Instructiones

Uox clamantis in deserto: parate uiam domini, omnis uallis inplebitur, et omnes montes et colles humiliabuntur, et erunt praua in directa.

Uallem quod dicit mundum istum demonstrat repletum Christi doctrina; montes autem et colles humiliati, perfidia scilicet diaboli et idolorum cultura quae in aduentu Christi humiliata sunt atque depressa; quod autem dicit: erunt praua in directa, hoc est gentilium prauitas, qui nunc recta itinera Christi ingrediuntur.

Cibus autem Iohannis erat locustae et mel siluestre; quae huius est interpretatio?

Locustas quas dicit populorum multitudinis demonstrat [*]( 1 Matth. 2, 11-12 15 Marc. 1, 3 24 ib. 1, f; ) [*]( 1 quomodo-tua sunt p. 123 l. 4 non leguntur nisi in S optulcrunt (et 2) sicu (sic) 2 inquid 3 murra 4 ab 6 praesagio //// (sic) 8 simulationem, Pitra in textu scripsit: sine inmolationem, in adnot. erit. proposuit: similatione 9 typus Pitra, tipsus, 10 ficuram 16ualles inpleuitur omnis 17 humiliauitur 20 scilicit que aduento 21 adque depraessa 22 itenera 28 egrediuntur, ingrediuntur scripsit Pitra 24 lucustae 25 interpraetatio 26 lucustas multitudines )

Et cum ieiunasset, inquit, Iesus, et postea esurisset, sicut euangelica lectio testatur dicens: dixit ad eum is, qui tentat: si filius dei es, dic ut lapides isti panes fiant. Iesus autem dixit ei: non in pane. uiuit homo, sed in omni uerbo dei. tunc adsumpsit eum, inquit, diabolus statuit eum supra pinnam templi dicitque illi: si filius dei es, mitte te deorsum, ut excipiant te angeli, ne offendas ad lapidem pedem tuum.

Secundum historiam facta sunt haec quidem; sed secundum allegoriam sentiendum est...... cum dicat euangelista; arbor autem bona crux est quae fructus uitae credentibus adtulit.

Omnis qui audit uerba mea et facit ea, similis est uiro sapienti qui aedificauit domum suam super petram: et descendit pluuia, aduenerunt flumina et inruerunt in domum illam, et non cecidit; fundata enim erat supra petram, et cetera quae sequuntur; quis sensus est?

Petra scilicet Christus, domum autem quam dicit habitaculum corporis nostri est; in hac igitur petra, hoc est in Christo, domum nostram aedificemus, et cum flumina et uenti uenerint, hoc est impetus persecutionis et procella, inpulsi non cadamus; arena autem non aliter quam heresis intellegitur, super hanc igitur arenam, id est super heresem, quique domum suam [*]( 4 Matth. 4, 2—6 16 ib. 7, 24-25. ) [*]( 1 figuram Pitra, figura, 2 dulcedinis Pitra, dulci his, 3 iohann//// (sic) 4 haec sequuntur praecedentia sine interuallo et sine inscriptione 4 inquid esurissit 6 his temptat 9 inquid pinna 13 historia 14 nonnulla excidisse iam Pitra cognouit, sed in cod. nulla exstat lacuna 16 uerba sequuntur sine interuallo 17 uero 18 discindit 20 petra 21 secantur qui 22 scilicit 24 uenerit 25 impitus 26 intellecuntur 27 harenam )

Ecce ego mitto uos sicut oues in medio luporum; estote itaque prudentes sicut serpentes et simplices sicut columbae.

Lupi persecutores sunt, oues autem christiani sunt qui tempore persecutionis a lupis coluntur. sed estote, inquit, arguti sicut serpentes. serpens in necessitate mortis suae dicitur caput suum custodire, corpus autem suum morti tradere. ita et nos caput nostrum, hoc est Christus, celemus confitendo, corpus autem nostrum lupis tradamus. columba uero ecclesia est cuius filii, quotiens ab hominibus occiduntur, exultant.

Reddite, inquit, quae dei sunt deo et quae Caesaris Caesari.

Iubemur in persecutione reddere quae Caesaris sunt Caesari, hoc est corpus. in quo habet potestatem, et reddere quae sunt dei deo, spiritum scilicet fidei.

Tunc, inquit, assimilabitur regnum caelorum decem uirginibus quae accipientes lampadas suas exierunt obuiam sponso et sponsae; quinque autem ex illis fatuae erant et quinque sapientes; fatuae autem acceptis lampadibus suis non\'adsumpserunt oleum secum in uasis suis cum lampadibus suis, et cetera.

Ex decem uirginibus quas dicit quinque nomina dicimus: spes, fides, caritas, castitas et eleemosyna. uasa autem habitationes earum sunt, hoc est homines in quibus habitant; [*]( 4 Matth. 10, 16 14 ib. 22, 21 19 ib. 25. 1-3 ) [*]( m. 1 edificauerit uedilicit necauerit 3 elico 4 dio (sic m. 2) e 5 stote (sic m. 2) prudentis 6 columbe 7 persecutures 8 stote (sic) inquid 10 morte 11 confitendum Pitra confitendo 14 inquid 15 cesaris 17 habit falso Pitra scribit: tradere 18 fidem 19 inquid asimilabitur 21 obiam 22 erat sapientis 23 non omissum 26 ex] et 27 elimosina 28 habitationis )

Nascetur, inquit, tibi filius, et uocabis nomen eius Iohannes, et multi super natiuitate eius gaudebunt; uinum et siceram non bibet.

Uinum quod Iohannes bibere prohibetur luxuria intellegitur, sicera autem dactuli succus est qui non aliud quam carnis dulcedinem habere intellegitur; proinde hoc genus procul spiritales effugat.

Suscipiens, inquit, dominus Iesus ait: homo quidam descendebat ab Hierusalem in Hiericho et incidit in latrones qui despoliauerunt eum et plagis inpositis relinquentes illum abierunt. quidam autem sacerdos descendebat uiam illam, et cum uidisset illum, praeteriit, similiter et leuites, cum uidisset illum, transgressus est. Samaritanus uero iter faciebat; ueniens et uidens eum miseritus est illi, et cetera.-

Hierusalem uisio pacis interpretatur, Hiericho autem saeculum est; homo autem qui descendebat ab Hierusalem in Hiericho Adam est, qui proiectus est a facie dei in saeculo et incidens in latrones, id est in diabolo qui eum despoliauit [*]( I 8 Luc. 1, 13-15 15 ib. 10. 30-33 ) [*]( 1 oleum plenas spiritalem gratiam uigelantia 2 obiam 3 uidissit 4 infedelitas 5 horum extinguntur 6 oleum] obum 8 nascitur inquid uocauis 10 bibit 11 iohannis 12 ex dactulia Pitra sucus 13 dulcidinem procol 14 ispiritalis 15 suscepiens inquid 16 discendebat 17 dispoliauerunt 18 habierunt 19 sacerdus 20 uidissit praeterit isimiliter 21 uidissit 22 misertus 24 interpraetatur 25 discendebat 26 hierico faciae 27 dispoliauit )

Ait Iesus: homo quidam habuit duos filios. et ait iunior: pater, da mihi portionem substantiae meae. et diuisit illis bona. et post paucos dies congregatis omnibus iunior filius profectus est in regionem longinquam et ibi dissipauit substantiam suam uiuendo luxuriose, et cetera.

Filios dicit duos, gentium et ludaeorum inducit parabolam. sed alius interior intellectus est, nam duo filii Adam et Christus intelleguntur; partem autem patrimonii paradisus est quem Adam acceperat, quam per luxuriam perdidit et per inoboedientiam. inquit: abiit in longinquam regionem, id est in saeculo proiectus; et cum porcis cibum sumebat utique cum gentibus. quod autem recordatus ad patrem reuertitur, hoc est, quod gentes quae Adam figuram habebant cognouerunt auctorem suum. stola autem qua indutus est uita scilicet quam diabolus ei ademerat per Christum reddita est. et anulum, inquit. in manu eius, hoc est fidem quam perdiderat; calciamenta uero uestigia munita demonstrat quae [*]( 11 Luc. 15, 11-13 22 (ib. 15, 16) 27 (ib. 15, 22) ) [*]( ,1 mortalitatia 8 moisen 6 infundendum 7 chrismam sagramentum 9 pro itaque Pitra in adnot. erit. proposuit: ita se ait nit 11 hab//// (sic) 14 omnebus filios 18 alios 20 perdedit et omissum est 21 inobedientiam inquid abiit (sic) 24 ficuram XXX 25 stola (sic) qua (sic) uita (sic) 26 scilicit 27 inquid fidemqtl (sic) )

Quae intellegentia est capituli illius quod apostolus proponit dicens: si autem iniquitas nostra iustitiam dei commendat, quid dicimus? numquid iniquus deus est qui infert iram? secundum hominem dico. absit. alioqui quo modo iudicabit deus mundum? si enim ueritas dei in meo mendacio abundauit in gloriam ipsius, quid adhuc ego tamquam peccator iudicor et non blasphemamur et sicut aiunt nos quidam dicere: faciamus mala, ut ueniant bona quorum damnatio iusta est?

Obscurissimus atque perplexus in apostolo locus et multis ad excutiendum proferendumque sensum uerbis indigens, nobis tamen pro festinatione sermonis artandus. dixerat supra: est autem deus uerax, omnis autem homo mendax, sicut scriptum est: ut iustificeris in sermonibus tuis et uincas, cum iudicaris. tum etiam adicit: si autem iniquitas nostra iustitiam dei commendat, quid dicimus? hic de testimoniis quae supra posuerat nascentem euentilat quaestionem et adiungit: numquid iniquus deus qui infert iram, id est uindictam? secundum hominem dico, hoc est secundum humanam elocutionem, quod quasi iniquum deum appellauerat, uel quod iram eius dixerat, cum passio in deum non cadat. absit: hoc est, absit ita credi, ut iniquum deum esse dicamus, qui, si haec ita sunt, iram inferat delinquenti. alioqui quo [*]( 1 Ephes. 6, 15 4 Luc. 15, 81 7 Rom. 3, 5—8 17 ib. 3, 4 ) [*]( 1 lapsos laqueos Pitra 5 titulus uix legi potest in P solae epistulae ad Hebraeos et Iohannis exstant in S, ceterae omissae sunt. 6 intellectus patebit AV 8 dicemus AV 9 alioquin AV 10 indicanit V 11 habundabit V 12 blasfemamur P 18 omnes P i 20 tunc V 22 euentelat P 25 appellauerant A 26 cum] con V 27 alioquin  V )

Quid illud est, quod legimus: at quid enim Christus, cum adhuc infirmi essemus, secundum tempus pro impiis mortuus est? uix enim pro iusto quis moritur. nam pro bono forsitam quis audeat mori?

Hoc est, quod uult intellegi: ille pro impiis mortuus est, cum. uix quisquam reperiatur mori uelle pro iusto. nam pro bono, id est Christo, forsitam aliquis mori audeat, hic etiam de se uerecunde indicans, quod pro Christo mori possit. et aliter: uix enim pro iusto quis moritur. in ueteri lege in qua est pro mandatorum seueritate iustitia uix pauci martyres sunt reperti, in nouo autem instrumento in quo est pro pietate praeceptorum bonitas innumerabiles martyres extiterunt.

Apostolus dicit de deo patre: sed pro omnibus nobis tradidit illum, id est filium; quid in hoc significat? [*]( 12 Rom. 5, 20 ]4 ib. 5, 6—7 26 ib. 8, 32 ) [*]( 1 aequitatem P (m eras.) 3 abundabit (corr. m. 2.) P abundabit A Y P i proponitur A Y ut om. A 4 adprobantes P (corr. m. 2.) 5 tamquam peccator om. A 6 blasphemabant AV quid est] quidem A r 8 ut om. A V 9 adfirmant (corr. m. 2.) P 10 quid dicere om. A V a putabntur P 11 apostolus A aput P 13 superabundabit F 19 repperiatur P (primum p del. m. 2.) repperiatur A 21 se supra uo lin. P 22 uetere V 24 no uo P 25 p//ietate P )

Tradidit, traditioni adquieuit. in sacris namque libris facere interdum deus dicitur in quibus faciendis uidetur praestare patientiam. alia quippe sunt quae fieri deus uult, alia quae fieri sinit. uult ergo fieri quae facto apparet esse meliora. at. uero deteriora permittit, ut libertas humani constet arbitrii in qua arbitrii libertate bonorum malorumue sectatoribus diuino iudicio exhibeatur retributio iusta meritorum.

In hac eadem epistula quid intellegendum est de hoc, quod legimus: quis accusabit electos dei? deus qui iustificat. quis est qui condemnet? Christus Iesus qui mortuus est, immo qui resurrexit, qui est ad dexteram dei, qui etiam interpellat pro nobis.

Haec in quibus sibi ipse respondit quasi elpcovawc; legenda. et est sensus iste: nisi forte electos suos aut deus qui iustificat aut Christus qui pro his est mortuus condemnabit; minime utique qui etiam interpellat pro nobis. hoc est ergo, quod dicit: nemo condemnabit electos.

Quid sentiendum est loco hoc in quo apostolus loquitur: optabam enim ego ipse anathema esse a Christo pro fratribus meis qui sunt cognati mei secundum carnem, et reliqua?

Anathema interdum, ut et hic, occisionem interfectionemque significat. ergo hic apostolus perire optat in carne, ut alii saluentur in spiritu. et aliter: ita hic apostolus uim nimiae

caritatis expressit exoptans, si fieri possit, a Christo anathema esse pro fratribus, sicut et Moses qui cum pro populo suo deum peteret ait: et nunc, domine, si quidem dimittes illis peccata illorum, dimitte; sin autem, dele me de libro tuo quem scripsisti. [*]( 9 Rom. 8, 83-34: 19 ib. 9, 3 27 Ex. 32, 31 sq. ) [*]( 5 abitrii P 7 exhibeat V 12 deteram P 13 respondit (corr. m. 2.) P hironicos P hironicus AV 14 aut om. A V 16 mi//nime P h 17 condemnet V ellectos P 18 est illud AV 19 optabam h (corr. m. 2.) P anatema P 22 occasionem AV 24 ita om. P 25 si] se V 27 praeteret V 28 eorum V )

Idem loquitur de deo: ergo cui uult miseretur, et quem uult indurat; quid hic sequimur?

Induratur cor a deo, dum criminum poena differtur.

Rursum ipse adfirmat dicens: quod quaerebat Israhel non est consecutus; electio autem consecuta est, ceteri uero excaecati sunt; quis huius rei sensus est?.

Non quia ullum deus uolenten adspicere caecitate percutiat, quia omnes, sicut scribitur, uult saluos fieri, sed illos qui se ipsi excaecauerant pro retributione malitiae dicitur tradidisse, dum deserit. tradere enim domini est derelinquere.

Qualiter accipiendum est illud, quod scribitur: si esurit inimicus tuus, ciba illum, si sitit, potum da illi, hoc enim faciens carbones ignis congeris super caput eius?

Hoc est, ignem conpunctionis congeris, cum bona pro malis reddis. et aliter: non quod hoc animo inimicus pasci debeat, ut carbones ignis supra caput eius, dum pascitur, congerantur, sed quod inimicus ille cum bona pro malis recipit, si nulla malitiae suae paenitentia commouetur, ipse sibi potius carbones ignis supra caput suum congregat.