Testimoniorum Libri Tres adversus Judaeos

QVOD SACERDOTIVM VETVS CESSARET ET KOVVS SACERDOS VENIRET, QVI IN AETEHNVM FVTVRVS ESSET.

In psalmo CVIIII: Ante luciferum genui te. iurauitDominus, nec paenitebit eum, tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech. Item in Regnorum primo Deus adHeli sacerdotem: Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui omnia [*]( 1 Ps. 49, 13 sq. 4 Ps. 49, 23. 6 Ps. 4, 6. 7 MaL 1, 10 sq. 15 PS. 109, 3 sq. 18 I Sam. 2, 35 sq. ) [*]( 1 XLVIIII] XLVII M, XLVIII B numquid I. 4 illic om. L numquid manducabo A, non edam JVMBv aut] nec M 2 potabo A, bibam WMBv iinmola A, sacrifica WMBv laudis ex laudi W 3 altissimo] alsimo W et inuoca W diem WM* tribulationis tuae A, pressurae WMBv 4 eripiam AWM, ezimam BY, oruam v clariflcabis WMv, magnificabis B illic A, in psalmo eodem WMBv 5 honorificabit A, clarificabit LB, clarificauit WM et illic WLMB est iter A, uia est WLMBv quod A, in qua WLMBv salutarem meum A (cfr. Mai Spicil. tonx. IX. I. c.), salutare dei WLMBv; xal ixtl oJo? ij δείξω αὐτω̄ zo σωτήϱιον ϑεοῡ LXX. 6 1111] III Ml 7 domiaumMBv aput W sic saepissime 8 uos ex nosL circauos] in nobis V acceptum non] accepto non A, non accepto V 9 ot om. BM occasu L 10 et om. LB 11 offreruntur W et om. M 12apud om. A post dominus add. L: et sacrificium acceptum non habebo ex manibus uestris 14 ueniret num (qui in aeter om.) A 15 CVIIll] centesimo octauoL generaui V deus M 16 nec A, et non WLMB penitebis A, penitebitur WLB cum om. WLB 17 melchysedech W et ita in eo saepius y et i confunduntur rog A, basilion WLMBv primo om. MB eli M 18 fidelem] fidum v quij quia M (uia ex corr.) qui omnia p. 51. I. 1 fidelem om. W )

quae sunt in corde meo faciet, et aedificabo ei domum fidelem, et transibit in conspectu christorum meorum omnibus diebus: et erit, qui remanserit in domo tua, ueniet adorare in obolo pecuniae et in pane uno.

QVOD PBOPHETA ALIVS SICVT MOVSES PROMISSVS SIT, SCILICET QVI TESTAMENTVM NOVVM DARET ET QVI MAGIS AVDIRI DEBERET.

In Deuteronomio Deus ad Moysen: Et dixit Dominus ad me: prophetam excitabo eis de fratribus eorum sicut te et dabo uerbum meum in ore eius, et loquetur ad eos ea quae praecepero ei. et quisque non audierit quae loquetur propheta ille in nomine meo, ego uindicabo. De quo et Christus in euangelio cata Iohannem: Scrutamini scripturas, in quibus putatis uos uitam aeternam habere. haec sunt quae testimonio sunt de me: et non uultis uenire ad me, ut uitam habeatis. nolite putare, quia ego uos accuso apud patrem. est, qui uos accuset, Moyses, in quem uos speratis. si enim credidissetis Moysi, crederetis et mihi. de me enim ille scripsit. si autem illius scripturis non creditis, quomodo uerbis meis credetis ?

QVOD DVO POPVLI PRAEDICTI SINT, MAIOR ET MINOR, ID EST VETVS IVDAEORVM ET NOVVS, QVI ESSET EX NOBIS FVTVRVS.

In Genesi: Et dixit Dominus Rebeccae: duae gentes in utero tuo sunt et duo populi de uentre tuo diuidentur, et populus populum superabit et maior seruiet minori. Item apud Osee [*]( 8 Deut. 18,17 sq. 13 Io. 5, 39. 40. 45 sq. 22 Gen. 25, 23. ) [*]( 1 et om. A domum fidelem] thronum meliorem B 2 transiuit M1 et transibit.... meorum om. B meorum] suorum V 3 tua AM, una WLB 4 in om. A 6 audire Ll 9 me] moysen M prophaetam Wet ric saepius e et ae litterae confundvmtur in W fratribus] patribus B 10 loquereturTF 11 ei om. A quisque AWLBM1, quisquis M2v. que W, quecumquae M, quaecumque v loquetur AWLB, locutus fuerit Mv 13 Bcritamiiii W1 14 hae M testimonio (.... ium M) sunt AWLBVM\', testimoniumperhibentM211 16 accusabo aput rem estA 17 credodissetis A crederitis A 18 quomodo] quo momo A 19 creditisaTT 20 sunt A1 maiore minor A 21 nouus] alius W 22 duae om. A 23 tno] suo A duo] adeo A dinitentur W 24 superauitL1, superbit A oseae WM, osseae A prophetam om. WLMBv ) [*]( 4* )

prophetam: Vocabo non populum meum populum meum et non dilectum dilectum. erit enim, quo loco dicetur non populus meus, illo loco uocabuntur filii Dei uiui.

QVOD ECCLESIA QVAE PRIVS STERILIS FVERAT PLVRES FILIOS HABITVRA ESSET EX GENTIBVS, QVAM QVOT SVNAGOGA ANTE HABVISSET.

Apud Esaiam prophetam: Laetare, sterilis, quae non paris, erumpe et exclama, quae non parturis, quia multi filii desertae magis quam eius quae habet uirum. dixit enim Dominus: dilata tabernaculum tuum et aulaeorum tuorum fige palos. ne parcas, prolonga funiculos tuos et palos confirma. adhuc in dexteram tuam et in sinistram extende, et semen tuum gentes possidebit et ciuitates quae desertae erant inhabitabis. ne timeas, quia praeualebis, neque uerearis, quod detestabilis fueris, quoniam confusionem aeternam obliuisceris. Sic et Abrahae cum de ancilla natus esset prior filius, Sarra sterilis diu mansit et sero in senecta de pollicitatione peperit filium Isaac, qui fuit typus Christi. sic et Iacob accepit uxores duas, [*]( 1 Os.2, 25. 1, 10. 7 Es. 54,1 sq. ) [*]( 1 et uocabo W dilectum dilectum AWBM1, dilectam dilectam LMl v 2 erit add. M2 in marg. in quo WM dicitur AB non om. L 3 illo loco] illic B fili M 4 eclesia Wl et ita saepius sterelis AWM fuerit BLX 5 quot] quod ABM1, om. VM2 ante om. V 7 prophetam om. WLMBv laetare A, iocundare MB, iucun- dare WLv sterelia AWM 8 clama AB fili WxMl 9 eius] illius W dominus] dsJ. dilataboTF 10 tabernaculum tuum A, locum tabernaculi tui WLMBv auleorum tuarum A, auletuorum M fige palos A, et figc WlLlBv, efEige W2L7M ne parcas A, noli par- cere WLMBv 11 prolonga A, longas fac WLMBv funiculos tuos A, mensuras et uasa W, mensuras tuas LMv, mensuras B palos tuos WLMBv dextram AB 12 sinestram A, sistram W possidebit A, possidebunt WLMB 13 quae desertae erant A, dcsertas WLMBv inhabitabunt W, inhabitabit v ne timeas A, noli timere WLMBr quoniam A praeualebis A, reuinces WLMv, reuincis B; cfr. Sabat. II p. 612 14 reuerearis LMv quod detestabilis fueris A, quia maledicta es WLMBv 16 es et W\' sterelis AM, et ita A locis proximis permansit B 17 isac AM, ysaac B 18 duas] tuas B )

maiorem Liam oculis infirmioribus typum synagogae, minorem speciosam Rachel typum ecclesiae, quae et sterilis diu mansit et postea peperit loseph, qui et ipse fuit typus Christi. et in Basilion primo Helcana habet uxores duas, Fenennam cum filiis et Annam sterilem, ex qua nascitur Samuel non secundum generandi ordinem, sed secundum Dei miserationem et promissionem, cum illa orasset in templo, et natus Samuel typus fuit Christi. Item in Regnorum primo: Sterilis septem peperit, et quae plurimos habebat, infirmata est. Filii autem sunt ecclesiae septem. unde et Paulus ecclesiis septem scribit, et Apocalypsis ecclesias septem ponit, ut seruetur septenarius numerus, ut dies septem, quibus Deus mundum fecit, et angeli septem, qui adsistunt et conuersantur ante faciem Dei, sicut Raphael angelus in Tobia dicit, et lucerna septiformis in tabernaculo martyrii et oculi Domini septem, qui mundum speculantur, et lapis cum oculis septem, ut Zacharias dicit, et spiritus septem et candelabra in Apocalypsi septem et columnae septem, super quas aedificat domum sapientia apud Salomonem. [*]( 10 I Sam. 2, 5. ) [*]( 1 et mai.orem W lian M mfirmibus A in typum v 2 rachiel A in typum v, typhum M 3 diu ex di W m. 2 filium ioseph M, iosep L 4 elcana A, helchana WBM\' 5 habet AL, habebat WB, habuit M; dicitur H. habuisse v fennonam MB, fennanam WL, gennanam A anna B 6 nascetur W samuehel M 7 ordinem generandi v miserationem] miam B 9 typus] stypus M, om. B reg A, basilion WMBv, basion L primo om. M 10 habebat filios WLJlB 11 fili A septem sunt LBM, sunt septem W ccclesie nmt M paulus postea W 12 septem ecclesiis v scripsit WLBo ecclesias ex ecclesiam A 13 septinarius W ut] et A 14 et] utLv 16 dni s. rafahel A tobia dicit] tobi adscitA lucerneilf, lucernas B 17 Beptiformes BM tabernaculum L super martyrii M2 scripsit: testimonii 19 ut] W s. l. m. 2, om. B, et A cantelabra W, candalabra M 20 apocalypBin B columnae] colomnes A 21 aedificauit WLMBv sapientiae A solomonem A Wet ita fere semper uterque )