De fide Contra Manicheos

Cupiditas autem in unoquoque homine est non naturalis, sed uoluntaria ideoque dixit "quam quidam adpetentes". quod enim adpetendo habetur, si non adpeteretur, non haberetur. nam et dominus ostendens, quod in hominis potestate sit, ait: ant facite arborem bonam et fructum eius bonum; aut facite arborem malam et fructum eius malum. inactibus etiamconscriptis aLencio, quos ipsi accipiunt, sic scriptum est: etenim speciosa figmenta et ostentatio simulata et coactio uisibilium ne quidem ex propria natura procedit, sed ex homine, qui per se ipsum deterior effectus est per seductionem. ipse etiam Manichaeus non potuit nisi fateri animas. etiam quas dicit ad dei substantiam pertinere, propria uoluntate peccare. nam sic in secundo Thesauri libro dicit: hi uero, qui neglegentia sua a labe praedictorum spiritunmpurgari se minime permiserintmandatisquediuinis ex integro parum obtemperauerint legemque sibi a suo liberatore datam seruare plenius noluerint neque, ut decebat, sese gubernauerint et cetera. item in epistula Fundamenti. sic dicit de illis animabus: quae mundi amore errare se a priore lucida sua natura passae sunt atque inimicae lumini sancto extiterunt aperteque in perniciem sanctorum [*]( 8 I Tim. 6, 10 14 Matth. 12, 83 ) [*](1 habendo] canendo F 2 et ingenitum] et ienitum P 4 contrarifl P numł non FVP 5 mediastrinns VP mediasti*uns (r in i corr. et i er.) F contemptibilia est] contẽplacionesua contSplabilis sit P 6 mediastrinus VP est imperator) et imperator ent P » qua V 9 pererrauerunt VPMF 11 hunoquoque-P 12 uoluntarię V uoluntaria (a ex e m. 2 carr.) F 15 fructus V 16 Leutio V 17 haccipinnt P abus.... 18 coactio] quohactio P ne] nec P 21 animis (corr. m. 2) F substantia Y 22 peccare om. VF tesauri PF 23 hi (c er.) F negligentie (g alt. corr. m. 2 cx i) P negentia V sua a labej nue allaboreP 24 spirituum] spO VP purgari (a s.l.) F purgare P miiuine F permiserit P 25 legemquf V 26 liberato F 29 ne nature P lumine V lumine (i ex e corr.) F2 luminis P 80 pernicif V )

Rogo uos, ubi audiuntur haec uerba, dubitatis adhuc Manichaeum adactum esse confiteri esse peccatum propriae uoluntatis? non enim unum uerbum inde dixit. sed tam multa, ut quamuis graui somno raeraom excitaret. dixit: neglegentia sua; dixit: minime permiserint; dixit: parum obtemperauerint; dixit: seruare noluerint; item dixit: obsecutae sunt; dixit: se superari passae sunt; dixit: se obstrinxerunt; dixit: suis meritis id sibi conquirentes; dixit: neque enim futura haec cognoscere studncrunt atque ab isdem, cum tempus dabatur, se segregauerunt. et uos dubitatis dicere propria uoluntate peccari?

Iterum ipse dicit in eadem epistula: lucis autem succisiuam partem, hoc est animas peccatrices, et uos non dicitis peccare nisi gentem tenebrarum? sed quid de isto loquar, qui quamuis erraret, tamen euidentissima ueritate hoc conatus est dicere ? cum psum dominum nostrum Iesum Christum nolitis intellegere dicentem [*]( 2 etiam] enim P 8 electus VFl eandem F constitutus.F1V 5 et quiaj quia V malo se] malos VP ex superare V 6 male P 8 obstrixerunt P 10 configentur] confringentur PM 13 eadem V e*idẽ Ince (ift marg. a m 2 eadS) F relictae ) relicto V relicta F* 14 conquiren- tes] ñ querentes P 15 hisdem. FVP 16 se s. I. V segregauerunt VM 18 adaetum] edactum VF (in tnarg. m. 2 audactll siue sedatd F) & actum P 19 ut] in V qudluisomno uersum P 20 excitare P 21 permisef V permiserit P 28 supera V suis] se suis P 24 enim neque P 25 hisdem FV 26 et-peccari] om. FV 28 eapdem F • eandem FP epistols P succisiuaml subsitiuft P succiua M subsiciuam V subsiciuā (in marg. I succidius) F 81 uaritate P 82 dicentes P)

Peccare enim quid aliud est nisi in ueritatis praeceptis uel in ipsa non stare ueritate? quod Bi non uoluntate faciunt peccatores. iniuste iudicantur. pertinere autem et angelos ad iudicium, apostolus ostendit dicens: nescitis, quoniam angelos iudicabimus? non autem pertinerent ad iudicium, quo iudicantur, si non pertinerent ad peccatum, quo rei fiant, nec possint merito iudicari. non enim homines iusti de iustis angelis iudicaturi sunt, quibus similes erunt, sed utique de peccatoribus. malefacti sui ergo per cupiditatem quisque auctor est.

Est ergo in potestate. ut sit cupiditas: et ideo etiam malum in potestate est. in potestate ergo est, quod in uoluntate esse non debet; malum enim non potest esse natura nec substantia nec nita, quia haec bona sunt, in quantum sunt. sed et si aliquos natura- Uter dicimus malos, propter originem ueteris peccati dicimus, in quo iam nostra mortalitas nascitur. totum itaque quod uocatur malum in hominibus, peccatum est et poena. peccatum fit ab anima rationali, cui liberum uoluntatis arbitrium est; et poena infligitur iustitia dei, quae nihil facit iniuste. aduersus haec solita caecitate Manichaei latrant; et cum conuincuntur naturam non esse malum, sed in potestate esse hominis facere bene ant male, dicunt non esse animae liberam uoluntatem et non uident caecitatem suam.

Quis enim non clamet stultum esse praecepta dare ei, cui liberum non est, quod praecipitur facere, et iniquum esse eum damnare, cui non fuit potestas iussa conplere? et has iniustitias et iniquitates miseri non intellegunt deo se ascribere. sed quid uerum est nisi et dominum dare praecepta et animas liberae esse uoluntatis et malum naturam non esse, sed esse auersionem a dei praeceptis et esse iustum iudicium dei, quo damnet peccantes ?

Interea cum dicat idem Manichaeus deum omnibus bonis abundantem, nullo in regnis eius insignibus indigente [*]( .1 cf. Matth. 26, 41 7 1 Cor. 6, 3 ) [*](1 et ante diabolo om. V 2 iniastia V 3 nibilj omnino nihil M 7 iudicauimns (ca 8. I.) F 8 quod iudicarent P 9 quo rei] quod rei P possent M 11 dej om. VPM 13 potestate] cupiditate P 15 malum esse enim n. p. n; t. P uita] nicia P 16 qui hec uicia P 17 diximus aliquos P 20 uoluntati P 21 solita] sola P 22 conuincantur KP 25 clamat P 26 est] esse V inictl eum esse P est Y 27 cui non coida P 28 deo] d<h FV asscrihere F ascripere V 29 et dominum] ad do,m. P - 82 intereat V 38 nuUum VM indigentẽ VFP * )

Certe ergo a nullo umquam concuti uel moueri potuerunt regna dei Manichaei. si enim potuerunt, mentitus est dicendo non posse regna illa ab aliquo concuti. et si concussa sunt necessitate aut timore, non erit deus, qui sic concuti potuit. nam uidemus deum Manichaei secundum eundem Manichaeum malo necessitatis pressam, cum labes ac uastitas aduersus saecula eius inpenderet aliudque quod faceret non haberet, partem suam ad pugnam dedisse, ut uel hoc modo quietem lucis incolis conpararet. ipsa uero pars eius, hoc est de lumine lumen, de bono bonum, de sancto sanctum, de aeterno aeternum, de deo deus, de omnipotente omnipotens, corrupta sit, mortificata sit, conmixta sit per omnia mundi corpora a summo usque ad imum, a caelo usque ad stercora, ut et meretrices in theatris et in locis turpioribus turpiores habeant in se obpressum deum, qui liberari forte non possit. dicit enim in fine ipsius epistulae, unde unum capitulum iam posuimus, ipsam dei partem, quae conmixta est, non totam. posse reuocari ad pristinam libertatem.

Ecce uictoria, ecce triumphus, qualem fecit Manichaei deus. nam post amissam partem suam in luctu est, sicut Manichaeus idem dicit, uelum contra se habet, quod dolorem eius temperet, ne corruptionem partis suae uideat. hodie enim diuina quam commemorat substantia subiacet genti tenebrarum ut lutum figulo. hoc in eorum primo libro. Thesauri scriptum est. [*]( 1 infirmo V constitutu P 3 paulo] om. P uera F, (a corr. te e m. 2) F 4 magnahacuastitate P hac uastate (e corr. ex ae) V 5 lurgeret] anrgeret se fse s. I. add. m. 2) F 7 nnmen om VPM ac] hac P 8 quae FV quis P 11 dei] om. P 12 aliqua P 18 sic] si V uero Fl 14 deumj om. Y mala P 15 eids] huius P inpendereţ F* 16 aliudque] aliud FV quod om. M 17 inquolis P acompar.raF19 deus] deuni V omnipotens] omnipotenteP 21 assũmo P Itomo V hxmum V ad celum V stercora] terra Y 22 teatris PV 28 qui} om. P 24 fine FV iam] qui P parce ipsa dl por τãP 25 parte F 28 ammissam. F admissam P luctus P lucta M 29 quodl qui FP. dolore P .80 nec F patris sui P 51 lntum) nutum P 82 eorum (post thesauri) VPM thensaori (h s. I.) F )