ipse om. W deus om. K 11 obl. par. B paren- tes K concupiscit G<P 12 pro quia] qui s aurum s tuam om. 0 13 et domus B patris] add. tui WB concupiscit GK concupisC B 14 dicit GK pulcra DØ 0 proxima <P amica B 15 mac. mea s in te non est <P pulcrius DB 16 filia dei KT nullus K millus 0 ornatos Ka.c.m2 amplexus D 17 xpo KDW baec KP 20 et om. G nauseam B )