Post Esau mentionem operi uestro nescio uerbis an latratibus indidistis, conparantes ei antistitem uestrum, qui senioris naturae beneficium unius cibi commutatione perdiderit et primogeniti canam dignitatem amiserit faucibus obsequendo ad ista quid referam, qui ex omni obiectorum parte concludor? quis rogo uestrum Symmacho benedictionem, dum patri plus deseruit, eripuit? cui tantorum munerum lacob uoce est conlata nobilitas? quis ei uobis caeci parentis desideriis pariturus Occurrit? quis uestrum deuotione sua genitorem uenerabilem. captum oculis nulla fecit lucis damna sentire? nonne conlatione tenebrarum uestrarum nox putatur per sudum rutilans iubar ostendere et omnis obscuritas actibus uestris conlata decorem solis adsumit? praeterea tunc Iacob quamuis [*]( 1 audeat argumentis nestris b 2 fide∗(n? eras) L meadatio ABL, om. R 3 tegnis ABLPBTV adsuetnr B, frana uel caliditas adsuitur A 4 audire B 5 nebulae B excausationem B 6 mens uestra] massuram ARm bel|∗uarum d eras.) L 7 hebitudine ABLPRTV, habitadine b 9 officiis —nidelicet T in ras. 10 perceleret LV (feriret V* m mg.), procelleret B, percellit et B, percelleret et m 11 feruor] fmor RV2 (w mg.) m 12 poste saugmentatioem B, postea aucmentetionem A, postes. Argmentationem m13 indediatis B comporautes A, operantesT antestitem R ueatrum] u B, noetrum Sirm. senieres B1 16 at m 17 aeitro m symaco T .18 uice m 20 denocatione T a nox] uel eerenum nox A putat A. sadum] puru t serenu V1 in mg. 24 Iacob] Isaac coni. Sirm, )
297
gruentem moribus filii benedictionem tamen contulit iam promissam. nunc quid his longius inmoramur, cum docendi non sint qui calces stimulis intulerunt ? credite mihi, pacis inimica sunt, inpuguationi non sunt idonea quae profertis.
Sed sequitur uinculum cum aenigmate, quod nescio qua replicationis arte soluamus. Tullianae enim profunditatis pelagus ingressi cumbulam nostram quaestionum flatibus per litorum incerta transmittunt. in qua tamen Christo clauum tenente portum ingrediar et singillatim de turbinibus uestris uniuersa discutiam, habiturus in ductu illorum facultatem non meam. aiunt enim: "si uera est episcoporum adsertio, sedis apostolicae praesulem minorum numquam subiacuisse sententiae, cur ad iudicium districta conuentione productus est?" multum quidem annosa hic in nobis laborat infantia, cui ille aduocandus est, qui ineluctatae nobiscum semper pondus propositionis exsuperat, cum manifeste pro sacerdotibus cum propheta clamitem: numquid gloriabitur securis contra eum qui secat in ea? aut exaltabitur serra contra eam qui trahit eam ? ut sit mihi illud suffragio diuinum oraculum: quomodo si cessauit exactor, tributum quiescit : ita contriuit dominus baculum impiorum. tribue, domine, quod praedixisti in illis, ut sicut errat ebrius et uomens, ita pereat incredulus qui infideliter agit. propter hoc propheta uobis insultans uociferat: audite uerbum domini, uiri inlusores. quisquamne causarum ex [*](lTEs. 10,15 20 EB. 14, 4.5 22 of. Es. 19, 14 24 Ee. 28,14 ) [*]( 1 fili B 2 nane] nam m 5 cum] in T eaignate L TV, inigmate B 7 conbulam BLV, odbalam T, conbuls A, am- balam. B, copulam Pb, ballam en nostram] nostram sterilitatem AV2 (in mg.), nostrae Bterilitatis Bm 8 liltorum T, litora V1 9 teiiente gubernaculum A singilatim L, sigillatim PTb 13 de- Btricta B perductus ARm 14 hinc ARm nobis Tm 16 profeta BL 17 clamitem (item in ras. m. 2) T gloriabUtur (a eras.) L 18 qui∗∗∗ V . 19 eum B1 m si om. T 21 contriuuit T 82 erat L2 sebrius L 28 uomes L* sit L 24 prcfeta BL V aociferator Rm 25 quisquamde L praecognitioni A, praecogitatione Ll )
298
praecognitione sancit euentum et rabidis terminum positura conflictibus sic metitur, ut pernix decisio, dum inquisitione esse senior innotescit, fauorem censentis accuset P nunc paulisper ore actibus annis indignus pontificali uoce uos arguam. nos, qui statuta nostra non una apud uos uoluimus lance constare, quibus de inpugnatorum qualitate lati sunt canones, apud quos nefas est cana patrum definita transcendere, quibus scriptum est in Carthaginiensi concilio, quod apostolicae sedis per Faustinum episcopum, qui tunc ab ea missus interfuit, probauit auctoritas, accusatoribus de inimici domo prodeuntibus non credendum, in quibus odio succensa uicinitas per nutrimenta arida flammam persecutionis exsuscitat et uniuersam doli fabricam sumptu et machinis cohaerentibus secreta dispositione conponit: istos quae domus euomeret qui scire potuisset nostra collectio nisi praesentes et inpugnationis qualitatem unde nisi ex scripta propositione didicisset? in quibus sentinam criminum, dum simulato ferunt persecutionem se debere criminibus, agnouisset?
Post illa, quae de accusatoribus prolata sunt, addidistis, cur personae iussae sint praesentari, quas saepe imperialis flagitasset auctoritas, ad defraudationem genii pertinere eius, qui nunc in sede apostolica quasi in quadam arce consistit. uere uobis dicit Sapientia: homo infirmus et exigui [*]( 8 cf. Carth. Cone. (Dion.) c. 131 23 Sap. 9, 5. 9 . ) [*]( 4 1 sancoire L\' rapidis A, radibos B, rabuia L 2 pernix (nii m ras.) T inquiaitioni B 3 aeniori anticipat innoteecit A, seniori innotescit anticipet m censentes JB, cessentis A 4 ore] orare L indignas AR, indignos m, indignus∗∗ (fi eras.) 0 L 5 stata B uoluemus B, uolumus PBTbm 6 qs (s m ras.) T 7 cala Lx diffinita P et Sirm. 8 chartaginiensi BLVt cartaginiensi R, cartaginensi T 9 approbauit Sirm. 10 autoritas B\' 11 natrimentu T 12 persecationum Bm 13 machinis (is in rcu.) B coherentibus BLV disposione B 14 domos B 15 nili unde R 16 dedicisset B 17 faerunt B\' 19 illo BV1 addedistis B 20 penone TV 21 flagitassed B defrudationem B\' ingenii Pb 22 arche B )
299
temporis ad intellectum non perueniet, sed laboret, ut sciat quid acceptum sit apud dominum, et iterum dicunt Prouerbia: qui odit se qui neglegit studia, inperitis enim obuiat mors. quid illam quae ex uiperina scientia descendit ignorantiam fingitis? quid adhibetis mira latrocinandi arte praestigia simplicitatem fronte monstrando? de uobis uere dictum est : qui loquitur mendacium, ex propriis loquitur. istam laetitiae faciem ex iudiciorum censura uenientem uafra prouisione sacerdotis uestri oculis abstulistis, ut eum talibus aduersus acies uestras instructum munitionibus et innocentiae in testimonio orbis tela deferentem ab ipsis iudiciorum adytis pelleretis, prouidentes ut nec sine inpugnatione insons uiueret nec haberet solacium de incorrupta iudicum inquisitione pulsatus. uos praefato et dedistis et inuidistis examen, cum uno eodemque itinere a uobis disceptationum dubia subire et prohibetur et cogitur et per singularem callem ad causam arcendus euocatur, ne manifestam salutem aut non lacessitus obtineret aut subriperet absolutus. adulescentiae meae memini me legisse temporibus de quodam dictum : exuli exilium imperas nec das uos inpetit prophetae sententia: isti sunt ui.ri qui conturbauerunt terram et qui concusserunt regna, et iterum: excidentur ramusculi eorum falcibus, et quae derelicta fuerint, abscidentur, et rursus: dum non
[*]( 8 Prou. 15, 82. 10, 21 7 Joh. & 44 20 Sen. Med. 459 21 Es. 14, 16 22 Es. 18, 5 24 Es. 80, 14. ) [*]( t. soiet Å 8 qui odit) odit ARm neglegit (pr. g in raa.) B 4 quid] quid enim m et Sirm. 5 divcendit B fingites B1 adhibitis B 6 arte] falsitatem uel delesitatem (doloaitatum m) add. ARm 7 mendatiam ABLR ei L a. I. 9 uafra] callida Am nostri Sirm. 11 monitionibus B in om. B 12 iuditiarum AR adltis ALBV, aditus B, additis T pel- leritis B nee (c ex t corr.) B 13 ne L 14 iuditii (ii ex n corr.) T, indMum A 16 singlarem T 17 callẽ (ẽ in ras. corr.) T, calcem AR ne] non ABm 18 non A e. l, m. 2 lasessitus T, pronocat situs A surriperet B 19 aduliscentiae B , 20 exsilium A 21 profetae BLV 23 delicta A, dilecta R . 24 abacindentnr b m prosperatis B., ) 300
speratis, ueniet contritio uestra et comminuetur multitudo uestra, sicut lagena figuli nec non propheta ad hanc causam specialiter locutus intonuit: dominus inclinabit manum suam, et corruet qui fert malis auxilium et cadet cui praestatur auxilium, simulque omnes consumentur. redeo tamen post uetusta exemplorum suffugia ad nouellas canonum definitiones. clamat in alio loco Carthaginiense concilium: quascumque ad accusationem personas leges publicae non admittunt, his inpugnandi alterum et nos licentiam submouemus. quaero a uobis, uiri, quibus indita est ad unguem polita perfectio, cuius condicionis fuerint ista mancipia, quae postulata scriptis principalibus intimastis? si ea seruilis adhuc in potestate alterius catena retinebat et nulla ab obscenae obligationis conpedibus uestigia in libertatem missa laxabant, uel uobis disceptantibus fidem aliquam praedictorum uerba portassent? sed, credo, replicabitis: ueritatem, quam sponte prolata m illis non habere non poterat, hanc diuersis crucibus e latebris suis religiosus tortor exegerat, ut, dum poenis corpora soluerentur, quae gesta fuisse nouerat anima non celaret. sed quaeso primum ad leges publicas, deinde ad iudices ora conuertite, qui possunt in defensione sua sic eloqui: nos, quos dei seruitium post istarum rerum abiectionem fecit ingenuos, qui seruulorum insultantium
[*]( 8 Ea. 81, 8 8 Conc. Carth. (Dion.) c. 129. ) [*]( 2 lagoena R, kgaena AV, la∗guena (n eras.) L, laguina B profeta BV 3 inclinauit BRm 4 conrait B 7 saffragia Pbm definitiores Tc 8 chartaginiense L, cartaginiense R, chartaginenae B, cartaginense AT 10 sũmouemus R et nulla accusationes a iudicibuB audiantur ecclesiastisis quae legibus saeculi (prohibentur add. AR 11 quaero] quae nero 4 quibus uiri T\' 12 tuius B1 conditionis ALBTV fuerunt ARTVb 18 scribitis B 14 ab Qm. B m 15 oblegationis ABLTV be 18 quam om. B prolatã R hare B hanc] ae B 19 cruciatibus c in mg. et Sirm. rigorosus c m mg. exigerat B, exegerit m 28 quos ex qui Y m. 2 poet] proARm 24 abiectione ABBm ) 301
contumelias aut despicimus aut ridemus, quibus scriptum est de famulis per apostolum: mementote quia uester et illorum dominus in caelis est, ad haec saeculi mala reuocabimur? faciendum a nobis est quod facientem alterum profanum esse contendimus? quod per ministerium iussionis et manus alienae incestaret aspectum nostrum, nostro peragetur imperio? nolite hanc ad uniuersas ecclesias mentem rapacium luporum more et natura seruare, quia postquam nos maculasset forte pro desideriis uestris cruenta discussio, effectum in his, quo tenditis, non haberet. sed dicente nobis propheta ponamus circulum in naribus uestris et frenum ia labiis, et reducamus uos in uia qua uenistis, qui eodem propheta adserente inpugnamini, qui dicit: erunt quasi non sint, et peribunt uiri, qui contradicunt uobis.
Hoc etiam nouo aduersus nos subdidistis inuento, ipsum dominum et redemptorem nostrum seruorum subisse iudicia et caeli operatorem particulae cuidam sponte subiacuisse terrenae, dum testatur et loquitur: homo Iuda et qui habitas Ierusalem, iudicate inter me et uineam meam. hoc etiam beatum Petrum, hoc Paulum apostolum non horruisse narratis et illam uestram elegantiam ad ius pertrahitis exemplorum nexibus praecedentem, quasi uobis in hac parte remanserit cum renitente contentio et ualidis facundiae uestrae [*]( 2 Ephea. 6, 9 11 Es. 37, 29. IV Reg. 19, 28 13 Es. 41, 11 19 Es. 5, 3 ) [*]( 1 dispicemus B 4 uobis T facientea prophanum alterum T, faeiente altero profanum c in mg. 5 esset V1 6 incertaret LPT aspeetum] nfm add. B recte fort. nostra A peragentar B 7 ad] adaersus B eclesias B rapatiam B 8 seruare] separare m noe om. B 9 pro] p B conaenta m descossio Tl 10 tendites Bl profeta BL 12 in niam A et Sirm., ad oiam b 13 profeta BL V adserentẽ L 16 nono T in rae. m. 2 inaentu B 18 operatorS (crẽ corr.) L terraenae B, terraene L 19 hõ in o eorr. T, o Rbm habitatis AJRc 20 hierusalem ABRVm 21 beatram L orruisse L 22 illa uestra eligantia B pertrahetur B 24 ualis V )
302
digitis exigantur oblata. Samuelem etiam prophetam mirificum de conscientiae suae serenitate uulgi dicitis inplorasse testimonium. quid enim Samuel dixit? scire dominum, quod nullius umquam substantiam, nullius pecus abegisset, aduersatum se muneribus et, quod est supra hominem, sponte uenientia dona uitasse, prouidens scilicet, ne per suspicionum praeiudicia opinionis damna pateretur. postremum sub diuina adtestatione patefecit innocentiam, ne humanum subiret examen. redemptor noster iudicium, quod inter se et uineam suam optat euenire, dum uestra in praesenti negotio mala respicit, magis inplorat. sanctus Athanasius Alexandrinae urbis episcopus, dum participum uestrorum argueretur inuidia, agnoscens sibi per contumeliarum multitudinem exercitium contingere, non timorem, uere ad coronae pretium iunxit quod de dignitate submisit, et ante caelestem de absolutione sententiam personam rei innocentiae bonus aestimator inpleuit. sic enim Christi milites sudore suo honorum sibi incrementa parturiunt, dum concessa fastigia celsiore humilitate castigant, inde laudum cumulos mercaturi, unde indepta culmina sublimi parcitate moderantur. sed quamuis beatum Athanasium Romano antistiti, quantum nosse datur, inparem locus ostendat, facto tamen in negotiis conparantur. ille praesto fuit iudicibus: iste, quantum et uos dicitis, aduocauit. ille intentatam discussionem ut dei famulus non refugit: iste triumphi sui spem in discussorum collectione constituit. sed quid his longius conlationibus inmoremur?
[*]( 1 diligitiB L1 oblata (o in raa.) T samuhelem R profetam BLV 3 samuhel R 4 peccus Tl abigisset B 6 pro m suspitionum Rm praeiuditio R, praeiudicio m 7 dampna R 8 redemptoris m 9 nostri Rm 11 atar nasius BLV 12 arguetur L 13 timorem (orem in ras.) Y 14 ad uerae c precium LRTV iungit A 16 milites b chvisti ARm 17 audere (b 8. I. m, 2) A suo honorum T in ras. 18 cumulus B 19 moderante B 20 atanasium B LV romanum antistitem AR 21 locos (a in ras.) T 23 discusionem B 24 triumphum suum m spem B, om. AL PRTVbm ) 303
iudicia et iste uoluit amauit adtraxit ingressus est et, quod posset fidelium corda doloris iusti aculeis excitare, uenerando concilio auctoritatem etiam contra se, si mereretur, indulsit. quis in hac allegationis ipsius fronte nesciret fultum ad coepiscopos puritatis testimoniis conuenisse, qui hoc, quod districtioni eorum minus licebat, exhorruit, aestimans illud magis quolibet modo labefactandum, quod statuisset censor inualidus? quid praefatum incessitis canina loquacitate ? quid laeditis non merentem P uotum eius est quod uestrum putatis esse terrorem, sed astutior in uobis quam in Athanasi aduersariis nouelli uirus serpentis insibilat. illi nescierunt quod uos optime calletis, qualiter triumphus tolleretur inpetito. illi prouocatum, ne audiendus non occurreret, formidabant: uos moram quam habebant examina non ferentes uenientem iaculis reppulistis et taedium uobis de sententia praeparatum armorum ultricium adsumptione conmutastis. o malorum commemoratio, quae uocem et praestat et subruit, dum illos quos in clamorem coegerit eorum etiam grauitate facti uerba confundit.
Quis patiatur uos aequo animo garrientes ? ergo nos secundum adsertionem uestram nouellae utilitatis commoda non amamus, dum definitis senioribus praestamus obsequium ? hic tota ingenii uela suspenditis: hic resupinae ceruicis ex secessu pectoris quicquid habuit flaminis ructus euomuit. aiunt enim: "Moysi a uobis ieiunia et Helisaei miracula quae egit, dum mortuum [*]( c 2 possit B 4 hic V1 nescirer Tx coep̃.s L 5 con- 1 nenise T, om. m quid B distriction B, districtionem ALP RTVb 7 colibet Å censor] iudex A 8 quid (d in rae. corr.) T incessetis B, incessistis P et Sirm., pronocatis sitis A colaciate BV1, colandate A leditis ALTV, ledites B 10 astutins c atanasi B, athanasii ART, atanasii LV 12 tolletur B 13 occurreret/// T morem quem m 14 examinari Bm nenientes m repulistis PT, repulsis m 15 tedium ART 16 conmutatis L 19 garrientis T1 21 desinitis Bm praestare Bm 22 uela (ela in ras.) T euspendites B 23 quidquid B, quidquic L habuit] spiritus add. ABm aiunt] aut B moysin B 24 helisei BLV, elisaei A )
304
suscitauit, si annosa tantum sectamini , condemnantur". quid hic rationis inuenit scrutator idoneus? non si auri pallidus inquisitor occurrat, in sensibus uestris latentium uenarum motus inueniat et insuetis lucem latebris sermonum fossor admittat. idcirco ergo cana, miracula non probamus, si iuuenilibus consensum non praebemus excessibus? si seruum domino, discipulum magistro euangelii memores subiugamus, quicquid potuit prodesse neglegimus? alia sunt, inprobissimi hominum, quae ad usum recentem sine iniuria uetustatis adhibemus.
Nouam deinde culpam et quam inuestigatio nostra transierat reclusistis: "quare papa sine exempli instituto praecedentis synodum conuocauit, ut de criminum eius obiectione cognosceret?" post haec nos falsitatis arguitis, cur a principe, quae in praefato negotio scripta sunt, dicimus postulata. praesta, domine, ut labyrinthi huius sine errore sinuosos superemus anfractus: dirige semitam, quam flexilis coluber iuxta fabricam proprii corporis aut mentis operatur, ut uere dicamus: dominus uirtutum nobiscum, adiutor noster deus Iacob, et cum Salomone exultemus dicente: equus paratur in die belli: apud dominum est autem omne praesidium. superforaneum quidem est absurdis respondere propositionibus dicente propheta: ne respondeas inprudenti ad [*]( 7 cf. Math. 10, 24. Luc. 6, 40 Io. 13, 16. 15, 20 17 Ps. 45, 8 19 Prou. 21, 31 22 Prou. 26, 4 ) [*]( 1 condempnantur ALRT, confundantur m 2 callidus c 3 uenarum (rum in ras.) T 4 motos BLPTY 5 ergo om. A iuuenilibus o. non T in ras. iuuenibus B 6 pbemua AR T, probamus m, prae euangelii LV (bemus-magistro om. LV sed add. m. 1) 7 euangelici A subiungamus PB b quidquid B 8 potuit/// T improbissimis Rm 10 post nostia spatium guod supererat 4- 5 litt. eiuadem lineae et linea proxima tota eras. L 11 institutio L 18 arguetis B cur a] curam Bm 15 laberinti AL2PRTV, laberenti BL\' orrore A sinuosus B 16 amfractus ABV fexibilis m, flexibus A 18 deus A no. ad. n. d. (sic) T 19 solomone B paratus A in] ad Rm die BPb, diem ALRTVm 20 deum B autem om. T, aut B preeidium LTV 21 superuacuum ARm 22 profeta B V )
305
inprudentiam eius. sed si quid contemptus transierit, uereor ne quasi ualidum putetur non tetigisse formido. melius nobis est cum beato Paulo insultationis causas incidere et plena uoce testari: factus sum insipiens, uos me coegistis. hoccine ergo nullo constabat exemplo, ut sacerdotum papa concilium conuocaret, cuius arbitrium est collectio synodalis ? aut parua erant, quae de uestris cum hac multitudine facinoribus damnarentur ? nonne directa uerba sunt canonum, quicumque clericorum ab episcopo suo ante sententiae tempus pro dubia suspicione discesserit, manifestam eum manere censuram? ad huius rei ministerium deuotum deo oportuit agmen occurrere, ut perditi et profligati gregis ulceribus medicorum exercitus subueniret, quia quotiens morborum uiolentia celeri gressu ad animae secreta festinat, obuias manus adferre non potest salutare consilium nisi ex collatione multorum. nam et hoc a rege nostra poposcit allegatio, ut abscisis clericorum praeiudiciis de accusatorum papae merito per humanum os supernum iudicaret imperium. uideamus tamen, si placet, et illas didascalici libelli uestri relegamus argutias habentibus etiam nobis ante oculos patrum sanctiones, quibus excessuum uestrorum sentina ponderetur. lex ecclesiastica pontificem ab aliis accusatum, priusquam sub luce obiecta constiterint, exigit non relinqui. uos uero diuini, ut puto, iuris memores, qui leuia errata despicitis, qui peccati nobilitate gaudetis, ne una uos ex desertione sacerdotis culpa respiceret, accusastis cum incrementis
[*](4 n Cor. 12, 11 8 et 21 C. 8, quest. 4 c. 1 ) [*]( 1 quis T transierat LPTVi 2 est nobis T 5 nullos A 6 eet T in ras. sinodalis ART 8 dammarentur A 10 saapitione BTm ∗eum (litt. 1 longa eras.) B, eum V, in eum LPTb, siuseam A (eius 8. I. m. 2) remanere Pb 11 i/Jdeo B 13 quoties ARm 14 adfere A saluare L 15 consolatione B 16 uestra m abscissis Tb piudiciis B 17 per] p/// B humanum os Bb, manũ os LPRTV ( add. postea V m. 1) m, manus os A 18 placit B illas] dispntatoris add. Bm didaschalici B 20 quibuB om. B 22 lucem LV obiectu B 28 uero] uelut T despicites B 2b accusatis AZRm ) [*]( VI. ) [*]( 20 ) 306
delictorum. ad hanc uos ualitudinem ille, qui est praeuius uester, adduxit, ut post desolatum, post inpetitum pontificem, sine ullius uigore sententiae totius paene Italiae inprobandam antistitum crederetis esse censuram : quomodo quidam dixit de cohorte uestra: festinantem animam morti non credidit uni. potesne, mens indocilis, criminum iam ditata successibus, a detestabili proposito uelut effeta feriari ille uos his locupletes malis effecit, cui elationum copiae opes angelicas sustulerunt et diuinum censum nocendi quo exuberat thesaurus inuidit.
Sed promissi memores uniuersa, quae operi ipsorum recolimus inserta, tangamus. arguitur stilo splendidissimo papa Symmachus, quare conuentionem praeueniens cum populorum coetibus examen intrauerit et postea iudicia, cum euocatus quater fuisset, spreuerit. sic a uobis ueri discessit affectio, ut mendaciorum nebulis orbis testimonium putetis inuolui et fallaciae peniculo depicta uerba plus uirium credatis habere, quam ueritatem Roma quam retinet? ergone ille disceptationem uel inportunus adiit uel expectatus aufugit? ergone illam multitudinem deuotae deo plebis non pro fidei diligentia Christiana [*]( 6 ? ? ? ) [*]( 2 ut (t in ras.) L 8 rigore m poene A, pene T, pquae c 4 antUtitem AR 5 choorte T 6 non om. Rm uni] ui R, uestri m 7 ptne T, potestne bm meus R indoctilis B, docilia Pb a] et m 8 ∗proposito B effecta V cessariferiari A his om. Sirm. Iocupletis B, locupletos LRV........ his 1. m. effecit T in ras. 9 efficit A 10 quod Rmhabunbat ezhuberat A tensaurus B 12 promissio R, promissionis m memores-inserta om. B, add. m mg. inf. corr. nninersa om. B 13 arguetur B 14 simacns T 15 intranerit scripei, intrauit libri postea] positus Pb 16 spreueri. (m ? eras.) T, spreuit b dicessit T 17 mendatiorum ABR, mandatorum b orbis B, urbis LPTVb, uerbis ARm 19 ergonec T\' desoeptationem T 90 ergone] ergo AR ille T 21 deo B s. l., om. m )
307
magis expectatio quam furor euocauit? quisquamne ad inferendam uiolentiam currens lacrimas comites habet et qui studet esse formidini uultum timentis ostendit? multitudo illa iuncta sacerdotis officiis adtulit ad nos lamenta, non iacula, nec uenit telis minax, sed fletibus miserabilis, una tantum intentionem uestram ostentatione grauatura, quia uberibus oculorum fluminibus demonstrabat, quam esset per acerbitatem uestram condicio dolenda pulsati, et in sobrietate uenerandi examinis adflictione propria commendabat quem uoce non poterat. sed habetis manifestum ex hac re qui bilem furor accendat, quia paene absolutus ad iudicia uenit, pro quo orbis inlacrimat, et dum rebus extraneam in praedictum inuidiam sermone colligitis, paulisper reuerentiae nostrae diu ceruix superba submittitur. sacram enim congregationem tunc uocatis, quando extinctorem nostrum Symmachum uultis adserere, et crudeli pietate honori nostro putatis adcrescere quod residens in ecclesiarum arce perdiderit. nos ista non solum non sensimus, sed diuersa sentimus: ad alios magis tutelae uestrae uenena conuertite. non habet testimonium defensoris qui repugnanti inpendit oris obsequium: perdit quam esse putat beneficii gratiam qui aliquid praestat inuito, quia non est munus nisi quod uelis accipere.