De Unitate Ecclesiae Catholicae Liber
Cyprian Saint, Bishop of Carthage
Cyprian. Saint. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars I (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.1). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1868.
Quos imitantur scilicet adque sectantur qui Dei traditione contempta alienas doctrinas adpetunt et magisteria humanae institutionis inducunt: quos increpat Dominus et obiurgat in euangelio suo dicens: reicitis mandatum Dei, ut traditionem uestram statuatis. peius hoc crimen est quam quod admisisse lapsi uidentur, qui tamen in paenitentia criminis constitute Deum plenis satisfactionibus deprecantur. hic ecclesia quaeritur et rogatur, illic ecclesiae repugnatur: hic potest necessitas fuisse, illic uoluntas tenetur in scelere: hic qui lapsus est sibi tantum nocuit, illic qui haeresin uel schisma facere conatus est multos secum trahendo decepit: hic animae unius est damnum, illic periculum plurimorum. certe peccasse se hic et intellegit et lamentatur et plangit, ille tumens in peccato suo et in ipsis sibi delictis placens a matre filios segregat, oues a pastore sollicitat, Dei sacramenta disturbat. et cum lapsus semel peccauerit, ille cottidie peccat. postremo lapsus martyrium postmodum consecutus potest regni promissa percipere: ille si extra ecclesiam fuerit occisus, ad ecclesiae non potest praemia peruenire.
Nec quisquam miretur, dilectissimi fratres, etiam de confessoribus quosdam ad ista procedere, inde quoque aliquos tam [*]( 8 Marc. 7, 9. ) [*]( 1 corporis scilicet F notatus est M signantur] signa R dno M 2 altaria BI 3 dni statim G 5 contempto S 7 inducant G 8 reicitis inquit M, reicistis R 9 uestram om. W amisisse R 10 qui ta desinit fragmentum cod. 8 paenitentiam R 11 dominum V hic] illic M eccleda dei Aft 12 illic] hic M ecclesia R hic] illic M 13 illic] hic M qui lapsos est] lapsum R 14 heresim M scisma WGR 15 secum quoque M deeipit G illio-hic M 16 ille- hie lit 17 peceato] pectore BcUueius sibi] suis v 18 placens ex plan- gens W m. 2 filium ex 000 Rm. 2 segregato B I oues ex uel B , m. 2 19 sacramentum R ille] hic M 21 potest ex post W m. 2, item l. 22 illic HI R I 22 primia G praemium non potest M 23 etiam] et F 24 ad istam MI, ad instar ex adstar Gm.2 procedere] prosilire F inde q. aliquos add. m. 2 in R ) [*]( 15* )
Confessio exordium gloriae est, non meritum iam coronae, nec perficit laudem sed initiat dignitatem, cumque scriptum sit: qui perseuerauerit usque in finem hic saluus erit, quicquid ante finem fuerit gradus est quo ad fastigium salutis ascenditur, non terminus quo iam culminis summa teneatur. confessor est: sed post confessionem periculum maius est, quia plus aduersarius prouocatus est. confessor est: hoc magis stare debet cum Domini euangelio per euangelium gloriam consecutus a Domino. cui multum datur, multum quaeritur ab eo: et cui plus dignitatis adscribitur, plus de illo [*]( 11 Apoc. 3,11. 17 Matth. 10, 22. 23 Luc. 12,48. ) [*]( 1 innefanda Mx, nefaria V tamque P, quam v 2 facit ex fassit B m. 2 ut ex aut Rm. 2 4 securitatis 221 nonnumquam Ml 5 uiderimusque G 6 et ex ut G quisquis OMrv 7 et ante salom. add. B\' dno R, om. v 8 quamdiu] tamdiu G 9 derelinquit OB 10 dni uiam ex diu fama R m. 2 perdit M et ideo scriptum est] om. O, sicut scriptum est: et excitauit dominus Satanam ipsi Salomoni. et ideo in Apocalypsi dominus ad Ioannem grauiter comminatur Y unde Manutius teste Rigaitio recepit 12 auferre M posset B I 13 quia ex qui Wm. 2 recedat ex redat G m.2 15 iam] nam M in ras. 16 sed ex et W m. 2 initiat et R 17 inquit usque M in] ad OR hic] is W 18 quOt fastigium M 19 escenditur maluit BalusitUI summa tenetur M s. I. m.2 21 plus ex pius Rm.2 23 a domino] dñi R cui] ait enim dominus cui v queretur WR 24 et om. M )
Nam et ludam inter apostolos Dominus elegit, et tamen Dominum ludas postmodum tradidit. non tamen idcirco apostolorum firmitas et fides cecidit, quia proditor ludas ab eorum societate defecit. sic et hic non statim confessorum sanctitas et dignitas conminuta est, quia quorundam fides fracta est. beatus [*]( 6 Luc. 18,14. ) [*]( 2 confessoribus GMX 3 est sit] est christi si R 4 dic.t G 5 imiturum Bl cum B s. l. m. 2 6 et qui] qui autem M se om. M 9 humilitate G 13 sit turbulenta v 15 laudis et confessionis V culpabilis ex cuius M m. 2 et detestabilis om. V, et detestabilis uita M* 16 confeseionis suae M malam conuersationem MBl 17 prodegerit 7Gl, prodigerit G2, protegerit W, prodideritM (idi in ras.), om. R 18 denique ipsam F 20 quasi sit v 21 premium ex primum G m. 2 23 iudan W sed n 8. 1. 24 postmodum iudas M tradidit WM*, prodidit RM\', prodit G 25 fides et firmitas Rv docidit M 27 dignitas et sanctitas G comminuta est ex comminutas Rm. 2 )
Opto equidem, dilectissimi fratres, et consulo pariter et suadeo, ut si fieri potest nemo de fratribus pereat et consentientis populi corpus unum gremio suo gaudens mater includat. si tamen quosdam schismatum duces et dissensionis auctores in caeca et obstinata dementia permanentes non potuerit ad salutis uiam consilium salubre reuocare, ceteri tamen uel simplicitate capti uel errore inducti uel aliqua fallentis astutiae calliditate decepti a fallaciae uos laqueis soluite, uagantes gressus ab erroribus liberate, iter rectum uiae caelestis adgnoscite. contestantis apostoli uox est: praecipimus uobis in nomine Domini Iesu Christi ut recedatis ab omnibus fratribus ambulantibus inordinate et non secundum [*]( 1 Bom. 3, 3 sq. 23 II Thess. 3, 6. ) [*]( 1 apostolus paulas V, pauL apost. v in epistola sua loquitur v si] sic R 2 a fide W s. l. m. 2 3 euacuabit WG absit om. G 5 maior et] maiora G in (ante legis) om. VM2 disciplinam G 6 ucritate] »*memores M 7 ecclesiam GMl 8 adque WGMR, atqui v maiorem consecuntur f. s. L immo ampliorem V teste Rigaltio 9 segregat W quibus V iunctis G 10 contagione R hi uero R* 11 tam M in ras. sunt M s. I. m. 2 12 pace] luce G fuerant R 14 opto] hortor V 15 consentienti Rl 16 sinum (pro unum) gremio suo MI, sinu gremii sui M3 19 consilio salubri M* reuocari Rl 20 fallentia R astutia calliditatis G 23 uobis inquit RGv, inquit nobis M domini nostriMv, domini dei R 24 fratribus om. W 25 et om. M non om. R )
Monet nos Spiritus sanctus et dicit: quis est homo qui uult uitam et amat uidere dies optimos? contine linguam tuam a malo et labia tua ne loquantur insidiose. declina a malo et fac bonum, quaere pacem et sequere eam. pacem quaerere debet et sequi filius pacis, a dissensionis malo continere linguam suam debet qui nouit et diligit uinculum caritatis. inter sua diuina mandata et magisteria salutaria passioni iam proximus Dominus addidit dicens: pacem nobis dimitto, pacem meam do uobis. hanc nobis hereditatem dedit, dona omnia suae pollicitationis et praemia in pacis conseruatione promisit. si heredes Christi sumus, in Christi pace maneamus: si filii Dei sumus, pacifici esse debemus. beati, inquit, pacifici, quoniam ipsi filii Dei uocabuntur. pacificos esse oportet Dei filios, corde mites, [*]( 1 Eph. 5, 6 sq. 13 Ps. 33,13 sq. 21 Io. 14, 27. 25 Matth. 5, 9. ) [*]( 1 accepistis G 4 uel immo ne M (uel et ne eras.) 5 ne dum M s. I. m.2 6 iter M a om. B uiaueritatis itineris M sed itineris exp. m. 2 7 deus unus v unus et christus unaM 8 plebs una VW, plebsTFGJFiv 9 unitatem] firmitatem V glutinae R 10 nec diuulsisiJFM1 11 frustra W\' G 13 aps scs monet M, monet nos in psalmis s. s. V 14 amat] cupit M 15 insidiosae R, desidione G, dolum M 16 declina] deuerte M1, dinerte M1 inquire M 17 et sequere] consequere V filius est G 19 diuina] denique V 20 paBsionis Ml 21 dimitto uobis v 23 et M 8. 2. m. 2 coheredes MH 24 si om. G pacifi R 25 quia M 26 uocantor W* nos oportet M )