Libellus Adversus eos qui contra Synodum Scribere Praesumpserunt

Ennodius, Magnus Felix

Magnus Felix Ennodius. Magni Felicis Ennodii Opera Omnia (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 6). Hartel, Wilhelm, editor. Vienna: Gerold, 1882.

Nunc longa non opus est admonitione iam perditis: odium debemus operi, de cuius iam non superest quod damnetur auctoribus. mulierum turbas adseritis urbanis coloribus cum praefato ad iudicia conuenisse, et ilia uestra subtilitate ostenditur sexus qui maiorem antistiti debuisset affectum. profanissimi [*]( 1 furore uocauit BT 3 stndit B 4 non om. R 6 in- ». tentione uestram ostentationem A urm V 7 accerbitatem T 8 pulsatus B 10 furor] fore B 11 adcendat B poenae R, pene PT 13 collegites BV1, collegitis R ceruix-congre T in ras. 14 submittitur V sacra B m 15 simacum T 16 quod] quia T 17 eclesiarum B , arte T ita B, ita Rm 21 inuitus R 22 uellis B 23 ammonitione B perdiBtis V, perdidistis Pb 24 dampnetur R actoribus T 25 adaeretis B 27 qui-profanissimi om. R \' prophanissimi Tm ) [*]( 20* )

308
hominum, scriptum retineo: aliud est male dicere, aliud accusare, et prophetam dixisse: reprobantes uerbum sperastis in calumnia et in tumultu, et estis in eo: propterea erit nobis iniquitas haec sicut interruptio, quia pro nobis dicit deus: eos uero, qui iudicant uos, ego iudicabo. et iterum ad seruos suos dicit: nolite timere obprobrium hominum et blasphemias eorum ne metuatis. rursus etiam uobis clamat: accedite huc semen adulteri et fornicarii: super quem lusistis, super quem dilatastis os et eiecistis linguam? numquid non uos fili scelesti estis, semen mendax?

Quae quibus copulatis, aduertite, dicentes: "indicta causa, derelictis defensoribus papa discessit", fori nobis in negotio praesenti et platearum quarum estis hypocritae exempla proponentes. nobis scriptum est per Paulum apostolum: quibus crucifixus est mundus, quid illis cum foro? sed ista nescitis aut, quod est grauius, nota contemnitis. peregrinum credo aliquid et a ratione separatum postulans papa discessit. nonne hoc sperauit pro statu labentis ecclesiae pastorali cura constrictus, quod et religiosa prouidentia et causae ipsius ordo flagitabat? quae enim iudiciorum forma praecesserat, ut nobis hostiliter disruptis, etiam per suggestionem uestram sublatis ecclesiae opibus, qui diu fuerat cibus esurientium famis mancipium uideretur effectus, dum alimentis distributor egebat, ut fieret in dominatu seruitus et in seruitute dominatus? quae [*]( 1 Cic. pro Caei. 6 2 Ea. 30, 12 5 Es. 49, 25 6 Es- 51, 7 8 Es. 57, a 4 15 of. Gal. 6, 14 ) [*]( 1 nisi hominum B 2 profetam BLV 4 propteres-interrnptio om. L 6 deminua Pb uero own. tn 6 itenun om. A 7 blasfemias B, blasphemiam Rm 10 egistis lingua B 11 filii ALRTV Bcaelesti B, scelestis (estis om.) R 12 quae om. B dioena R, dicatis m 13 dicessit T, decessit b 14 platarum A ypocritae ABLPTV 17 contempnitis LBV, contempnetis B 19 stratu V* eclesiae B 20 relagiosa (r corr.) B 21 praeceeeerat ut (cesserat ut in ras. corr.) T a nobis fort. 22 sugeesionem B* sublatib: V1 28 eclesiae B cybus B 24 dstributor T aegebat B 25 in dominatum L que T, usque Rm )

309
hoc qualitas praecedentis aeui per memoriam in medium transacta reddebat? qualis habuit effici ex censura conuictus, in quo causam adiudicatio praecedebat? non fuit priuilegium, quo spoliari potuit iam nudatus. unum uobis putastis residere in sacra collectione subsidium, ut ad tuendorum inmanitatem criminum sacerdotes uobis comites iungeretis et fieret inpunitum facinus pollutione multorum. numquam conuenienti tempore censor adsciscitur, qui ad decisum paene negotium conuocatur: criminosi etsi est meritum, tollit accusator, qui in eo plus furori suo uult licere quam iudici. dicit enim uos inpetens propheta : haec est pars eorum, qui uastauerunt nos, et sors diripientium nos. ite, angeli ueloces, ad gregem conuulsum et dilaceratum et populum terribilem. ad uos angelus missus est, scilicet per sacerdotes, quorum uoce atque merito perferenda Christo dona suscipiunt et placato dominante inpetrata mortalibus uota concedunt, per quos uobis oblata sunt munera repudiata concordiae, qui poenam merentibus dilectionis praemia detulerunt, qui dum se considerant, in nullo quod merebamini respexerunt.

"Quis eum" inquiunt "uidit cum accusatoribus suis aperta, ut aiunt, pugna confligere?" inpudentissimi hominum, quem cum quibus uultis decertare, respicite et utriusque partis, si quid salutis in uobis resedit, loca tempora personas adtendite: et si uos nefarie congesta cordis adhuc praui non subegit [*]( 11 Es. 17, 14 et 18, 2 ) [*](1 memoriM T 2 qualiter Rm connictus] iudicatio add. ARm S priuilegiũ (legiũ in ras.) A, priuilegio R 4 quo om. AR putatis Rb residere T in ras. corr. 6 triminum T 7 polliciotteL 9 adsisciture A, adscitur L1, assciscitur B ad decisum] additisuntR 9 controcatusS, conuocantur m accusato B 11 profeta BLV 12 deripientium B 15 adque B, ad per R, 16 a mortalibus Rm 18 dllectionis] delectatiionis Am \'19 respexerant R 22 imprudentissimi Rm hominutH Pb, omnium ABLRTV m quem]que AR, qui m 23 despicite R 15 nefarie i congesta(611 in rãs. corr.) T opolentia B )

310
opulentia, oculos ad deum paulisper adtollite et uel breui tempore sinistri monitoris iussa contemnite. agnoscitis summi regis praeceptionibus uos in his, quae merito plectenda sunt, non muniri, quia quamuis responsi qualitatem dictent dogmata postulati et petitio dum existit praeuia quae sint secutura. describat, numquam tamen cassibus uestris libera regnantis uerba cepistis, numquam desideriis per aucupia calliditatis imperialia uobis scripta militarunt. quotiens uanis hiatibus nocendi inefficax morsus increpuit ? quotiens de accusato quicquid spe tenuistis effugit et uacuos imago praesumptione occupata deseruit? deo gratias, qui hanc prouidentiam indidit ei, cui rerum humanarum summa conmisit. spes certa quietis est et salutis perfecta in gubernatore sapientia. puppis, cuius magister ad claui regimen intellectus dote praeparatur, ubique stationem, ubique portum habet in fluctibus. certa est generalitatis securitas, quando rempublicam nobilibus regit artibus institutus. scit imperatoris nostri caelo infusa dispensatio obuiam manum famosis in fallendum ingeniis exhibere. labore apud eum non opus est, quem sortita est olim nuda ueritas defensorem. cessent impii conmenticia apud illum simplicitatem fraude mentiri: quicquid se aduersus iustitiam mouerit mox tenetur: nihil apud praedictum tutius innocentia est: legatione ualida utitur qui aequitati res congruentes insinuat: quae grauis est plerumque principibus inpugnatio, minus [*]( 1 ocnlis V 2 monitus R coutempnite ABLRTV 3 qui T* plectanda A 4 mnneri B dicent Rm 5 postulata m exsistit AB preuia B, breuis A sequutura A 6 discribat BV cassibus BLPVbm, casibus ART ueris A T cepistis PT, coepistis ABLRV desideriis inclusis Schottus uacupia B 8 milita∗∗ront L7 multarunt R quoties ARm 9 quoties A, totiee Rm , quidquid B 18 pupia T 14 clauu TI, clam gubernaculi A dote praeparatur om. A 15 est om. ARm. 17 eit Bm 18 fallendo m 19 quam A olim eat T 20 impia Bm commentitia ART 21 quidquid B ee aduersus] ait dum Rm nouerit Bm 22 totius BV1 23 lectione Rm qui] quia ARV1m congruenter ARm 24 grauis eet (uis eet in ras. corr.) T, grauis B fidelium uel infidelium A - )
311
fidelium blanditiis non legatur. sed haec deo melius narrantur, a quo frugis huius planta descendit

Ad uos me reducit propositi operis non amica condicio, qui melioribus hactenus operam uolui nauare sermonibus, dum captiuam orationem exigit imperiosa necessitas. dixistis enim: "quomodo de causa uel qualitate eius primitus tractabatis, cum necdum haberet synodus firmitatem ?" o frontem dictionis inmundae et faciem libelli, quam non sola maculauit inperitia. tractatus nostri prouinciam et narratis et quaeritis. hinc eramus nempe dubii, quia, quemadmodum loquimini, non habebat synodus firmitatem: transibat negotii qualitas audituros et plus adhuc remanserat in reuerentia pulsati, quam esset ia nostri integritate collegii.

Deinde pro quaestionum tormentis uenerabilem Laurentium et Petrum episcopos a communione papae se suspendisse replicatis et quicquid prouidit cautio conuocatorum ducitis ad crimen inpetiti. ullone ergo tempore, dum celebrarentur ab his sacra missarum, a nominis eius commemoratione cessatum est ? umquam pro desideriis uestris sine ritu catholico et cano more semiplenas nominati antistites hostias obtulerunt? aliquando, quod capiti uestro adscribatur, facta est apud deum offensa per gratiam et extitit nutrix ueniae peccati mater oblatio? fuerunt quidem corporis tantum conuentione separati, quos loqueris, animarum tamen praesentiam non uitarunt. si [*]( 1 blandiciis R; non utuntur legatione add. A narratur V 2 huius modi Pb discendit B .3 conditio ABLRTV £ operam ARmpernauare A, pernauari B, peruagari m .7 dictionia om. B immtnditiae B 9 noctri] non B prouintiam ALRV hic V 10 erramna T habeat L 11 aadfturus B 18 nostri om, Bm 14 pro] post Bm torrentis AB, torrentee m 1B se T s. I. replicatna B 16 quidquid B prenidit T causatio B 17 nllojne (ne in mg. add.) B 18 a nomine eius T in ras. corr. 20 simiplenas B\'\' antistitis B 21 nestro] ep̃ο A 91 extitit] enltat Pb peocati neniae m mater om. A 28 sepatim T1 ut uidetur 24 presentia A \' nitauerant L1 1)

312
eos putas a consortio mutuo dissociatos, quos fibula religionis pio mordens dente coniungit, procul te ab aestimatione culparum duxit affectus. mandati caelestis habitatio nos aut miscet aut separat : non interest quae interualla, nos segregent, si uno in supera mansione conclaue retinemur. uere hinc conicimus esse uos seruos uentris et corporis, et per hanc sententiae uestrae uilitatem declaratis mancipia uos esse terrena. scriptum est enim: animalis homo non percipit quae sunt spiritus.

Fost haec uersis in fugam ordinibus lymphatici more sermonis addidistis: "ergo concilia sacerdotum ecclesiasticis legibus quotannis decreta. per prouincias, quia praesentiam papae non habent, ualitudinem perdiderunt?" legite, insanissimi, aliquando in illis praeter apostolici apicis sanctionem aliquid constitutum, et non de maioribus negotiis, ad conlationem si quid occurrit, praefatae squis arbitrio fuisse seruatum. sic enim habes: si quis episcoporum iudicio prouinciali depositus fuerit, Romanum papam, si placet, rursus appellet, et ipse, si uidetur, reparet iudicia in opitulatione damnati. ecce enode est, quod ad laqueum praeparastis, nisi forte artissimis in illa parte nexibus adstringamur et replicationum nobis itinera non patescant, dum callis ante peruius dumetis nouella interclusione uestitur. [*]( 8 I Cor. 2, 14 16 Syn. Sardo c. 3 ) [*]( 1 conseruo A mutuo] motu Rm, mictu A 2 pia Am mordens dente] mordente Rm 8 dixit A hhbitaciones A, obauditio Rmnos om. A, nos T 4 miscit B separet A, superet T interualla]interrura R -5 supera Sirm., superna (a corr.) T conclani Tm 6 conicamusB, conuincimusw 7 sentiae A declaratos Ti 9 ea quae Abm 10 lympatici R, limpatici A, linphatici T 11 addedistis B 12 quodannis B prouintias LV praeaentia B 14 apoetolice T 15 consolationem B 17 iuditio AM prouintiali LV 18 si fuerit B .is uuromanam A placit B1 appelit B1 19 re- I pvet \'(aret in ras.) B 20 damnati B node L post est 7 — slitt.eras.in L21 artissimus L, artissimi V122 patescant (2 corr.) B 23 praeuiue m, phuius A dumethis A, dS et his JB )

313

His enim nos eloquii uepribus, dum gradimur per plana, retinetis, cum dicitis laesum principem, quare adtributum uisitatorem contra ecclesiasticas regulas prima uoluimus fronte discedere, ut nihil amplius liceret tunc uitiis, ne duresceret lolium, ne profana messis nulla disciplinae ante maturitatem succisa falce decumberet et putaretur licere quod iudices non uetabant. unde ex aperto constat, nulla uos extra praestantiam piissimi regis, quam frustra desideratis noxae copulari, exemplorum auctoritate fulciri. superest, ut et ipsum doceam in his excessibus, quod bono uniuersitatis contigit, non teneri, quia directum non occasionem litis nec fomentum iurgii, sed causam uoluit esse concordiae, praeuidens scilicet, quod nisi simplicem iussionum suarum tutela uallaret, cito in escam diseidii toxica uestra subriperent. scriptum est enim: uir simplex credit omni uerbo. idcirco mandati limitem fixit, quem nulla liceret transgressione uiolari. praefatum ad beati Petri basilicam, mox Romam perductus fuisset, mandauit occurrere, faciens de sacerdotis uoto regis imperium. quis enim non putaret pontificem sponte pariturum in ea parte, quam licere sibi princeps non credidit, etiam si uetaret? ibique papam ab eo salutatum suo ore iussit adfari, ut traderet coepiscopo mancipia nullis subdenda tormentis, seruanda profecto ad disceptationem synodalis examinis. o castitatem praecepti, quae dum facem praesentibus praefert temporibus, in umbram cogit antiqua, quae rapit lumen ueteribus inauspicato [*]( 14 Fron. 14, 15 ) [*]( 1 uos B uepraebtis B1V1 4 ut scripsi, et libri lieere tunc B, liceret hunc ALPRTV0 uiciis TV 5 maturitatem ante T 6 non licere m 7 oetebant B nonnulla L pmestantium B 8 deeideriia B 11 fomitem m 18 iusionum Å unlliaretB 14 suriparent A, subreperent P 17 mox at c; cf. Wiener Studien II p. 247 18 occnrre Ll imperiam B* 21 suoom. Rm M servando A M facem B «. I, facC in ras.) T, faciem Rm, fatiem Å praefert (ae corr.) - B, prefrat A, praefmet Rm, prtfert (fert in ras. corr.) T 25 antiqua AB, sutiquam LPSTVbm inauspicatam T )

314
splendore nouitatis! quis hoc lingua diues cuiquam merito pauperi uel opinionis fabricator adiunxit? quis taliter commenticiis laudibus locupletauit fama dominum actuum suorum ueritate mendicum? non derogo uobis de scriptoribus, quorum beneficio contigit ornata ad nos maiorum gesta perduci: sed dei beneficia non tacebo , quia princeps noster rebus superat decora sermonum. obnoxiam linguis gloriam non requirit: ad laudem suam incuriam credit esse quod iungitur. respicite quasi libra qua dispensatione uenerabilis causarum trutinator inspexerit, ut cum petitioni uestrae effectus artifex praestaretur, in omnibus tamen iura ecclesiastica custodiret. quae ad hanc aestimationem quamuis acutiora ceteris corda sufficiunt? uno tempore, una scriptione, sine aequitatis detrimento desideria uestra supplentur, et eadem carta ad ministerium religionis et uestrum destinatur ad gaudium. boni enim principis praeuidit inquisitio, seruilem adsertionem innocenti examine non probandam. in electione enim uenerandorum iudicum ipse accusantes extra ordinem reppulit, ipse ad spem retulit accusatum.