Epistulae

Cyprian Saint, Bishop of Carthage

Cyprian. Saint. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.2). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1871.

Nec uos moneat, fratres dilectissimi, si apud quosdam in nouissimis temporibus aut lubrica fides nutat aut Dei timor inreligiosus uacillat aut pacifica concordia non perseuerat. praenuntiata sunt haec futura in saeculi fine et Domini uoce adque apostolorum contestatione praedictum est deficiente iam mundo adque adpropinquante antichristo bona quaeque deficere, mala uero et aduersa proficere.

Non sic tamen quamuis nouissimis temporibus in ecclesia Dei aut euangelicus uigor cecidit aut Christianae uirtutis aut fidei robur elanguit, ut non supersit portio sacerdotum quae minime ad has rerum ruinas et fidei naufragia succumbat, sed fortis et stabilis honorem diuinae maiestatis et sacerdotalem dignitatem plena timoris obseruatione tueatur. meminimus et tenemus succumbentibus licet et cedentibus ceteris Mattathian legem Dei . uindicasse fortiter, Helian Iudaeis deficientibus adque a religione [*]( 1 marciales L 3 manifestum CQ2v (manifestius MQt) nec ante ecclesiae L 8. 1. m. 2 5 uobiscum CB omnibus ex homni- bus L 6 sacerdos om. CR 7 dum L 8 huinsmodi C 9 cIeri atque ex atq. clerici C sacerdotale Ll 11 si om. CLP quosdam] quod add. C 8. l. 12 nntet ex nndata C timore Cl irreligiositate ex irreligiosxun C 18 nacillet ex nacilla C, uigilat L peroeneret C* 14 finem C et] et de C apostorum R 16 quaeque] quoque CR 18 nonissima B 19 nigor] uiuor P, timor CB cecidit om. V ant f.] et fldei C 20 robor CLQ, uigor V test. Oxon. langnet V 21 ad] ab P fide L 22 honore P 23 tuebatur P meminimus ... l. 25 fortiter om. C suo cnmbentibus Q (succumbentibus M) 24 et om. R matthathian L, mattatian Q, mathatian R dni R 25 nindicasse se Q heliam CPRv a om. L, ad C1 )

742

diuina recedentibus stetisse et certasse sublimiter, Danielem nec solitudine regionis alienae nec persecutionis adsiduae infestatione deterritum frequenter ac fortiter gloriosa edidisse martyria, tres item pueros nec annis nec minis fractos contra ignes Babylonios fideliter obstitisse et uictorem regem in ipsa sua captiuitate uicisse. uicisse uel praeuaricatorum numerus uel proditorum qui nunc in ecclesia contra ecclesiam surgere et fidem pariter ae ueritatem labefactare coeperunt permanet apud plurimos sincera mens et religio integra et non nisi Domino et Deo suo anima deuota, nec christianam fidem aliena perfidia deprimit ad ruinam, sed magis excitat et exaltat ad gloriam, secundum quod beatus apostolus hortatur et dicit: quid enim si exciderunt a fide quidam eorum, numquid infidelitas illorum fidem Dei euacuauit? absit. est enim Deus uerax, omnis autem homo mendax. si autem omnis homo mendax est et solus Deus uerax, quid aliud serui et maxime sacerdotes Dei facere debemus nisi ut humanos errores et mendacia relinquamus et praecepta dominica custodientes in Dei ueritate maneamus ?

Quare etsi aliqui de collegis nostris [extiterunt], fratres diteetissimi, qui deificam disciplinam neglegendam putant, et cum Basilide et Martiale temere communicent, conturbare fidem nostram res ista non debet, cum spiritus sanctus in psalmis talibus comminetur dicens: tu autem odisti disciplinam et [*]( 12 Bom. 3, 3. 4. 24 Fs. 49, 17. 18. ) [*]( 1 et certasse om. CB 2 regionis] religionis L nec om. P penecatione B, persecntioneni C infestatoinis adridiue CB 3 hac Q glorioae Cl L dedisse Cv, didine L 4 amiis] cminia Balusius 6 ipsam suzam captinitatom Q praedieatoram P 7 numerus uel proditorum L a. Z. M. 2 perditorum CB 10 denota nec] denotioiie B 11 alienam per fidem Cl deprimet C* 12 apostolus] panlos add. e 13 eorum] illonon CB 14 illonnn] eoram B, om. C eoaenabit C\'PB 15 autem tm C 17 nerax eat Q 18 nt om. I.. 20 quare eorr. in quin Q (quare M) aliquis Q extiterint Qv, om. LP 21 deicam C pntent CB 22 martiali CB commnnicant Pv nestram CB 23 et cum M (cum Q) )

743

abiecisti sermones meos retro. si uideras furem, concurrebas ei et cum adulteris portionem tuam ponebas. consortes et participes ostendit eos alienorum delictorum fieri qui fuerint delinquentibus copulati. sed et hoc idem Paulus apostolus scribit et dicit: susurratores, detractores, abhorrentes Deo, iniuriosi, superbi, iactantes sui, adinuentores malorum: qui cum iustitiam Dei cognouissent, non intellexerunt, quoniam qui talia agunt morte sunt digni, non tantum faciunt mala, sed et consentiunt eis qui haec agunt. quoniam qui talia, inquit, agunt, morte sunt digni. manifestat et conprobat morte dignos esse et ad poenam uenire, non tantum illos qui mala faciunt, sed etiam eos qui talia agentibus consentiunt, qui dum malis et peccatoribus et paenitentiam non agentibus inlicita communicatione miscentur, nocentium contactibus polluuntur et dum iunguntur in culpa, sic nec in poena separantur. propter quod integritatis et fidei uestrae religiosam sollicitudinem, fratres dilectissimi, et laudamus pariter et probamus et quantum possumus adhortamur litteris nostris, ne uos cum profanis et maculatis sacerdotibus communicatione sacrilega misceatis, sed integram et sinceram fidei uestrae firmitatem religioso timore seruetis. opto uos, fratres carissimi, semper bene ualere. [*]( 5 Rom. 1, 80—82. ) [*]( 1 retro] post te Q uidebus CQBv simul concurrebaa cum eo Q 2 ei ... ponebM om. C portionem] partem LP, particulam B; ef. 715,16 3 ostendens ex ostendite C hoe C 4 delinquentium B quidem M (idem Q) 5 et dicit] dicens Q detractatores L 7 iniustitiam C1 8 non intellexerunt ... l. 9 digni om. LMP (exh. Q) 9 faciunt mala sed et] qui faciant ea sed et qui CBfJ 10 eis ex ea C, his B quoniam om. Q; quoniam ... digni om. C 13 male C 14 malis et] malis Q 15 communicationem P, commnnicareane Cl, commntatione Q lft et contactibus 01 18 et laudamus] laudamus Q 20 nostris om. C 21 sed et C\'L 22 opto ... nalere om. CP opto BQ, optamus LM uos om. L 23 carissimi] dilectissimi B semper om. L. — De (Explicit de P) Martiale et Basilide explicit (explicat L, om. P) LPQ, Ad (Caecili Cypriani ad B) plebes (plebem C) in Hispania constitutas (constn C) explicit felicitez (de Basilide et Martiali eiplicit C) CB. — )

744

CVPRIANVS STEPHANO FRATRI S.

Faustinus collega noster Lugduni consistens, frater carissime, semel adque iterum mihi scripsit significans ea quae etiam uobis scio utique nuntiata tam ab eo quam a ceteris coepiscopis nostris in eadem prouincia constitutis, quod Marcianus Arelate consistens Nouatiano se coniunxerit et a catholicae ecclesiae ueritate adque a corporis nostri et sacerdotii consensione discesserit, tenens haereticae praesumptionis durissimam prauitatem, ut semis Dei paenitentibus et dolentibus et ad ecclesiam lacrimis et gemitu et dolore pulsantibus diuinae pietatis et lenitatis paternae solacia et subsidia cludantur nec ad fouenda uulnera admittantur uulnerati, sed sine spe pacis et communicationis relicti ad luporum rapinam et praedam diaboli proiciantur. cui rei nostrum est consulere et subuenire, frater carissime, qui diuinam clementiam cogitantes et gubernandae ecclesiae libram tenentes sic censuram uigoris peccatoribus exhibemus, ut tamen lapsis erigendis et curandis uulneratis bonitatis et misericordiae diuinae medicinam non denegemus.

Quapropter facere te oportet plenissimas litteras ad coepiscopos nostros in Gallia constitutos, ne ultra Marcianum [*]( Epist. LXVIII. — Incipit ad Stephanum de Marciano arelatense (add. . CZ: qui (qui et C) haereticos recepit (recepit feliciter C) CZiog. — 3 lugduno Coig frater carissime oм. V 4 nobis etiam o, nobis F 6 eadem om. ig arelatae o, arelato Z 7 ae] sese ov coniunxerit] communicerit Z ueritate] unitate Zv 8 et] ut Z sacerdotis C confessione C dicesserit Z, om. C1οιϱ, disiunxerit at in marg. 9 prauitatem] add. iOQ : se diuiserit cum ab eo ut] et C ut ... paenitentibus et om. iog 10 paenitentibus] facientibus exp. C t d.] eo dolentibus C et ad] ac ex ad C, et V 12 claudantur ZoH i fouenda] et curanda add. Z 13 communicatione nostra Z 14 praedam] rapinam Z cui] quod cai Z 15 fratres kmi Z 16 gubemandam io 17 uigoribuB 01 peccatoribus] increpandis add. Z exigendis Q 18 medicinam] medicamina o 20 te om. iog te oportet ex et eo propter C 21 gallia V, gallias C*, galliis C2οϱν nisi quod is o in ras. m. 2, galla Z )

745

peruicacem et superbum et diuinae pietatis ac fraternae salutis inimicum collegio nostro insultare patiantur, quod necdum a nobis uideatur abstentus, qui iam pridem iactat et praedicat quod Nouatiano studens et eius peruicaciam sequens a communicatione se nostra segregauerit, cum Nouatianus ipse quem sequitur olim abstentus et hostis ecclesiae iudicatus sit et cum ad nos in Africam legatos misisset optans ad communicationem nostram admitti, hinc a concilio plurimorum sacerdotum qui praesentes eramus sententiam retulerit se foris esse coepisse nec posse a quoquam nostri sibi communicari qui episcopo Cornelio in catholica ecclesia de Dei iudicio et cleri ac plebis suffragio ordinato profanum altare erigere et adulteram cathedram conlocare et sacrilega contra uerum sacerdotem sacrificia offerre temptauerit, proinde si resipiscere et ad sanae mentis consilium redire uellet, ageret paenitentiam et ad ecclesiam supplex rediret. quam uanum est, frater carissime, ut Nouatiano nuper retuso et refutato et per totum orbem a sacerdotibus Dei abstento nunc adulatores adhuc nobis patiamur inludere et de maiestate ac dignitate ecclesiae iudicare.