Epistulae

quam ob rem et uas electionis de uirginibus se dicit domini non habere praeceptum, quia contra naturam, immo ultra naturam est non exercere, quod nata sis, interficere in te radicem tuam et sola uirginitatis poma decerpere, nescire torum, omnem uirorum horrere contactum et in corpore uiuere sine corpore.

Neque uero inmoderata tibi imperamus ieiunia et inormem ciborum abstinentiam, quibus statim corpora delicata franguntur et ante aegrotare incipiunt quam sanctae conuersationis iacere fundamenta. philosophorum quoque sententia est μεσότητας ἀρετάς, ὑπερβολὰς κακίας εἶναι, quod Latinus ita potest sermo resonare: moderatas esse uirtutes, excedentes modum atque mensuram inter uitia reputari.

unde et unus de septem sapientibus: ne quid, ait, nimis. quod tam celebre factum est, ut comico quoque uersu expressum sit. sic debes ieiunare, ut non palpites et respirare uix possis et comitum tuarum uel porteris uel traharis manibus, sed, ut fracto corporis appetitu nec in lectione nec in psalmis nec in uigiliis solito quid minus facias. ieiunium non perfecta uirtus, sed ceterarum uirtutum fundamentum est et sanctificatio atque pudicitia, sine qua nemo u i debit deum, gradus praebet ad summa scandentibus nec tamen, si sola fuerit, uirginem poterit coronare. legamus euangelium 3 sapientium et stultarum uirginum, quarum aliae cubiculum ingrediuntur sponsi, aliae bonorum operum oleum non habentes extinctis lampadibus excluduntur. latus est super ieiuniis campus, in quo et nos saepe cucurrimus et multorum proprii habentur libri, ad quorum te mittimus lectionem, ut discas, quid boni habeat continentia et quid e contrario mali saturitas. [*]( 2 cf. Act. 9, 15 cf. I Cor. 7, 25 11 cf. Bonitzii index Aristot. s. u. flS- o6ti]s et vneepo).fJ 13 unus de sept. sap.] = Chilo Lacedaemonius 15 comico quoque uersu] = Terent. Andria 61 20 Hebr. 12,14 22 cf. Matth. 25, 1-12 ) [*]( 1 et in hum. corpore B imperatur (s.l. 1 suadetur m2D) ARD 5 thorum Ap.c.m2B 6 horrore Aasa.c.m2 7 enormem Ap.c.m2B 8 cyborum J.58 11 graecis uerbis haec latina superscripsit Am2: moderatas uirtutes supra modu malitias esse MECOTHCAC B EMECOTHETAC D EMECOTNETAC (NE exp.,s.l.H) A AIMECQTEICTAC m 12 esse del.m2A excidentes A fda.c.m2,D excedentia B 14 tam] tamen Aa.c.D 15 comico quoque ex comissoque m2A comiqcoque (pr. q eras.) D 16 pr. et s.l.m posteris Asa.c.m2 17 nec] ne D 21 summum ascendentibus B 23 sponsi ingred. g )

Imitare sponsum tuum: esto auiae matrique subiecta. nullum uirorum — et maxime iuuenum — nisi cum illis uideas. nullum scias, quem illae nesciant. saecularis quoque sententia est: eadem uelle et eadem nolle, ea demum firma amicitia est. ut adpeteres uirginitatem, ut Christi praecepta cognosceres, ut scires, quid tibi expediret, quid eligere deberes, illarum te exempla docuerunt, sancta domi instruxit conuersatio.

non igitur solum tuum putes esse, quod tuum est, sed et earum, quae suam in te expressere pudicitiam et honorabilium nuptiarum cubilisque inmaculati pretiosissimum germinauere te florem, qui perfectus afferet fructus, si humiliaueris te sub potenti manu dei et scriptum semper memineris: superbis deus resistit, humilibus autem dat gratiam.

ubi autem gratia, non operum retributio sed donantis est largitas, ut inpleatur dictum apostoli: non est uolentis neque currentis sed miserentis dei. et tamen uelle et nolle nostrum est; ipsum quoque, quod nostrum est, sine dei miseratione non nostrum est.

Eunuchorum quoque tibi et puellarum ac seruulorum mores magis eligantur quam uultuum elegantia, quia in omni sexu et aetate et truncatorum corporum uiolenta pudicitia animi considerandi sunt, qui amputari nisi Christi timore non possunt. scurrilitas atque lasciuia te praesente non habeat locum. numquam uerbum inhonestum audias aut, si audieris, non irascaris. perditae mentes hominum uno frequenter leuique sermone temptant claustra pudicitiae. ridere et rideri saecularibus derelinque; 2 grauitas tuam personam decet. Catonem quoque — illum dico censorium et uestrae quondam urbis principem —, qui in extrema [*](1 cf. Luc. 2, 51 4 Sallust. Catil. 20, 4 9 cf. Hebr. 13, 4 12 *Iac. 4, 6 15 *Rom. 9, 16_ ) [*]( 4 et] atqueB 5peteresB 6pr. quidexquodm2.il elegere A>sa.c.m2,D 7 domi] dni B 8 putes tuum g 9 pr. et om.AB 10 cubiculique B germen habe (corr. in habuere m2)B 11 perfectos Ap.c.m2B afferret B 16 dei mis. g 17 uelle] et uelle 93 nolle non A ipsum-18 nostrum est om.AD ipsumque, quod nostrum est in mg.m2^ ipsum quoque B ipsumque 93 18 nostrum non f 20 elegantur A$a.c.m2,D uultum A eligantia 5sp.c.m2 21 pr. et s.i.93 23 scurril. S3p.c.m2 scuril. cet. habeant g 24 irasc.] inesceris g (sed cf. p. 193, 7 sqq.) 25 mentis homines g 28 censorinum B in om.ç )

Superfluum reor te monere contra auaritiam, cum generis tui sit et habere et calcare diuitias et apostolus doceat auaritiam esse idolorum cultum dominusque respondeat sciscitanti: magister bone, quid boni faciens itam aeternam possidebo? si uis esse perfectus, uade, uende omnia, quae habes, et da pauperibus et habebis thesaurum in caelis et ueni, sequere me.

apostolici fastigii est perfectaeque uirtutis uendere omnia et pauperibus distribuere et sic leuem atque expeditum cum Christo ad caelestia subuolare. nobis, immo tibi diligens credita est dispensatio, quamquam in hoc omni aetati omnique personae libertas arbitrii derelicta sit. si uis, inquit, esse perfectus: \'non cogo, non impero, sed propono palmam, ostendo praemia; tuum est eligere, si uolueris in agone atque certamine coronari\'.

et consideremus, quam sapienter sapientia sit locuta: uende, quae habes. cui ista praecipiuntur? nempe illi, cui dictum est: s i uis esse perfectus. non partem bonorum tuorum uende, sed omnia. [*]( 2 cf. Cicero de fin. V 92; Tusc. III 31. Lucilius 1299 et 1300 Marx 5 cf. II Petr. 1,13 7 Ps. 4, 5 8 Eph. 4, 26 12 cf. Eph. 5, 5 14 *Matth. 19,16 15. 22. 27 *Matth.l9, 21 24 cf. II Tim. 2, 5 26 Matth. 19, 21 ) [*]( 1 non] nec 33 disperauit A$Sa.c.m2,D 2 et m. crassum 1ss.l.m2,g quem B, om.AD; post discere quaedam excidisse apparet 3 lucilius B lucius cet. affecta A 4 auremque Bp.c. 8 edisserens B 9 occidam D 10 irae] iracundiae AD inponere %5p.c.m2g 11 contra ex super 23 13 cultu D 15 perf. esse B 16 uade et B 18 apostoli(ci add.s.l.)D fastigiae ADa.c.m2 21 omnia D 22 relicta g 23 perf. esse B 24 elegere ASaa.c.m2,D 26 cui ista cui B 27 nempe (empe in ras. m2) B si s.l.m2A ) [*]( LVI. Hieron. Epist. III, Hilberg. ) [*]( 13 )

in Actibus apostolorum, quando domini nostri adhuc calebat cruor et feruebat recens in credentibus fides, uendebant omnes possessiones suas et pretia earum ad apostolorum deferebant pedes, ut ostenderent pecunias esse calcandas; dabaturque singulis, prout opus erat.

Ananias et Saphira, dispensatores timidi, immo corde duplici et ideo condemnati, quia post uotum obtulerunt quasi sua et non eius, cui semel ea uouerant, partemque sibi iam alienae substantiae reseruarunt metuentes famem, quam uera fides non timet, praesentem meruere uindictam non crudelitate sententiae sed correptio-. nis exemplo. denique et apostolus Petrus nequaquam inprecatur eis mortem, ut stultus philosophus calumniatur, sed dei iudicium prophetico spiritu adnuntiat, ut poena duorum hominum sit doctrina multorum.

ex eo tempore, quo uirginitati perpetuae consecrata es, tua non tua sunt, immo uere tua, quia Christi esse coeperunt, quae auia uiuente uel matre ipsarum arbitrio dispensanda sunt. sin autem obierint et somno sanctorum requieuerint — scio enim et illas hoc optare, ut te habeant superstitem —, cum aetas maturior fuerit et uoluntas grauior firmiorque sententia, facies, quod tibi uisum fuerit, immo quod dominus imperarit, scitura nihil te habituram, nisi quod in bonis operibus erogaueris.

alii aedihcent ecclesias, uestiant parietes marmorum crustis, columnarum moles aduehant earumque deaurent capita pretiosum ornatum non sentientia, ebore argentoque ualuas et gemmis aurea uel aurata distinguant altaria — non reprehendo, non [*](1 Matth. 19, 21 6 cf. Act. 4, 34-35 9 cf. Act. 5, 1-11 ) [*]( 2 luxoriam A5aa.c.m2 3 sit siue cogn. g 4 nisi] quam g 5 actis g 9 prout cuique g annanias 58 10 Sapphira g 12 iam om.A reseruauemnt g 13 timet et B 14 metuere Bp.c. credulitate A correctionis A,93p.c. 16 phil.] Porphyrius g 17 prophetiae (ex -tia m2)A 18 quod D 19 es] seq. si A(exp.)D tua sunt] sunt tua B quia] qui D 22 et illas hoc 23 B in illis hoc AD et hoc illas g 23 et s,158 24 imperat AD,Bp.c. 25 habitumm Aa.c.m2D 27 adueant A,Da.c. capta D precioso ornatu Bp.c.m2 28 sentientia Ap.c.m? sentienti cet. 29 aurea uel om.B )