De Unitate Ecclesiae Catholicae Liber

Ideo et cum orandi legem daret, addidit dicens: et cum steteritis ad orationem, remittite si quid habetis aduersus aliquem, ut et pater uester qui in caelis est remittat peccata uobis. et ad sacrificium cum dissensione uenientem reuocat ab altari et iubet prius concordare cum fratre, tunc cum pace redeuntem Deo munus offerre, quia nec ad Cain munera respexit Deus: neque enim habere pacatum Deum [*]( 20 Marc. 11,25. ) [*]( 1 licet sint M sed sint add. m. 2 2 de dni magestate M, ad dum maiestatis R 3 enim fuerintM tres collecti Mx, tres collecti in nomine meo M7v 4 inquit om. M 5 paeatis] pacificis V 6 licet eras. in M M W s. Z. m. 2 7 dum 22, domino V 8 persenerabant V medio GR 13 duo inquit aut tres fuerintJf 14 tres W GrMRV, tres collecti in nomine IDeO o 15 discordiam ezprobrans M 16 snam G se M a. Z. m. 2 17 Qnianimiter ex nnamiter W m. » 18 pluribus MV paucorum] pacifioorum R concordiae R, concordiam Ml prece ex pacem M m. 2 19 discordiae orationem 12 23 remittet W uobis peccata Mv 24 iubet hunc M recordare R 25 deo W in ras., domiuo v ad M s. I m. 2 26 pacatum habere a dominum V )

poterat qui cum fratre pacem per zeli discordiam non habebat. quam sibi igitur pacem promittunt inimici fratrum? quae sacrificia celebrare se credunt aemuli sacerdotum? secum esse Christum, cum collecti fuerint, opinantur qui extra Christi ecclesiam colliguntur?

Tales etiam si occisi in confessione nominis fuerint, macula ista nec sanguine abluitur: inexpiabilis et grauis culpa discordiae nec passione purgatur. esse martyr non potest qui in ecclesia non eat: ad regnum peruenire non poterit qui eam quae regnatura est dereliquit. pacem nobis Christus dedit, concordes adque unanimes esse praecepit, dilectionis et caritatis foedera incorrupta adque inuiolata mandauit: exhibere se non potest martyrem qui fraternam non tenuit caritatem. docet hoc et contestatur Paulus apostolus dicens: et si habuero fidem ita ut montes transferam, caritatem autem non habeam, nihil sum: et si in cibos distribuero omnia mea et si tradidero corpus meum ut ardeam, caritatem autem non habeam, nihil proficio. caritas magnanima est, caritas benigna est, caritas non aemulatur, non inflatur, non inritatur, non agit perperam, non cogitat malum, omnia diligit, omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet. caritas numquam excidet. numquam, inquit, excidet caritas. haec enim semper in regno erit, haec in aeternum fraternitatis sibi cohaerentis unitate durabit. ad regnum caelorum non potest peruenire discordia, ad praemium Christi qui dixit: hoc est mandatum meum ut diligatis [*]( 14 I Cor. 13, 2-5, 7 sq. 26 Io. 15,12. ) [*]( 1 celi G 2 fratruum G 3 aemulii R secum WGMRY, an secum v 4 colligunt R 6 ante nominis add. M1: christi 8 post ecclesia add. M1: dei 9 quae ex qui G m. 2 10 derelinquit GMv, reliquit R nobis pacem R christus nobis M 12 seruari mandauit v 13 tenet RM* hoc om. R contestatur] hortatur R 16 cibis M, cibos paupcrum v 17 ita ut V ardeat R 18 magnissima R1 est om. G 19 infiatur] inflammatur V 20 non inritatur om. R non agit perperam] oro. R, ante non inflatur ponit v 21 malum] add. VR: non gaudet super (super om. R) iniustitiam 22 excidit G1 v, excedit M1 23 excidet WGMR V, oxcidit v 24 et in MR durauit Wl 25 nec ad RM, sed in M add. m. 2 nec; cf. cap. 23 p. 231l. 10 praemia v 26 qui dicit] dicentis R meum] dei R )

inuicem, quemadmodum dilexi uos, pertinere non poterit qui dilectionem Christi perfida dissensione uiolauit. qui caritatem non habet Deum non habet. Iohannis beati apostoli uoxest: Deus, inquit, dilectio est et qui manet in dilectione in Deo manet et Deus in illo manet. cum Deo manere non possunt qui esse in ecclesia Dei unanimes noluerunt. ardeant licet flammis et ignibus traditi uel obiecti bestiis animas suas ponant, non erit illa fidei corona sed poena perfidiae nec religiosae uirtutis exitus gloriosus sed desperationis interitus. occidi talis potest, coronari non potest. sic se christianum esse profitetur, quomodo et Christum diabolus saepe mentitur ipso Domino praemonente et dicente: multi uenient in nomine meo dicentes: ego sum Christus, e.t multos fallent. sicut ille Christus non est, quamuis fallat in nomine, ita nec christianus uideri potest qui non permanet in euangelio eius et fidei ueritate.

Nam et prophetare et daemonia excludere et uirtutes magnas in terris facere sublimis utique et admirabilis res est, non tamen regnum caeleste consequitur quisque in his omnibus inuenitur, nisi recti et iusti itineris obseruatione gradiatur. denuntiat Dominus et dicit: multi mihi dicent in illo die: Domine, Domine, nonne in tuo nomine prophetauimus et in tuo nomine daemonia exclusimus et in nomine tuo uirtutes magnas fecimus? et tunc dicam illis: numquam uos cognoui, recedite a me qui operamini iniquitatem. iustitia opus est, ut promereri quis possit Deum iudicem: praeceptis eius et monitis obtemperandum est, ut [*]( 4 I Io. 4,16. 12 Marc. 13, 6. 21 Matth. 7, 22 sq. ) [*]( 1 ad deum pertinere R poterit (potuit W) ad praemium christi WM, poterit ad christum v 3 iohannes R beati om. G 4 in deo in dilectione WGMR 5 et deus.. manet om. V 7 uel obiecti M* add. in margine 11 ftZabolus R 13 fallent] seducent M 14 christi R nomine illiustJ 15nechicF enangelii MW w 17 primum et om. M 19quisque enim M, quisquis v his G 8. l. m.2 20 itineris inuenitur et M sed inuenitur exp. m. „ denuntiat quoque M1 21 illa M1 domine om. G 22 nomine tuo GM 23 tuo nomine W 24 magnas uirtutes W 25 noui M omnes qui V iniquitem W, iniustitiam RMV 26 iustitia prius M dum possit R 27 quia praeceptis M est W 8. 1. m. 2 )

accipiant merita nostra mercedem. Dominus in euangelio cum spei et fidei nostrae uiam conpendio breuiante dirigeret, Dominus Deus tuus, inquit, Dominus unus est, et: diliges Dominum Deum tuum de toto corde tuo et de tota anima tua et de tota uirtute tua. hoc primum et secundum simile huic: diliges proximum tuum tamquam te. in his duobus praeceptis tota lex pendet et prophetae. unitatem simul et dilectionem magisterio suo docuit, prophetas omnes et legem praeceptis duobus inclusit. quam uero unitatem seruat, quam dilectionem custodit aut cogitat qui discordiae furore uesanus ecclesiam scindit, fidem destruit, pacem turbat, caritatem dissipat, sacramentum profanat P

Malum. hoc, fidelissimi fratres, iam pridem coeperat, sed nunc creuit eiusdem mali infesta clades et surgere ac pullulare plus coepit haereticae peruersitatis et schismatum uenenata pernicies, quia et sic in occasu mundi oportebat praenuntiante per apostolum nobis et praemonente Spiritu sancto: in nouissimis, inquit, diebus aderunt tempora molesta, erunt homines sibi placentes, superbi, tumidi, cupidi, blasphemi. parentibus in dicto non audientes, ingrati, impii, sine adfectu, sine foedere, delatores, incontinentes, inmites, bonum non amantes, proditores, procaces, stupore inflati, uoluptates magis quam Deum diligentes, habentes deformationem religionis, uirtutem autem eius abnegantes. ex his sunt qui repunt in domos et praedantur mulierculas [*]( 2 Marc. 12, 29 sq. 17 II Tim. 3,1 sq. ) [*]( 1 euangelio suo V cum spei] dicit cum ipse R 2 conpendii breuitate M post dirigeret add. ait M2 3 inquit om. MR dominus] deus v unus est W 8. 1. m. 2 5 et de tota uirtute tua om. R hoc est M\'v primum mandatum v 6 tuum om. G 10 custodiat 221 11 quis W 13 hoc om. R fidelissimi] dilectissimi KV 14 exsurgere Rv pululare W 15 cshismatum G 16 et sic Wll, sic et JR, sic M fieri oportebat v, oportebat fieri M sed fieri 8. I. m. 2 18 et erunt v 19 cupidi om. G 20 in dicto non (non om. B) audientes (obaud. M) WGBlM, non obedientes B2V, in dicto inaudientes Gronou. p. 629 21 super sine affectione Mm. 2 ponit: sine mia 22 non W s. I. m. 2 23 super inflati Mm. 2 ponit; ambitiosi 25 his] iis v )

oneratas peccatis quae ducuntur uariis desideriis, semper discentes et numquam ad scientiam ueritatis peruenientes. et quomodo Iannes et Mambres restiterunt Moysi, sic et hi resistunt ueritati, sed non proficient plurimum. imperitia enim eorum manifesta erit omnibus, sicut et illorum fuit. adimplentur quaecumque praedicta sunt et adpropinquante iam saeculi fine hominum pariter ac temporum probatione uenerunt. magis ac magis aduersario saeuiente error fallit, extollit stupor, liuor incendit, cupiditas excaecat, deprauat inpietas, superbia inflat, discordia exasperat, ira praecipitat.

Non tamen nos moueat aut turbet multorum nimia et abrupta perfidia, sed potius fidem nostram praenuntiatae rei ueritate corroboret. ut quidam tales esse coeperunt, quia haec ante praedicta sunt, ita ceteri fratres ab eiusmodi caueant, quia et haec ante praedicta sunt instruente Domino et dicente: uos autem cauete, ecce praedixi uobis omnia. uitate quaeso uos eiusmodi homines et a latere adque auribus uestris perniciosa conloquia uelut contagium mortis arcete, sicut scriptum est: saepi aures tuas spinis et noli audire linguam nequam. et iterum: conrumpunt ingenia bona confabulationes. pessimae. docet Dominus et admonet a talibus recedendum: caeci sunt, inquit, duces caecorum. caecus autem caecum ducens simul in foueam cadent. auersandus. est talis adque fugiendus quisque fuerit ab ecclesia separatus. [*]( 16 Marc. 13, 23. 19 Sir. 28, 24. 21 I Cor. 15, 33. 23 Matth. 15,14. ) [*]( 3 iannes WMV, iamnes RGv 4 mosi W hi] isti R resistent WT reakterunt M neritati] add. 1421\': homines corrupti sensu, reprobi circa fidem sed ita V 5 -proficiunt WM 6 et om. W 7 dicta Jtf1 8 probationes V 10 excaecat] excedat G 12 arrnpta R 13 nostram Ms.l.m.2 praennntiata R, praennntiante M\'v , praennnitas V teste Rigaltio 14 post ut add. M*: qtifl et haec M 15 ita...1.16 sunt om. W et om. R 16 et dicente dno M 17 nitate ex uita W m. 2 nos fratres quaeso M sed fratres 8. 1. m. 2, nos fratres v huiusmodi M 18 ab auribus MV 19 saepi inquit M 21 iterum dicit M ingenia. bona] mores bonos M 22 et B B. I. m. 2 esse recedendum V 23 inquit] autem R 24 cadunt v aduersandus M 25 quisquis Gv ) [*]( ID. ) [*]( 15 )

peruersus est huiusmodi et peccat et est a semet ipso damnatus. an esse sibi cum Christo uidetur qui aduersum sacerdotes Christi facit, qui se a cleri eius et plebis societate secernit? arma ille contra ecclesiam portat, contra Dei dispositionem repugnat. hostis altaris, aduersus sacrificium Christi rebellis, pro fide perfidus, pro religione sacrilegus, inobsequens seruus, filius impius, frater inimicus contemptis episcopis et Dei sacerdotibus derelictis constituere audet aliud altare, precem alteram inlicitis uocibus facere, dominicae hostiae ueritatem per falsa sacrificia profanare, nec scire quoniam qui contra ordinationem Dei nititur ob temeritatis audaciam diuina animaduersione punitur.

Sic Core et Dathan et Abiron qui sibi contra Moysen et Aaron sacerdotem sacrificandi licentiam uindicare conati sunt poenas statim pro suis conatibus pependerunt. terra conpagibus ruptis in profundum sinus patuit, stantes adque uiuentes recedentis soli hiatus absorbuit, nec tantum eos qui auctores fuerant Dei indignantis ira percussit, sed et ceteros ducentos quinquaginta participes eiusdem furoris et comites qui coagulati cum isdem simul ad audaciam fuerant exiens a Domino ignis properata ultione consumpsit, admonens scilicet et ostendens contra Deum fieri quicquid inprobi fuerint ad destruendam ordinationem Dei humana uoluntate conati. sic et Ozias rex cum turibulum ferens et contra legem Dei sacrificium sibi uiolenter adsumens resistente sibi Azaria sacerdote obtemperare nollet et cedere, diuina indignatione confusus et leprae uarietate in fronte maculatus est, ea [*]( 1 huiusmodi est M et (ante peccat) om. G 2 aduersus BM dotes chriati] ab his incipit fragmentum exiguum cod. S fol. 35 3 ab ecclesia eius et plebe V teste Bdlueio 4 disputationem MRl 5 christi sacrificium R rebelis G, facit M 7 derelictia ex delictis Wm. 2 8 audeat G 9 dominice hostiam G 10 nec] add. ex coniectura Manutius: dignatur quoniam om. G dm R 11 audacia R 12 chore W habiron G 13 sacerdotes WR licentiam ex diligentiam M tfI. 2 poenam M 14 pro suis statim v rependerunt BMI, et penderunt G, dependerunt M* abruptis M 15 sinum WGv cedentes R solii R, solis W 16 hiatus] fatus R adsorbuit R actores Ml fuerunt B, fuerant eius dementiae V 17 ceteros] illos R 18 eiusdom] eorum M 19 exigens G 20 admonet B 22 et om. R thuribulum G 23 dei legem M sibi om. G resistenti illi azariae sacerdoti ex resistene ibi azarias sacerdote R m. 2 24 cedere] credere W, ceteri R sed m. 2 expunctum 25 lepraae W )

parte corporis notatus offenso Domino ubi signantur qui Dominum promerentur. et filii Aaron, qui inposuerunt altari ignem alienum quem non praeceperat Dominus, in conspectu statim Domini uindicantis extincti sunt.