Ad Demetrianum

Cyprian Saint, Bishop of Carthage

Cyprian. Saint. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars I (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.1). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1868.

Merito ergo incursantibus plagis non desunt Dei flagella nec uerbera. quae cum nihil istic promoueant nec ad Deum singulos tanto cladium terrore conuertant, manet postmodum carcer aeternus et iugis flamma et poena perpetua, nec audietur illic [*]( 1 Hier. 2, 30. 4 Hier. 5, 3. ) [*]( 4 respondet v 6 est om. S et ecce S 7 est nulla formido W 8 ista W 8.1. m. 2 9 ominibus 81 11 quaereriB ex quaerea S m. 2 minns S 8.1. m. 2 nunc minus tibi iuberes fortes R 14 semis] non semis v cuncta W 8.1. m. 2 tu famularis uel non fam. v 15 exegia S 16 compelles S 19 et pari om. R 20 Beruiantur R 21 nimium WR 22 et ferro] ferro etiam v 23 adeligis W agnoscis miser v 24 tuum om. WR ipse] in homine add. Manutius 26 cum W s. I. m. 2 isti ij dom S singnlos post terrore ponit S 27 cladum WRV; cf. 357,13 conuertat R manet] nam et W )

357
rogantium gemitus, quia nec hic Dei indignantis terror auditus est qui per prophetam clamat et dicit: audite sermonem Domini, filii Israel, quia iudicium est Domini aduersus incolas terrae, quod neque misericordia neque ueritas neque agnitio Dei sit super terram: execratio et mendacium et caedes et furtum et adulterium diffusum est super terram, sanguinem sanguini supermiscent. idcirco terra lugebit cum uniuersis incolis suis, cum bestiis agri, cum serpentibus terrae, cum uolucribus caeli, et deficient pisces maris, ut nemo iudicet, nemo reuincat. indignari se Deus dicit quod agnitio Dei non sit in terris, et Deus non agnoscitur nec timetur. delicta mendaciorum, libidinum, fraudium, crudelitatis, impietatis, furoris Deus increpat et incusat, et ad innocentiam nemo conuertitur. fiunt ecce quae uerbis Dei ante praedicta sunt, nec quisquam fide praesentium ut in futurum consulat admonetur. inter ipsa aduersa quibus uix coartata et conclusa anima respirat uacat malos esse et in periculis tantis non de se magis sed de altero iudicare. indignamini indignari Deum, quasi aliquid boni male uiuendo mereamini, quasi non omnia ista quae accidunt minora adhuc sint et leuiora peccatis uestris.

Qni alios iudicas aliquando esto et tui iudex, conscientiae tuae latebras intuere, immo, quia nullus iam delinquendi uel pudor est et sic peccatur quasi magis per ipsa peccata placeatur, qui perspicuus et nudus a cunctis uideris et ipse te respice. aut enim superbia inflatus es aut auaritia rapax es aut iracundia saeuus aut alea prodigus aut uinolentia temulentus aut liuore inuidus [*]( . 2 Os. 4,1 sq. ) [*]( 1 auditurs S1 2 sermones V 3 fili istrahel S 4 quod] eo quod v, quia W 5 supra W sed execratio Wv 7 est] set S supra W sangainis R 8 cum B 8. J. m. 2 9 besteis S agri et W 12 dicit] et iraaci add. v 13 frandum WR 15 nemo ex nomo B 19 de sej decsse S de S s. I. m. 2 20 dom S 23 aliquos Wl esto et] et tu esto c tuis W 24 latebras intuere] latebra sint; uere R metus uel pudor v 25 magis om. V 26 uideris a cunctis v, acuictis uideris R (ti ex u corr. m. 2) 27 es (post rapax) om. v, est W 28 prodigus] progns ex saeuus Sm. 2 uinulentia SW libore S )

358
aut libidine incestus aut crudelitate uiolentus: et miraris in poenas generis humani iram Dei crescere, cum crescat cottidie quod puniatur? hostem quereris exurgere, quasi etsi hostis desit esse pax inter ipsas togas possit [hostem quereris exurgere], quasi non, etsi externa de barbaris arma et pericula conprimantur, ferocius intus et grauius de calumniis et iniuriis potentium ciuium domesticae inpugnationis tela grassentur: de sterilitate ac fame quereris, quasi famem maiorem siccitas quam rapacitas faciat, quasi non de captatis annonarum incrementis et pretiorum cumulis flagrantius inopiae ardor excrescat: quereris cludi imbribus caelum, cum sic horrea eludantur in terris: quereris minus nasci, quasi quae nata sunt indigentibus praebeantur: pestem et luem criminaris, cum peste ipsa et lue uel detecta sint uel aucta crimina singulorum, dum nec infirmis exhibetur misericordia et defunctis auaritia inhiat ac rapina. idem ad pietatis obsequium timidi, ad impia lucra temerarii, fugientes morientium funera et adpetentes spolia mortuorum, ut appareat in aegritudine sua miseros ad hoc forsitan et derelictos esse ne possent dum curantur euadere: nam perire aegrum uoluit qui censum pereuntis inuadit.

Tantus cladium terror dare non potest innocentiae disciplinam et inter populum frequenti strage morientem nemo considerat et se esse mortalem. passim discurritur, rapitur, occupatur: praedandi dissimulatio nulla, nulla cunctatio: quasi liceat, quasi oporteat, quasi ille qui non rapit damnum et dispendium proprium sentiat, sic unusquisque rapere festinat. in latronibus est utcumque aliqua scelerum uerecundia, auias fauces et desertas solitudines diligunt, et sic illic delinquitur, ut tamen delinquentium facinus tenebris et nocte ueletur. auaritia palam saeuit et ipsa audacia sua tuta in fori luce abruptae cupiditatis arma [*]( 1 poenas] plagas V; cf. 354, 13 4 hostem q. exurgere om. S 7 ac] eto 8 siccitas] sterilitas V 9 praetiosam B 10 flagrantias scripsi, fraglantis S, flagrantiom W, flagrantior Rv sed or in B corr. 11 nunc mi- nus v 12 sint/S 13 pestis ipsa* et luesB sint] siB 15 inhianti2 16 temerari SW1 B 17 appeareat 81 snam S 18 forsitam S et om. v possent SBV, possint Wv 20 tantum B gladium ex gladum Rm.2 21 alterum et om. 11 23 simnlatio v nulla om. W\' est cnnctatio S, cunctatio nulla formido est v 26 uericundia S 27 solitadines dilignntJ naletudines delines delinquunt S 28 uelletur Wl 29 lucem B I abrutae S )

359
prostituit. inde falsarii, uenefici inde, inde in media ciuitate sicarii tam ad peccandum praecipites quam inpune peccantes. a nocente crimen admittitur, nec innocens qui uindicet inuenitur. de accusatore uel iudice metus nullus: inpunitatem consecuntur mali, dum modesti tacent, timent conscii, ueneunt iudicaturi. et idcirco per prophetam diuino spiritu et instinctu rei ueritas promitur, certa et manifesta ratio monstratur Dominum posse aduersa prohibere sed ne ille subueniat merita peccantium facere. numquid, ait, non ualet manus Dei, ut saluos faciat, aut grauabit aurem ut non exaudiat? sed peccata uestra inter uos et Deum separant, et propter delicta uestra auertit faciem a uobis ne misereatur. peccata itaque et delicta reputentur, conscientiae uulnera cogitentur, et desinat unusquisque de Deo uel de nobis conqueri, si quod patitur intellegat se mereri.

Et ecce id ipsum quale est unde nobis cum maxime sermo est, quod nos infestatis innoxios, quod in contumeliam Dei inpugnatis adque opprimitis Dei seruos? parum est quod furentium uarietate uitiorum, quod iniquitate feralium criminum, quod cruentarum conpendio rapinarum uita uestra maculatur, quod superstitionibus falsis religio uera subuertitur, quod Deus omnino nec quaeritur nec timetur: adhuc insuper Dei seruos et maiestati ac numini eius dicatos iniustis persecutionibus flagitatis. satis non est quod ipse tu Deum non colis: adhuc insuper eos qui colunt sacrilega infestatione persequeris. Deum nec colis [*]( 9 Es. 59,1 sq. ) [*]( 1 falsari S, falsarius R uenefici inde BI, inde uenefici B2V, uenefici SW in Ss. I. m.2 aicariJJ 4 uel] deW; cf. p. 12,9 dum inpunitatem R 5 dum TTinras. ueniunt SR ♦•♦iudicaturi R 6 rei ex res W m. 2, rei R sed i super ras. ueritatis W 7 certa...monstratur om. R ratione v monstratur W sed monstra in ras. deum W v 9 ait ex aut R domini v salnos SWRV, saluos uos v; cf. test. II 4, III47 10 grauabit S, grauanit WRv aurem suam S audiat R pecca W 11 dom S 12 uertit W faciem suam v 14 desinat S, desinit WR si om. B 16 et om. WRv nobiscum uel nobis uobiscum v; cf. Gron. obs. p. 627 19 ferarum R 22 nec q.] non queritur WR 23 nomini Rv dicatos iniustis persecutionibus bis exhtbet S fiagitas R, fatigatis V, agitatis v; cf. Gron. l. c. 24 dom ex duih S m. 2 25 dom S )

360
nec coli omnino permittis, et cum ceteri qui non tantum ista inepta idola et manu hominis facta simulacra sed et portenta quaedam et monstra uenerantur tibi placeant, solus displicet Dei cultor. fumant ubique in templis uestris hostiarum busta et rogi pecorum, et Dei altaria uel nulla sunt uel occulta. crocodili et cynocephali et lapides et serpentes coluntur, et Deus solus in terris aut non colitur aut non est inpune quod colitur. innoxios, iustos, Deo caros domo priuas, patrimonio spolias, catenis premis [carcere includis], bestiis, gladio, ignibus punis. nec saltim contentus es dolorum nostrorum conpendio et simplici ac ueloci breuitate poenarum: admoues laniandis corporibus longa tormenta, multiplicas lacerandis uisceribus numerosa supplicia, nec feritas adque immanitas tua usitatis potest contenta esse tormentis: excogitat nouas poenas ingeniosa crudelitas.

Quae haec est insatiabilis carnificinae rabies, quae inexplebilis libido saeuitiae? quin potius elege tibi alterum de duobus: christianum esse aut est crimen aut non est. si crimen est, quid non interficis confitentem P si crimen non est, quid persequeris innocentem? torqueri enim debui, si negarem. si poenam tuam metuens id quod prius fueram et quod deos tuos non colueram mendacio fallente celarem, tunc torquendus fuissem, tunc ad confessionem criminis cum ui doloris adigendus, sicut in quaestionibus ceteris torquentur rei qui se negant crimine quo accusantur teneri, ut facinoris ueritas quae indice uoce non promitur dolore corporis exprimatur. nunc uero cum sponte confitear et clamem et crebris ac repetitis identidem uocibus christianum me esse contester, quid tormenta admoues confitenti et deos tuos non in abditis et secretis locis sed palam, sed publice, sed in foro ipso [*]( 2 facta] non tantum facta R 3 monstrua R uenerentur W placent RI solus tibi v 4 fumant...1.7 quod colitnr om. S 5 nulla] nona R crocodilli WlR, coroodrilli W7 6 cyrocefali R a nobis coluntur e 8 deo caros deo caros R 9 carcere includis om. S; cf. de bono pat. c.12: subeundus carccr portandae catenae 9 gladio bestiis v saltem Sv 12 lacerandis] laniandis W suplicia R 15 quae haec om. R insaniabilis 81 carnificinae] ne R inplebilis R 16 elige R" 17 esse ex es W m. 2 20 fuerat 81 21 celarem] negarem W 22 cum Tii Sl, m.. R, ui S* W" 23 caeteris quaestionibus r rei] et R accusatUlWI teneri] generiii 24 ut om. 8 25 clamera] damen R 27 non om. W aditis Wl 28 locus R I )

361
magistratibus et praesidibus audientibus destruenti? ut et si parum fuerat quod in me prius criminabaris, creuerit quod et odisse et punire plus debeas. quid dum me christianum celebri loco et populo circumstante pronuntio et uos et deos uestros clara et publica praedicatione confundo, quid te ad infirmitatem corporis uertis, quid cum terrenae carnis inbecillitate contendis? cum animi uigore congredere, uirtutem mentis infringe, fidem destrue, disceptatione si potes uince, uince ratione.

Vel si quid diis tuis numinis et potestatis est, ipsi in ultionem suam surgant, ipsi se sua maiestate defendant. at quid praestare colentibus possunt qui se de non colentibus uindicare non possunt? nam si eo qui uindicatur pluris est ille qui uindicat, tu diis tuis maior es. si ergo his quos colis maior es, non tu eos colere, sed ab illis coli debes. sic illos laesos ultio uestra defendit, quomodo et clausos ne pereant tutela uestra custodit. pudeat te eos colere quos ipse defendis, pudeat tutelam de iis sperare quos tu tueris.