Epistulae

Quamquam sciam uos, fratres carissimi litteris meis frequenter admonitos esse ut gloriosa uoce Dominum confessis et in carcere constitutis omnis dillgentia praebeatur. tamen identidem uobis incumbo, ne quid ad curam desit his quibus ad gloriam nihil deest. adque utinam loci et gradus mei condicio permitteret ut ipse nunc praesens esse possem: promptus et libens sollemni ministerio cuncta circa fortissimos fratres nostris dilectionis obsequia complerem. sed officium meum uestra diligentia repraesentet et faciat omnia quae fieri oportet circa eos quos in talibus meritis fidei ac uirtutis suae inlustrauit diuina dignatio. corporibus etiam omnium. qui etsi torti non sunt, in carcere tamen glorioso exitu mortis excedunt, inpertiatur et uigilantia et cura propensior. neque enim uirtus eorum aut honor minor est quo minus ipsi quoque inter beatos martyras adgregentur. quod in [*]( 1 opto — L 3 nalete om. CPQ 2 et noetri ... nakte om. LJT. — Ad clerum de depreeando deo ipro peccatis nostris add. LNPQ) explicit CLXPQR, niri quod explicit amte ad clerum ponÎt CP. — ) [*]( Epist. XIT. — Incipit eiusdem (Incipit ad presbjteros et diaeonos [diaecmibus T] LXT, Inciprt eiasdem tertia E) ut his confessoribus qui in earcere sunt constituti humanitas omnis lomniom 71 praebeator ELMXQT Incipit ad clerum eo quod non posset temere cartbagine fcartagine e*. carthagin m) uenire propter confeasoram corpora qui in earcere reddiderant emq. — 6 sciam nos] sciamns T 7 admonitos aos T sed uos.. 1. _ dno ETQ 8 earcerem FLQT 9 ne qai M (ne quid Q) iis v 10 post mei rag. 6 litt. im T 11 possim q promptus] fateor.. L add. T 12 canta N 13 aestra] qaaeso add. v et s. l. T repraesentent L 14 et om. NTq faciet E\'e, faciatqae T sed que s. J. in erag. m T 15 uirtutis] aeritatis T 16 non OM. eq carcerem LQT 18 neque ... adgregentar om. eq 19 beatas L martyres eqs )

Denique et dies eorum quibus excedunt adnotate, ut conmemorationes eorum inter memorias martyrum celebrare possimus: quamquam Tertullus fidelissimus ac deuotissimus frater noster inter cetera sollicitudine et cura sua quam fratribus in omni obsequio operationis inpertit, qui nec illic circa curam corporum deest, scripserit et scribat ac significet mihi dies quibus in carcere beati fratres nostri ad inmortalitatem gloriosae mortis exitu transeunt, et celebrentur hic a nobis oblationes et sacrificia [*]( 4 Matth. 10, 32. 6 Matth. 10, 22. 9 Apoc. 2, 10. ) [*]( 1 quidquit m (quicquid q) tolerare ... l. 2 quidquid om. eq fuerant JETQ 2 quis et tormentis LQ (quis et ormentis M) et morti in subdiderunt et qui se morti corr. T 3 ipsi tormentis sed tormenta ipsis eq* (ipse t. s. t. ipsi mq1) Ó meo] qui in caelis est add. EQv 6 tolerauerunt confessi sunt eq ad] in EQ (ad M), ad in q 7 hic] is L saluus erit ETv dicit dominus om. Q; post haec falso repetit T: confessi sunt... dicit dns ad] ad in q (ad m) 9 et om. LN 11 peruenerunt] perseuerarunt eq; perseuerauerunt et inexpugnabiles N uoluntate LNTQ 12 nostrae] nominis Lv in uinculis Tv accidit ELNQTI et exp. E 13 terminos QT consummat T, consumat M (consummata Q) martyris ELeqv, martyriis Q, martyria T 14 et om. N excidunt EiQ adnotat m (adnotate q) conmemora- tionis eq - 16 tertulus Mm (tertullus Qq) ac] et LTv 17 inter] ro Veqv, om. T cetera] certa V quam] cum ELNQT 18 illic] illis L 19 ac] hac Q 20 carcerem LQ T 21 transeunte L celebretur LNT )

Et iampridem uobis, fratres carissimi ac fortissimi, litteras miseram quibus fidei et uirtuti uestrae uerbis exultantibus gratularer, et nunc non aliud in primis uox nostra conplectitur quam ut laeto animo frequenter ac semper gloriam uestri nominis praedicemus. quid enim uel maius in uotis meis potest esse uel melius quam cum uideo confessionis uestrae honore inluminatum gregem Christi? nam cum gaudere in hoc omnes fratres [*]( 2 celebraaimus LQqT 3 ut cnra q . ac] et eq desit] sit T iis v quae L 4 relinquerunt QT, dereliquenmt eq 5 quidem om. eq et dilectio] dilectio Q 6 quid Q adacti] uicti eq (uitii m) tempestatem prostati T 7 dum] cum NTfJ 8 opto ... I. 10 ualete om. Lemq; opto ... meminisse add. m. 2 N kme (ac om.) M (kmi ac Q) 9 fraternitatem ... ualete om. N 10 ualete om. EQT. - Ad preebyteros et diaconos (Ad Romanos epistula tertia EMQ) ut his confessoribus (his confessoribus om. T) qui in carcere (caroerem QT) strnt constituti humanitas omnis (omnium 1) praebeatur explicit ELMNQT, Ad clerum eo quod non posset temere carthagine uenire propter confessorum corpora qui in carcere reddiderunt (explicit add. m) mq, Explicit e. — ) [*]( Epist. XIII. — Incipit ad Rogatianum et ceteros de obseruanda disciplina LNPQS, Incipit ad Rogatianum et ceteros confessores R. — 12 confessoribus fratribus] confratribus L 15 uirtutis S, uirtute {JIBI (uirtnti M) 16 nostra ex uflstra S 19 confessioni LM, OOnfessione Q uestra et Ql (uestrae M(2) honorem 22 )

Hortamur tamen per communem fidem, per pectoris nostri ueram circa uos et simplicem caritatem, ut qui aduersarium prima hac congressione uicistis gloriam uestram forti et perseueranti uirtute teneatis. adhuc in saeculo sumus, adhuc in acie constituti, de uita nostra cottidie dimicamus. danda opera est, ut post haec initia ad incrementa quoque ueniatur et consummetur in uobis quod iam rudimentis felicibus esse coepistis. parum est adipisci aliquid potuisse. plus est quod adeptus es posse seruare, sicut et fides ipsa et natiuitas salutaris non accepta sed custodita uiuificat. nec statim consecutio, sed consummatio hominem Deo seruat. Dominus hoc magisterio suo docuit dicens: ecce sanus factus es, iam noli peccare, ne quid tibi deterius fiat. puta hoc illum et confessori suo dicere: ecce confessor factus es, iam noli peccare, ne quid tibi deterius fiat. Salomon denique et Saul et ceteri multi quamdiu in uiis Domini non ambulauerunt, datam sibi gratiam tenere non potuerunt: recedente ab his disciplina dominica recessit et gratia.

Perseuerandum nobis est in arto et in angusto itinere laudis et gloriae, et cum quies et humilitas et bonorum morum [*]( 16 Io. 5, 14. ) [*]( 1 oporteat Bv tum v 2 praepositi gloria om. LNP 3 exJ et L letemur L 4 quos super ut Q (quos M) diabulos L 5 tamen] autem B pectoris] peccatoris L 7 ba.c congressine B uestram uestram S forti et] fortiter N 8 in acie] acie S 9 debita Q\' (de uita MQ\') opera est] operae B 12 parum est] parum S es] est LPQS 13 potuisse M (posse Q) ipsa et] ipsa e L sed e s. 1. m. 2 14 consecutio] constitui M (consecutio Q) 15 hoc] enim R 17 quit Q, quitquit S puto B, putabo N 19 solomon PQRlS 20 in om. S non om. Bv data B 21 detenere S non om. Rt, recedente] recedet et L, recessit et N ab ex ad B iis v • 22 et gratia] gratia P 23 in om. B 24 cum quies ..et Q, qui cum quiesset M (sed qui eras. m. 2), cum quies est P bonorum] honorum et P )

Sed quosdam audio inficere numerum uestram et laudem praecipui nominis praua sua conuersatione destruere, quos etiam uos ipsi ut pote amatores et conseruatores laudis uestri obiurgare et conprimere et emendare debetis. cum quanto enim [*]( 9 Matth. 5, 16.. 12 PhiL 2, 15. 13 I Petr. 2, 11. 12. ) [*](1 christianis om. LNP concruat S domini v 3 tum p hoc om. L 4 estis] est L 6 meum MB (sieut Q) dno R blasfematur 8 1 deo corr. in deum B 8 disciplina LNS\' 10 ut] et 8 bonam operam uestram S, opera uestra bona v 11 qui] si qui B 12 est in caelis Q 13 hoc mundo P ortatur P, oratur JR1 14 inquid LPS, qui B 15 animas uestras R 16 gentes ex iectes R ^ k 17 detrectant PR 18 dno Q quod S 20 honorem P 22 infecere L 23 distruere R\'Q etiam et S 24 pote] poste RlQ1 (pote Jf) conuersatores NPQS uestri S, uestrae LNPtyRv; cf. in- dicem 25 quando SQ* (quanto MQ\') )

Quid deinde illud, quam uobis exsecrandum debet uideri, quod cum summo animi nostri gemitu et dolore cognouimus, non deesse qui Dei templa et post confessionem sanctificata et inlustrata plus membra turpi et infami concubitu suo [*]( 5 Rom. 11, 20. 21. 9 Es. 50, 5. 6. 18 Luc. 9, 48. ) [*]( 1 delingitor Ll aliquis S, alius aliquis LNPQ, unus ab aquis Rr alius ab aquis Bigaltius timulentus S 2 demoratur] denotatur cod. Vaticanus, demoratur (ut sit: insaniat) Goulartius extorrens Sl, extorres Q, exorris J21 3 ut] unde SQ, inde LNP praehensus LNPS, rephensus Q non] est non Q (non M) quasi] qua S cristianus L 4 innocens R 5 sitj est R 6 ne] ne* MQ (c eras.) 7 parcit Q kdmT S; cf. p. 506, 18 8 ductus LRv agnos R tondente se v 9 apperuit R 10 at flagella S et om. P 13 adque] autem N in om. P audeat LNP 14 et factorum] factorum N; et corr. in est Qm.2 (et M) 15 alterum per om. R\' trandidit R 17 imittentur L1, emitentur 81 18 fiat corr. in fiet Q (fiat M) dicete 81 minimis L1 22 sanctiflcatam PQ 23 iam lustratam S, inlustratam Q plus om. Rv turpi et infami] ture et intami S concubito Pl, coneupido S plus maculent v )

Corroboremus nos exhortationibus mutuis et magis ac magis proficiamus in Domino, ut cum pro sua misericordia pacem fecerit quam se facturum repromittit, noui et paene mutati ad ecclesiam reuertamur, et excipiant siue fratres nostri siue gentiles circa omnia correctos adque in melius reformatos et qui [*]( 6 Gal. 5, 14. 15. ) [*]( 1 cnbilia sua IÅJ femineis B promisca L I PQB etsi] si et B 2 ipso BVv 3 cum om. QR" 4 nascuntur BV", noscantur QS contentionis L aemulationis S nulla P 6 te] te ipsum B 7 et incasatis om. 8 8 consnmmamini SQ a conuiciis PQVv (a om. M) maledicis S, malectis Z\' a maledictis etiam et conni*ciis B 9 neque om. P non consequentur PS, consequerentur L1, conseqnnntnr v 10 et] ne B christi 8 13 cum om. P 14 set S uere QB" rennntiauimuB LNPBv 15 a dno nro B, a dom S nostra ... dominum om. 8 deum B 16 et] ut B ac] hac Q; item l.17 uiuamus S 18 proficiamur B, proficiant S, proficiam L dum LNP ut] et M (nt Q) cum om. LN, qui P 19 qui fecerit P, faciat N noni] nobis Q mutuati Q 20 et om. B excipiant nos B" nostris M (nostri Q) 21 reformatos] reportatos L. )